Tatabbӯ`i Xoҷa Mayli sarvam zi havoi qadi dilҷӯi tu bud, Budanam volai gulbarg ham az rӯi tu bud. Dar xami toqi falak hayati qavsii hilol, Az pai zebi kamon xonai abrӯi tu bud. Murdam az rashku digar zinda shudam, lek, shavq Ki sahar nakhati gulro ba chaman bӯi tu bud. Dar xaroboti mug`on dӯsh alolo to subh Az mai la`li tuvu silsilai mӯi tu bud. Ka`bavu dayr tafovut nakunad chun hama ҷo, Dida bar rӯi tuvu mayli dilam sӯi tu bud. Bud dar rohi talab ravshanii didayu dil, Tutiyo rang har on gard, ki az kӯi tu bud. Fayzi qudsӣ rasad az nuktai Fonӣ har dam, Ki hadisash sifati la`li suxangӯi tu bud.	Sarvga maylim borligi qomating havasidanu gulbargga maftun bo`lishim ham  yuzing orzusidan edi. Falak toqida kamon hay`atidagi yangi oy qoshing kamonxonasini bezash uchun edi. Rashkdan o`ldim, lekin shavqingdan yana tirildim, chunki sahar chamandagi gulda sening ising bor edi. Kecha mug`lar xarobotida la`l labing mayi bilan zulfing zanjiri xususida, tong chog`igacha  shovqin-suron va to`polon bo`ldi. Ka`ba bilan dayrda tafovut yo`q, chunki hamma joyda ko`zim yuzingda-yu, dilim mayli senda edi. Ko`yingdagi to`tiyo rangli hamma chang talab yo`lida bo`lgan ko`z bilan diling ravshanligi uchun to`tiyo edi. Foniyning so`zidan har bir nafasda muqaddas fayz yetadi, chunki uning so`zi shirinso`z labing sifati edi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Bandi gesӯi tu az dast raho natvon kard, Gar ҷudo soziyash az band, ҷudo natvon kard. Dam nigah dor Maseho, ki ba ҷuz nӯshi visol, Dard muhlik chu shud az haҷr, davo natvon kard. Chun xiromӣ sӯi mo, garna haqirash binӣ, Ҷon chӣ boshad, ki ba poi tu fido natvon kard! Qimati la`li tu kardan natavon ҷavhari rӯh, Ҷavhari rӯh bale, xokbaho natvon kard. Mastam on nav`, ki dardi dili xudro bo yor On chӣ dar dil guzarad, nek ado natvon kard. Saҷda dar peshi buton favt namudan natavon, Zohido, in na namoz ast, qazo natvon kard. Bodai ishqu baxilӣ nabuvad rostu lek, Ҷuz ba rindoni xarobot salo natvon kard. Ey dil, ar nuri yaqin metalabӣ, surmai chashm, Ba ҷuz az xoki dari maykadaho natvon kard. Talabi vasli haram har kӣ kunad chun Fonӣ, Rӯi dil ҷuz ba biyoboni fano natvon kard.	Kokiling bandini qo`ldan chiqarib bo`lmaydi, agar bandidan uzar bo`lsang ham uzib bo`lmaydi. Ey, Masih, nafasingni asrab tur, chunki hajrning muhlik dardiga visol no`shidan o`zga davo bo`lmaydi. Agar haqir (kichkina, arzimas) deb bilmasang, biz tomonga xirom qilganingda jonni fido qilamiz. Ruh javhari la`ling qimmatiga teng emas, ha, ruh javharini tuproq bilan teng qilib bo`lmaydi. Shu qadar mastmanki, o`zimning dildagi dardimni yor oldida yaxshi izhor qila olmayman. Sanamlar oldida sajdani qazo qilib bo`lmaydi, ey, zohid bu namoz emas, uni qazo qilolmaysan. Ishq bodasi bilan baxillik bir-biriga to`g`ri kelmasa-da, lekin xarobot rindlaridan o`zgaga salo qilib bo`lmaydi. Kimki, Foniydek Haram vaslini istasa, ko`ngil yuzini fano biyobonidan o`zga tomonga burmasligi kerak.
Tatabbӯ`i Xoҷa Xar ki dar dayri mug`on ҷomi sharobe dorad, Rasadash gar ba falak nozu itobe dorad. On ki dar maykada bigrift ba kaf ratli garon, Charx bar rӯi mayash hukmi hubobe dorad. Ravzavu hur ba Kavsar chӣ kunad yod, on k-ӯ Shohidu manzili amnu mai nobe dorad?! Dar gadoyoni xarobot nayomad ba hisob, Har ki az saltanati dahr hisobe dorad. Otashin rӯi araqnoki tu chun chashmai mehr, Boz dar husn aҷab obiyu tobe dorad. Savti bulbul zi chӣ ma`nӣ nabuvad fayzrason, Ki zi avroqi guli toza kitobe dorad. Kishvari husni vay obod, zi osebi zavol, K-az vafo pursishi ahvoli xarobe dorad. Mayu ma`shuq rason yo Rabam az lutf ba on, K-az xumor andӯhu az haҷr azobe dorad. Fonӣ az charxu nuҷum az chӣ binolad, ki ba dahr Shohi xurshedvashi arshҷanobe dorad.	Mug`lar dayrida kimning qo`lida bir jom sharobi bo`lsa, uning martabasi falakka yetganda ham nozu itobi bo`ladi. Mayxonada qo`liga katta kosa olgan kishi nazdida osmon, mayining yuzidagi ko`pikday  bo`lib  qoladi. Yonida go`zal yori, tinch joyi va tiniq mayi bo`lgan kishi jannat, hur va Kavsarni nega eslasin. Olam saltanatiga ega bo`lib, shu bilan hisob-kitobi bo`lgan kishi, xarobot gadolari oldida hisobga qo`shilmaydi. Sening terlagan otashin ruxsoring quyosh bulog`idir, yana go`zallikda hayratbaxsh so`limligi bor. Yangi gul varaqlaridan kitobi bo`lgach, bulbulning ovozi nega fayzbaxsh bo`lmasin. Uning husni mulki hamisha obod bo`lsin, (chunki) vafo yuzasidan xaroblarning holini so`rab turadi. Yo Rabbiy, xumorlik g`amida va hajr azobida bo`lgan kishiga lutfing bilan mayu ma`shuqa ato qil. Dunyoda Arsh ostona quyosh kabi podshohi bo`lib turganda, Foniy charxdanu uning yulduzlaridan nega nolisin?
Tatabbӯ`i Xoҷa Shab, ki omad mast on mah, tavbakoronro chӣ shud? Man agar murdam, bigӯ, shabzindadoronro chӣ shud? Chun burun omad, na dil bigzosht, ne aqlu na din, Gar ba rindon zad balo, parhezkoronro chӣ shud? Chun ba maydon toxt, rastoxez dar maydon fitod, Shahsavoronro chӣ omad, shahriyoronro chӣ shud? Murdam az maxmuriyu ҷomi sharobam kas nadod, Zohid ar ma`zur boshad, maygusoronro chӣ shud? Man, ki dushmankomam andar oshiqӣ, ey dӯston, Dushmanonro gar xush omad, dӯstdoronro chӣ shud? Zulmati haҷram aҷab tira-st dar dashti firoq, Lam`ahoi barqi vasli kӯhsoronro chӣ shud? Yak guli xandon, ki imsolam zi bog`i dil narust, Girya bar holam nakard, abri bahoronro chӣ shud? Shӯ`lae naftod dar dilhoi mo – afsurdagon, Sayhai mastirasoni hushyoronro chӣ shud? Foniyo, az ҷavri yoroni zamon g`amgin mabosh, Yor xud kay budat, ar gӯi ki yoronro chӣ shud?	U mahbub kechasi mast bo`lib keldi, tavba qilganlarning ahvoli nima bo`ldi ekan? Agar men o`lgan bo`lsam, ayt, kechalarni bedor o`tkazadiganlarga nima bo`ldi? U go`zal chiqib kelgach, na dilni, na aqlni va na dinni qo`ydi, agar rindlarga ofat tekkan bo`lsa, parhezkorlarga nima bo`ldi? Maydonga ot qo`ygan edi, maydonda qiyomat qo`zg`aldi, suvoriylar boshiga nima keldi-yu, podshohlarga nima bo`ldi? Xumorlikdan o`ldim, biror kishi menga bir jom sharob bermadi, zohid-ku ma`zur, xo`sh, mayxo`rlarga nima bo`ldi? Ey do`stlar, men oshiqlikda huzur-halovatga dushman bo`ldim, dushmanlarga bu xush kelgan bo`lsa, do`stlarga nima bo`ldi? Firoq dashtida boshimga tushgan hijron zulmati juda qorong`i, visol tog`larida chaqnaydigan yashin shu`lalariga nima bo`ldi ekan? Dil bog`idan bu yil bir xandon gul o`sib chiqmadi, bahor bulutlariga nima bo`ldiki, mening holimga yig`lamadi? Biz xaroblarning diliga biror shu`la ham tushmadi, hushyorlarning mastlikka eltuvchi hayqirig`i nima bo`ldi? Ey  Foniy, zamon do`stlarining jabru zulmlaridan xafa bo`lma, agar yoronlarga nima bo`ldi, demoqchi bo`lsang, qachon senda yor bor edi?
Tatabbӯ`i Xoҷa Ishqu ҷavonivu may chu ҷilvagar oyad, Tavba nakӯ boshad, ar zi dast baroyad. Oshiqi shӯxe shudam, ki ҷon diham az rashk. Gar zi dil oyad burun, ba dida daroyad. Sabzavu ob ast bahri ishratam az vay, Nashtaru teg`e, ki bar dilu ҷigar oyad. Naxli umedam guli firoq barovard, To chi az ӯ barxӯram, chu dar samar oyad. Larza fitad dar dilu zi poy daraftam, Har gaham on shӯxi fitna dar nazar oyad. Ahd namudam, ki mastu bexabar aftam, Har gah az on yori g`oyibam xabar oyad. Dam ba dam az ҷomi boda nest guziram, K-az falakam har zamon g`ame digar oyad. Dar talabi vasl peshi himmati oshiq, Dahru dar ӯ har chi hast, muxtasar oyad. Fonӣ, az on mayli bog` kard, ki on ҷo Bulbuli mastash surudi ishq saroyad.	Ishqu yoshlik va may jilva qilganda agar qo`ldan kelsa, tavba qilish yaxshidir. Shunday bir sho`xga oshiq bo`ldimki, agar u yurakdan chiqib ko`zimga kirsa ham rashkdan jonim chiqadi. Undan yuragim va jigarimga tegadigan nishtar va tig`, ishratim uchun sabza va suv singaridir. Umidim niholidan ayriliq guli ochildi, endi u samar bergandi, undan qanday hosil yeyman. U fitnagar sho`xga ko`zim tushgan chog`da, yuragimga larza tushib, oyoqdan yiqilaman. G`oyib bo`lgan yorimdan qachon xabar kelsa, mastu bexabar bo`lib yiqilishga ahd qildim. Dam-badam boda jomi ichishdan o`zga choram yo`q, chunki falakdan menga har dam yana bir g`am yetib turadi. Vasl talabida oshiq himmati oldida dunyo ham, undagi barcha narsalar ham ahamiyatsiz ko`rinadi. Foniy, shuning uchun ham bog` mayli qildiki, u yerda mast bulbul ishq qo`shig`ini kuylaydi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Har ki sarhalqai rindoni ҷahon xohad bud, Mast dar kunҷi xaroboti mug`on xohad bud. Manigar sahl ba rindon, ki agar darnigarӣ, Olame dar tahi har xirqa nihon xohad bud. «Xalq pursand, ki to kay buvadat mastii ishq, To zi mayxonavu may nomu nishon xohad bud». 3-in hadisam natavonand pushaymon kardan, Bar hamonem, ki budemu hamon xohad bud. Ey xush on shab, ki fig`oni mani Maҷnun chu shunid On parӣ guft ba yoron, ki falon xohad bud! Holi dilro nabuvad sharh namudan hoҷat, Chunki donam, ki bari dӯst ayon xohad bud. Az may ar umri abad kasb shavad rindonro, To abad bar dari mayxona makon xohad bud. Piramu shefta v-in naqdi hayotam ba nisor. Bahri xoki rahi on turfa ҷavon xohad bud. Gufta Fonӣ, ki asir ast, magar oshiqi most, Har chi farmudaӣ, ey dӯst, chunon xohad bud!	Kimki jahon rindlarining boshlig`i bo`laman desa, mug`lar xarobotining kunjida mast bo`lishi kerak. Ey munkir, rindlarga kamsitish nazari bilan qarama, yaxshi tekshirib qarasang, har bir eski chopon tagida bir olam yashirinib yotganini ko`rasan. Xalq: «Sening ishqdan mastliging qachongacha davom etadi?» deb so`rasalar, Men: «Ma yu mayxonaning nomu nishoni yo`qolguncha», deb javob beraman. Bu so`zimdan meni pushaymon qildira olmaydilar, qanday  bo`lsak,   shundayligimizcha   qolajakmiz. U qanday yaxshi kecha ediki, men telbasining fig`onini eshitib u pari do`stlarga: «U o`sha, falon oshig`im bo`lsa kerak», dedi. Dilim holini sharhlashning hojati yo`q, bilamanki, dilimning holi do`stga ayondir. Agar may rindlarga mangu umr bag`ishlasa, mayxona darvozasi ularga abadiy makon bo`ladi. Men qari oshiqman, shu hayotim naqdi u ajoyib mahbubning yo`lida sarf bo`ladi. «Foniy asirdir, bizning oshig`imizmikan?» deding, ey do`st, sen nima degan bo`lsang, o`sha bo`ladi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Mae ki mayli dili mo sӯi fano bibarad, Zi zuhd beh, ki ba sarmanzili riyo bibarad. Chu burd yor dilatro, kunun tu forig` bosh, Az ӯst dil, bigzorash ba har kuҷo bibarad. Zi za`fam omadu shud nest sui dӯst, magar Nasim orad az on manzilam, sabo bibarad. Havoi sarvi qadash boshadam hanӯz ba sar, Chu bod kard vuҷudam, sӯi havo bibarad. Xayoli vasl muhol ast peshi on badahd, Chu heҷ kas natavonad, ki nomi mo bibarad. Naboyadam du saro, lek dar gadoi dayr, Xayoli mug`bachagonam ba har saro bibarad. Hayoti naqd buvad mug`tanam, ki charx ba lu`b Fitoda to zi tu naqdi hayotro bibarad. Tama` mador zi xubon vafo, ki Ezidi pok Ba har ki dod ҷamol, az dilash vafo bibarad. Ba ranҷdidai davron chӣ chora, ey Fonӣ, Ҷuz on, ki ҷonibi mayxona iltiҷo bibarad.	Dilimiz maylini fano tomon boshlovchi may, riyo manziliga eltadigan toat va ibodatdan yaxshiroqdir. Dilingni yor olib ketdimi, endi sen xotirjam bo`l, hozir dil yorniki, qo`yaber, uni qaerga xohlasa olib bora bersin. Zaifligimdan do`st tomon borish-kelishim yo`q, u joydan meni nasim shamoli keltirib, sabo shamoli olib borarmikan? Vujudimning gardini shamol havoga sovurganda ham uning sarv qaddining orzusi dilimda qoladi. U bevafoning vaslini  xayol qilish ham  qiyin,   chunki uning oldiga hech kimsa nomimni ham olib borolmaydi. Dayr gadoligida mug`bachalarning xayoli har joylarga olib boradi, yo`qsa menga ikki dunyo ham kerak emas. Hayot naqdi g`animatdir, chunki falak nayrang bilan hayotning naqdini olib ketmoqchi. Go`zallardan vafo tilama, chunki pok Tangri kimga husn bergan bo`lsa, undan vafoni oladi. Ey Foniy, olamdagi alamzadalarni mayxona tomon iltijo qilishdan bo`lak nima choralari bor.
Ayzan Yak nukta har ki az labi ҷononi mo shunid, Dar gӯshi ӯ kalomi Masehost noshunid. Gar xori bevafoiyam on gul ba sina hast, Az gulsitoni dahr kӣ bӯi vafo shunid? Oshuftagӣ ba mug`bachagonam nihon nabud, «Sad bor piri maykada in moҷaro shunid». Dil zaxmi bӯgiriftai xudro ba kas naguft, On gul agar shunid, zi bodi sabo shunid. Dusham naburda xob zi may bud, yo xumor, Yo nolahoi zori mani mubtalo shunid. Dar toqi dayr arbadai mo sado fikand, 3-on son, ki ahli toqi sipehr on sado shunid. Dar bazmi ishq sharti adab nest e`tiroz, Gar nuktai savob shunid, ar xato shunid. Dilro ba ishq az suxani dushmanon mapurs, Az dӯston nigar, ki dar in rah chiho shunid. Dil dar niyozi subhgah az hotifi sahar, Dishab ba kunҷi dayri mug`on in nido shunid: «K-oini ahli dayr chu beixtiyorӣ ast, Osuda on, ki har chӣ shunid, az rizo shunid». Fonӣ agar baqo talabӣ, boyadat naxust Bӯi guli taab zi nasimi fano shunid	Kimki bizning jononimiz labidan bir nukta eshitsa, uning qulog`iga Masih kalomi ham kirmaydi. Agar ul guldan bevafolik tikani ko`ksimga sanchilgan bo`lsa-da, dahr gulistonida vafo bo`yini kim topibdi. Mug`bachalarga shaydo bo`lganim sir emas, mayxona piri bu mojaroni yuz bor eshitgan. Yurak o`zining achigan yarasi haqida hech kimga aytmadi, ul gul agar eshitgan bo`lsa, tong yelidan eshitgandir. Kecha uxlay olmabdi, bu maydanmi yo xumordanmi, yoki mening nola va zorlarimni eshitganmi? Dayr toqida  faryodimiz shunday ko`tarildiki, sipehr toqi ahli ham u sadoni eshitdilar. Agar noto`g`ri so`z eshitsang ham, xato so`z eshitsang ham, ishq bazmida e`tiroz bildirish adabdan emas. Ishqda   dilda dushmanlarning  so`zlarini  so`rama, do`stlardan so`raginki, bu yo`lda nimalarni eshitdilar. Yurak tong chog`i niyoz vaqtida sahar hotifidan mug`lar dayrining burchagida bu nidoni eshitdi: «Dayr ahlining odati beixtiyorlikdir, har narsani rizo bilan eshitgan kishi osudadir». Foniy, agar istaging baqo talab bo`lsa, oldin fano nasimidan ranju dard gulini hidlashing kerak.
