G`AZALLAR
401
401
Ul parivash muddaiyg`a mehribondur, bizga yo`q,
Filmasal ollida aning itga sondur bizga yo`q.
Ko`yida itlarga maskandur vale qovlar meni,
Vahki, hamdamlarg`a anda xonumondur, bizga yo`q.
Elni har dam o`lturur, bizni bu g`am o`lturdikim,
Lutfi oning o`zgalarga har zamondur, bizga yo`q.
Tong emas gar oh xoki tanni barbod aylasa,
Gardg`a chun ostonida makondur, bizga yo`q.
Itlari mehmon bo`lurg`a yo`q hadim, ne nav` dey,
Kim ul oy maxsuslarg`a mehmondur, bizga yo`q.
Hay, deguncha chun o`tar ham ayshu ham g`am, bas ne g`am,
Gar falakdin elga ayshi begarondur, bizga yo`q.
Qismat ar dilxoh ila ermas, Navoiy, shukrkim,
Elga bu ish mujibi ohu fig`ondur, bizga yo`q.
402
Demangiz ahbobkim qilmasmusen bas yig`lamoq,
Kim menga tengri nasib etmish tuganmas yig`lamoq.
Asran olmay o`zni ashkim tutti dashtu tog`ni,
Nechakim Farhodu Majnun dedilar bas yig`lamoq.
Mastu ushshoqmen dog`i ko`nglumda ayrilg`an kishi,
Ey musulmonlar, ne tong men zori bekas yig`lamoq.
Tong emas jismim oqizg`uncha ko`zum gar to`kti ashk,
Ne ajab abri bahori oqqucha xas yig`lamoq.
Tiyra hajring shomida gar jon talashmoq, tongg`acha,
Boshima sham`u surohi nedurur bas yig`lamoq.
Dahr bog`idin vafosizlig` agar fahm etmadi,
Nega shabnam ashkidin fan qildi nargis yig`lamoq.
Ey Navoiy, toqini men dog`i ashkimdin yiqay,
Chun menga qism etti bu charxi muqarnas yig`lamoq.
403
Ko`nglum bo`lur g`aming tuni har lahza qayg`uluq,
Chun shom bo`ldi har nafas ortar qarong`uluq.
Ul ko`zki olam ahlidin olmishtur uyquni,
Baxtim kibi ne ayb agar bo`lsa uyquluq.
Sabru qaroru hushni olmog`lig`ing nedur,
Ey jonlar ofati, senga jonimdur olg`uluq.
Dashti firoq ichra tirik yo`q chu vahshu tayr,
Go`yo yeli samumu giyohidur og`uluq.
Mug` dayri azmidin meni man` etma, ey rafiq,
Bu yo`l erur chu ahli malomatqa borg`uluq.
Andin falakni ilmas ekin ko`zga piri dayr,
Kim bu erur haqiru janobi aning uluq.
To g`amdadur Navoiy anga dahr tiyradur,
Shod anglamas ulusni birov bo`lsa qayg`uluq.
404
Birov jismig`a otsa ul siymtan o`q,
Mening jonimg`a sanchilur yuz tuman o`q.
Budur turfakim, bo`yla holimni anglab,
Menga etmas ul sho`xi novakfikan o`q.
Boshoqdin yog`ar obihayvon ulusqa,
Chu yog`dursa ul qotili safshikan o`q.
Ko`p o`q otmakim, gul yuzung furqatida
Erur xasta ko`nglumda har bir tikan o`q.
Qoshingdin tushibmen yiroq, yodin o`qdek,
Menga za`fdin bo`ldi go`yo badan o`q.
Qadah qolg`anin istakim charx o`qidek
Bas yog`dirur charxi bedod fan o`q.
Navoiyu gulshanki bir guldin ayru,
Manga basdurur kunji baytul xazan-o`q.
405
Kimki vasli ichra yoqsang sham` ulfat, ey rafiq,
Ko`z tut ul sham` o`tidin-o`q dog`i furqat, ey rafiq.
Vasl sofi mumkin ermas, chunki bedardi firoq
Zinhor ul boda sori qilma rag`bat, ey rafiq.
Vasl no`qkim ishq lafzin tilga mazkur etmagil,
Har nafas ko`rmay desang yuz nav` shiddat, ey rafiq.
Kuyma har ne mehr o`tig`a, gar desang har dam seni
Qilmag`ay kul sho``lai anduhu g`ayrat, ey rafiq.
Sho`x chobuklar g`ubori tavsanig`a solma ko`z,
Yuzda istar bo`lmasang gardi mazallat, ey rafiq.
Boqma guldek yuz uza xo`y shabnaminkim, buzmasun
Aql ila sabring binosin seli ofat, ey rafiq.
Gar solib yuz mnng balog`a mendek o`zni bo`lmasa
Ishqsiz bir dam senga ham sabru toqat, ey rafiq.
Toki mumkindur kezib bir mehribon yor istasang,
Bag`ri toshlarni sevarga qilma jur`at, ey rafiq.
Gar Navoiydek boshingg`a tushsa bir qotil g`ami,
Anda dog`i ko`rgasen ne bo`lsa qismat, ey rafiq.
406
Sanoyi zoting ichra topib ajz ahli idrok,
Gahi lo tuhsiy antib zamone mo arafnok.
Ne yanglig ahli idrokki chun gardung`a surdi,
Ko`ziga surma qildi g`uborin xayli aflok.
Ziloli sun`ung ichra sipehru sadra shoxi,
Tengizda ul hubobi, bu ham andoqki xoshok.
Kamoli qudratingdin xirad ul nav` bo`lub lol,
Ki hayratdin hamisha qilib isba`ni misvok.
Firoqing so`gi ichra kecha ko`zdin sochibon ashk,
Visoling hasratidin yaqosin subh etib chok.
Yorimchuq pashsha neshi bila ojiz qilursen,
Nechakim til yanglig` qavidur xasmi bebok.
Chu tuzdung husi bog`in uzoru qadni qilding
Birin gulbargi ra`no, birisin sarvi cholok.
Visoling ko`zgusiga jilo berding kulidin,
Aningkim ishq o`tidin vujudin o`rtading pok.
Navoiy hamding aytur, ajab yo`q gar tiliga
Inoyat lujjasidin ketursang gavhari pok.
407
Qolibmen za`fdin baskim, ul oy otti menga novak,
Teri birla so`ngak, lekin so`ngak o`qlar teri ko`nglak.
Chidarmen har necha zaxm ursa ul qotil, vale bo`lmas
Chidamoq gar birin o`z uzvida qilsa birov o`lchak.
Maloyik domi zulfidin qutulmas, vah, qutulg`aymu
Xazin ko`nglum qushig`a aylasa ul halqadin ilmak.
Habibim husni vasfin uyla muhlik anglakim, bo`lg`ay
Qoshida qissai Yusuf bir uyqu kelturur cho`pchak.
Men o`ldum noladin, noz uyqusidin yor ochmas ko`z,
Ne sud andinki hijron shomi bo`lg`ay ko`zlarim sergak.
Qaro qayg`u meni eltib qaro zulfung uchun har tun,
Qaro boshni tutub ovuch qaro yerga kirib tirsak.
