TA`RIXHO                                            TA`RIXLAR

TA`RIXI VAFOTI HAZRATI MAXDUMYA (ҶOMI)1 1. Gavhari koni haqiqat, durri bahri ma`rifat, K-ӯ ba Haq vosil shuda dar dil nabudash mosivoh. Koshifi sirri ilohӣ bud beshak, z-on sabab Gasht ta`rixi vafotash: «Kashfi asrori iloh». (ﻜﺸﻒ ﺍﺴﺮﺍﺮﺍﻟﻪ)	MAXDUM HAZRAT (JOMIY)NING VAFOTI TA`RIXI 1.Haqiqat konining gavhari, ma`rifat dengizining durri, u (Jomiy) Haqqa vosil bo`ldi, qalbida Allohdan boshqa narsa yo`q edi. Shak-shubhasiz ilohiy asrorning ochuvchisi edi, shu sababdan vafotining ta`rixi: «Koshifi asrori iloh»1 bo`ldi.
2.   Sari arbobi ma`nӣ orifi Ҷom, Ki bud ӯ murshidi ahli tariqag.   Chu shud z-in dori Fonӣ, gasht ta`rix  Ba favtash: «Hodii sirri haqiqat». (ﻫﺎﺪ ﻴﻰ ﺴﺮ ﺤﻘﻴﻘﺖ)	2. Ma`no arbobining boshlig`i bo`lgan Jom orifi (Shomiy). U — tariqat ahlining murshidi (piri) edi. Bu foniy dunyodan o`tgach, vafotining ta`rixi: «Hodii sirri haqiqat» bo`ldi.
TA`RIXI VAFOTI XOҶA UBAYDULLOH2 3. Xoҷai Xoҷagon Ubaydulloh, Murshidi solikoni ahli yaqin.  Shud ba xuldi barin, ki az favtash,  Soli ta`rix gasht: “Xuldi barin”.   ﺨﻠﺪ ﺑﺮﻴﻦ	XOJA  UBAYDULLOH (AHROR)NING  VAFOTI  TA`RIXI 3. Ahli yaqin soliklarining murshidi (piri) — Xojalar xojasi — Ubaydulloh (Ahror) jannatdan joy oldi. Vafot yilining ta`rixi: «Xuldi barin» bo`ldi.
4.  Bishkuft ba gulistoni olam,  Gulbargi riyozi komkorӣ. Ta`rixi valodatash az on shud: “Zebanda ba mulki shahriyorӣ”. (ﺰﻴﻨﺪﻩ ﺒﻤﻠﻚ ﺸﻬﺮﻴﺎﺮﻯ)	4. Olam gulistonida komkor  (baxtiyorlik)  bog`ining gulbarglari ochildi. Shu bois tug`ilgan yilining ta`rixi: «Zebanda ba mulki shahriyori» bo`ldi.
5. Sulton Mahmud on kiromӣ durri pok, K-az g`ussai murdanash ҷahonest halok. 3-on «surxcha» ta`rixi vafotash kardam, K-az «surxcha» sarvi qaddi ӯ raft ba xok. (ﺴﺮﺨﭽﻪ)	5. Ulug` sulton Mahmud — pokiza durning o`limi qayg`usidan jahon (ahli) halok bo`ldi. Sarv qadi «surxcha» (qizilcha) kasalidan tuproqqa qo`yildi, shuning uchun vafotiga «surxcha» (so`zini) ta`rix qildim.
6. Sari ahli fano Said Hasan raft, Ki ҷoi ӯ bihishti ҷovidon bod. Pai on pokrӯ ҷustand ta`rix,  Biguftam: «Ҷannati pokash makon bod». (ﺠﻨﺖ ﭙﺎﮐﺶ ﻤﮐﺎﻦ ﺑﺎﺪ)	6. Fano ahlining boshlig`i Sayyid Hasan ketdi, uning joyi abadiy jannatda bo`lsin. U pok yuzlidan keyin vafotiga ta`rix izladilar, men: «Jannati pokash makon bod», — dedim.