Tatabbӯ`i Xoҷa Zi dayr mug`bacha har gah ba kaf piyola baroyad, Ba dahr tafriqa aftad, zi xalq nola baroyad. Zi rӯyu chashmi mahi xesh yodam oyadu giryam, Ba lolazor chu bozikunon g`izola baroyad. Dilam kashad, ki bimolam ba hardu chashmu bibӯyam, Chu bӯi dilkashi on anbarinkulola baroyad. Maro, ki kom mai lolarangu orazi soqist, Qucho murodi dil az arg`uvonu lola baroyad? Chӣ son taxayyuli bӯsa kunam zi gulshani husnash, Ba girdi mohi rux az xat kunun, ki hola baroyad. Charo ba zuhd chihil sol xun xuram pai Kavsar? Maro, ki-komi dil az bodai dusola baroyad! Zi ishq dam nazadӣ, Foniyo, chӣ sud pas az marg Zi huҷraat gar az in ilm sad risola baroyad.	Dayrdan mug`bacha qo`liga piyola tutib chiqqan chog`da, dunyoga tafriqa tushadi, xalqdan nola chiqadi. Ohu o`ynab-o`ynab lolazorga chiqqanda oyimning yuziyu ko`zi yodimga tushib yig`layman. Ul zulfning anbardek dilkash hidi taralsa, ko`nglim uni  ko`zlarimga  surtib hidlashni  istaydi. Mening istagim lolarang may va soqiy yuzi bo`lsa,  qanday qilib arg`uvon va loladan dilim murodi hosil bo`lsin. Xat oy yuzi girdiga hola solgan bo`lsa,     husni gulshanida bo`sa olishni qanday xayol qila olaman. Dilimning maqsadi ikki yillik bodadan hosil bo`ladi, nega endi Kavsar uchun qirq yil zuhd bilan qon ichaman. Ey, Foniy, ishqdan dam urmading, o`lganingdan keyin, hujrangdan bu ilmga (ishqqa) oid yuz risola chiqsa, ne foyda?
Ayzan Ey xush onon, ki sahar domani yore girand, Qadahi boda pai daf`i xumore girand. Rif`ati piri mug`on bin, ki falakro ba nuҷum, 3-otashi g`ayrati ӯ dudu sharore girand. Xoki on shoh va shonam, ki gahi kushtani xalq, Tarki sad xun zi fig`oni dili zore girand. Mo ba rindӣ chu alam bar dari mayxona zadem, Beh, ki arbobi nasihat pai kore girand. Avlӣ on ast, ki rindoni ҷahon domani xesh Darnavardand, vale domani yore girand. Guftamash ҷon zi pai bӯse girand buton, Zeri lab xandazanon guft, ki ore girand. Xalq zeri falak on rӯz bigirand qaror, Foniyo, k-az ravish aflok qarore girand.	Sahar chog`ida bir yor etagini ushlaganlaru xumorning daf`i uchun qo`lga bir qadah mayni olganlar baxtli odamlardir. Mug`lar piri oliy martabali ekanini ko`rki, uning rashki o`tidan, falak yuzini o`z yulduzlari bilan tutunu uchqun qoplaydi. Shunday shohsimon mahbublar yo`lining tuprog`i bo`layki, bir zorning fig`oniga quloq solib, yuzta qondan kechadi. Biz rindlik bilan o`z bayrog`imizni mayxona eshigiga tikdik, nasihatgo`y arboblar o`z ishlari ortidan keta berishlari yaxshiroqdir. Rindlar jahondan etak silkib, yor etagini tutishlari yaxshidir.   Unga: «Go`zallar bir bo`sa uchun jon oladilar», dedim, u labi ostidan kulib: «Ha, albatta, oladilar», deb javob berdi. Ey, Foniy falak yurishdan to`xtagan kunigina, falak ostidagi xalq ham tinib-tinchiydi.
Tatabbӯ`i Mir Husni rӯi huri ҷannatro malak izhor kard, Chun ruxi xubi tu did, az gufta istig`for kard. Vah, chӣ kofir bud on, k-az dayr mast omad burun, Bahri qaydam rishtai tasbehro zunnor kard?. Bog`bon to kard tashbehi dahonash g`uncharo, Dar dilam az zaxm paykone fuzuntar kor kard. Kilki qudrat halli on dar gardishi sog`ar nihod, Mushkilotero, ki dar nӯh davrai pargor kard. Rindiyash bodo halol, on k-ӯ ba ishqi mug`bacha Xirqavu saҷҷoda rahni kulbai xammor kard. La`li ҷonbaxshash zi mardum ҷon ba osonӣ girift, Saxtҷonihoi man in qissaro dushvor kard. Bar sari bozori husnash xudfurӯshiro guzosht, Yusufu peshi ruxash bar bandagӣ iqror kard. Dӯsh chun memurdam az hiҷron, surohӣ xun girist, Sham` niz az sӯzi dardam xudkushӣ bisyor kard. Mastu oshiq, Fonӣ, az dayri mug`on omad burun, Har du sobit shud ba ӯ, garchi base inkor kard.	Farishta jannat hurining husnini maqtagan edi, sening go`zal yuzingni ko`rgach, aytgan gapidan tavba qildi. Ajabo, u go`zal qanday kofir ediki, mayxonadan mast chiqib meni bog`lash uchun tasbeh ipini zunnor qildi. Bog`bon uning og`zini g`unchaga o`xshatdi, uning bu so`zi dilimga paykonning zaxmidan ortiqroq kor qildi. To`qqiz falakda saqlangan mushkullarni hal qilish yo`lini qudrat qalami may qadahining girdiga joylashtirgan. Mug`bacha  ishqida  xirqayu  joynamozini  mayfurushga garov qo`ygan rindga rindlik halol bo`lsin. Uning jon bag`ishlovchi la`li odamlar jonini osonlik bilan oldi, mening jonim qattiqligi bu qissani og`irlashtirdi. Uning husni bozorida Yusuf o`zini sotishdan kechib, uning ko`zi oldida o`zining qul ekaniga iqror bo`ldi. Kecha hijrondan o`layotganimda may shishasi qon yig`ladi, sham` ham dardim o`tidan o`zini ko`p o`ldirdi. Foniy mug`lar dayridan mastu oshiq chiqib keldi, u ko`p inkor qilsa ham, uning mazkur ikki ishi isbot qilindi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Tariqi shevai rindӣ kase ba ҷo ovard, Ki rӯi dil sӯi mayxonai fano ovard. Nadosht nuru safo, shomi haҷri mo, on mah Zi chehra nur rasonidu may safo ovard. Hayotbaxshi dilam shav, chu omadӣ, ey umr, Dame marav, ki turo in taraf Xudo ovard. Baloi ishq maro bar sar omad az rahi chashm, Nadid rӯzi xush, ar bar saram balo ovard. Daruni maykada dar bazmgohi rindon rext, Zi sayri kӯi mug`on harchi in gado ovard. Qazo nashud mutag`ayyir, xush on, ki dod rizo Ba har chi bar sari bargashtaash qazo ovard. Nakӯ bud in, ki sӯi Fonӣ omad on mah, lek Ba xud raqibi siyahrӯyro charo ovard?	Ko`ngulni fano mayxonasiga qaratgan kishi rindlik shevasini  bajo keltirgan hisoblanadi. Hijron shomimizning nuru safosi yo`q edi, u oy chehrasidan nur yetkazdi-yu, may esa safo keltirdi. Ey umr  (mahbub), keldingmi, endi dilimga hayot bag`ishlovchi bo`l, bir nafas ketma, chunki bu tomonlarga seni Tangri keltirdi. Ishq balosi ko`z yo`li bilan boshimga keldi, boshimga balo keltirgan bo`lsa ham, o`zi yaxshi kun ko`rmadi. Bu gado mug`lar ko`yining sayridan nimaiki keltirgan bo`lsa, mayxonadagi  rindlar  bazmgohiga to`kdi. Taqdir tag`yir topmaydi, shu sababdan boshiga tushgan har qanday kulfatga rizo bo`lgan kishi baxtlidir. U oy, Foniy tomonga kelgani yaxshi bo`lgan edi, biroq yuzi qora raqibni nega boshlab keldi ekan?
Tatabbӯ`i Xoҷa Chӣ aҷab gar xavi on chehra dili mo bibarad, Kӯhro sel chunin gar rasad, az ҷo bibarad. Ba tomoshoi chaman raftani on sarv xush ast, Nest in xush, ki raqibash ba tamosho bibarad. Dili Maҷnunshuda chun saydi g`izoli Laylist, Sud nabvad arabash garchi zi sahro bibarad. Dil, ki be oshiqӣ afsurda namoyad, ey kosh, Ki samumash dar in dasht ba yag`mo bibarad. Andar on kӯy magӯ nomi tu shaydo chun shud, Peshi ӯ kist, ki komi mani shaydo bibarad? Yor mehmonu maro za`f, ki oyo pai may, Tarafi maykada tasbehu musallo bibarad. Foniyo, kushta zi dayrash magar orand burun, Dili onro, ki mayu soqii tarso bibarad.	Ul yuzdagi ter bizning yuragimizni olib ketsa ajab emas, bunday sel kelsa, tog`ni ham joyidan olib ketadi. Ul  sarvning  chaman  tomoshasiga  borgani  yaxshidir, Agar raqib uni tomoshaga olib borsa, bu yaxshi emas. Majnun bo`lgan  yurak   Layli   g`izoliga ov bo`ldi, arab uni cho`ldan olib ketsa ham foydasi yo`q. Oshiqlikni bilmagan dil afsurdadadir, koshki, bir quyun bu dashtda uni yag`mo qilib ketsa. U ko`yda: «Noming qanday shaydo bo`ldi?» deb so`rama, uning oldida men shaydoning nomini kim tilga olardi? Yorim mehmon, men esa zaifman, mayxonaga may uchun tasbeh va  joynamozni  olib boradigan kim bor? Ey, Fonny, nay va tarso soqiyga ko`nglini oldirgan kishini, dayrdan  faqat  o`ldirib  olib  chiqish  mumknn
Dar tavri Shayx Du zulf, k-on mahi nomehrubon zi tob afkand, Niqob bar mahu burqa` bar oftob afkand. Ba tarfi mushafi oraz namud halqai zulf, Nishonaro pari tovus dar kitob afkand. Muoshironro bedor kard bahri sabӯh, Maro chu did ravon xeshro ba xob afkand, Ba dast ҷomi murodash hamesha purmay bod, Maro ba dayri mug`on on ki dar sharob afkand! Ba obi Xizr magar kard zahrro mamzuҷ, Kase ki obi Xizr dar sharobi nob afkand. Digar ba la`li mayolud soqii sarmast, Ba ҷonam otashu dar ҷismam iztirob afkand. Zi ishq bo ҷigari sӯxta buvad, Fonӣ, Chu muflise, ki dar otash ҷigarkabob afkand.	U nomehribon oy ikki zulfini yozganda oy yuziga niqob va quyosh yuziga  burqa tashladi. Uning yuzi kitobidagi zulfi, tovus patidan yasab kitob orasiga solib qo`yilgan xatcho`pdek ko`rinadi. U suhbatdoshlarni tong mayi uchun uyg`otdi, meni ko`rdi-yu, darrov o`zini uyquga soldi. Mug`lar dayrida  meni  sharobga tashlagan kishining hamisha murod jomi may bilan to`la bo`lsin. Sharobga Xizr suvini qo`shgan kishining ishi Xizr suviga zahar aralashtirmoq kabi emasmi? Sarmast soqiy mayga belangan labi bilan yana jonimga o`t va vujudimga iztirob soldi. Foniy, ishq o`tidan kuygan jigari bilan go`yoki, jigar kabob qilib o`tirgan kambag`alga o`xshab ketadi.
Tatabbӯ`i hazrati Shayx Chashmam chu bar on rӯi chu rashki qamar aftod, Az chashm david anҷumu dar rӯy daraftod. Az chashm david anҷumu dar rӯy daraftod.(?) K-az shabnami Firdavs ba gulbargi tar aftod. Xuni dilam az dida zi bas kard g`amam fosh, Harchand ҷigargӯsha namud, az nazar aftod. Shomam, ki zi hiҷroni tu shud rӯzi qiyomat, Chun rӯz shud, on va`da ba rӯzi digar aftod. Az nolai man to ba sahar xob naburdash, V-in tӯhmat dar gardani murg`i sahar aftod. Dar hasrati bӯse, ki ba ҷonam zi labat bud, 3-on la`l chӣ xunho ki maro dar ҷigar aftod?! Fonӣ, ba rahi Sa`dӣ agar zad qadame chand, Bo ӯ suxanash bin, ki chu shiru shakar aftod. Ne-ne, chӣ hadi on ki daroyad ba muqobil, K-az partavi iksiri vay in xok zar aftod.	Ko`zim ul qamar rashkini keltiruvchi yuzga tushganda, ko`zimdan yulduzlar (ko`z yoshlari) yugurib yuzimga tushdi. Yuzingdagi ter shafaqdagi yulduz durri emas, balki, toza gul yaprog`iga jannat shudringlari tushgan. Ko`zimdan oqqan yurak qoni g`amimni fosh qildi, shuning uchun jigargo`sha bo`lsa ham nazardan qoldi. Sening hajringda shomim qiyomat kuni bo`ldi, kunduz bo`lganda u va`da boshqa kunga qoldi. Mening nolamdan tonggacha uxlay olmadi, biroq buning tuhmati murg`i sahar (tong qushi) bo`yniga tushdi. Labingdan  bir  bo`sa  olish hasrati dilimda  bor edi, ul la`ldan ne qonlarki, mening jigarimga to`ldi. Foniy, agar Sa`diy yo`lidan bir necha qadam bosdi, qarangki, uning so`zi Sa`diyniki bilan shiru shakardek bo`ldi. Yo`q, yo`q, unga  muqobil  bo`lishga haddi  sig`maydi, negaki, uning iksiri shu`lasidin bu tuproq zar bo`ldi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Havoi may ba sari har ki chun hubob ravad, Aҷab naboshad agar dar sari sharob ravad. Chu baxti xufta sӯi mo ba sad hiyal oyad, Vale chu umri giromӣ ba sad shitob ravad. Zi bedilon hama shab bishnavad fasonai dil. Chu navbati mani bedil rasad, ba xob ravad. Nazar fikanda ba ag`yor lab magaz pinhon, Ravo mador, ki bar ҷoni man azob ravad. Chu rindi maykada ravshandarun buvad chӣ aҷab, Ki dar darun-sh mai hamchu oftob ravad?. Xush on ki subh ba dayri mug`on zi maxmurӣ Xarob oyadu shom az qadah xarob ravad. Xumor dar dilash afkanda iztirob chӣ ayb, Agar ba maykada Fonӣ ba iztirob ravad?!	May havasi kimning boshiga hubobdek tushsa, u kishi sharob boshiga borsa, ajab emas. U mahbub uxlagan baxt kabi bizning tomonga yuz hiyla bilan keladi-yu, biroq aziz umr kabi shitob bilan ketadi. Oshiqlardan  tun  bo`yi  dil afsonasini  eshitadi, men bedilga navbat kelganda, yorim uyquga ketadi. Ag`yorlarga marhamat nazari bilan qarab, labingni tishlama,  mening  jonimga  bu  azobni ravo  ko`rma. Mayxona rindining ko`ngli ravshan bo`lsa, ne ajab, chunki uning ichiga may quyosh kabi kiradi. Tong chog`ida mug`lar dayriga xumorlikdan xarob kelib, kechqurun may ichib, xarob holda qaytgan odam naqadar baxtiyor. Agar Foniy mayxonaga iztirob bilan borsa, ne ayb, chunki uning diliga maxmurlik iztirob solgan.