Ema g`am telba ko`nglum ranjidin muhlik jafong ichra
Ki, men o`lgay edim o`lsa kishi chekmak bila emgak.
Agar husn o`lsa qotil, zor ne darveshu ne sulton,
Vagar ishq o`lsa komil, yor ne hinduvu ne o`zbak.
Erur ahbob ishqining qusuri husni nuhsidin,
Jamolu noz to ko`prak, niyozu shavqi ham ko`prak.
Desang ogah bo`lay, maydin o`zungni hech bilmas qil,
Qi g`aflatdur fano tavrida o`zni bir nima bilmak.
Navoiy ul yuzu lab shavqidin nogah navo cheksa,
Dam urmas bulbulu to`tiki, budur kajja, ul biltak.
408
Hajrkim har dam meni bevahmu bok aylar halok,
Gar munga rozidur ul xunrez bebokim ne bok.
Qaddi shavqidin dedim ko`ksumga tortay bir alif,
Ishq tiyg`i tez edi ko`ksum sarosar bo`ldi chok.
Tiyri boroni firoqingdin tanimni istamon,
Kim ko`zungga uchrag`aykim bo`lmish asru sahmnok.
Husn mir`oti ochar kuygan ko`ngul xokistari,
Nechakim ul bo`lsa nuri poku bu bir tiyra xok.
Ishq o`ti ta`sir etar el necha nohamvor esa,
Barq sayrig`a ne g`am yer gar biyikdur, gar mag`ok.
Pok husnung qadrin usruk ko`nglum anglari uchun
Kim balo soqiylaridin ishq jomin ichti pok.
Dema, kim erkin Navoiy xasta ko`ngliga talab,
Ey ko`ngul, zaxmig`a marham ayni matlubi sivok.
409
Tig`i ishqingdin ko`ngul har yon og`izdek bo`ldi chok,
Bu og`izlardin ne tong cheksam fig`oni dardnok.
Sharbati hijron bila qatl aylading ahbobni,
Kimsa hargiz do`stlarni zahr ila qilmas halok.
Jon qushi o`rtanmasun deb yopma o`tlug` chehrakim,
Sham` o`ti ko`rgach kuyardin aylamas parvona bok.
Mehrdek yor evrulur boshig`a har sargashtakim,
Zarradek qilsa havoyi ishqi ichra o`zni pok.
Orazingdin yo`q ajab tushsa ko`ngul zaxmig`a o`t,
Mehrdin ko`prak bo`lur mahrur har yerkim mag`ok.
Istasang yetgach fano yeli senga bo`lg`ay uruj,
Faqr ko`ynda burun qilmoq kerak sen o`zni chok.
Ey Navoiy, yor agar ko`nglumga kirmak istadi,
Zaxmima marhamcha bordur qilgani ko`ksumni chok.
410
Yor bo`lmish o`rtada hijron tariqin solg`udek,
Aqlu, hushu, jonu, ko`nglum xayli ham qo`zg`olg`udek.
Yor borib aqlu, xushu, jonu, ko`nglum qo`zg`asa,
Tan yetib ko`z bul ajab holimg`a boqib qolg`udek.
Boshni holokim erur fursat soloyin ollida,
Tundlug`din garchi ermas oni yerdin olg`udek.
Soqiyo, may tut, mug`anniy, navha ohangini chal,
Kim sipohi umrum o`lmish kavsi rihlat cholg`udek.
Hajr aro, ey Hizri farrux pay, qo`lum tutkim erur
Po`ya urmog`din bu vodiy ichra bag`rim tolg`udek.
Hulla gulbargidin etting, pardai jonimdin et,
Bo`lsa oning ustida nozik taning tovsholg`udek.
Ey ko`ngul, naqdi hayoting qil fano yo`lida sarf,
Hayf erur, gar bo`lsa umri Nuh uchun sayg`olg`udek.
Bir zamondur umri azmi dasht etib osuda bo`l,
Bo`lsang abnoyi zamon bedodidin qiynolg`udek.
Ey Navoiy, zavraqi jisming ne tong bo`lsa g`ariq,
Bahri ashk o`lmish chu har dam ohdin chayqolg`udek.
411
Og`zikim so`zda Masihodek qilur elni tirik,
Bas uluq so`zlukdurur garchi erur asru kichik.
Qaddi qo`pqach sarv agar tushsa ayog`in o`pgali,
Yo`q ajabkim, past o`lur soya quyosh bo`lg`ach biyik.
Ham o`shul tufrog`din sochib qurutung nomani,
Yozsangiz ul oyg`a jismim tufrog` o`lg`andin bitik.
Tig`i zaxmin bog`lasa ahbob g`am yo`q, ey ko`ngul,
Bir eshik bog`lansa ishq ichra, ochilg`ay yuz eshik.
Hajr toshin boshima, mehnat balosin jismima
Qanda bilgay ishq anga ko`rguzmagan qotig` irik.
Uchqil, ey bulbul, bu gulshandin nedinkim, har necha
Gul vafoda kund erur, javr ichradur xori itik.
Gar Navoiy qatlig`a kelmaydur ul usruk, nega
Bas etak sanchib, qilich tortib, shimolibdur ilik.
412
Buki ko`ksum choki tikkan ignadin bo`ldi to`shuk,
Ko`nglakim chokidek o`lmishtur vale andin churuk.
Jonfizo la`ling balo qotil ko`zung hijronida
Uyla holim borkim, bilmon tirikmen yo o`luk.
Xotami la`ling agar og`zima yetgach, tishlagum
Muhr etarda mum yopushqan kibi bosqach uzuk.
Furqatingdin loladekdur chok-chok o`lg`an ko`ngul,
Negakim ham qon aro bo`lmish bo`yog`lig`, ham kuyuk.
Otashin la`ling agar jonimni o`rtar, tong emas
Kim, erur asru isig`, nekim erur asru chuchuk.
Dema dashti ishq aro miskinki ishq ahli qani,
Itti bu poyoni yo`q sahroda har yon bir suruk.
Ey Navoiy, faqr yo`linda burun o`zlukni sol
Kim, bu yo`lda po`yag`a mone`dur ul ortuqsi yuk.
413
Ey tani xoki xadangingga nishon bo`lg`on kesak,
Ham bu ma`nig`a quruq boshim kesak uzra so`ngak.
Bir yoqoni qo`ymading qilmay etakka tegru chok,
Raxsh to surdung yoqangni sindirub, sanchib etak.
Zohir aylarsen yadi bayzo qilurda elni qatl,
Tig` urarda yeng shimolib kim ayon etsang bilak.
Gul bila nomardum el andoqki uzgay g`unchani,
Yig`ib iting yuz pora bag`rimni, jam` qilding yurak.
Rishtai jon yanglig` asray tushsa ilgimga dami,
Kim xilol o`rnig`a shirin la`lingga yetgay ipak.
Hajr shomi dardu g`amni boshima yog`durg`ali
Bo`ldi anjum birla charxi chanbari go`yo elak.
Ul pari ishqida chun o`ldi Navoiy, anglangiz
Kim, mujannindur isi qabrig`a butsa har chechak.