7. Ba nuru safo ravshan ast in maqom, Faqad sora anvoruhu bohirah. Chu bonish faxr astu xud foxir ast Laqad kona ta`rixuhu «foxirah». (ﻔﺎﺨﺭﻩ)	7.Bu maqom (joy) nuru safo bilan ravshandir, bar bu joyning nurlari ravshan bo`ldi. Binokori faxru, o`zi faxr qiluvchidir, shuning uchun ta`rixi: «Foxirah» bo`ldi,
8.   Sarvi chamani hayot Abdurrahmon, K-ӯ raft az in dayri fano sui ҷinon. Ta`rixi chunin voqeai g`ussarason, Gar mexonӣ; «Xudo biyomurzad»xon! (ﺨﺪﺍ ﺑﻴﺎﻤﺭﺯﺪ)	8. Hayot chamanining sarvi—Abdurrahmon, bu foniy dunyodan  (ruhi)   jannatga ketdi.   G`amg`ussa  yetkazuvchi shunday voqealarning ta`rixini o`qiganingda: «Xudo biyomurzad» deb o`qi.
9. Miri Sulton Hasan, ki yak soat  Nabvadash z-ishtig`oli may durӣ.  DOchreobek—nuri didai ӯ Bud masti sharobi angurӣ. Ki qazoshon rasid z-ofati may,   Lek vaqti xumeru ranҷurӣ.   Bud mobanni favtashon dah sol, V-in buvad mahzi sidqu mashkurӣ. Gasht ta`rixi favti in: «Maxmur»,  V-on yake shud ayon: «Zi Maxmurӣ». (ﻤﺨﻤﻭﺭ)   (ﺯ ﻤﺨﻤﻭﺭﻯ)	9. Mir Sulton Hasan bir soat mayga mashg`ul bo`lishdan bo`shamasdi. Uning ko`z nuri (farzandi) Mirzobek uzum sharobidan doimo mast edi. Ikkovlarining ham qazolari (vafotlari) may ofatidan xumoru ranjurlik paytida yetdi. Ikkovlari (ota-bola)ning vafotlari orasi o`n yil edi. Va bu ish xolis sidqu shukr bilan amalga oshdi. Birining o`lim ta`rixi «Maxmur» bo`lsa, boshqasiniki «Maxmuriy»dan kelib chiqadi.
10.  Ba ushtur ҷam` kardan mayl farmud, Xayoli shoh Abdulg`ozy bahodur. Pas az yak sol shud z-on ҷam`kardan, Zamiri poki on shahro tanaffur.  «Shutur» bud avvalashro soli ta`rix,   Duvumro ba`di sole gasht «Ushtur». (ﺍﺸﺗﺭ)     (ﺸﺗﺭ)	10. Shoh Abulg`ozi Bahodirning xayoli tuya yig`ishga mayl qildi. Bir yildan so`ng u podshohning pok ko`ngli tuya yig`ishdan nafratlandi. Tuya yig`ishning avvalgi ta`rix yili «Shutur» (tuya) edi, bir yildan keyin, ikkinchisining ta`rixi «ushtur» bo`ldi.
11.  Nӯhsad az hiҷrat guzashta az sӯi Mozandaron, 3-iqtizoi charx bas amri g`aribe rӯ namud. Zolimero kushta sӯi shahrash ovardand sar. On chi ovardand qatlashro hamon ta`rix bud. (ﻇ)	11. Hijratdan to`qqiz yuz yil o`tganda Mozandaron tomonda, falak taqozosi bilan qiziq bir ish sodir bo`ldi. Bir zolimni o`ldirib boshini shaharga olib keldilar. Keltirgan narsalari (zolim boshi — (izg`i harfi «3») qatlining ta`rixi bo`ldi.