Tatabbӯ`i Xoҷa Gadoi dayr zi shohi zamon chӣ g`am dorad, Ki az safoli xarobot Ҷomi Ҷam dorad?. Ba bog`i dahr xush on didavar, ki chun nargis Bahoi bodavu dar sar piyola ham dorad. Manash ba tӯhmati rindӣ ҷazo diham baraks, Ba zuhdam on ki dar in dayr muttaham dorad. Ridoi surx zi may bar sari aso bandam, Gado, ki g`arqa ba may shud, chunin alam dorad. Nazar ba Qa`bai maqsud boshadam az dayr, Charo ki ravzanae ҷonibi Haram dorad. Biyo ba maykadavu g`amgusorӣ az may bin, Agar dilat zi ҷafoi zamona g`am dorad. Nishone az dahanat yobad on, ki chun Fonӣ Havoi nestӣ andar rahi adam dorad.	Mayxona gadosining zamona podshohidan nima g`ami bor, chunki unda mayxona safolidan Jamshid jomi bor. Jahon bog`ida boshida may bahosi hamda piyolasi bo`lgan nargisdek ko`zi ochiq kishi baxtiyordir. Meni bu dayrda zohid deb tuhmat qilgan kishiga, rindlarcha tuhmat bilan aksincha jazo beraman. Maydan   qizargan   ridoni   hassa   uchiga   bog`layman, mayga g`arq bo`lgan gadoning bayrog`i shunday bo`ladi. Mayxonadan maqsud Ka`basi tomon boqaman, chunki dayrda Haram tomonga qaragan tuynuk bor. Agar zamonaning jafosidan ko`nglingda  g`am  bo`lsa, mayxonaga kelu maydan g`amgusorlik ko`r. Kimki Foniydek o`zlikni unutib, yo`qlik yo`lini tutsa, u kishi og`zingdan nishon topadi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Alassaboh mug`on qufli dayr boz kuned, Du ҷom boisi guftori ahli roz kuned. Gar ahli zuhdu riyo bigzarad, maozalloh, Ba vaqti nukta zi nomahramӣ ehtiroz kuned. Niyozi mo zi shumo kushtan ast, ey xubon, Zi g`amza xoh shumo qatlu xoh noz kuned. Ba abrӯi buti xud saҷda karda ҷon dodam, Agar baroyadaton inchunin namoz kuned. Chu ҷilvagar shavad, ey ahli ravza, Tӯbiro Fidoi qomati on sarvi sarafroz kuned. Xarobӣ astu bas, ey chobukon, agar sad rah Ba kishvari dili ushshoq turktoz kuned! Chu oshiq omada Fonӣ, ba gohi kushtani xalq, Miyoni muҷrimu be ҷurm imtiyoz kuned.	Erta tongda, ey mug`lar, dayr eshigini oching, ikki jom berib roz ahli bilan suhbat quring. Agar zuhdu riyo ahli o`tib qolsa, Xudo haqi, so`z vaqtida nomahramlardan ehtiroz qiling. Ey go`zallar, sizlardan niyozimiz shuki, bizni xoh g`amza bilan, xoh noz bilan o`ldiring. Sanamim qoshida sajda qilib jon berdim, agar qo`lingizdan kelsa shunday namoz qiling. To`bi jilva qilsa agar, ey ahli ravza, uni ul sarvi sarafroz qomatiga fido qiling. Ey chobuklar, oshiqlarning dil kishvariga yuz qatla hujum qilsangiz, U yerda faqat vayronlik bordir, xolos. Foniy, oshiq bo`lib keldi, xalqni qatl qilish chog`ida, gunohkor bilan gunohsizni bir-biridan ajrating.
Tatabbӯ`i Xoҷa Rindon, ki mayli boda ba dayri fano kunand, Oyo buvad, ki ҷome ishorat ba mo kunand? Ranҷi xumor garchi buvad muhlik, ey hakim, Boyad ki ham ba ҷomi sharobash davo kunand. Moemu xoki dayr hiҷobash kunand raf`, Onon, ki chashm ravshan az in tutiyo kunand. Nadhand nimҷoni maro may ba maykada, Chun qatraash ba ҷoni giromy baho kunand. Az kilki sun` on chӣ raqam shud savob don, Fikri xato buvad, ki xayoli xato kunand. Rindon, ki tiraand zi badmastiyam ba dayr, Yak shisha may baram barashon to safo kunand. Zuhhod agar kushod nadidand dar vara`, Fonӣsifat azimati dayri fano kunand.	Fano mayxonasining mayiga mayl qilgan rindlar, biror jomni bizga ham ishorat qilarmikanlar? Ey tabib, xumor ranji halok etuvchidir, xumor kasalini yana sharob bilan davolamoq lozim. Biz, mayxona tuprog`imiz, bu tuproq  (to`tiyo)dan ko`zga tortgan kishilar ko`z oldini to`sgan pardani yo`qotadilar. Mening jonim yarimta, bu yarim jonimga mayxonada may bermaydilar, chunki uning har tomchisinn aziz jonga baho qiladilar. Xalloq qalami bilan nimaiki yozilgan bo`lsa, uni to`g`ri deb bil, xato xayol qilsalar, xato fikr bo`lib chiqadi. Mening badmastligimdan mayxonada rindlarning ko`ngillari xiradir, bir shisha may eltib berayki, ko`ngillari ravshan bo`lsin. Agar zohidlarning ishlari toat-ibodat bilan yurishib ketmasa, Foniy singari fano mayxonasiga safar qilsinlar.
Dar tavri maxdumӣ Az g`ami yak shab, ki dar haҷrash dilam zorӣ kashid, Bo kase monam, ki ӯ yak sol bemorӣ kashid. Solho andӯhi shomi furqatam donad kase, K-az g`ami hiҷron shabe to rӯz bedorӣ kashid. Ishq bahri vasl ҷustam, pesham omad haҷr, voy, K-onchi man oson gumon burdam, ba dushvorӣ kashid. Dor, gӯ, ma`zur dar devonagiyu mastiyam, On, ki dar davron baloi aqlu hushyorӣ kashid. Chid on kas az gulistoni hayoti xud gule, K-az kafi soqii gulrux ҷomi gulnorӣ kashid. Man, ki memurdam ba g`ayr az iltifoti andakash, Kay bimonam zinda chun aknun ba bisyorӣ kashid?! Soqiyo, zangi dilam biz(u)doy az yak davri ҷom, 3-on, ki zahri g`am base az charxi zangorӣ kashid. Ҷonam, ey yoron, fidoi onchunon yore, ki ӯ Mehnatu andӯhi yore az sari yorӣ kashid. Fard shav, Fonӣ, ki in bori garoni sangi xud, Mard yo afkand, yo xud az sabukborӣ kashid.	Yorning bir kechalik firoqida dilim zorlanib shunday g`am chekdiki, bir yil bemor bo`lgan kishiga o`xshayman. Yillar   furqat   shomidan   tortgan   qayg`u-hasratimni tunda bedor yotib hijron g`amini chekkan kishi biladi. Ishqni vasl uchun izladim, oldimga hajr keldi, ajaboki, oson deb gumon qilgan narsam qiyinlikka tortdi. Dunyoda aql bilan hushyorlik balosini chekkan kishiga ayt, mening mastligu devonaligimni ma`zur tutsin. Gulrux soqiy qo`lidan gulnor jom tortgan odam o`z hayoti gulistonidan gul teradi. Men andak iltifotsizlikdan o`lardim, endi qanday tirik qolamanki, iltifotsizlik uzoqqa cho`zildi. Ey soqiy, bir jom may bilan dilimning zangini ketkaz, chunki charx g`amining zahri  ko`p  bo`lganidan dilim zanglab ketdi. Ey do`stlar, haqiqiy yorlikdan yor g`amini tortgan mahbubga jonim fido bo`lsin. Ey Foniy, yolg`iz bo`l, bu takabburlik, manmanlik og`ir toshini, mard kishi otib tashlaydi yoki beg`amlik bilan mashaqqat chekib yuradi.
Muxtara` Soqii mo, ki ba gardish mai gulfom afkand, Zy, baso fitna, ki dar gardishi ayyom afkand. Hushi rindon bishud az ҷomi mai ӯ, gӯyo, Dorui behushӣ omexta dar ҷom afkand. Otashin may, ki ba man dosht, vale dod ba g`ayr, Otasham dar dili betoqatu orom afkand. Sӯxt murg`i chamanam vaqti sabӯh az afg`on, Chun nazar ҷonibi on sarvi gulandom afkand. Nest bar obi shamar, mavҷ zi tahriki nasim, Ki aҷal az pai murg`oni talab dom afkand. Magar on mug`bachai mast burun raft az dayr, K-in hama tafriqa dar kishvari islom afkand. Shayx shud mast ba dayru bari but mushaf sӯxt. Tӯhmatash bar mani devonai badnom afkand. Shoyad ar xubii anҷom rasad z-og`ozash, Har ki z-og`oz nazar ҷonibi anҷom afkand. Chorae nest ba ҷuz dodani din Foniro, Chunki dil dar kafi on kofiri xudkom afkand.	Bizning soqiy gulrang mayni aylantirgach, ey voh, ki zamonga juda ko`p fitnalar soldi. Go`yo jomga u behush qiladigan doru aralashtirganday uning may jomidan rindlar behush bo`ldi. O`tli mayni menga tutdi-yu, lekin boshqaga berdi, toqatsiz va oromsiz dilimga o`t soldi. Tong mayi ichish chog`ida u sarv gulandomga nazar tashlagach, ko`p faryod-fig`onlar tortib jonim qushi o`rtandi. Kichik ko`llardagi mavjlanish shamoldan emas, balki shodlik   qushlari uchun ajal tomonidan   qo`yilgan tuzoqdir. U mug`bacha mast holda dayrdan chiqdimikin, islom mamlakatiga bunchalik parokandalik tushdi. Shayx dayrga kirib mast bo`ldi-yu, but qoshida Qur`onni yondirdi, uning tuhmatini men badnom devonaga qo`ydi. Ishining oqibatini ko`zlagan kishining ishi yaxshilik bilan anjomiga yetsa, ajab emas. Foniyga dindan voz kechishdan boshqa chora yo`q, chunki dilini u xudra`y kofirga bergan.
Tatabbӯ`i Mir dar tavri Xoҷa Xush on rinde, ki bahri boda dar dayri mug`on aftad, Zi shӯri mastiyash har lahza «hӯ»-e dar chahon aftad. Chu dorad mug`bacha ҷomi mayu piri mug`on nuqlash, Gah inro girdi sar gardad, gahe dar poi on aftad. Az in dayri kӯhan ronam suxan, k-afzoyadash hayrat, Maseh ar pahlӯyam dar maҷlis hamdoston aftad. Zi istig`no zi xoki roh kamtar binamash sad rah Falakro kor agar bo in zaifi notavon aftad. Zi za`fam gar kushӣ, ey mug`bacha, ham bar sari kӯyat, Mabodo ҷuz sagoni dayrro in ustuxon aftad. Zi sirri vahdatam dar dayr chu ramze, na dar masҷid Namexoham, ki in rozi nihon dar har zabon aftad. Shafaqgun bodaamro gar ba xun gardun mubaddal kard, Shafaqson shӯ`lai ohe kasham, k-otash dar on aftad. Man az soqii gulrux bodae chun arg`uvon xoham, Kuҷo dar bog` chashmam, yo ba gul, yo arg`uvon aftad. Nashud hosil chu dar zuhdu vara` maqsud Foniro, Aҷab nabvad, ki dar dashti fano bexonumon aftad.	May uchun mug`lar dayriga kirsa, mastligidan jahonga har lahza g`avg`o tushib turadigan rind naqadar baxtli-a! Mug`bacha may, mug`lar piri gazak bersa, rind goh buning boshidan aylansa, goh uning ayog`iga yiqilsa. Agar Iso bir majlisda men bilan suhbatdosh bo`lsa, bu ko`hna olamdan so`zlashganimda hayron qolar edi. Agar falakning ishi men notavon zaifga tushsa, uni pisand qilmay, tuproqdan yuz marta kam ko`rar edim. Ey mug`bacha, ko`chang boshida meni shu zaifligimda o`ldirsang, suyagim dayr itlaridan boshqaga nasib bo`lmasin. Vahdat sirrining ramzini masjid emas, dayrdan izla, bu pinhon sirning tillarda doston bo`lmog`ini istamayman. Falak shafaqrang mayimni qonga aylantirsa, shafaq- rang bir oh alangasini tortamanki, unga o`t tushadi. Men gulrux soqiydan arg`uvon rangli may istaganimda, bog`dagi gul yoki arg`uvonga qanday qilib ko`zim tushsin. Zuhdu toatdan Foniyning murodi hosil bo`lmagach, bexonumon bo`lib, fano dashtiga tushsa, taajjub emas.
Dar tavri Xoҷa Kas naxli noz chun qadat, ey simbar, nadid, Chun la`li mayparasti tu gulbargi tar nadid. Ҷon az labi tu rond suxan, lek az on dahan Zohir nakard heҷ takallum, magar nadid. Bu husnu dilbarӣ chu tu farzandi nozanin, Modar ba mahdi noz nazodu padar nadid. Ey muazzin az baroi Xudo bas kun in fig`on, K-az shom nomurodii moro sahar nadid. Dar husn holatest, k-az on nutq oҷiz ast, K-onro ba g`ayri mardumi sohibnazar nadid. Soqӣ, xumor mekushadam, ҷomi may biyor, Chun kas xalos be may az in dardi sar nadid. Fonӣ, tariqi rindii moro mador ayb, 3-on rӯ, ki kas ba mo ba ҷuz in xud hunar nadid.	Ey   kumush tan (mahbub), qomating kabi noz daraxtini hech kimsa ko`rgan emas, gul bargi ham sening mayparast la`ling kabi emas. Jon labing to`g`risida so`zladi, ko`rmagan bo`lsa kerakki, og`zing to`g`risida hech narsa demadi. Husn va dilbarlikda sen kabi nozanin farzandni, ona noz to`shagida tug`madi-yu, ota ko`rmadi. Ey muazzin, Tangri haqi, bu fig`oningni to`xtat, chunki shomdan nomurod ekanimizni tong ko`rgani yo`q. Hunida, so`zlashga nutq ojiz bo`ladigan bir holat borki, uni nazar sohibidan boshqa kishi ko`rgan emas. Ey soqiy may xumori meni o`ldirdi, jomni keltir, chunki hech kimsa maysiz bu bosh og`riqdan qutulgan emas. Ey, Foniy, bizning rindlik yo`limizni ayb aylama, chunki bu hunardan boshqa ishda bizni hech kim ko`rgan emas.
Tatabbӯ`i Shayx Kamol Gahi xumor chu bar ҷomi bodaam nazar aftad, Dilam ba larza daroyad, tanam zi poy daraftad. Chӣ olamest xaroboti ishq, z-on ki kas on ҷo, Chu darkashad qadahi may, ba olami digar aftad. Zi rahni xirqavu saҷҷodaam chӣ kor kushoyad, Maro, ki sog`ari  aflok darkasham,  chu daraftad. Agar buvad dusadam sar, fido kunam ba rahi dayr, Davoi mug`bachagonam chu har zamon ba sar aftad. Zi xori mehnatu zahri ҷafoi ӯ zi chӣ nolam, Ki komi ҷoni maro on ba ta`mi gulshakar aftad?. Ba ta`ni rindiyam, ar shayx rad kunad chӣ aҷab, z-onk, Ba aybi ahli hunar kӯshad on, ki behunar aftad. Maro ҷigar chu zi sӯzi aqiqi la`li tu xun shud, Bar har chi dida kushoyam, nishonai ҷigar aftad. Zi shayxi savmaa chun mushkiloti ishq nashud hal, Ba piri maykada in moҷaroi mo magar aftad. Suubati rahi Fonivu oshiqӣ-sh bidonӣ, Ba mulki ishq zi rohi fano garat guzar aftad.	Xumor chog`ida boda jomiga ko`zim tushganda, yuragim larzaga kelib, oyog`imdan yiqilib qolaman. Ishq xaroboti ajab olamdir, chunki u yerda, agar kishi may ichsa boshqa olamga tushib  qoladi. Men falak sog`ari qo`limga tushsa shimirib ichaman-ku, xirqa va joynamozni garovga qo`yish bilan ish bitadimi? Har zamon mug`bachalar ishi boshimga tushsa, agar ikki yuz boshim bo`lsa ham dayr yo`liga fido qilaman. Uning mehnati tikani va jafosi zahridan nega nola qilay, axir ular jonim komiga gulshakardek yoqadi. Agar shayx rindligimni ta`na qilib, rad etsa nima ajab, negaki behunarlar hunar ahlining aybini topishga urinadilar. Mening jigarim la`ling aqiqining kuydirishidan qon bo`ldi, shuning uchun nimaga qarasam, jigar nishonasi bo`lib ko`rinadi. Sumi`a   shayxi   ishq   mushkullarini   yecha   olmadi, bizning bu mojaromizni hal etish maykada piriga qoladi, shekilli. Agar  fano yo`lidan ishq mulkiga yo`ling tushsa, Foniy, fano yo`lining qiyinchiliklari yu mojarosini bilib olasan.
Magӯ, ki dil ba paripaykare dihӣ shoyad, Chӣ ixtiyor maro to ҷunun chӣ farmoyad?! Ba rohi ishq, ki dar har qadam hazor balost, Qadam zadam ba havoi tu, to chӣ pesh oyad! Dilam, ki nestash osudagӣ zi mehnati dahr, Magar, ki yak-du qadah darkashad, ki osoyad. Nadida heҷ kase teg`i ishqro rangin, Ҷuz on, ki dar dami kushtan ba xunam oloyad. Daqiqu shirin budan takallumash chӣ aҷab, Gule, ki az dahani g`unchason shakar xoyad?. Hazor lashkari ishrat rasad ba kishvari dil, Ba g`ayri xayli g`amat dar dilam furӯ n-oyad. Bu ҷavru lutf az ӯ bosh qone` ey Fonӣ, Chunon ki oyad, ne onchunon ki meboyad.	Bir paripaykarga ko`ngil berishing mumkin, dema, menda ixtiyor yo`q, junun ne buyursa shu bo`ladi. Ishq yo`lida har qadamda ming balo bordir, sen uchun qadam qo`ydim, endi nima kelsa kelar. Dahr mehnatidan ko`nglimda osudalik yo`q, bir-ikki qadah may ichsam shoyad osuda bo`lsa. Qatlim  chog`ida qonimga  bo`yalgan kishidan boshqa, Hech kim ishq tig`ining rangini ko`rmagan. Takallumi daqiq va shirin bo`lsa ne ajab, gul g`unchadek og`zi bilan shakar to`kadi. Ko`ngil mulkiga ming ishrat qo`shini kelsa, g`aming xaylidan o`zga narsa yurakka qo`nmaydi. Ey Foniy, uning javru lutfiga qanoat qil, Ular qanday kelsa ham, qanday kelishi kerak bo`lsa ham.