414
Xoni vaslnngdin agar bo`lmas muyassar bar yemak,
Ham g`animatdur talashmoq itlaring birla so`ngak.
Ne libosi ofiyat kinmak meni Majnung`a kim,
Anglamon gar bo`ynuma tushsa yaqo yanglng` etak.
Ishq naqdi kissasining havzig`a bodoma muhr,
Gar tilar bo`lsang munosibdur bu chok o`lg`an yurak.
Zulfdur yoxud uzori o`tig`a chirmashti dud,
Yo binogo`shig`a to`sh, bo`rkiga sanchibtur gajak.
Surtgandek ko`zini sarpanjasi naqshig`a yel,
Ko`z yorutsam ilgidin panjamda bo`lsa ul bilak.
Ishq agar bo`lsa havoyi nafsdin pok, ey ko`ngul,
Yo`q tafovut dilbaring gar beka bo`lsun, gar mnrak.
Qoshi mehrobida vaslin istab aylarmen duo,
Ey Navoiy, tong yo`q andoq, qiblada mundoq tilak.
415
To yelak savsani aylabsenu gulgun terlik,
O`zidin savsanu gul ter aro yubturlar ilik.
Soldi boshig`a uluq fitnalar el qatli uchun,
Garchi sho`xona sipechin ko`runur asru kichik.
Limui bo`rking erur sho``laki, sindurdung uchin,
Kuydirur xalqni ul sho``la agar bo`lsa biyik.
Qon qilib rishtai jonlarniki, qilding tak band,
Bog`lading belni magar qo`ymag`ali elni tirik.
Sen bu oshubu qiyomat bila aylab jilva,
Men netay, aylamayin telbaligu sheftalik.
Garchi Ka`ba eshigin topmadi mingdin bir ochuq,
Kir fano yo`lig`akim, anda, yopuq bo`lmas eshik.
Oqsa na`sh ichra, Navoiy, yorasining qoni,
Chekib, ey ishq, kafan torin oning zaxmini tik.
416
Sud qilmas etagingni iligimdin chekmak,
Kim qiyomatqa degincha bu ilikdur, ul etak.
Qonima qo`l shimolu tig`ini chekmaki, qilur
Qatl po`lod qilichdin burun ul siym bilak.
Qayd qilmangki junun silsilasi qaydidamen
Kim, kesa olmas ani qilsalar olmos egak.
Tirguzurda nafasing yuzni qochirmoq ne edi,
Mayl qilmas xud o`luk kimsadin olmoqqa muchak.
Ishqdin maxlasima aylabon ahbob duo,
Mustajob o`lmasi oning meni mahzung`a tilak.
Janda birla kishi emas agar bo`lsa fano,
Tengdurur xoh palos o`lsa to`nung, xoh ipak.
Ko`yida o`ldi Navoiy bu sifatkim bor edi,
Takya xorovu hasiri yoni ostida to`shak.
417
Oshiq o`ldum pand bermang, choram asbobin tuzung,
Ishq zor etganga zulm etmang, tarahhum ko`rguzung.
Eyki dersiz ishq aro sabring uyin obod qil,
Mundoq etguncha hayotim qasri bunyodin tuzung.
Sarvinozim gar borur ko`z bog`idin, qilmon qabul,
Gar aning o`rnida to`bi nahlini o`lturg`uzung.
Onsizin, ey do`stlar, ne zahru ne obihayot,
Kim musovidur menga gar o`lturung, gar tirguzung.
Gar ajal turg`uzmadi jismimni ul oy ko`yida,
Do`stlar, na`shimni bori anda bir dam turg`uzung.
Durd kelturdung debon yozg`urmanguz, ey ahli ishq,
Bok yo`q zuhdum ridosi kunjiga solib suzung.
Chun Navoiy ko`nglini qildi gnrih bir tori zulf,
Do`stlar, sarrishtai ummidini andin uzung.
418
O`t urdi jonima chun ochti la`li otashnok,
Hayot chashmasidin, vahki, jonim o`ldi halok.
Zaif jismim o`tidin jahonni kuydurdung,
Ulug` o`t urmog` uchun o`rtading burun xoshok.
Deding ko`ngul o`ti dudin chiqarma oh bila,
Agar chin erur so`zum, nega ko`ksum etding chok.
Nazzora hoyilidur dudi ohu qatrai ashk,
Fig`onki, moni`i komimdur anjumu aflok.
Ko`ngul shigofi dema, anda sabr dafni uchun
Ki hajr qotili o`lturdi, qozdi ishq mag`ok.
Chu mast o`ldum esa may bila yuvungiz badanim,
Tonging ushalg`an na`shim beliga rishtai tok.
Navoiy istasa lo`livashe ajab ermas,
Bu vajh ilaki vafo tarki ettilar atrok.
419
Labing xayolidakim, chok erur menga ko`nglak,
Tikar edim ani jon rishtasidin o`lsa ipak.
Itingga ozroq esa to``ma pora-pora bag`ir,
Uzub solay yana bir luqma o`rni to`latsa yurak.
Xating g`amidin ushalg`an qalam kibi badanim,
Ichinda nol kibi har taraf zaif so`ngak.
Binafsha yafrog`idin chu libos etibdur gul,
Yo`q ersa gul kibi jismingdadur binafsh yelak.
Yuzungga obila zaxmidin o`zga holatdur,
Nechukki bog` topar zeb chun ochildi chechak.
Libos ziynatiyu ishq lofi keldi yiroq,
Ki kuymas ar necha parvonadek uchar ko`palak.
Navoiy aylay olurmu nihon bag`ri tugonin,
Ki lola yanglig` ochar pora-pora qonlig` etak.
420
Gulshan ichra yo`qtur oromim, diloromim kerak,
Sarvu gulni naylayin sarvi gulandomim kerak.
Gar parilar qush kibi ram qilsalar men telbadin,
G`am yo`q ul sho`xi pari paykar mening romim kerak.
Ofiyat ko`yida mahvashlarg`a yo`qtur nisbatim,
Ul muqomir sheva sho`xi boda oshomim kerak.
Ka`bada nokom ila din ahlida yo`q juz nifoq,
Dayr ichinda kofiri beboki xud komim kerak.
Gul bila sunbul kerakmastur menga, ey bog`bon,
Zulfi sunbul atrilig` ruxsori gulfomim kerak.
Ey xarobot ahli, rasvo ko`nglum etmish bir taraf,
Kelmisham topib so`rog` ul rindi badnomim kerak.
Ey Navoiy, xonaqahda topmadim juz tafriqa,
Xum kibi mayxonaning kunjida oromim kerak.
421
Kimga bir majlisda ohu dard ila so`ze kerak,
Mundoq o`t yoqmoqqa avval majlis afro`ze kerak.
Majlis afro`zi agar ham bo`lsa majlis ahlining
Bag`rini kuydurgali ohi jigar so`ze kerak.
Subhn vasling ichra tirguz xayli ushshoqingnikim,
Shomi hajr o`lturgali mendek siyah ro`ze kerak.
Ko`yungga har kun borib har dam ko`ray dermen seni,
Menga har kun bayramu har lahza navro`ze kerak.