TA`RIXI VAFOTI PAHLAVON 12.Muhammad Pahlavoni haft kishvar,  Ki dar dahrash nabud aqronu amsol.  Sari sarhalqai ahli tariqat, Ki raft az qaydi getӣ forig`-ul-bol.  Zi ba`di qutbi olam orifi Ҷom, Ki ӯ maxdumi davron bud, az iqbol. Pas az sole sӯi ҷannat xiromid, Az in derinadayri muxtalifhol. Agar pursat kase ta`rixi favtash,  Bigӯyam: «Ba`di Maxdumӣ ba yaksol». (ﺑﻌﺪ ﻤﺨﺪﻤﻰ ﺑﻴﻚ ﺴﺎﻞ)	PAHLAVON VA FOTINING TA`RIXI 12. Yetti iqlim pahlavoni Muhammad Pahlavonning dunyoda tengiyu misli yo`q edi. Tariqat ahli halqasining boshlig`i bo`lgan zot (bu) olam kishanidan xalos bo`lib ketdi. Baxtu iqbol jihatidan u davron Maxdumi: va olam qutbi (avliyolar boshlig`i) orifi Jom (Jomiy)dan so`ng bu turlanuvchi holatli va ko`hna dunyodan: bir yildan so`ng (ruhi) jannatga ravona bo`ldi. Birov; Muhammad Pahlavonning vafot ta`rixini so`rasa: «Ba`di Maxdumi ba yak sol» deyman.
13. Gar havzi «Bog`i zog`on» kӯhna ast, bok nabvad, Dar ҷӯi ӯ zi kavsar har sӯ chu obdav shud. «Bog`i Safedro» ham kardand turfa havze! In turfatar, ki inro ta`rix: «Havzi nav» shud. (ﺤﻭﺾ ﻧﻭ)	13. Garchi «Bog`i Zog`on» hovuzi eski bo`lsa ham, zarari yo`q, (chunki) uning arig`iga har go`shadan Kavsar suvlari oqib keladi. «Bog`i Safed»da ham ajoyib bir hovuz qazidilar. Yanada qiziqrog`i bu (hovuzga) «Havzi nav» ta`rix bo`ldi.
14.  Fozil az andeshai kӯtah, ki ҷastӣ har taraf, Ne salohi hol bud andar dilash, ne oqibat. Oqibat omad ba dasti shah, namudash hukmi qatl, Lek shud ta`rixi qatlash «Fozili beoqibat». (ﻔﺎﻀﻞ ﺑﻰﻋﺎﻘﺑﺖ)	14. Fozil kalta o`ylab har tomsiga o`zini urdi, ko`ngli qutulib ketishiga ham, ishining oqibatli bo`lishiga ham ishonmasdi. Oqibat, podshoh uni tutib oldi va o`limga hukm qildi. Ammo qatl ta`rixi: «Fozili beoqi-bat» bo`ldi.
15.  Ahmad, ki aҷal ba qatli ӯ teg` kashid,  V-az dahr ba ҷuz shahdi shahodat nachashid, Dono chu nazar kard dar in voqea yoft, Ta`rixi vafoti ӯ: «Zi maqtuli shahid». (ﺯﻤﻘﺘﻭﻞ ﺸﻬﻴﺪ)	15. Ajal Ahmadning qatliga tig` tortgan mahal, dunyodan shahidlik bolidan boshqasini totmadi. Dono kishi bu voqeaga razm solib, uning vafot ta`rixini: «Zi maqtuli shahid»dan topadi.
16.  Fosehi zamon Tӯtӣ on shoire, Ki budash zi bikri maony arӯs. Chu Tӯtӣ biraft, in aҷab turfa bud,  Ki ta`rix shud favti ӯro «Xurӯs». (ﺨﺭﻭﺱ)	16. Zamonaning so`zamoli To`ti (taxallusli) shoir ma`nolar qiziga kuyov edi. To`ti shoir qazo qildi, yanada qiziq bir ish bo`ldiki, uning vafot ta`rixi: «Xurus» (xo`roz) bo`ldi.