Tatabbӯ`i Mir Shab chӣ shud, xurshedi man az dida pinhon meshavad, Vah, nadonam to kiro sham`i shabiston meshavad? Mizbonii xayolash kori man shabho ba dil, To kiro, on sangdil, to subh mehmon meshavad. Ey musulmonon, kunedam chora az bahri Xudo, In, ki dinam dar sari yak nomusulmon meshavad. Ba`di umre, k-ovarad andeshai rahme ba dil, Darzamon az ayni berahmӣ pushaymon meshavad. Chi girebonu chi domon ҷomai sabri maro, K-az girebon chok har dam to ba domon meshavad. Az pareshonholii on gul mazan dam, ey sabo, K-az xayoli on dili zoram pareshon meshavad. Soqiyo, behushӣ omad, in suubatro iloҷ Gar nadorӣ ҷomi may, koram zi somon meshavad. Chun dar in vayrona boyad xok shud z-avval, xush ast, Xok agar bolinu manzil kunҷi vayron meshavad. Foniyo, gar dar fano kӯshӣ, bas ast in foida, Sad yakat gar az xudӣ dushvorat oson meshavad.	Kech bo`ldimi, quyoshim ko`zdan g`oyib bo`ladi, vah, bilmaymanki, u kimning shabistonining sham`i bo`lar ekan? Mening ishim u tosh ko`ngil tonggacha kimga mehmon bo`ldi ekan, degan xayolni dilga mehmon qilishdir. Ey musulmonlar, bir nomusulmonni deb, dinim qo`ldan ketmoqda, Xudo haqqi, menga bir chora ko`rsating. Umrida bir marta diliga rahm andishasi keladi-yu, yana darrov rahm qilishdan pushaymon bo`ladi. Sabrim to`nining xoh yoqasi-yu, xoh etagi bo`lsin, har nafasda yoqadan etakkacha yirtiladi. Ey sabo, bu gulning parishonligidan so`z ochma, chunki uning xayolidan zor ko`nglim parishon bo`ladi. Ey soqiy, bu mashaqqatning iloji behushlikdir, agar maying bo`lmasa, ishim tamom. Bu dunyoda tuproq bo`lish lozim bo`lgandan keyin, avvaldan boshlab yostig`i tuproq va manzili vayrona burchagi bo`lish yaxshidir. Ey, Foniy, agar o`zligingni saqlab turib yuzdan bir mushkuling oson bo`ladigan bo`lsa, o`zlikni yo`qotish uchun urinishing foydasi senga yetarli bo`ladi.
Dar shikoyati ahli zamon Xush on kase, ki du chashmi xud az zamon pӯshid, Ki bori ahli zamonro bad-in bahona nadid. Zamona muxtalifu ahli ӯ muxolif ham, Zi istiqomati tab` ast, har ki z-ӯ biramid. Hazor girya buvad abrson zi dunbolash, Chu barq har ki dar ӯ bo havoi dil xandid. Buvad ba qatli tuvu motami tu, pas zi chӣ rӯ Falak ba rӯz kabudu ba shab siyah pӯshid? Dihad zi sunbulaat va`dai dusad xirman Firebi ӯro oqil ba nimҷav naxarid. Dar in sarocha zi oshӯbi fitna on kas rast, Ki raxtu bori iqomat ba kӯi faqr kashid. Zi faqr saltanati mulki ҷovidonӣ yoft, Digar falak natavonist girdi ӯ gardid. Fanoi tust falakro nihoyati maqsad, Tu chun fano bigzidӣ, baqo zi pay birasid. Fanoi xesh g`animat shumor, ey Fonӣ, Ki boqist, har on k-ӯ fanoi xesh guzid.	Zamonadan ikki ko`zini yumgan kishi qanday baxtliki, shu bahona bilan zamona ahlidagi og`irlikni ko`rmaydi. Zamona muxtalifu uning ahli ham bir-biriga zid, kimki bundan qochsa, tabiati to`g`riligidandir. Olamda kimda-kim dil orzusi bilan chaqmoqdek kulsa, ortidan bulutdek ming yig`i keladi. Falak sening qatling va motaming uchun kunduzi ko`k va kechasi qora kiyinadi. Falak bir bosh bug`doyingga ikki yuz xirmon hosil va`da qiladi, uning makru firibini aqlli kishi yarim arpaga ham olmaydi. Faqr ko`yiga ko`chib ketgan odamgina bu dunyoning fitna g`avg`osidan qutuladi. Kimki faqrlikdan abadiy  mulk saltanatini topgan bo`lsa, endi falak uning atrofida aylana olmaydi. Falakning so`nggi maqsadi sening fano  bo`lishingdir, sen fanoni xohlasang, baqo orqadan boradi. Ey Foniy, o`z fanoingni g`animat sana, chunki o`zi uchun fano yo`lini tanlagan kishi boqiydir.
Alami dayr, ki dar ma`badi tarsosh barand, Behtar on ast, ki bar olami bolosh barand. Toki rindoni xaroboti mug`on na`razanon, Ba dusad g`ulg`ula bar bomi Masehosh barand. Mahchaashro zi zari xolisi xurshed kunand, Shuqqa az atlasi in gunbadi xazrosh barand. Ba`d az on Isii Maryam shuda sarkardai qavm, To fazoi harami Arshi muosh barand. Shuqqavu mahcha yake bahri ҷulu on digar Az pai na`li Buroqi shahi Bathosh barand. Shahriyore, ki hazoron chu Masehu xurshed,       Rӯzi bozor sharaf az shabi Isrosh barand. Sar ba sar xayli malak surmai chashmi ravshan, Chun Buroqash bixiromad zi tahi posh barand. Arshiyon dilxushӣ az mehri ҷabinash yoband, Huriyon sarkashӣ az zulfi sumansosh barand. Rӯhi xud Fonii dilxasta bad-on qavm dihad, To fishonand ba xoki rahi ӯ, kosh barand.	Dayr bayrog`ini tarsolar ibodatxonasiga olib boradilar, agar uni yuqori olamga olib borsalar yaxshiroqdir. Toki mug`lar xarobotining rindlari na`ra tortib ikki yuz g`ulg`ula bilan Masiho tomiga olib chiqsalar. Qubbasini quyoshning xolis oltinidan, shuqqasini bu ko`k gumbazining atlasidek qilsinlar. Undan so`ng Isoi Maryam qavm boshlig`i bo`lib, uni Arshi mualloning haramiga olib borsinlar. Qubba-yu, shuqqasini olib Batho podshohining Buroqiga julu taqa uchun olib borsinlar. U shunday bir shohdirki, minglarcha Masihu quyosh, Isro tunidan kunduz sharafini hosil qiladi. Uning Buroqi xirom aylaganda malaklar xayli oyog`ining tuprog`ini ko`zlarga surma qilish uchun olib boradilar. Uning  manglayi  quyoshidan  arshdagilarning ko`ngli xush bo`lib, Hurlar uning sumandek sochidan sarkashlikni oladilar. Dilxasta Foniy, o`z ruhini ul qavmga topshirdi, koshki uning yo`liga sadqa qilish uchun olib borsalar.
Shahi iqlimi xubӣ chobukonu shahsuvoronand, Gadoi kӯi ishq aftodagonu ҷonsuporonand. Samandi noz chun chavlon dihӣ, har sӯ nazar afkan, Ki ҷon bar kaf zi bahri yak nazar ummedvoronand. Ba gulshan dar sanavbar iltifote kun, ba gulbun ham, K-az on qaddu dahan aftoda har sӯ dilfigoronand. Chu teg`i zulm ronӣ, peshi raxshat bin, ki har ҷonib Kuloh az farqu farq az tan fitoda toҷdoronand. Ba bazmat sӯi rindon sabӯ kash, bingar az ibrat, Ki dar davrat chunin rasvo shuda parhezgoronand. Ba kӯyat xok gashta oshiqonat, rӯhashon lekin Daruni xok on k-ӯ ҷo girifta xoksoronand. Gadoyoni zaif aftoda dar rohash chӣ mepursӣ,    Zi har mulk asiri ishq gashta, shahriyoronand. Tu shab dar xobi nozu dar duo to rӯz dar kӯyat, Ba “yo Rab, yo Rab!” az har gӯsha shabzindadoronand. Chu dar dashti fano Farhodu Maҷnunrovu Foniro, Baham binӣ muvofiq v-on ki oshiqpesha yoronand.	Go`zallik iqlimining podshohisan, mahoratli va chaqqon chavandozlar ishq ko`yining gadoyi, yiqilib jonni qurbon qiluvchilardir. Noz samandiga javlon bersang har tomonga nazar sol, umidvorlar bir nazaring uchun jonni kaftiga tutib turibdilar. Gulshanda sanavbarga ham, gul dastasiga ham iltifot qil, xasta dillar u og`iz va qaddan har tomon ga yiqilib tushuvchilardir. Zulm tig`ini cheksang oting oldiga qara, tojdorlar har tarafga kuloh boshidan, boshi tanidan judo bo`lgandir. Bazmingda rindlar tomonga may uzat-da, ibrat bilan boq, yoningda rasvo   bo`lganlar   parhezkorlardir. Xoksor oshiqlaring ko`yingda tuproq bo`ldilar, lekin ruhlari tuproq ichidan joy oldilar. Zaif gadolar yo`lida yiqilib qoldilar, har bir mamlakatning buyuk podshohlari uning ishqiga asir bo`ldilar. Sen tunda noz uyquda – yu, tunlari bedorlar har go`shada tonggacha «Yo rab, yo Rab!» deb ko`yingda duo qiluvchilardir. Fano dashtida Farhodu Majnunu Foniylarni birdek muvofiq ko`rki, fidoyi oshiq yorlardir.
Ayzan Sokini kui buton kist? Giriftore chand. Ne ba poi dilashon xor, ki mismore chand. Az g`ami turrai oshufta pareshon, ҷam`e, V-az sinoni mijai tez dilafgore chand. Kofironand du chashmi tu, ki az rishtai zulf Har yake peshi xud ovexta zunnore chand. Mayli mo bud sӯi qat`i biyoboni fano, Ishqu mastiyu ҷunun gasht madadgore chand. Ba parixonai Chin raftamu chashm afkandam, Didam az husni tu har sӯy namudore chand. Rav sӯi dayri mug`onu bingar mug`bachagon, Qatlgoheyu dar ӯ qotili xunxore chand. Foniyo, rohi fano kay bitavonӣ shud, agar Nafkanӣ az xiradu hӯsh zi xud bore chand?!	Go`zallar ko`yida vatan tutganlar kimlar? Bir qancha giriftorlardir, dillari oyoqlariga qadalgan tikan emas, bir qancha mixlardir. Parishon zulflar g`amidan bir necha parishonxotirlardirlar. Kiprik nayzasidan esa qanchadan-qancha dilafkorlardirlar. Sening ikki ko`zing shunday kofirdirki, har biri zulf ipiga bog`lab, bir qancha zunnor osib olgan. Bizning maylimiz fano biyobonini kezgan edi, bu yo`lda  ishq, mastlik va junun bizga talaygina madadkorlik qildi. Chin parixona (rasmxona)siga bordimu ko`z tashladim, unda sening husningdan har tarafda bir qancha namunalar ko`rdim. Mug`lar dayri tomon boru mug`bachalarga qara, dayr bir  kushxona-yu mug`bachalar qotildirlar. Ey Foniy, o`zingdan aqlu hush yukini tashlamaguningcha, Fano yo`liga qanday kira olasan?
Muxtara` Asiri ishq kiyonand? Notavone chand, Kashida pӯst ba boloi ustuxone chand. Hadisi Vomiqu Farhod az miyon gum shud, Zi holi man chu shunidand dostone chand. Butoni sham`i shabiston zi rux zabonazanon, Asiri ishq chu parvona bezabone chand. Chi xush budӣ, ki zi ahli zamon nayozurdӣ, Har on, ki hast dar in bazmgah zamone chand. Bidon, ki on pai gumgashtagoni furqati tust Ba dashti ishq agar bingarӣ nishone chand. Muoshiron zi chӣ xush nestand, chun hastand Ba bazmi dahr du-se rӯza mehmone chand.	Ishq asiri kimlardir? Bir qancha notavonlardir, terisi borib ustuxoniga yopishganlardir. Mening holimdan bir qancha dostonlar eshitganlaridan keyin Vomiq bilan Farhodning dostoni nazardan qoldi. Mahbublar  yuzi kechaning  sham`idek lovillaydi, ishq asirlari esa   (sham` atrofidagi)  behisob tilsiz parvonalarga o`xshaydi. Bu dunyoda yashagan odam zamona ahlidan ozor chekmasa, qanday yaxshi bo`lar edi. Agar ishq dashtida bir qancha nishonalar ko`rsang, ular furqatingdan yo`qolganlar nishonidir. Do`stlar nima uchun xursand bo`lmasinlarki, dunyo bazmida ikki-uch kunlik mehmondirlar. Ey Foniy, do`st visolini kimlar topdi, xalq ko`zidan yashiringan bir qancha xokisorlar topdi.
Tatabbӯ`i Mavlono Shohӣ Fasli bahoru har kase bo sarvi gulruxsori xud, Man bo dili chun g`uncha xun dar furqati dildori xud. Gul bo ҷamoli dilkusho, bulbul ba ӯ dostonsaro, Qumri ba lahni ҷonfizo, man bo fig`oni zori xud. Gulshan ҷamol orosta, sarv az tarab barxosta, Man hamchu bulbul kosta, az nolai bisyori xud. Shud g`uncha har sӯ ҷilvagar, ishvakunon gulbargi tar, Sad xori haҷram dar ҷigar, be gulbuni gulbori xud. Koram ba sina tuxmi g`am, boram zi chashm obi nadam, Dar ishq bosham dam ba dam, hayroni koru bori xud. Bar tan xarosham to ba kay, soqӣ guvorad ҷomi may, Marham niham az loi vay, bar sinai afgori xud?!. Giryon ba peshash ҷon dihad v-az mehnati ҷon varahad, Ruze, ki Fonӣ sar nihad, bar xoki poi yori xud.	Bahor fasli-yu har kishi o`z sarvi gulruxsori bilan, mening dilim esa, dildorim furqatida g`uncha kabi qondir. Gul ko`ngil ochuvchi jamol bilan, bulbul unga doston o`qish bilan, qumri hayotbaxsh ovoz bilan, men esam afg`onu zorim bilan (birgaman). Gulshan jamoli bezalgan, sarv shodlik bilan (ko`kka bosh cho`zgan), men bulbul kabi nola qilib, holdan toyganman. G`uncha har tomon jilvagar bo`ldi, toza gul bargi ishva qildi, gul yog`diruvchi gulbunimsiz yuz hajr tikani jigarimdadir. Siynamga  qayg`u tuxumini ekaman,  ko`zimdan pushaymonlik suvini to`kaman, ishqdagi o`z  ishlarimda dam-badam hayron  qolaman. Tanimdagi  jarohatlarga qachongacha (bardosh qilay), soqiy agar may keltirsa, uning loyidan siynam yarasiga malham qo`yay. Bir kuni Foniy, yorining oyog`iga bosh qo`yib, yig`lab, oldida jon bersa, jonning mashaqqatidan qutular edi.
Ba chashmi dilbari man, zaxme az ramad marasod, Ba mardumoni nakӯchashm zaxmi bad marasod. Bad-on du nargisi ra`noi gulshani xubӣ, G`ubori hodisa z-in son, ki merasad, marasod. Bas ast mastii on turki shӯx qatlamro, Zi tiragivu pareshoniash madad marasod. Chu chashm basta ҷahonam, ba chashm torik ast, Zarar ba nargisi on shӯxi sarvqad marasod. Ba rӯyam onchi, zi oshӯbi on du chashm rasid, Ba kofironi siyahdil yake zi sad marasod. Agarchi ofati on chashm az had afzun shud, Gazand az ofati dahrash fuzun zi had marosod. Agarchi hush ba yak chashmzad zi Fonӣ burd, Ba ӯ g`ubori ramad nimchashmzad, marasod.	Yorim ko`ziga ramad (ko`z og`rig`i)dan ozor yetmasin, Yaxshi ko`zli kishilarga yomon yara tegmasin. Go`zallik gulshanining ul ikki nargisi ra`nosiga bunday kelib turgan hodisalar g`ubori yetmasin. Qatlim uchun ul turki sho`xning mastligi kifoya, parishonligi qorong`ulikdan  madad istasa ham. Ko`zini yumgandan beri dunyo ko`zimga qorong`udir, u sarvqad sho`xning nargisiga zarar yetmasin. U ikki ko`zning oshubidan menga yetgan balolarning yuzdan birn ko`ngli qora kofirlarga yetmasin.     Agarchi ul ko`zning ofati haddan tashqari ko`p bo`ldi unga dahr ofatidan haddan tashqari zarar yetmasin. Agarchi bir ko`z yumib ochguncha Foniyning ko`nglini oldi, yarim ko`z yumib ochguncha ramad g`ubori ketsin.