Yaxshi asra g`am tuni ohim o`qin, ey charxkim,
Sen ivaz etmoqqa ham chun tiri dildo`ze kerak.
Bir Xiziri hamnishin berma ilikdin negakim,
Dashti xirmon qat`ida oxir qulovuze kerak.
Ishq ta`limin Navoiydin olurlar ahli dard,
Uyla dars ahlig`a mundoq donishomuze kerak.
422
Qoching ul ko`zdin angakim, ul labi xandon kerak,
Ehtiroz etgay balodin gar kishiga jon kerak.
Zaxmliq ko`nglumni aylar chok-chok ul qoshi yo,
Axtarur go`yoki g`oyib aylagan paykon kerak.
Charx kajrav uzra surma barq raftoringni kim,
Rostlar ko`ngln fazosidin anga maydon kerak.
Ul pari ishqida ermasdur maloyik mahramim,
Kimki ishqi pok erur sirri aning pinhon kerak.
Za`fdin chiqmas damim netib og`irlay itlarin,
Kim qavlarg`a uzri mardumlug` bag`irdin qon kerak.
Dayri piri xonaqah kunjiga, ey shayx, istama
Kim, aning bazmig`a gardun toqidek ayvon kerak.
Ey Navoiy, ul pari o`ltursa ham ozdur seni,
Kimki insondur, aning mahbubi ham inson kerak.
423
Xastadur jonim mening, to bordi jononim mening,
Bo`lmasun tar borsa jononim mening jonim mening.
Gul to`kilmish sug`a, bormish sarv o`zidin go`yiyo,
Chehra ochmish bog` aro sarvi xiromonim mening.
Daf`a-daf`a qon aro jismimdadur bir-bir tugon,
Lolalar ostidadur har dog`i pinhonim mening.
Tilga olmish telba ko`nglumni yana xayli raqib,
Qolmish itlar og`zida Majnuni uryonim mening.
Men anga hayronu el ming zaxm ursa bexabar,
Bexabar zaxm urg`uchilar dog`i hayronim mening.
Xalqdin pinhon meni mast ayla shoyad, ey rafiq,
Sokin o`lg`ay shammae bu dardi pinhonim mennng.
Ey Navoiy, bo`lmasa bir piri komil himmati,
Ul yigit bedodidin maxlas yo`q imkonim mening.
424
Ichmading may, to burunroq bizni rasvo qilmading,
Chunki rasvo qilding, andin so`ngra parvo qilmading.
Mayni zahri hajri sog`inding magarkim, totqali
Bir fidoyi men kibidur anda paydo qilmading.
May ichardin qasding ermish bizni rasvo aylamak,
Aysh fikrin mundin o`zga ishga go`yo qilmading.
Shahr badnomi meni aylab, o`zung ishrat aro,
Vahki, bu badnomni bir yodi qat`o qilmading.
Shoh bazmi ichra chun loyiq emas ermish gado,
Ey xirad, nevchun burunroq bizga imo qilmading.
Ey ko`ngul, rahmat sengakim har necha ko`rdung jafo,
Olam ahlidin vafo hargiz tamanno qilmading.
Ey Navoiy, shukrkim, garchi seni shahr ichra yor
Shuhra qildi, sen aning sirrinn ifsho qilmading.
425
Necha bo`lg`ay zaxmliq ko`nglumni mahzun aylamak,
Zaxmi qonidin ko`zum yoshin jigargun aylamak.
Necha la`ling hajridin qonlig` qadah ichgan sayi,
Sog`arimni ashk xunobidin afzun aylamak.
Necha pinhon aylabon orazin andoqkim pari,
Bizni rasvoyi jahon andoqki, majnun aylamak.
Necha bir oy ishqidin, ey dard, men sargashtani
Kecha-kunduz beqaror andoqki gardun aylamak.
Berdi muhlik dard ishqu qo`ydi minnat jonima,
Muncha bo`lg`ay jud ila muflisni Qorun aylamak.
Kimki dunyo ahli dunlardin tilar bo`lg`ay xalos,
Shart erur avval vidoi dunyoi dun aylamak.
Ey Navoiy, chun g`ubori bahr o`lturmas ne sud,
Bir ko`zungni Dajla qilmoq, birin Jayhun aylamak.
426
Aytmonkim la`li jonbaxshing erur jondin chuchuk
Kim, erur har neki yo`q ondin chuchuk, ondin chuchuk.
Nechakim bo`lsun chuchuk shirin takallum so`zlari,
Lekin ermas ul kalomi shakkar afshondin chuchuk.
No`shi la`lingdin menga chun zahri hajr o`ldi nasib,
Ne osig` gar bo`lsa ortug`roq imkondin chuchuk.
Ne o`qung behad chuchukdur jong`a go`yo chiqmamish,
Bir qamish mundoq shakar butgan nayistondin chuchuk.
Novaking uzra boshoq go`yo erur habbi nabot
Kim, ko`ngul komi bo`lur ul shakli paykondin chuchuk.
Soqiyo, jomimda ezgil zahrkim, har necha ul
Bo`lsa achchig`, bo`lg`usidur zahri hijrondin chuchuk.
Ey Navoiy, jonfizo nazming base vasfida bor
Shirai jondin ezilgan obihayvondin chuchuk.
427
Ne osig` ohim o`ti ravshan zuloling kunidek,
Tiyra dudn chun meni o`lturdi hajring tunidek.
Garchi bo`lsa har sharar do`zax o`tidin misli barq,
Mumkin ermas ko`nglum otashgohining uchqunidek,
Eyki, zarhal qilmoq istarsen samandi na`lnni,
Topmag`ungdur anga surtarga yuzum oltunidek.
Hublar lutf aylab ul qatlimg`a garchi hukm etar,
Hech un kelmas qulog`img`a ul oyning unidek.
Vah, ne bo`lg`ay yetsa yuzu xattinga giryon ko`zum,
Ashkim o`lsa ul gulu bu sabzaning shudrunidek.
Bil vafo rasmin g`animat, ey gul, andin burnakim,
Day sipohi yetgay ohu ko`z yoshim chopqunidek.
Vasli ko`yidin Navoiy ko`ngli ozdi, ey rafiq,
Ko`rmaduk hargiz ul ahli ishqning ozg`unidek.
428
Tili gavharkashdurur har yon sahobi pilrang,
Boshida changak hilolu yonida xurshidi zang.
Asru izhori tajammul qildi sultoni bahor
Kim, bu yanglig` pil yuz ming jilva aylar bedarang.
Ayladi nayson zuloli yer yuzin oyinagun,
Anjumu ko`k aksidur anda rayohinu o`lang.
Daf`a-daf`a bir-biri uzra bulut ofoq uza
Go`yiyokim tojire terdi ruxutin tang-tang.
Chang uni birla may ich ko`rguzdi chun qavsi quzax,
Davr ila andomi changu lavn aro avtori chang.
Buyla mavsumda keraktur ayshi bazmin tuzgali
Ham zummuradrang yer, ham bodai yoqutrang.
Bu bori bir yonu ul bir yonki ichmak boisi
Soqiyi bo`lg`ay bu davr ichra bag`oyat sho`xu shang.
Ham yigitlik, ham bahor ayyomini tut mug`tanam,
Bodayu soqiy uchun qilmoqqa tarki nomu nang.
Ey Navoiy, dam bu damdur, tut g`animat, boda ich.
O`zga bir damg`a yetar yetmasga chun voqif emang.
429
Ayladi mug`bacha dayr ichra meni masti malang,
Ushatay sog`ari nomus bila shishai nang.
Ey xush ulkim, qilibon zuhd to`nidin uryon,
Dayr aro tifllar o`ynatsa meni masti yalang.
Aysh bazmig`a yetib bormag`amen, chunki meni
Tortadur ul sari yuz tor bila nag`mai chang.
Menga, zohid, yana may tarkini qil deb taklif
Qilmag`aysen, ko`zunga uchrasa ul soqiyi shang.
Sof may lam`asiyu soqiyi mahvash husni
Tiyra zohidg`a asar qilmadikim, bor edi dang.
Ishqi bebok uza kim zuhd xayolin qilsa
Erur andoqki, yegay bodai nob ustida bang.
Maykada ahlig`a yuz toqu tarab, ey so`fi,
Xonaqahda bo`la olg`aymu Navoiyg`a darang.
Ushatay sog`ari nomus bila shishai nang.
Ey xush ulkim, qilibon zuhd to`nidin uryon,
Dayr aro tifllar o`ynatsa meni masti yalang.
Aysh bazmig`a yetib bormag`amen, chunki meni
Tortadur ul sari yuz tor bila nag`mai chang.
Menga, zohid, yana may tarkini qil deb taklif
Qilmag`aysen, ko`zunga uchrasa ul soqiyi shang.
Sof may lam`asiyu soqiyi mahvash husni
Tiyra zohidg`a asar qilmadikim, bor edi dang.
Ishqi bebok uza kim zuhd xayolin qilsa
Erur andoqki, yegay bodai nob ustida bang.
Maykada ahlig`a yuz toqu tarab, ey so`fi,
Xonaqahda bo`la olg`aymu Navoiyg`a darang.
430
Ul sarig` to`nlug` erur turg`anda ta`zimg`a tik,
Sho``lakim xoshokni kuydurgali bo`lg`ay biyik.
Ko`ngluma sancharg`a, ey gul, qilma mujtoningni tez
Kim, tikanning ignasin hojat emas qilmoq itik.
Qilmadi holimg`a g`amzang birla la`ling iltifot,
Bor aningdek holatimkim, ne o`lukmen, ne tirik.
Ko`z savodidin qaro jon safhasin qildim varaq,
Bu ikining rashkidindur, gar senga yozmon bitik.
Xol ekinmu ul ko`z ostida, yo`q ersa nofadin
Mushk tar bo`lg`ach gul uzra qatra tomizdi kiyik.
Hajr toshi birla mehnat shomini qildim qabul,
Ey ko`ngul, ishq ichra bo`lmas ko`rmayin qottiq irik,
Xonaqahni bog`lading, ey shayxu, qildim azmi dayr,
Yuz eshik ochildi, gar bog`landi ersa bir eshik.
Uyla foni bo`lki domangiring imkon bo`lmag`ay
Kim, etak mavjud agar yo`qtur, neni tutqay ilik.
Ey Navoiy, chun parivashlarg`a mumkin yo`q vafo,
Qilma mundin nari, gar bor esa aqling telbalik.
431
Xarob qilmadi oncha meni mayi gulrang,
Ki qildi orazi gulrang birla soqiyi shang.
Ne soqiy ulki, aning ishvasig`a boqsa bo`lur,
Xavos lolu xirad masxu ruh notiqa dang.
Xaloki neshi aning g`amzasig`a yo`q hampo,
Hayot javhari la`li labig`a yo`q hamsang.
Qiyo-qiyo boqishi yetkurub bag`irg`a qilich,
Qaro-qaro mijasi yetkurub ko`ngulga xadang.
Savodi a`zami kufr ila zulfi zunnori
Ki, topilib shikanu halqasida chinu farang.
Bu nav` mug`bacha may tutsa dayr aro kishiga,
Kishi emae gar anga qolsa donishu farhang.
Navoiy o`ldi chu bu soqiy ilkidin sarxush,
Ne ayb dayrg`a masjiddin aylasa ohang.
432
Ishq keltursa ishim dayri fano azmida o`ng,
Xonaqah kunji havas aylamayin andin so`ng.
Rostlar ma`manidur dayr, tuz ur ul sari gom,
Qimkn ul egri qadam urdi ishi kelmadi o`ng.
Himmat ahli bila har tiyrag`a tegmas parvoz,
Nasri toyir bila ne nav` havo qilg`ay qo`ng.
Borkashlarga fano ma`ni qachon qilg`ay joh?
Tevaning ko`ngli kichikdur, gar erur paykari cho`n
Ohu ashkidin erur o`tu su ichra oshiq,
Zohido, ne g`am anga, gar qizig` o`lg`il, gar to`ng.
Zo`ru bozu kishiga dahr chu qo`ymas jovid,
Sa`y etib qo`lda birovni chu yetar emdi qo`lung.
Garmin ista Navoiyki kishi toat etib,
Noma ma`lum emas so`l qo`lidin yo o`ng.
433
Chun latofat ko`zgusi bo`lmish safo ichra ul eng,
Yo rab, ohim dudi zohir qilmasun ul engda meng.
Ilgim o`tin daf` etar meng suyi, baskim elturam
Oh ma`nig`a ilik yo ashkning daf`ig`a yeng.
Qomating birla latofatda o`zin teng tutsa sarv,
Bordur ul yanglig`ki, bo`lg`ay sarv birla soya teng.
Men balo chohidayu Majnun farog`at dashtida,
Lofi ishq ursa ajab yo`qkim, topibtur yerni keng.
Sudrabon eltur qazo ilgi meni mayxonag`a,
Mast bo`lmay chora bormu, ey nasihat ahli, deng.
Turktoz aylab ko`ngul olding ajaldin burna jon,
Hissa oyirma anga nevchunki ermas erdi cheng.
Ey Navoiy, gar ko`ngul ketti malolat ko`rma ko`p,
Sen chu bedillikga qoyilsen bo`lur ul telba teng.
434
Ul pari bu telba birla oshno bo`lsa ne tong,
Notavon Majnung`a Laylidin vafo bo`lsa ne tong.
La`li hajridin damodam xasta ko`nglum qon yutar,
Ul marazg`a buyla sharbat, yo g`izo bo`lsa ne tong.
Dema qotildur labi qilma o`zungga qasdi jon,
Bo`yla qotil ollida jonim fido bo`lsa ne tong.
Charxdek ko`p bo`ldi ohim dudig`a bois raqib,
Yuzi oning ro`zgorimdek qaro bo`lsa ne tong.
Zulfi zulmat shomiyu davlat tongidur orazi,
Tiyra hajrim shomidin zulmat zudo bo`lsa ne tong.