Ayzan Dӯsh dar bazmi tarab, k-on mah mehroin shud, Peshi ӯ sham` biyafkand saru miskin shud. Boda gulrang zi aksi ruxi gulguni tu gasht, Na ki az nash`ai may bargi gulat rangin shud. Talxkomӣ-sh hamon rӯz shud az zahri firoq, Ҷoni Farhod, ki mash`ufi labi Shirin shud. Piri mayxona hakimest, ki chun dod qadah, 3-obi may otashi savdoi maro taskin shud. Xay, ki az orazi gulrangi tu dar gulshan rext, Gunai rӯi gulu obi ruxi nasrin shud. Ishq chun qatli shahidoni g`amat kard raqam, Qotili haҷr pai kushtani mo ta`yin shud. Kas nayovard zi kayfiyati holash xabare, Foniyo, misli tu dar rohi fano chandin shud.	Kecha shodlik bazmiga u quyosh yuzli mahbub kelganda, uning oldida sham` bosh egib, miskin bo`lib turdi. May nash`asidan yuzing rangin bo`lgani yo`q, balki may sening gulrang yuzing aksidan qizardi. Farhodning joni Shirin labiga giriftor bo`lgandan keyin, uning firoqi zahridan hayotida achchig`lik boshlandi. Mayxona piri bir hakim ekan, u bir qadah tutgach, man suvidan mening savdoyilik o`tim taskin topdi. Yuzingdan gulshanga to`kilgan gulrang ter gul yuzining rangiyu nasrin yonog`ining suvi bo`ldi. Ishq g`amidan shahid bo`lganlarni hisoblab chiqilganda, meni o`ldirish uchun ayriliq qotili belgilandi. Ey, Foniy, senga o`xshagan ko`p kishilar fano yo`liga kirdi - yu, ularning ahvollaridan hech kim xabar keltirmadi.
Tatabbӯ`i Mir dar tavri Xoҷa Chu aksi soqii xurshedvash dar sog`aram aftad, Sharob az sog`ari xurshed xӯrdan dar saram aftad, Chu aqdi duxtari raz xostam har shab ba xobi xush, Arӯsi oftob az osmon dar bistaram aftad. Daruni mehr sad gul az kavokib bishkufad har gah, Zi may gulho ba rӯi soqii mahpaykaram aftad. Maro ҷon burd sad rah az baroi va`dai bӯse, Zi mastiyu ҷunun digar chu gӯyad, bovaram aftad. Zi la`li otashinash sӯxtam, shoyad ki borad xun, Chu gardad abr az on bode, ki dar xokistaram aftad. Zi bomi dayr az mastӣ madeh bimam zi aftodan, Chӣ bok on mastro, k-az bomi dayr andar haram aftad? Rasam az dashti hirmon ҷonibi maqsud chun Fonӣ, Dar on sahro agar Xizri hidoyat rahbaram aftad.	Quyosh yuzli soqiyning aksi sog`arimga tushsa, quyosh sog`aridan may ichish ishtiyoqi boshimga tushadi. Raz qiziga uylanganimdan beri har kecha shirin uyqumda Quyosh kelinchagi osmondan to`shagimga tushib keladi. Mohpaykar soqiyning yuzi maydan guldek ochilsa, oftob ichiga yulduzlardan yuz gul ochiladi. Bir bo`sa va`dasi bilan yuz marta jonimni oldi, mastligu telbalikdan yana va`da qilsa ishonaman. Olovdek la`ldan kuydim, endi kulimni yel sovursa bulutdan qon yog`ishi mumkin. «Mastsan, dayr tomidan yiqilasan» deb qo`rqitma, mast agar dayr tomidan Haramga tushsa ne qo`rqinchi bor? Agar xirmon dashtida Xizr yo`l ko`rsatsa, Foniydek u sahroda maqsadu manzilga yetib boraman.
Muxtara` Ҷon baxshad, ar soqӣ mai gulrang dar ҷom afkanad, Lekin kushad chun ҷilva dar ruxsori gulfom afkanad. Gul dar nazar xor oyadash, az sarv sad or oyadash, Har k-ӯ nazar bar husni on sarvi gulandom afkanad. Chun oshiqonro boisi oromu sabri dil shavad, Sad iztirobam dar dili besabru orom afkanad. Har shab manu dayri mug`on, to rӯz oshӯbu fig`on, On mug`bacha in holatam az ҷilva har shom afkanad. Solim namonad din maro, k-in shӯxi kufroin maro, Sad raxna az mijgoni xud har dam dar islom afkanad. Chashm ar shavad ravshan, vale sӯzӣ dilu ҷon sar ba sar, Soqӣ chu aksi otashin ruxsora dar ҷom afkanad. Fonӣ chu az zuhdu riyo dar dӯst natvonad rasid, Beh boshad ar mardona dar rohi fano gom afkanad.	Agar soqiy gulrang mayni jomga quysa, jon bag`ishlaydi, lekin gulrang ruxsori jilvalansa, o`ldiradi. Kimki sarvi gulandomning husniga nazar tashlasa, gul nazarida tikan bo`ladi, sarvdan yuz marta or qiladi. U oshiqlar dilining sabru oromiga sabab bo`lsa, mening sabrsiz va oromsiz dilimga yuz iztirob soladi. Har kecha tong otguncha mayxonada g`avg`oyu fig`on qilaman, u mug`bacha har shom jilva bilan meni shu holatga soladi. Kufr shiorlik u sho`x har nafas kiprigi bilan islomga raxna solib tursa, mening dinim qanday salomat qoladi. Soqiyning otashin ruxsori jomda jilva ko`rgizganda, ko`z ravshan bo`lsa ham dil  bilan jonni boshdan-oyoq kuydiradi. Agar Foniy riyo va ibodat bilan do`stga yeta olmasa, Fano yo`liga mardona qadam tashlasa, yaxshiroq bo`lardi.
Dar tavri Mir Mahi otashparastam otash andar ҷoni g`amkash zad, Dar otashgohi rasvoӣ ba xonumonam otash zad. Aҷab nabvad agar g`ash karda to mashhar fitad, on k-ӯ Zi dasti soqii mahvash du ҷomi sofi beg`ash zad. Gar az dudi ҷunun shud rӯzgoram tira, nabvad ayb, Ki in otash ba mani savdoӣ on shӯxi parivash zad. Chu markab toxt on chobuksavori mast dar maydon, Ba xalqi dahr otash az sharori na`li abrash zad. Dihad obi mayash taskinu lutfi xandai sog`ar, Asirero, ki davron shӯ`la dar ҷoni mushavvash zad. Xush on rinde, ki dar dayri mug`on, gar sog`ari gardun Zi dasti mug`bacha dar dasti ӯ aftod, yak kash zad. Xushӣ on yoft, ey Fonӣ, ki davron har mai noxush, Ki dodash, ӯ ba foli farruxi andeshai x(v)ash zad.	O`tparast go`zalim g`am tortuvchi jonimga o`t yoqdi, rasvolik o`txonasida xonumonimga o`t qo`ydi. Mahvash soqiyning qo`lidan tiniq ikki jom may ichgan kishi mast bo`lib mahshargacha yiqilib yotsa, ajab emas. Agar telbalik dudidan ro`zgorim qora bo`lsa, ayb emas, chunki bu o`t menga u parivash sho`xning ishqidan tushgan. U mast chobuksuvor maydonga ot qo`yganida o`ynoqi oti taqasining uchqunidan dahr xalqiga o`t tushdi. Tashvishli joniga davron o`t yoqqan bir asirga may taskin beradi va piyolaning kulishi lutf-ehson bo`ladi. Mug`lar dayrida mug`bacha gardun (osmon)  piyolasida may tutsa, uni bir yo`la sipqaradigan  rind rosa  baxtli-da! Ey Foniy, davron har qanday noxush may bersa ham uni yaxshi niyat bilan ko`taradigan odam dunyoda shodu xurramdir.
Tatabbӯ`i Mir Xusrav Yoron, ki yak-yak az mani bekas ҷudo shunand, Kasro vuquf nest, ki har yak kuҷo shudand? Begonagӣ chu buda dar oxir tariqashon, Avval charo ba haҷrkashon oshno shunand? Ey kosh, xoki vodiyashon budame chu gard, Az bodi marg chunki farozi havo shudand. Sad hayf don zi kӯhviqoroni xokvash, K-az tunbodi hodisa har sӯ habo shudand. Orom raft az dili man to zi bog`i dahr Orom nogirifta ba soni sabo shudand. G`ul chun giyo namoyadam az gulshani ҷahon, 3-andӯhi in ki on hama gulho giyo shudand. Budand az vafo hama chun umr bas aziz, Umri azizvor hama bevafo shudand. G`oyib zi didaandu ba dil ҷumla dar huzur, Az dil naraftaand, gar az chashmi mo shudand. Fonӣ az on tariqi fano kard ixtiyor, K-on hamrahon shudandu ba rohi fano shudand.	Men kimsasizdan yoronlar bir-bir judo bo`ldilar (uzoqlashib ketdilar), ularning har biri qaerga ketganini hech kim bilmaydi. Ularning ishi oxiri begonalik ekan, nega avval hajr dardini tortuvchilarga oshno bo`ldilar? Koshki edi, ularning vodiylari tuprog`i bo`lsam, chunki ular o`lim shamoli bilan havodan ham yuqori ko`tarilib ketdilar. Yuz hayfki, tog`dek og`ir xoksor kishilar hodisalar shamolidan har tomonga to`zib yo`qoldilar. (Ular) dahr bog`idan sabo kabi o`tib ketganlari uchun dilimdan orom ketdi. Jahon gulshanida  gulning ko`zimga giyoh bo`lib ko`rinishining sababi shuki, g`am-anduhdan u gullarning hammasi giyohga aylandi. Hammalari vafoda umrdek aziz edilar, endi aziz umr kabi hammalari vafosiz bo`ldilar. Hammalari diydamizdan g`oyiblaru dilimizda hozirlar, ko`zimizdan yo`qolgan bo`lsalar ham, dildan ketmaganlar. Hamrohlari fano yo`lida yo`qolib ketgani uchun, Foniy fano yo`lini ixtiyor qildi.
Tatabbӯ`i Mavlono Kotibӣ12 Naqdi ҷon maykada orandu quti ҷon barand, Ҷonfishon on ҷo qadam neh, k-on chӣ orand, on barand! Chun ravam dar maykada bo xirqai aqlu vara`, Digaram z-on ҷo ba sad devonagӣ uryon barand. Inchunin k-az tirboroni qazo gashtam halok, Sad sipah bahri xadang az xoki man paykon barand. Dilraboyon bedilonro dil ba dushvorӣ dihand, Lek har gohe, ki dil xohand burd, oson barand. Gar buvad xuboni davronro sari xun rextan, Sar ba sar ta`lim az on sarfitnai davron barand. Ҷon zi chashmi ӯ nihon burdam ba la`li ҷonfizosh, Z-on ki har ҷo duzd boshad, naqdro pinhon barand. To ki vayron gasht Fonӣ, bin, ki me`moroni sun` Chun kunand obod ҷoe, xok az on vayron barand.	Jon naqdini mayxonaga keltirib, jon ozug`i (may)ni olib ketadilar, u yerga jonni fido qilib qadam qo`y, chunki u yerga nima keltirgan bo`lsalar, shuni olib ketadilar. Men mayxonaga aql va zohidlik kiyimida borganim bilan yana u yerdan meni yuz devonalik bilan yalang`och olib ketadilar. Taqdir yog`dirgan o`qdan shunday halok bo`ldimki, yuz askar mening tuprog`imdan o`qlari uchun paykon olib ketadilar. Dilrabolar bedillarga qiyinchilik bilan ko`ngil beradilaru lekin dilni olib ketishni istasalar, osonlik bilan olib ketadilar. Agar davron go`zallari qon to`kmoqchi bo`lsalar, butun ta`limni u fitnagarlar sardoridan oladilar. Jonni uning ko`zidan yashirib jon bag`ishlovchi la`liga olib bordim, chunki qaerda o`g`ri   (qaroqchi)  bo`lsa, qimmatbaho buyumlarni yashirib olib o`tadilar. Qara, Foniy shuning uchun vayron bo`ldiki, sun` me`morlari bir joyni obod qilmoqchi bo`lsalar, u vayrona (Foniy vujudi)dan tuproq olib ketadilar.
Tatabbӯ`i Xoҷa Har ki dar kӯi xarobot zi rindӣ dam zad, Boyad avval qadami xud ba sari olam zad. Nazdi rindoni xarobot, ki sad ҷon ba ҷavest, Natavon besh zi anfosi Maseho dam zad. Noseh ar marhami pandam ba dili resh nihod, Vah, ki bar zaxm dusad nesham az on marham zad. Bahri betobii mo bud, ki mashshotai sun` Tobho dar sari on turrai xam dar xam zad. Sarsari ishq chu bar mazrai ofoq guzasht, Xirmani sabru shikeboii mo barham zad. Bar dari maykadai ishq malak roh nayoft, Hoҷibash dast chu bar sinai nomahram zad, Foniyo, bori xudӣ z-on bifikandam az dӯsh, Ki ba on bor dar in roh qadam n-oram zad.	Xarobot ko`yida rindlikdan dam urgan kishi, eng avval dunyoni tepib tashlashi kerak. Mayxona rindlarining oldida yuzta jon (ning qadri) bir arpacha, ularning oldida Iso nafasidan ko`p gapirib bo`lmaydi. Nasihatgo`y  pand malhamini dilim yarasiga qo`ygan bo`lsa, afsuski, o`sha malham bilan yaramga ikki yuz nishtar urdi. Sun` mashshotasi meni betoqat qilish uchun bo`lsa kerakki, u soch o`rimlarini jingalak qildi. Ishq shamoli olam ekinzoridan esib o`tganda, sabru qaror xirmonimizni barbod qildi. Ishq mayxonasining eshigiga farishta yo`l topmadi, chunki darvozabon u nomahramning ko`kragidan itardi (haydadi). Ey Foniy, o`zlik yukini yelkamdan shuning uchun tashladimki, u yuk bilan bu yo`lga qadam qo`yib bo`lmaydi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Har solike, ki kasb tariqi fano kunad, Boyad ba piri dayri mug`on iltiҷo kunad, On kas ba rӯi mug`bacha donad nazar fikand, Q-az xoki dayr didai ҷonro ҷilo kunad. Har k-ӯ sarash ba xoki xarobot shud baland, Bo nӯh sipehr nisbati rif`at kuҷo kunad! Poyam zi bandi ishq naxohad shudan ҷudo, Gar teg`i charx band zi bandam ҷudo kunad. Chashmam ba surmae, ki zi xoki rahash rasad, To chand xokbӯsi nasimi sabo kunad!? Dar umr har namoz, ki on favt shud maro, Xohad dilam ba saҷdai on but qazo kunad. Begona kard garchi zi hushu xirad maro, Shodam agar kase ba manash oshno kunad. Kay mubtaloiyam ba xayol oyadash, magar Ishqash ba dog`i lolaruxe mubtalo kunad?! Fonӣ, tu sar matob digar az rizoi dӯst, Gar ӯ ҷafo namoyad, agar xud vafo kunad.	Fano tariqatini kasb qilgan har bir solik (so`fiy) mug`lar dayrining piriga iltijo qilishi kerak. Mug`bacha yuziga nazar tashlashni bilgan kishi dayr tuprog`i bilan jon ko`zini yoritadi. Kimningki xarobot tuprog`i bilan boshi baland bo`lsa, yuksaklik nisbatini to`qqiz falakka qachon bersin. Charx tiyg`i band-bandimdan judo qilganda ham oyog`im ishq bandidan judo bo`lmaydi. Yo`li tuprog`i ko`zimga surmalik qilsa, qachongacha sabo shamoli tuprog`ini o`pib yolboraman? Umrimda qazo qilgan namozlarimni dilim u yorga sajda qilish bilan ado etmoqni istaydi. U  (go`zal)  hushu aqlimdan begona qilgan bo`lsa ham, agar bir kishi uni menga oshno qilsa xursandman. U go`zal bir lolaruxning ishqiga mubtalo bo`lmaguncha, qachon mening mubtaloligim uning xayoliga keladi. Agar u (go`zal) xoh jafo va xoh vafo qilsin, ey Foniy, bundan keyin yorning rizosidan bosh tortma.
Tatabbӯ`i Xoҷa Voizon to chand man`i ҷomu sog`ar mekunand? Chun dimog`i xeshro ham gah-gahe tar mekunand. Az qadah onon, ki gohi nash`a meyoband fayz, 3-in sharaf chun man`i mahrumoni digar mekunand. Chun safo az tavba ahli zuhdro zohir nashud, Chun bad-in taklif rindonro mukaddar mekunand? Mayfurӯshon bodaro rӯze, ki mesozand sof, Miҷmari rӯhoniyon z-on bӯ muattar mekunand. Az pai nazzorai bulbul xush ast avroqi gul, Bodu boron on sahoifro chӣ abtar mekunand! Ҷur`ai piri mug`onam deh ba dast, ey mug`bacha, Rag`mi onone, ki vasfi huru Kavsar mekunand. Sodadil voiz, ki gӯyad har chӣ oyad bar zabon-sh, Sodatar onon, ki on afsona bovar mekunand. On chi chashmonand, k-az mijgon du saf orosta, Olame dar turfat-ul-ayne musaxxar mekunand. Xozinoni ravza az ash`ori Fonӣ la`lu dur Burda bar ruxsoru gӯshi hur zevar mekunand.	Voizlar jom bilan sog`arni man` etadilar, holbuki, ba`zi-ba`zida o`zlari ham dimog`larini ho`llab oladilar-ku? Ular kayf vaqtida maydan fayz topsalar, bu sharafdan nima uchun boshqalarni mahrum qiladilar? Zohidlarning tavba qilishdan ko`ngillari yorishmaydi-yu, nima uchun shu xildagi taklif bilan rindlarning ko`ngillarini xira qiladilar? Mayfurushlar may suzgan kuni ruhoniylar dimog`ini o`sha hiddan muattar qiladilar. Bulbulning tomosha  qilishi uchun gul varaqlari chiroylidir, nima uchun yel bilan yomg`ir u sahifalarni to`zitib nobud qiladi? Ey mug`bacha, hur bilan Kavsarni maqtovchilarga qarshi, qo`limga mug`lar piri mayidan bir qultum ber. Soddadil voiz og`ziga nima kelsa, gapira beradi, u afsonaga ishonganlar undan ham soddaroqdirlar. U qanday ko`zlarki, kipriklardan ikki saf tizib ko`z yumib ochguncha bir olamni zabt etadilar. Jannat xazinachilari Foniy she`rlaridan la`lu javohir olib ketib, hurning yuzu qulog`ini bezaydilar.