Qasdi dinu g`orat imonimni etmish mug`bacha,
Ey musulmonlar, yerim dayri fano bo`lsa ne tong.
Barcha ziyrak qushqa chun ul zulf domi keldi qayd,
Ey Navoiy, anda ko`nglum mubtalo bo`lsa ne tong.
435
Subhi iqbolu saodat keldi ul farxuida eng,
Tong boshida muhtariq kavkab kibi eng uzra meng.
Sarvkim teng tutmas o`z qaddi bila bir naxlni,
E`tidol ichra emastur naxli qadding birla teng.
To meni sargashta jismim dashtdin har yon quyun,
Po`ya aylar tinmayin nevchunki topmish yerni keng.
Ko`nglak o`rnig`a yelak kiyding hamono, ey quyosh,
Kim yadi bayzog`a moni` bo`lmag`ay har sari yeng.
G`orati islomu din yolg`uz qilursen go`yiyo,
Buyla yag`molarda yo`q hojatki bo`lg`ay kimsa xeng.
Boda istab zuhd tarki ayladim, olg`aymusiz,
Xirqau sajjoda rahn etsam xarobot ahli, deng.
Dog`u qon birla Navoiy ko`ngli bo`ldi lolakim,
Bu taqozo aylar ul mushkin mengu gulrang eng.
436
Hajri tobi ichra kim ko`rdi bu jismi zordek,
Kim topibtur barq shakli o`tqa tushgan tordek.
Ey kabutar, tavq paydo aylagung qumri kibi,
So`zlug` nomamni ossam bo`ynungga tumordek.
Bo`ldi yuz ming pora jismimda so`ngak, qon qolmadi,
Molishi hajringdin o`lmishmen siqilg`an nordek.
Ey ko`ngul, dayr ichra ul kofirni sevdung, bilki yo`q
Rishtai o`zni anga bog`lar uchun zunnordek.
Yor agar hampoyu po barjo esa bu davrida,
Boshig`a har lahza evrulmak bo`lur pargordek.
Har so`ngak yonimda bo`lmish bir teshuk g`am bazmida
Har biriga o`zga yanglig` nola musiqordek.
Boda ichmakka maqome istar ersang, ey rafiq,
Manzile bu ishga bo`lmas kulbai xammordek.
Har dam ul oy hajrida ovoralig` istar ko`ngul,
Ey Navoiy, qo`y oni har qayda borsa bordek.
437
Quyundek vasli dashtidin gar, ey Layli, meni surdung,
Degach, sargashta Majnunum, boshimni ko`kka yetkurdung.
Sotarlar dasht uza men telbani kim tutsa hindu deb,
Tanimni hajri dudu sho``lasig`a baski kuydurdung.
Tegib tufroqqa andin sekrigan toshlar halok etti,
Necha boshimg`a qalqon tuttung ar g`am toshi yog`durdung.
Xazin ko`nglum qushining parlari churkandi ul kunkim,
Buzug` tan oshiyonin sho``lai hajringg`a kuydurdung.
Netib nahli umidimdin guli vasl orzu aylay,
Ki hajring ilgidin qutqarding oni yo`qki sindurdung.
Boshimg`a keldi g`am tig`i, balo toshi ajal zaxmi,
Ko`r, ey hijroni zolimkim, nelar boshimg`a kelturdung.
Yasa ey dayri piri, bodakim, kelgum kaforatqa,
Eshittimkim, meni aylabturur deb, tavba yozg`urdung.
Bu gulshan gullarining chun vafosi yo`qtur, ey bulbul,
Ne ochilg`ay tutaykim, sen fig`oning ko`ktin oshurdung.
Navoiy, yo`l yiroq, maqsud nopaydo, qadam urg`il
Ki qolding korvondin, gar yetarg`a bir nafas turdung.
438
Zihi quti hayotim hajri muhlik dardida yoding,
Agar lutfungg`a loyiq bo`lmasam yo`qturmu bedoding.
Menga lazzat sening zikring, menga quvvat sening fikring,
Menga ishrat sening vasling, menga toat sening yoding.
Agar xurshidi raxshon orzu etsam guli ro`yung,
Vagar to`bin rizvon mayli etsam sarvi ozoding.
Bag`ir qonin labolab aylagan oshom iki la`ling,
Ko`ngul saydin damodam bismil etgan ikki sayyoding.
Ulusni tirguzur qatl aylamaktin obihayvoning
Va lekin o`lturur qatl aylamastin bizni jalloding,
Muhiqdur, ey ko`ngul, bu kim ul oy faryodinga yetmas
Ki yolqibdur nedinkim, yetti ko`p ul oyg`a faryoding.
Demon devona balkim, dev o`lubmen ul pari ruxdin,
Ne tong, ey shayx, etsam aks tahayyul barcha irshoding.
Ulusqa sofii ishrat tutub, ey soqiyi davron,
Hamono zahri mehnatni mening jomimg`a asroding,
Navoiy, Ka`bai maqsudi sari gar qadam qo`ysang,
Tajarrud basdurur hamrohingu beto`shalig` zoding.
439
Jon olurda jismi zor erkanni bilmasmu eding?
Qon to`karga jon figor erkanni bilmasmu eding?
Nola jurmi birlakim, jonimni olding, nolishim,
Sensizin beixtiyor erkanni bilmasmu eding?
Qilding el mehrni sanad qatlimg`a, yo`qsa jon aro
Sirri ishqing ustivor erkanni bilmasmu eding?
Tuhmati bemehrlig` qildingki bilgach o`lganin,
Yo`qsa mehring jong`a bor erkanni bilmasmu eding?
Vaslingga yetkurmagan zulm erdi, vah, yo`qsa ko`ngul
Furqatingdin beqaror erkanin bilmasmu eding?
Oshiq o`ldung, ey ko`ngul, qilma fig`on bedodidin,
Ishq aro yuz muncha bor erkanni bilmasmu eding?
Ey Navoiy, gar ko`ngul ishqingni topdi tong emas,
Nuktasi devonavor erkanni bilmasmu eding?!
Qon to`karga jon figor erkanni bilmasmu eding?
Nola jurmi birlakim, jonimni olding, nolishim,
Sensizin beixtiyor erkanni bilmasmu eding?
Qilding el mehrni sanad qatlimg`a, yo`qsa jon aro
Sirri ishqing ustivor erkanni bilmasmu eding?
Tuhmati bemehrlig` qildingki bilgach o`lganin,
Yo`qsa mehring jong`a bor erkanni bilmasmu eding?
Vaslingga yetkurmagan zulm erdi, vah, yo`qsa ko`ngul
Furqatingdin beqaror erkanin bilmasmu eding?
Oshiq o`ldung, ey ko`ngul, qilma fig`on bedodidin,
Ishq aro yuz muncha bor erkanni bilmasmu eding?
Ey Navoiy, gar ko`ngul ishqingni topdi tong emas,
Nuktasi devonavor erkanni bilmasmu eding?!
440
Bog` ichra chu garm bo`ldi bozoring,
Yuz vajh ila bo`ldi gul xaridoring.
To gul chu xayol qildi big`ingni,
G`ayrat anga o`t urdi ruxsoring,
Qadding bila sarv qilsa sarkashlik,
Tushgay quyi boshi ko`rsa raftoring.
Zulfungkim erur tugun-tugun go`yo,
El bo`ldi bir-bir giriftoring.
Nargis kibi sarg`arib azo tutqon
Ko`ptur qaro ko`zlar ichra bemoring.
Qil boru yo`qung fidosi, ey ko`nglum,
Garchi teng erur anga yo`qung-boring.
Dednng seni o`lturay, xud o`lturdi,
Yo`q biymi halok lutfi guftoring.
Ey mug`bacha, kufr tarki jurmumg`a,
Bo`ynumg`a taqarg`a yaxshi zunnoring.
Gar qaytmasa Navoiy o`lturkim,
Dayr eshigi chor cho`pidur doring.
441
Xizr xatting sabzasi, hayvon sui no`shi labing,
Ul su mavjidin bo`lub bir davri tavqi g`abg`abing.
Yo jamoling chashmai xurshidu har yon bir hubob,
Har qulog`ing durri, ya`ni ikki raxshon kavkabing.
Rokibi ne vajhdin xurshid erur na`li hilol,
Gar emastur tavsani gardun sabukrav markabing.
Ey ko`ngul, bilkim chekarlar goh, yorabki, fig`on,
To malak xaylini yolqitti fig`onu yorabing.
To dabiston mayli qilding xalq o`ldi go`iiyo,
Qabr lavhig`a qilur ash`or lavhi maktabing.
Qayt, ey so`fiki, piri dayr durdi jomig`a
Bo`lmag`ung shorib, agar sofi emastur mashrabing.
Ey Navoiy, bordi ko`nglung, tanni ham ko`yiga sol
Kim, itiga qalbing ar bo`lsa yetishgay qolabing.
442
Tang`a toshu qo`lg`a tish zaxmiki soldi telbalik,
Fosh qildi elga ko`nglaksiz badan, yengsiz ilik.
Gah junundin bandu gohi band ila so`hon anga,
Bor emish savdoyu ishq ichra base qattiq irik.
Har eshikdin azm qilsam kuyiga bog`lig`durur,
Boshimu ul ostondur to ochilg`ay bir eshik.
Rokib o`lg`och qildi shabrangini har yon jilvagar,
Soya garchi ko`p zuhur etmas quyosh bo`lg`ach biyik.
Dardi hajrimni ne bilgay chun yur ashkim safhani,
Ul musofir sori gohikim raqam qilsam bitik.
Lolagun maydin qizarmish ko`zlaring ul nav`kim,
Lolazor ustida har yon ag`namish bo`lg`ay kiyik.
Soqiyo, mahzunmen asru qilmag`il gardunni zarf
Kim, bo`lur kechrak nishot o`lg`an zamon sog`ar kichik.
Olam ahlig`a o`lumdin chora chun imkoni yo`q,
O`lma olam fikridin bir lahzakim borsen tirik.
Ey Navoiy, ul Masihodam quyosh chun urdi zaxm,
Oni Iso ignasiyu mehri tori birla tik.
443
Rahm etib, ey do`stlar, majruh ko`nglumni yoring,
Qo`l yalang aylab solib har yon ichimni oxtoring.
Uchrasa yuzi qaro ko`nglum tutub, tortib, uzub
O`tqa solib o`rtabon jonimni andin qutqoring.
Ketgan ersa, choklik ko`ksum tikib, voqif bo`lub,
Kelsa bu jonib sinonlar birla sanchib qoytoring.
Chun o`larmen, yorni istang, boshimg`a kelmasa,
Bosh yalang aylab qo`yub tufrog` uza yuz yolboring.
Kelsa ayturda oshiqmongkim farahdin o`lmayin,
Nuktadonlig` birla ul so`zni qoshimda o`tkoring.
Boshima yetsa chu o`lgumdur necha faryod etib,
Bir nafas tengri uchun har qaysingiz bir yon boring.
Gar muyassar bo`lmasa bu ish, Navoiy xastani
Qo`ldabon yo sudrabon mayxona sari boshqoring.
444
Qaysi anduh o`tikim kuygan tanimg`a urmading,
Ne balo toshiki singan boshima yog`durmading.
Ne yomon umr erdikim, qilding chu za`fim so`rg`ali
Aylaguncha jon nisori maqdaming ham turmading.
Jon kibi kelding va lekin iztirobidin ko`ngul
O`lturushquncha dog`i boshim uza o`lturmading.
Har sari mo`yum zaboni hol ila yolbordilar,
Mo`-bamo` anglab o`zungni bizga ham kelturmading.
Chunki chekting, chiqti jonim ne iyodat erdi bu,
Qatlim etting, xasta jismimg`a davo yetkurmading.
Bog` aro, ey sarv, ham sarsabzsen ham sarfaroz
Kim, nechukkim nastarin bir xasqa bosh indurmading.
Ey Navoiy, qilmading xoli ko`ngulni g`ussadin,
To qadahni uylakim, ko`nglung tilar to`ldurmading.
445
Ne xayol edi yanakim ko`ngul qushi saydini havas aylading,
Badanimg`a har saridin xadang urubon anga qafas aylading.
Ko`ngul ichra sho``lai ishqkim yetadur falakka zabonasi,
Tanamu so`ngaklarim ul o`tungni yoqarg`a xoru xas aylading.
Ko`z ichindakim to`la qon edi, og`iz ichra dog`i tutundek oh.
Oni dam-badam qilibon fuzun muni ham nafas-nafas aylading.
Etib erdim o`lgali kim tirildim oning jafosi xadisidin,
Nega uyqudin burun ul fasonani, ey rafiq, bas aylading.
Manga ishq aro o`lum edi chorai hajrda, vah, bu ne ranjkim,
Ani daf etarga firoqu dardu g`amin choraras aylading.
Chu kam o`ldi choku xazin ko`ngul g`ami hajri dashtida, ey falak,
Yo`l ozarg`a ahli salomat ul ko`ngul uyini jaras aylading.
Chu firoq shiddati, ey ko`ngul, g`ami ishq lozimasi emish,
Ne yetishsa cheku chu o`zung burun bu baloni multamas aylading.
Chu zamona ahli aro vafo tilading chek emdi, Navoiyo,
Alamu balo ne uchunki el aro yo`q nima havas aylading.
446
Hajrdin ko`zumga olamni qarong`u aylading,
Umrdin ko`z yumg`anim ul tunda uyqu aylading.
Jonu ko`nglum muddate sargashtadur ko`yung aro,
Boshlarin aylandururg`a buyla jodu aylading.
Holima qolur taajjubdin el og`zi ochilib,
Yo`qsa ahvolim jahon ahlig`a kulgu aylading.
Ashk siymobimudur hajringda, yo ko`z oqini
Hal qilib ko`zdin ravon ul nav`kim su aylading.
Qoldi mahmizingdin oy yuzinda, ey chobuk, nishon,
Go`yiyo javlon kuni oni tepingu aylading.
Shohid davrong`a go`yo, ey tarab mashshotasi,
Bodani gulgunau sog`arni ko`zgu aylading.