Tatabbӯ`i Xoҷa Havoi mug`bachagon har kiro zi sar naravad, Garash kashand zi dayri mug`on ba dar naravad. Kase, ki poknazar shud, hamin murodash bas, Ki rӯi poki tuash hargiz az nazar naravad. Ba rohi ishq kase po nihad, ki gar ba sarash, Hazor teg` rasad, ҷonibi digar naravad. Kase, ki shud ba sari kӯi yori man, chun did, Ki begunah kushadam, beh ki peshtar naravad. Chӣ son zi dayri mug`on shayx hushyor oyad, Zi sahvu g`aflati xud, on taraf magar naravad?! Xabar zi g`arqai bahri fano nayomad boz, Ba gӯr kas pai ovardani xabar naravad. Ba qat`i dashti fano bo xudӣ marav Fonӣ, Zi xud narafta burun kas, bad-in safar naravad.	Mug`bachalar ishqi kimning boshidan ketmasa, uni mug`lar dayridan haydasalar ham ketmaydi. Kimki poknazar bo`lsa, uning murodi shudir: pok yuzing hech qachon ko`z oldidan ketmasin. Boshiga ming tig` urilganda ham boshqa tomonga ketmagan kishi ishq yo`liga qadam qo`ya oladi. Yorim ko`yiga kelgan kishi meni begunoh o`ldirganini ko`rsa, yaqinroq kelmagani yaxshidir. Mug`lar dayridan shayx qanday hushyor qayta oladi, o`zining xatosi va g`aflati tufayli u tomonga bormasa. Fano dengiziga cho`kib ketganlardan xabar bo`lmadi, kishi go`rga xabar keltirish uchun bormaydi. Ey Foniy, o`zliging bilan fano dashtiga kirma, o`zlikdan kechmaganlar bu safarga bora olmaydi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Agar ba maykadaam yak shab anҷuman boshad, Charog`i anҷuman on beh, ki mohi man boshad. Chӣ mayli bog` kunam bo vuҷudi qaddu ruxash, Ki sad farog`atam az sarvu yosuman boshad?! Zi zulfi purshikanash saydi dil chӣ son birahad, Ki sad kamandi balo zeri har shikan boshad?. Shahidi ishqi tu az xok chun barorad sar, Chu lola g`arqi mayu dog` bar kafan boshad. Zi ravza dayri mug`on orzu kunam dar hashr, G`aribro dili mahzun sӯi vatan boshad. Kuҷost may, ki bishӯyad zi lavhi xotir pok, Garat zi mehnati davron dusad suxan boshad. Agar ba dashti fano xoki rah shavad Fonӣ, Ba bod sӯi tuash mayli omadan boshad!	Agar mayxonamda bir kecha anjuman tuzilsa-yu go`zal oyim shu anjuman chirog`i bo`lsa, juda yaxshi bo`lardi. Uning qaddu ruxsori  (qoshimda)  bo`la turib, nega bog`ni orzu etay, sarv bilan yosumanga ehtiyojim yo`q. Uning halqa-halqa zulfidan  ko`ngil qanday qutula olsinki, har halqasining tagida yuz balo kamandi bor. Sening ishqingdan shahid bo`lgan kishi tuproqdan (qanday) bosh chiqara oladi, chunki u loladek mayga g`arqu kafani dog`lidir. Qiyomat kuni jannat bog`ida ham mug`lar mayxonasini orzu qilaman, chunki musofirning g`amgin ko`ngli vatanini qo`msaydi. Davron  tashvishidan  qancha  hasrating  bo`lsa  ham, uni xotir lavhasidan tozalaydigan may qaydadir? Foniy fano dashtida tuproqqa aylangan bo`lsa ham, sen tomonga shamol bilan borishga moyildir.
Tatabbӯ`i Xoҷa Subh tobi mah, k-az on oli ravoq aftoda bud, Bo mahi xesham sabuhӣ ittifoq aftoda bud. Mah chӣ boshad vah, kiro hargiz chunin subhe damid, K-oftobam dar sabuhӣ hamvisoq aftoda bud. Goh chashmam bar ruxash az ayni hayrat monda boz, Gah saram bar poyash az rӯi vifoq aftoda bud. Az nashoti inchunin vasle, ki moro dod dast, Dar harifon hoy-huyu tumturoq aftoda bud. Ne, g`aflat guftam, xayol ast in, kӣ didast in murod, Chun falak bo nomurodon dar nifoq aftoda bud?. Gar dili sӯzonam az furqat hamesha tira mond, Kay siyohӣ hargiz az dog`i firoq aftoda bud? Hamchu dog`i tozai Fonӣ az on xurshedrӯy, Kavkabi iqbolash andar ehtiroq aftoda bud.	Bu oliy ravoqdan oy yog`dusi tushgan tong chog`ida u go`zalim bilan ittifoqo tong mayini ichishga o`tirgan edim. Oftobim, tonggi may ichishda menga hamxona bo`lgan bir tongda, oy nima degan narsa! Goh ko`zim yuziga hayrat bilan tikilib qolar, goh boshim muhabbatdan oyog`iga tushardi. Menga nasib bo`lgan shunday visol shodligidan do`stlar davrasiga shovqin-suron tushgan edi. Yo`q, men g`alat aytdim, bu xayoldir, kim bunday murodga yetibdi. chunki falak nomurodlarga hamma vaqt g`ayirlik qiladi. Agar kuygan dilim ayriliqdan doimo xira bo`lsa, ne ajab, firoq dog`i hech qachon ketarmidi? Foniyning u quyosh yuzlidan olgan yangi dog`i kabi iqbol yulduzi ham kuygan edi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Gadoi kӯi xarobot toҷdoronand, Xarobi ҷomi mai ishq hushyoronand, Qarorgohi dil on turarro chӣ son sozam, Dar on salosili mushkin chӣ beqaroronand?! Ba gulshani ruxash az bulbule chu man chӣ hisob, Ki behisobtar az man dar ӯ hazoronand?! Ba husni lolaruxoni shabob bin, ey chashm, Ki panҷrӯza chu gulhoi navbahoronand. Ba dayr mug`bachai masti man ҷilva kunad, Zi xayli ҷon ba tahi posh xoksoronand. Samandi noz chu ronӣ nazora kun har sӯ, Ki ҷonfishon ba sari roh dilfigoronand. Burun nayoyam az on ҷo chu Fonӣ az mastӣ, Muoshiron garam az maҷlisi fano ronand.	Xarobot ko`yining gadosi tojdorlardir, ishq mayining xarobi hushyorlardir. U zulfini dilimga qanday qarorgoh qila olayki, u xushbo`y gajakda  qanchadan-qancha beqarorlar  bor. Yuzi gulshanida mendek bulbul hisobga  kirarmidi, chunki u yerda mendek bulbullar behisobdir. Ey ko`z, lolaruxlar husniga boq, chunki ular besh kunlik navbahor gullari kabidirlar. Dayrda mening mast mug`bacham jilva qilsa, oyog`i ostidagi xoksorlarning son-sanog`i bo`lmaydi. Noz samandini surgan vaqtingda har tomonga qara, yo`l ustida jon nisor qiluvchi dilafgorlar bor. Men, Foniy kabi u yerdan chiqmayman, agar hamsuhbatlar fano majlisidan haydasalar ham.
Tatabbӯ`i Xoҷa Dӯsham az sӯzi fano bo qadi xam yod omad, Sham` dar girya shudu chang ba faryod omad. Bo hama tangdilӣ rahm kunӣ, gar donӣ, K-az g`ami haҷri tuam dӯsh chӣ bedod omad.? Rasmi toroҷi xazone chu bidid abri bahor, Giryaash nolakunon bar gulu shamshod omad. Zi xazon rext ҷavononi chaman, sarv nigar, K-az chunon tafriqa az rostӣ ozod omad. Aҷal az haҷri tu mexost, ki qatl omӯzad, Az pai kasbi hunar ҷonibi ustod omad. Dӯsh raftam ba xarobotu ba ҷome shud daf`, On chi az ҷavri zamon bar dili noshod omad. Foniyo, qat`i biyoboni xudӣ dushvor ast, Magar on kas, ki ba tavfiqi xudodod omad.	Kecha egilgan qomat bilan fanoning kuydirishi yodimga tushdi, shundan sham` yig`ladi-yu, chang faryodga keldi. Agar kecha hajring g`amidan qanday azoblanganimni bilsang edi, har qancha toshyurak bo`lsang ham, rahm qilarding. Bahor buluti xazon fasli zulmini ko`rgach, gul bilan shamshod holiga nola qilib yig`ladi. Bog` nihollarn xazon faslidan to`kiladilar, sarvni qara, to`g`rilik tufayli shunday talon-torojdan ozod qoldi. Ajal hajringdan jon olishni o`rganmoqchi edi, hunar o`rganish uchun ustod tomonga keldi. Kecha mayxonaga borgan edim, zamona jabridan noshod dilimga nimaiki kelgan bo`lsa, bir jom bilan daf` bo`ldi. Ey Foniy, o`zlik dashtini bosib o`tish qiyindir, (ammo u ish) Xudo tavfiq bergan kishigagina muyassar bo`ladi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Iqbol rah ba kӯi mug`onam namedihad, Idbor, on chi tolibi onam, namedihad. Gӯyo nayoftast zi matlub kas xabar, 3-on kas ba ҷustҷӯy nishonam namedihad. Az naqdi ҷon garon ast bahosh aҷab madon, Gar mayfurӯsh ratli garonam namedihad. Yak bӯsaam az on kafi po va`da ast, lek Bar posh, to ki ҷon nafishonam, namedihad. Dor-ul-amoni maykada bo man nishon dihed, K-az ranҷu g`ussa davr amonam namedihad. Az vasli ӯ murodi dilam va`da kard charx, Doram umed, agarchi ki donam, namedihad. Oini ishq notiqaro lol budan ast, Fonӣ, az on maҷoli bayonam namedihad.	Iqbol menga mug`lar ko`yiga yo`l bermaydi, baxtsizlik ham  men istagan narsani  bermaydi. Matlubdan hech kim xabar topmaganga o`xshaydi, negaki biron kishi izlashim uchun nishona ko`rsatmaydi. Bahosi jon naqdidan ortiqroqdir, shuning uchun mayfurush bir  qultum  may   bermasa,   ajablanma. Oyog`i kaftidan bir bor o`pishimga va`da bergan, lekin oyog`iga jonimni fido qilmasam, bermaydi. Menga mayxona dorul-omonini ko`rsatinglar, chunki davr ranj va g`ussadan omon bermaydi. Charx uning vaslidan ko`nglim murodini berishni va`da qildi, Bermasligini bilsam ham umid qilaman. Ishq rasmida tilning lol bo`lishi shartdir, Foniy, shuning uchun bayon qilishga imkon bermaydi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Chand dilro g`amu andeshai dunyo bibarad, Mai sofe magar in tiragӣ az mo bibarad. Bomi dayram zi pai kasbi havo beh, ki malak Bazmi aysham zi bari bomi Maseho bibarad. Chand on mug`bacha az dayr burun omada mast, Naqdi hush az dili besabru shikebo bibarad. Dili beishq halok ast, chӣ boshad, ki zi g`ayb Qotile ҷilva kunad, v-in dili moro bibarad. Kofiri man buvad, on nav` ki n-orad peshash, Barhaman nomi butu dayru chalipo bibarad. Kas agar ҷo hama dar Ka`ba kunad, chunki zi dayr Sayli may mavҷzan oyad, dilash az ҷo bibarad. Xotiri nozuki on shӯx naranҷad, Fonӣ, Beh, ki az kӯi vay in «yo Rab!»-u g`avg`o bibarad.	Dunyoning g`amu andishasi qachongacha dilimizni xira qiladi, tiniq may bu xiralikni yo`qotsa kerak. Ayshu ishratimiz bazmini malak Iso tomiga olib borganidan kasbi havo qilish uchun mayxonamizning tomi yaxshiroqdir. U mug`bacha dayrdan mast chiqib, qachongacha sabru qarorsiz dildan hushimizni olib ketadi? Ishqsiz ko`ngil halok bo`lg`usidir, g`aybdan bir qotil jilva qilib kelsa-yu, bu ko`nglimizni olib ketsa, nima bo`lar edi? Mening kofirim shundayki, uning qoshida barahmanlar butu dayr, chalipo (sanam-but) nomini aytishga jur`at eta olmaydi. Agar birov Ka`baga joylashgan bo`lsa, mayxonadan may seli mavj ursa, joyidan olib ketadi. Ey Foniy, u sho`xning nozik xotiri ranjimasligi uchun uning ko`yidan bu «yo Rab»u g`avg`olarni olib ketmoq yaxshiroq.
Tatabbӯ`i Xoҷa Subhgah mug`bachaam ҷomi mai rangin dod, V-on gaham mujda pai burdani aqlu din dod. Darkashidam mai rangin chu zi dastash filhol G`ayri ishqash ba hama ranҷi dilam taskin dod. Ҷon fishondam, ki dihad ҷomi digar, ҷon-sh fido, Ki sadam ҷon zi mai la`li labi shirin dod. Kӯsi shohӣ chӣ aҷab, gar zanam andar kavnayn, 3-in du ҷomam, ki chunin huru parӣ oin dod. Forig` az ҷilvai husni gulu nasrinam kard, On, ki ruxsori turo rangi gulu nasrin dod. Mai gulrang xush oyad ba ruxi hamchu bahor, Xosa aknun, ki sabo mujdai farvardin dod. Dodho xost zi hiҷron dili Fonӣ, chӣ balost Shohi zolim, ki ba gӯshash narasad chandin dod?!	Subhidamda mug`bacham rangdor may berdi, o`sha zahoti aqlu dinni olib ketish xabarini ham berdi. Darrov qo`lidan rangdor mayni olib sipqarganimda, uning ishqidan boshqa  barcha dardimga  davo bo`ldi. Yana man berarmikan, deb jon berdim, unga jonim fido bo`lsinki, shirin la`l labining mayidan menga yuz jon berdi. Shunday parivash hur menga ikki qadah tutganidan keyin ikki  olamda  shohlik nog`orasini  chalsam, ne ajab? Ruxsoringga gulu nasrin rangini bergan zot meni gulu nasrin husni jilvasidan ozod qildi. Xususan,  sabo  bahor  bayramidan  xushxabar keltirgan mahalda bahor yanglig` chehraga gulrang may yarashadi. Foniyning ko`ngli hijrondan arz (shikoyat) qildi, qanday zolim shohki, shuncha arz  (shikoyat)ga quloq solmaydi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Subh rindoni sabӯhӣ dari mayxona zadand, Dar xaroboti mug`on sog`ari mastona zadand. Mai rangin ba xumi ishq, ki bud molomol, Davr karda qadahu ҷom ba paymona zadand. Rozhoe, ki shunidan natavonist malak, May zi paymona ba on nuktavu afsona zadand. Chunki man der rasidam, ba labam yak chur`a Rexta dam ba damam ta`nai ҷurmona zadand. Shukr, bore ki az on boda namondam mahrum, Ki dar on anҷuman on zumrai farzona zadand. 3-otashi sham` na tanho dili parvona bisӯxt, K-otashi sham` ham az shӯ`lai parvona zadand. Dili ushshoq fitodand ba xoki rahi dayr, Turrai mug`bachagonro zi chӣ rӯ shona zadand? Xusham az shodii tifloni parivash, garchi Sangi bedodu sitam bar mani devona zadand. Foniyo, besh makun nola zi vayronӣ, azon-k, Ganҷi ma`nitalabon xayma ba vayrona zadand.	Tong vaqti sabuhiy rindlar mayxona eshigini qoqdilar, mug`lar xarobotida mastona sog`ar ichdilar. Ishq xumi rangin maydan to`la edi, qadahni  aylantirib, jomni paymonaga urdilar. Malaklar eshita olmaydigan sirlarni, may paymonadan ul nukta va afsonalarga urdilar. Men kech borganim sababli labimga bir qultum     tomizib, dam-badam gunohim uchun ta`na qildilar. O`sha  farzona kishilar  yig`inida  beriladigan bodadan mahrum bo`lmaganimga shukur. Shamning  o`tida   faqat  parvonaning  yuragi  kuymaydi, shamning o`ti ham parvona shu`lasidan yondi. Dayr tuprog`iga oshiqlar yuragi tushib qolgan, negaki mug`bachalar zulflarini taradilar. Garchi men devonaga bedod va sitam toshlarini otgan bo`lsalar ham, ul paridek yoshlarning shodligidan quvonaman. Foniyo, vayronalikdan ko`p nolima, chunki ma`ni xazinasini istaganlar vayronada xayma uradilar.
Tatabbӯ`i Xoҷa G`izoli zar zi falak dar maqomi mo aftad, Ki chun tu ohui vahshӣ ba domi mo aftad. Ba rӯzi vasli tu Ҷamshed nӯshad obi Xizr, Agar ba sog`arash az durdi ҷomi mo aftad. Murodi charx shavad favt, agar pasi umre Zi davr ҷomi murode ba komi mo aftad. Zi rӯzi haҷr batar tira shud ba mo shabi g`am, Chӣ shud, ki partavi on mah ba shomi mo aftad. Xiromi on moh az avҷi rif`atast, chӣ son Ba dast domanash az ehtimomi mo aftad? Zi bodae, ki xurӣ, mo hayoti ҷon yobem, Chu bӯi on qadah andar mashomi mo aftad. Chu nom rafta zi mo Foniyo, chӣ sud aknun Az on ki qur`ai davlat ba nomi mo aftad.	Sendek yovvoyi ohu mening tuzog`imga tushsa, falakdan oltin g`izol mening maqomimga tushadi. Agar  vasling kunida Jamshid sog`ariga jomimdagi durd tushsa, u Xizr suvini ichgandek bo`ladi. Agar bir umrdan so`ng davrdan mening komimga bir murod jomi yetsa, charxning murodi yo`qqa chiqadi. Qayg`u kechamiz  ayriliq kunidan  qorong`iroq bo`ldi, ul oyning yog`dusi  shomimizni yoritsa  nima  bo`ladi? U oyning xiromi rif`at avjida (yuksaklik cho`qqisida) intilganimiz bilan qo`limiz etagiga qanday yetsin? Agar sen ichadigan boda hidi dimog`imga yetsa, biz mangu hayot topamiz. Foniyo, bizning nomimiz ketdi, endi nomimizga davlat qur`asi tushsa ne foyda.
Tatabbӯ`i Mavlono Kotibӣ To xirqavu saҷҷodaam arzad dirame chand, Xoham tarafi maykada raftan qadame chand. Darkash qadahe chandu falakro adam angor, Dar xotirat az davr chu binӣ alame chand! Dar gulshani davron hama dar davri qadah kun, Chun nargisi ozoda chu yobӣ dirame chand. Parvonavu bulbul ba kuҷoyand, ki gӯyand Az furqati on sham`i gulandom g`ame chand. Hamdam ba ҷuz az boda masozed harifon, Az umri garonmoya chu boqist dame chand. Holi dili ushshoqi ҷigarxora chӣ pursӣ, Dar maykada bo ishqu ҷunun muttahame chand. Ey piri mug`on, Fonii muflis chu barat shud, Didӣ kamii chandu namudӣ karame chand.	Xirqa bilan joynamozim bir necha tangaga arzisa, mayxona tomon bir necha qadam tashlamoqni istayman. Davrdan xotiringda alam yetganini ko`rsang, falakni yo`q hisoblab, bir necha qadah ich. Ozoda nargis kabi bir necha tanga topsang, davron gulshanida hammasini  qadah davriga  sarf et. Qani parvona yu bulbulki, u gulbadan  g`amidan birmuncha so`zlab bersa. Ey do`stlar, qimmatbaho umrdan bir necha nafasi boqiy bo`lsa, maydan boshqani o`zingizga hamdam qilmang. Jigarqon  oshiqlarning  holini  so`raysan, mayxonada ishqu junun tuhmatiga qolgan kishilardir. Ey  mug`lar  piri, muflis Foniy yoningga bordi, ko`p kamlik ko`rdingu ko`p karam ko`rsatding.
Dar tavri Xoҷa Xush on rinde, ki az davron dilash chun zangi g`am girad, Safoli maykada bar kaf ba ҷoi ҷomi Ҷam girad. Chu soqӣ az pai sog`ar gazak ham lab ba lab baxshad, Mani devona mexoham, ki sog`ar dam ba dam girad. Shavad chun oshiqu may nӯshad, az man xortar binӣ, Kase, k-ӯ dar harimi zuhd xudro mӯhtaram girad. Chu doram simu zar maҷmӯ`i haqqi mayfurӯsh ast on, Vagar on sarf shud, boyad garavro xirqa ham girad. Naboshad dar Aҷam v-andar Arab chun mohi man shohe, Ki chun mohi Arab tole` shavad, mulki Aҷam girad. Bad-on monad, ki Yusufro ba simi qalb sozad bay`, Kase k-ӯ gavhari ma`nӣ dihad v-on gah diram girad. Chu Fonӣ, har ki xohad davlati boqӣ, magar on kas Vuҷudi xesh karda murtafe` rohi adam girad.	Davrondan dili g`amgin bo`lgan rind mayxona safolini Jamshid jomi  o`rnida  ko`tarsa, qanday yaxshi? Soqiy har qadahni sipqarganimdan keyin gazak uchun labini labimga qo`ysa, men devona  dam-badam  qadah ko`tarishni  istayman. Zohidlik xonaqohida o`zini hurmatli hisoblagan kishi oshiq bo`lib  may  ichganida, mendan  xorroq bo`lganini ko`rasan. Barcha oltin-kumushlarim  mayfurushning haqidir, agar u pullar sarf bo`lsa, xirqamni ham garovga olsin. Arabistonu Ajam (Eron)da mening go`zalimdek bir podsho yo`q, chunki u oy Arabistonda chiqsa, Ajam  (Eron)ni ham egallaydi. Kimki ma`no gavharini tangaga sotsa, Yusufni qora chaqaga baho qilganday bo`ladi. Har kim Foniy kabi mangu davlatni istasa, u o`z vujudini yo`qotib, yo`qlik yo`lini tutsin.
Tatabbӯ`i Xoҷa Chu raft xirqavu avroqi zuhdu ilm ba bod, Kunun manu qadahi boda, har chӣ bodo bod! Mai mug`ona g`animat shumar zi mug`bachagon, Biyo, ki mekunadat piri dayr in irshod. Binӯsh boda, ki bar umr e`timode nest, Chunon, ki nest binoi zamonaro bunyod. Chu nest g`ayri xarobӣ az in ҷahoni xarob, Dame ba obi qadah soz qasri aysh obod. Bisoz xoki rahi dayr kӯhli binoӣ, Ki to nazar shavadat ravshan az ҷamoli murod. Bideh ba durdkashon ҷomi adl, ey soqӣ, Ki hast dar sari yak qatra moҷarovu inod. Ba obi Zamzamu Kavsar agar bishӯyam poy, Hanӯz menatavonam ba xoki dayr nihod. Zi ҷavri day ba rayohin magar, ki yoft xabar, Ki kori abri bahorist giryavu faryod. Dar in sarochai g`am Foniyo, makun taqsir, Dame agar bitavon dosht xeshtanro shod.	Xirqayu zuhdu ilm varaqlari shamolga uchdi, endi men qadahu may bilan qoldim, nima bo`lsa, bo`laversin. Mug`bachalarning mug`ona mayini g`animat bil, kel, bu yo`lga seni dayr piri yo`llaydi. May ichki, umrga e`timod yo`q, chunki zamona  binosi mustahkam emasdir. Bu xarob jahonda xaroblikdan boshqa narsa bo`lmagandan keyin bir nafas qadah suvi (may) bilan aysh qasrini obod qil. Dayr yo`li tuprog`ini ko`zingga surma qil, toki murod jamolidan ko`zing ravshan bo`lsin. Ey soqiy, may durdkashlariga adolat jomini ber, (chunki)   bir qatra may ustida janjal-to`polon bo`lyapti.. Zamzamu Kavsar suvi bilan oyog`imni yuvsam-da, haligacha dayr tuprog`iga oyoq bosolmayman. Qishning rayhonlarga qilgan jabridan bahor buluti xabar topgan bo`lsa kerak, uning ishi yig`iyu faryod bo`lib qoldi. Ey Foniy, agar eplasang, bu g`am saroychasida sustlik qilmay, bir lahza bo`lsa ham o`zingni xursand qilib qol
Muxtara` Na az may la`li on mahpaykar olud, K-az obi Xizr gulbargi tar olud. Mah andar osmon az shavqi rӯyash Buvad devonai xokistarolud. Naboshad lolazor andar bahoron, K-az ashki xuniyam dashtu dar olud. Shafaq nabvad, ki az xunin sirishkam, Hama domoni charxi axzar olud. Hazoram ҷon fidoi qotile bod, Ki dar kushtan ba xunam xanҷar olud. Nam az rӯi zamin az seli ashkam, Guzasht on son, ki rӯi digar olud. Kase, k-ahvoli Fonӣ xond az avroq, Ba xuni dida rӯi daftar olud.	Ul oy yuzlining labi mayga belangani yo`q, balki toza gul yaprog`i Xizr suvi (obi hayot)ga belandi. Osmondagi oy uning yuzining shavqidan kulga belangan bir devonadir. Bahordagi lolazor emas, balki dashtu sahro qonli ko`z yoshimga belangan. Ufqdagi shafaq emas, butun ko`k charxining etagi qonli yoshimga belangan. Meni o`ldirib, qilichini qonim bilan bo`yagan bir qotilga  ming jonim fido bo`lsin. Ko`z yoshim selining nami yer yuzidan o`tib, o`sha xilda ikkinchi yuzini ham beladi. Kimki Foniy ahvolini kitob varaqlaridan o`qib bilgan bo`lsa, ko`z qoni bilan daftar betini beladi.
Tatabbӯ`i Mir Az shahd nagӯyam labi on simbar olud, Az shirai ҷon ast, ki gulbargi tar olud. Az xuni dilam bud rux oludavu mijgon, Chun xostam az ashk bishӯyam ba tarolud. Az haҷri labat xun, ki hameraft zi chashmam, 3-on zaxm hameoyadam in dam ҷigarolud. Shab saҷdakunon budaam andar sari kӯyash, Binand sahar sar ba sar on xok zarolud. Har chur`a, ki z-ӯ nav`i digar gasht maro, z-on-k, Har bor lab az boda ba nav`i digar olud. Zohid ba Samad saҷda nakardu ba sanam kard, Dar dayr ba may xirqai zuhdash magar olud? Fonӣ, tarafi dashti fano lolasiton nest, K-on dasht zi xuni dili mo sar ba sar olud.	Ul kumush badanning labi asalga belandi, demayman, jon shirasiga belangan gul yaprog`idir. Yuzu kiprigim dilim qoniga bo`yalgan edi, uni ko`z yoshim bilan yuvib tashlay desam, battarroq bo`yaldi. Labing hajridan ko`zimdan hamisha qon oqar edi, endi u jarohatimdan keladigan qon jigar aralash kelyapti. Tunda sening yo`lingda sajda qilib keldim, qarasalar, ul tuproq oltinday sarg`ayib qolibdi. Har bir qultum maydan rangim o`zgardi, chunki ul mahbub har gal mayga labini boshqa xilda belar edi. Zohid mayxonada parhezkorlik kiyimini mayga belagan bo`lsa kerakki, Tangriga sajda qilmasdan sanamga sajda qildi. Ey Foniy, fano dashti lolazor emas, balki u dasht boshdan-oyoq dilimiz qoniga bo`yalgandir.
Tatabbӯ`i Xoҷa Digar zi mai kӯhna xayolam ba sar aftod, Xoham zi sari nav ba xarobot daraftod. Oluda shud on lab zi mai la`l ҷigargun, 3-in rashk chӣ xunho, ki maro dar ҷigar aftod?! On naxl, ki har lahza ba man sangi ҷafo zad, Monandi daraxtest, ki az vay samar aftod. Bo kӯhnasafoli dari mayxonai mastӣ Qӯtahnazar on chashm, ki bar ҷomi zar aftod. Az ishqi tu bar har tarafe barqi balo ҷast, Az otashi sӯzanda ba har sӯ sharar aftod. Dar holai xat rӯi tu rangin chu shud az may, 3-on rӯ chӣ baloho, ki ba davri qamar aftod. Fonӣ, zi biyoboni fano sӯi adam raft, Savdoi dahonat ba xayolash magar aftod?	Eski may yana boshimga xayollar soldi, yana qaytadan xarobotga borishni istadim. U lablar la`l kabi maydan jigarrang bo`ldi, bunga rashk qilib mening jigarim qonga to`ldi. Ul nihol menga har lahza jafo toshini otdi, bu esa mevali daraxtdan meva tushganiga o`xshaydi. Mastlik mayxonasining eski sapoli borligida, oltin jomga qaragan ko`z ko`tohnazardir. Sening ishqingdan har tomonga balo chaqini chaqildi, kuydiruvchi o`tdan har tomonga uchqunlar sachradi. Xat holasida yuzing maydan rang oldi, ul yuzdan qamar davriga ne balolar kelmadi. Foniy, fano dashtidan yo`qlik tomonga ketdi, uning xayoliga og`zing savdosi tushdi, shekilli.
Tatabbӯ`i Xoҷa Zi darsu ilm zabonam chӣ nukta bikshoyad? Ki g`ayri mutribu may dar dilam nameoyad! Ba g`ayri husni vafoyat, ki nest dar xubӣ, Ba husnu xubii tu heҷ darnameboyad. Zi ҷomi may, ki Xudovand qismatam farmud, Agar ba kom rasam, zohidam chӣ farmoyad? Bo ҷoi xol chӣ boshad, ki mardumi chashmam, Nihad ruxashro mashshotae, ki oroyad?. Zi husni mohҷabinon dar iztirob aftam, Nadida rӯi turo xotiram nayosoyad. Zi bazmi durdkashon bozgard, ey zohid, Mabod domani pokat zi boda oloyad! Ҷarimai tu na haddi bashar buvad Fonӣ Magar ki ham karami Ezidat bibaxshoyad.	Mutrib va maydan boshqasi ko`nglimga sig`masa, ilmu saboqdan tilim qanday nukta ochsin. Sening ho`bligingda faqat vafo husni yo`q, bo`lmasa, xo`blik husningning hech kamligi yo`q. Agar Xudo qismat qilgan may jomidan murodimga yetsam, zohid ne deydi? Agar mashshota mening ko`zim qarosini xol o`rnida uning yuziga qo`ysa qani edi. Oy yuzlilarni qo`rib iztirobga tushaman, sening yuzingni ko`rmasam xotirim jam bo`lmaydi. May quyqasini ichuvchilar bazmidan qayt, ey zohid, mabodo pok etaging bodaga bulg`anmasin. Foniy, sening jarimalaringga   (gunohlaringga) insonning haddi sig`maydi, shoyad Xudo o`z karami bilan kechirsa.
Tatabbӯ`i Xoҷa Bar ruxi har ki dari dayri fano bikshoyand, Chashmash az sha`sha`ai ҷomi safo bikshoyand. 3-on gadoyam ba dari dayri mug`on, k-on darro Gar bibandand ba shohon, ba gado bikshoyand. Shohidon chun gireh az turra kushoyand ba raqs, Gireh az kori furӯbastai mo bikshoyand. Dilbaron chunki ba pursidani ushshoq oyand, Huqqai la`l magar bahri davo bikshoyand? Chashm onon, ki ba shohon nakushoyand ba noz Sӯi ushshoqi gadosheva kuҷo bikshoyand? Azmi sar boxtanam shud, chӣ shavad, k-az pai fol, Mahvashon mushafi rӯ bahri Xudo bikshoyand. Ba sabo guftam, k-on parda az on rux bikshoy, Guft, on rux magar az bodi havo bikshoyand. Bulbulon vaqti sahar az pai nazzorai gul, Pardai g`uncha ba sad bargu navo bikshoyand. Hamchu Fonӣ magar onho sӯi matlub rasand, Ki qadam bar tarafi dashti fano bikshoyand.	Kimning yuziga fano dayrining eshigini ochsalar, ko`zini safo jomi nuri bilan ochadilar. Mayxona eshigining gadosi bo`lishimning sababi shuki, ul eshikni shohlarga yopsalar ham, gadolarga yopmaydilar. Go`zallar raqs vaqtida zulflarini yozsalar, bizning bog`langan ishimiz ham ochilar edi (mushkulimiz oson bo`lardi). Dilbarlar  oshiqlar   ahvolini so`rashga kelganlarida, davo uchun la`l qutichasini  (lablarini)  ochadilar. U go`zallar noz va karashmadan podsholarga qaramaydilar, gadosheva oshiqlarga qanday qarasinlar. Bosh o`ynashga  (boshni fido etishga) qasd qildim, go`zallar Xudo yo`lida fol ochmoq uchun yuz mushafini ochsalar, nima bo`larkin? Saboga: «Ul yuzdan pardani ol»,— dedim, «Ul  ruxsor  shamoldan ochilarmikin?»—dedi. Bulbullar sahar vaqtida gul tomoshasi uchun g`uncha pardasini yuz navo bilan ochadilar. Foniy singari fano dashtiga qadam qo`ygan kishilar maqsadlariga yetsalar, ajab emas.
Tatabbӯ`i Xoҷa Dar saram zavqi mai ishq hamon ast, ki bud, Sar hamon xoki rahi dayri mug`on ast, ki bud. Chӣ nishon pursiyam az dil, ki ba sahroi fano, Ba hamon qoida benomu nishon ast, ki bud. Dili devona buvad shod, ki on rashki parӣ Hamchunon az nazari g`ayr nihon ast, ki bud. G`amam az had mutaҷoviz shuda az maxmurӣ, Ki ba in g`amzada soqӣ na chunon ast, ki bud. Kay tavonad dilam az dayri mug`on berun shud, Ki hamon mug`bachaero nigaron ast, ki bud?. Dast dar domani pironi tariqat chӣ zanam, Ki dilam volai on turfa ҷavon ast, ki bud. Foniyash ҷust ba mayxonavu guftand, ki nest, Lekinash dar dili devona gumon ast, ki bud.	Boshimda ishq mayining zavqi azaldan qanday bo`lgan  bo`lsa, hali ham shunday, boshim hali ham mug`lar dayri yo`lining tuprog`i. Fano dashtida dilimdan qanday nishon so`raysan, o`sha qoidaga binoan ul benomu nishondir. Devona dil shunday xursandki, u parilar hasadini qo`zg`atadigan (mahbub) hali ham boshqalar nazaridan pinhondir. Xumorlikdan g`amim haddan oshdi, chunki bu g`amzadaga soqiy ilgarigidek emas. Dilim mug`lar dayridan qanday chiqa oladiki, hali ham bir mug`bachaga tikilganicha turibdi. Tariqat pirlarining etagini qanday tuta olayki, dilim hali ham u go`zal barnoga shaydodir. Foniyni mayxonadan izlagan edi, yo`q dedilar, lekin devona dil gumonicha u bor edi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Rӯzi azal, ki dayri mug`onam havola bud, Qismat zi dasti mug`bachagonam piyola bud. Didam ba xobi xush gulu sunbul, ki vaqti xob Andar xayolam on mahi mushkinkulola bud. Dog`i dilam, ki sӯxt, vuҷudam aҷab madon, Dog`i firoq bud, na in dog`i lola bud. Bulbul zi ishq nukta hamerond dar chaman,. 3-avroqi gul chu dar nazari ӯ risola bud. Ma`lum gasht in ki zi xori ҷafoi gul, Bar xoli zori xeshtanash ohu nola bud. Gar solho burun nakunam sar zi maykada, 3-on don, ki dar dilam alami dersola bud. Fonӣ, zi zulmi haҷr talab kard dod az on-k, Sultoni dod sheva ba dor-ul adola bud.	Ajal kunida mug`lar dayri menga havola qilingan edi, qismatimda mug`bachalar qo`lida piyola olish edi. Xayolimda ul mushkdek sochlar edi, shuning uchun shirin tushlarimda gulu sunbulni ko`rdim. Dilimning dog`i vujudimni kuydirganidan ajablanma, bu lola dog`i emas, firoq dog`i edi. Bulbul ko`zida gul yaproqlaridan risola bor edi, shuning uchun chamanda shavqdan nuktalar o`qirdi. Ma`lum bo`ldiki, gulning jafosi tikanidan o`zining holi zoriga ohu nola qilmoqda. Agar yillar davomida mayxonadan chiqmasam, buni  ko`nglimda necha yillik qayg`ular borligidan deb bil. Foniyning hajr zulmidan dod istagani shuning uchunki, adolat uyida adolatsheva sulton bordir.
Dar tavri Xoҷa Sufӣ zi mayam voqifi asrori nihon kard, Man niz chu nӯsham, bikunam on chӣ tavon kard. Ҷovid sarafroz shud on kas, ki sari xud Dar dayri mug`on xoki rahi piri mug`on kard. Az xobgah omad ba daru gasht qiyomat Dilro, ki zi g`arb omada xurshed gumon kard. Piri aҷab omad mai dusola, ki har pir, K-ash hamdami ӯ yak-du nafas gasht, ҷavon kard. Bar sӯgi arӯsoni chaman abri bahorӣ, Chun sarsari day did, ba sad larza fig`on kard. Guftam ba dil: «Afg`on nakunӣ chun-sh nabinӣ», Har chiz, ki guftam nakunӣ, didu hamon kard. Qat`i rahi hastӣ, ki aҷab duru daroz ast, Fonӣ, na gar az xesh burun raft, chӣ son kard?	So`fi mayimning yashirin sirlaridan xabardor qildi, men ham ichgan chog`imda qo`limdan kelganini qilaman. Kimki mug`lar dayrida o`z boshini piri mug`on yo`lida tuproq qilsa, mangu sarafroz bo`ladi. Yor uyqudan turib uy eshigiga kelgach, quyosh g`arbdan chiqdi deb gumon qilgan dil uchun qiyomat qoyim bo`ldi. Ikki yashar  may har keksa cholga bir-ikki nafas hamdam  bo`lib, uni  yashartirsa, qarilik taajjubdir. Bahor buluti qishning qattiq shamolini ko`rgach, chaman kelinchaklari motamiga yuz larza bilan fig`on qildi. Dilga qachonki: «Qo`rmasang fig`on qilmaysan», dedim, u esa, har nimaiki, qilma, deb aytgan bo`lsam, ko`rdi-yu, o`shani qildi. Borliq yo`lini bosib o`tish uzundan-uzoqdir, Foniy agar o`zlikdan kechmasa, bu yo`lni qanday bosib o`ta oladi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Boda sof astu xarobot safoe dorad, Ravam on sӯ, ki aҷab obu havoe dorad. Ҷomai surx ba bar karda, dalel ast ba xun, 3-on ki az xuni kason rangi qaboe dorad. Ҷilvai abrӯyat az may saram afkand ba zer, Gӯ: «Bikun saҷda, ki xush qiblanamoe dorad». Sag vafodoru ҷafoҷӯ ba ҷahon sagmanishon, Man sagi on kasam, ey dil, ki vafoe dorad. Dil, ki az hasrati ruxsoru labat ranҷur ast, Zi gulu qand hamono, ki davoe dorad. Sagi ӯ xuni dili man xӯradu man g`ami ӯ, 3-in ki ranҷu alamoluda, g`izoe dorad. Foniyo, durdkashonand balokash, gӯ rav Sӯi mayxona tama`, on ki baloe dorad.	May tiniqu mayxona farahbaxshdir, o`sha ajoyib obi havoli joyga boray. Ul go`zalning qizil libos kiyishi qon  (to`kishi) ga dalildir, chunki bu qizil libos kishilar qoni rangidandir. Maydan aksi ko`ringan qoshing jilvasi boshimni egdi, «Ajoyib qiblanamosi bor, unga sajda qil», degin. Jahonda it vafodoru jafo qiluvchi itsimondir, ey ko`ngul, men vafoli kishining itiman. Dilim ruxsoru labing hasratida  bemordir, bunga gul bilan qand dori bo`lsa kerak. Uning iti dilim qonini yeydi (ichadi)-yu, men u it g`amini yeyman, chunki ranju alamga belangan narsa uning yemishidir. Ey Foniy, may durdini ichuvchilar balokashdirlar, shuning uchun bir balo tamaida mayxonaga boradilar.
Tatabbӯ`i Xoҷa Subh natvon sӯi masҷid zadanam gome chand, Man, ki dar dayr sabuhӣ zadaam ҷome chand. On muoshir ba ҷahon barxӯrad az gulshani umr, Ki buvad hamnafasash sarvi gulandome chand. Rashkam oyad sӯi on gul zi nasimu zi shamol, V-arna doram mani savdozada payg`ome chand. Nabvad on fayz ba rӯham zi duohoi Maseh, Ki buvad az labi la`li tu ba dashnome chand. Piri dayram, ki dihad boda, karomot ast in, Zohidonand zi tazviru riyo dome chand. Nomi nek az dari mayxona talab natvon kard, Ki buvad on ҷo badmastii badnome chand. To kay az nori saqar bim dihandam zuhhod, Foniyo, sӯxtam az sardii in xome chand.	Mayxonada bir necha tong mayi jomini urib olganman, shuning uchun tong chog`ida masjid tomon bir qadam ham bosolmayman. Bir  necha go`zal mahbublarga hamnafas bo`lgan suhbatdoshlar jahon gulshanidan  bahramand bo`ladilar. Shabboda va shamoldan ul gul tomonga yuboradigan bir qancha salomim bor edi, lekin (ularning) borishlaridan rashk qilaman. Mening ruhimga Isoning duosidan ko`ra la`l labingdan bir  necha dashnom eshitishim (afzalroqdir). Dayr piri menga may  bersa, bu karomotdir, zohidlarning  (ishi esa)  firibgarlik va riyo tuzoqlaridir. Yaxshi nomni mayxona eshigidan talab qilib bo`lmaydi, chunki u yerda qancha badmastlik va badnomliklar bor. Zohidlar meni qachongacha do`zax o`tidan qo`rqitadilar, ey Foniy, bu bir qancha xomlarning sovuqligidan kuydim.
Tatabbӯ`i Xoҷa Dil agar mayl sӯi sog`ari sahbo mekard, Bahri aksi ruxi on soqii zebo mekard. On chi rӯest, ki chun aks ba may meandoxt, Aksi xurshed dar obi Xizr ifsho mekard. Hamchu may maste chu on aks hameshud bexud, Har ki on aks dar on boda tamosho mekard. Bud ӯ mehri falakrutbavu mo xoki zamin, Xok az mehr chӣ son vasl tamanno mekard. Bandai piri mug`onem, ki bo mug`bachaash Bazm dar dayri fano bahri dili mo mekard. Kofiri shӯx gahi sog`ari davr andar bazm, Naqdi imoni dusad g`amzada yag`mo mekard. Shayx in bazm shunidastu muhiq buda ba dayr, Garavi boda, ki tasbehu musallo mekard. Vaqtro dor g`animat ki xato bud, ki shayx Naqdi imrӯz pai nasyai fardo mekard. Raft Fonӣ tarafi dayr ba saҷҷoda sahar, Shom tabdil ba zunnoru chalipo mekard.	Agar dil uzum sharobi piyolasi tomon mayl qilgan bo`lsa, u zebo soqiyning yuzi aksi uchun qilar edi. Mayga o`z aksini solganda quyosh aksi Xizr suvi (obi hayot)ga tushganidek bo`ladi. Kimki u aksni o`sha mayda tomosha qilsa, may kabi mastu aks singari hamisha bexud bo`lar edi. U falak martabali quyoshu biz qora tuproq, tuproq quyoshga yetmoqni qanday orzu qilsin? Fano dayrida bizni xursand qilish uchun mug`bachasi bilan birga bazm qilib bergan mug`lar pirining qulimiz. Piyola aylanib turgan bazmda u sho`x  (nozanin) ko`p  g`amzada oshiqlarning imon naqdini talon-toroj qilar edi. Shayx bu bazmni eshitib, mayxonaga iqror bo`ldi shekilli, mayga tasbehi  bilan joynamozini garov   (qo`ydi). Vaqtni g`animat bil, chunki shayxning bu kungi naqdini qo`yib, ertangi nasyani ixtiyor qilishi xatodir. Foniy saharlab o`z joynamozini ko`tarib dayr tomon borgan bo`lsa ham, shom paytida uni (joynamozni) zunnor va salibga almashtirar edi.
Tatabbӯ`i Xoҷa Baloi g`amzai soqӣ chu qasdi mo bikunad, Mabod on ki kase daf`i on balo bikunad. Kӯnad ҷafovu hamemiram az mahabbati ӯ, Chӣ guna zinda bimonam, agar vafo bikunad? Zi haҷr xok shudam, lek xoham on sari kӯ, Magar dalolati in davlatam sabo bikunad. Ba xidmati buti xud saҷda karda guftam hol, Ba holam ar nakunad marhamat, Xudo bikunad. Ba yumni himmati piri mug`on chunon mastam, Ki gӯshmol diham gar falak xato bikunad. Rasad hazor g`amam az zamona, boda biyor, Ba g`ayri boda, kӣ in dardro davo bikunad? Ba vasli boqiyash ummed hast, chun Fonӣ, Har on ki azm ba sarmanzili fano bikunad.	Soqiy g`amzasining balosi bizga qasd qilib kelayotganda, biror kishi u baloni yo`ldan qaytarmasin deyman. Hamisha jafo qiladi-yu, men muhabbatidan o`laman, agar vafo qilsa, qanday tirik qolaman! Hajridan tuproq bo`ldim, lekin uning ko`chasini izlayman, bu davlatga meni sabo shamoli olib borarmikin. O`z sanamim  (huzurida) sajda qilib, ahvolim)ni bayon etdim, holimga u marhamat qilmasa, Tangri marhamat qiladi. Mug`lar piri himmatining barakatidan shunday mastmanki, agar falak xato qiladigan bo`lsa, adabini beraman. Menga zamonadan ming qayg`u yetib turadi, may keltir, maydan boshqa bu dardga kim davo qilardi. Kimki Foniydek fano manziliga borishga qasd qilsa, abadiy vaslga yetishga umidi bordir.
Tatabbӯ`i Xoҷa Guli navshukuftai man, ki zi rux bahor dorad, Zi dili ramida bulbul na yake, hazor dorad. Zi mai shabona dar bog` sahar ba sargaronist, Makuned nola murg`on, ki ba sar xumor dorad. Ba shabi firoq dil naqdi hayot agar nigah dosht, Ba umedi rӯzi vaslat zi pai nisor dorad. Manu chashmi tira sudan ba g`ubori markabat, vah, Chi sipohi farrux on, k-ӯ chu tu shahsuvor dorad. Ba fig`on dil gahi didan-sh, ey, ki man` kardӣ, Tu chunon xayol kardӣ, ki vay ixtiyor dorad. Pai qatli dil yake va`da namuda raxsh rondӣ, Chӣ kunam guzasht umreyu vay intizor dorad. Zi mai tarabfizo, gӯ, dili xeshro ҷilo deh, Zi kudurati zamon har ki ba dil g`ubor dorad. Ba hayotu ҷohi dahrӯza manoz, z-on ki har du Chu xayolu xob ne aslu na e`tibor dorad. Talabad chu dӯst ҷonro zi tu, Foniyo, ravon deh, Ki turo ba kor n-oyad, agar ӯ ba kor dorad.	Yangi ochilgan gulimning yuzi bahordir, buning oshiq bulbuli  birgina emas,  minglarchadir. Kechasi bog`da ichilgan maydan erta tongda boshim og`irlashdi, (ey)  qushlar, ko`p nola qila bermanglar, xumor (bo`lib yotibman). Dil ayriliq qechasi hayot naqdini saqlab turgan bo`lsa, vasling kuni muyassar bo`lganda, uni nisor qilish umidi bor. Oting g`uboriga ko`zimni surtish bilan ovoraligim qanday yaxshi, sen  kabi  shahsuvori  bo`lgan sipoh — qutlug` sipohdir. Dilim fig`onini ko`rib, man` qilgan kishi «Dilining ixtiyori o`zida» deb xayol qilasan. Bir marta dilingni o`ldiraman, deb va`da qildingu, otingni chopdirib ketding, umr o`tmoqda, dil kutmoqda, men nima qilay! Kimningki dilida zamon kuduratidan g`ubor bo`lsa, unga ayt: shodlikni orttiradigan maydan ko`ngliga jilo bersin. Hayot va o`n kunlik davlatga mag`rurlanma, u ikkovi xayolu tush singari na asli boru, na e`tibori. Ey  Foniy,  do`sting  joningni so`rasa, darrov ber, agar jon uning ishiga yarasa, senga kerak emas.
Tatabbӯ`i Xoҷa Soqӣ ar aksi mahi chehra ba ҷom andozad, Boz dar davri qamar shayni tamom andozad. Havasam hast, ki bo man shavad ӯ rom, valek Kas chӣ son toyiri xurshed ba dom andozad? Chehrai shohidi maqsud mushohid shavadash, Dida har k-ӯ ba mai oinafom andozad. Gul birezad hama bar xoku ravad sarv az dast, Sarv xudro chu guli man ba xirom andozad. Sӯfii subh chu bar sar fikanad pardai nur, Kas naboyad, ki nazar bar mayu ҷom andozad. Dar shabistoni ufuq charx gahe nӯsh kunad, Az shafaq may, ki saropardai shom andozad. Foniyo, rav, ki ba sarmanzili maqsud rasad, Har ki mardona dar in bodiya gom andozad.	Agar soqiy chehrasi jomda  (ko`rinsa), ko`kdagi oyni yanada xiraroq qiladi. Mastlik chog`ida men orom olaman, lekin kishilar qanday qilib quyosh qushini tuzoqqa ilintiradilar? Qimki oyina rang mayga ko`z tashlasa, unga maqsud go`zalining yuzi ko`rinadi. Sarvqomat gulim xirom etganda, gullar (to`kilib), tuproq bilan bitta bo`ladi-yu, sarv o`zidan ketadi. Tong so`fisi boshiga nur pardasini solsa, ya`ni tong otsa, kishi may bilan jomga qaramasligi kerak. Shom shohona chodirini qurgan mahalda goho charx (ham)  ufq zulmatida shafaqdan may ichadi. Ey Foniy, yo`lga tush, kimki bu sahroda mardona qadam tashlasa, maqsud manziliga yetadi.
Vasfi mayro ba navishtan talabam chun kog`az, Rang boyad, ki kunam az mai gulgun kog`az. Narasad sharh ba itmom, agar z-onk shavad Shoxi Tӯbӣ qalamu safhai gardun kog`az. Sharhi sӯzi dili xud bar varaqe kardam sabt, Az raqam sabt shudu sӯxt zi mazmun kog`az. Varaqi ol mapindor, ki az sharhi g`amam, Ki raqam yofta g`arq omada dar xun kog`az. Sof kun safhai dil z-on ki shud az sodadilӣ, Ganҷnoma zi pai ganҷi Faridun kog`az. Varaqi sina zi la`lu alife dog`am hast Nazdi Laylӣ magar az ҷonibi Maҷnun kog`az. Baski Fonӣ zi g`amu dardi dili xesh navisht, Nashavad yoft agar boyadash aknun kog`az.	Agar qog`ozga may vasfini bitmoqchi bo`lsam, qog`ozni gulgun may bilan bo`yashim kerak bo`ladi. Agar gardun sahifasi qog`oz, To`bi shoxi qalam bo`lsa, sharhlar adog`iga yetmay qoladi. Yuragimning yonishini bir varaq qog`ozda sharh etdim, qalam bilan yozilgach, uning mazmunidan qog`oz yondi. Buni qizil qog`oz deb o`ylama, negaki, unda g`amim sharhi yozildi-yu, qog`oz qonga g`arq bo`ldi. Ko`ngil sahifasini sof qil, chunki qog`oz sofdillikdan Faridun ganji uchun ganjnoma bo`ldi. Ko`ksim varag`ida la`lu alif dog`i bor, Layli nazdida  bu Majnundan kelgan qog`oz  bo`ldi. Foniy, bas, dil dardu g`amimni shuncha yozdimki, agar kerak bo`lib qolsa qog`oz topilmaydi.