Eyki, aytursan zamon ahlig`a yo`q ermish vafo,
Oni ma`lum, ey Navoiy, bu zamonmu aylading.
447
Sarvg`a ra`no xiroming birla bedod aylading
Kim, qadingning qullug`idin oni ozod aylading.
Gul dog`i xusnungg`a xo`sha chin erur yuz vajh ila,
Ko`rmayin yuz hirmanin bir damda barbod aylading.
Qo`yma minnat bizga g`amgin aylabon ishq ahlini,
Bizni ham shod etmading, gar elni noshod aylading.
Aylading ko`nglum imorat partavi ruxsor ila,
Ka`bani butxona qilmog`liqqa obod aylading.
Aytmonkim umr o`tub sog`inmading lekin meni,
Qatl etarda chun kerak bo`ldi kishi, yod aylading.
Telbalik o`ltursa ham bo`ynungg`a qoning, ey ko`ngul,
Bor ekach odam nega mayli parizod aylading.
Yig`lamoqtin ko`r bo`l, ey ko`z, firoq ayyomida,
Nevchun o`zni xo`blar husnig`a mo``tod aylading.
Benasib erding fano oyinidin, ey shayxkim,
Do`st vaslin toatu taqvog`a isnod aylading.
Ey Navoiy, o`ldung armon birlakim, faryodingga
Etmadi ul no`shi lab har necha faryod aylading.
448
Yo qoshingg`a qatl uchun ziynat farovon aylading,
Kim ham etting lojuvardi ham zarafshon aylading.
Buyla iki yoy uchun soz aylabon kirpikdin o`q,
G`amzalar nishidin ul o`qlarg`a paykon aylading.
Naqdi jismim g`unchadek og`znngda qilg`andek nihon,
Hurdai ishqingni ko`nglum ichra pinhon aylading.
Olloh-olloh, to ne fikr ettingki la`lu g`amzadin
Birni jonbaxshu birini ofati jon aylading.
Gul to`kuldi, sarv yeldin ham taharruk qilmadi,
Bog` aro to yuz ochib qadni xiromon aylading.
Ne ajab, ey gul, iching qon etsa gardun laxt-laxt,
Baski bulbul ko`nglini g`unchang kibi qon aylading.
Ey Navoiy, yor agar qovdurdi andin, anglakim,
Ko`yida o`tgan kecha haddin ko`p afg`on aylading.
449
Yorab, ul oyniki, el ko`ngliga marg`ub aylading,
Garchi ishqingdin xarob etting meni xo`b aylading.
Shoh esam ishq ahlig`a tong yo`qkim, ey gardun, men
Ul jamol ahli shahi ishqig`a mansub aylading.
Ne ajab boshtin ayog`im dard bo`lsa, ey qazo,
Kim nigorimni qadam to farq mahbub aylading.
Telbarab ermishsen, ey roqim, ham ul kundin beri.
Qim jununimni parizodimg`a maktub aylading.
Tuhmati zuhd aylabon, ey shayx, kozib ne uchun,
Begunah bizni xarobot ichra ma`yub aylading.
Jon berib bo`lsam ajab yo`q tolibing, ey ishqkim.
Har ne matlubidur oning bizga matlub aylading.
Ey Navoiy, o`zni solding itlari xayli aro,
Itni go`yo odami xaylida maxsub aylading.
450
Nil tortib orazing oroyishin fan aylading,
Sho``lai gugurd birla sham` ravshan aylading.
Sarvdin zohir yo`q erdi juz niyoz, ey sarvnoz,
To xiromon jilva birla azmi gulshan aylading.
Hazl birla do`stluq izhori aylab, ohkim,
Jumlai olam elin jonimg`a dushman aylading.
Dud solmish boshima hajr, ey balo shomi, magar
Jism uyining gunbadi ustini ravzan aylading.
Juz shararni dona hosil aylagaymen, chunki sen
Mazrai jonim aro o`t birla xirman aylading.
Chun qadah berding labi xandon ila,ei mug`bacha,
Jong`a la`li otashinni sho``la afkan aylading.
Ey Navoiy, hirqa zaylidin aritting durdi xum,
Bizni bu dayri fanoda pok doman aylading.
451
Tiyra qilmish tun kibi ofoqni ohim mening,
To eshittimkim qilur shabgardlik mohim mening.
Tun libosidek qaro pashminadurmu sayrida,
Yo tutubtur ul jafogar sho`xni ohim mening.
Uchramas har ko`y boshinda turubu yo`l asrasam,
Ravshan ermas, vahki, sham`i baxti gumrohim mening.
Yo qochar mendin xaloyiq tanig`ay deb nogahon,
Yoritur chun tutti har dam ohi nogohim mening.
Xidmatida nega yo`l topmon ekin men tiyra ro`z,
Shomi mulkin chun musaxxar ayladi shohim mening.
Men dog`i ahbobdek maqbul erdim, ohkim,
Johi idbor o`ldi ul iqbol ila johim mening.
Elga har lutfi Navoiy jonig`a bir dog` erur,
Necha qo`yg`ay bag`rima dog` ul yuzi mohim mening.
452
Ayril, ey za`f, emdi mohi notavonimdin mening,
Kam qil anduh o`tini ozurda jonimdin mening.
Chok ko`ksumdek tiking og`zimni ham kim kechalar
Har zamon seskanmagay bexud fig`onimdin mening.
Sadqa vojib bo`lsa, ey ko`zu ko`ngul, aylang nisor
Dur bila la`l ollig`a bu bahru konimdin mening.
Ey falak, jilvang uchun aylay ravonimni fido,
Jilvagarlik olmag`il sarvi ravonimdin mening.
Jism aro har dam harorat fahm qilsang, ey quyosh,
G`ofil o`lma jondag`i so`zi nihonimdin mening.
Soqiyo, gar la`ligun may tutsa bo`lmas yorg`a,
Itlarin serob qilg`il bori qonimdin mening.
Xurdai jonim nisoring, ey Navoiy, gar desang
Sihhat oynn nukta shohi xurdadonimdin mening.
453
Necha ul ko`y itlariga yetgay ozorim mening,
Kosh itlar to``masi bo`lg`ay tani zorim mening.
Necha ul bazm ahlig`a bo`lg`ay fig`onimdin malol,
Kosh alar qurboni bo`lg`ay joni bemorim mening.
Necha nozuk ko`ngli kelgay yorning mendin batang,
Kim fido ko`ngliga jonu jismi afgorim mening.
Necha ashkim yiqqay el sabri binosin ko`yida,
Kim o`yulg`ay koshki bu chashmi xunborim mening.
Yo`qu bor eldur jununum shaynidin ozurda dil,
Umr agar budur yo`qum ko`p, yaxshi kam, borim mening.
Ey fano tig`i, vujudim naqshin andoq ayla hak,
Kim zamon avroqidin mahv o`lsun avtorim mening
Soqiyo, tutma Navoiyg`a yana ishrat mayi,
Kim zrur badmast ul majnuni xammorim mening.
454
Qilsa ko`nglum chok tig`i zahriparvardi aning,
Qo`ymangiz marhamki, o`ltursun meni dardi aning.
Ko`yi tufrog`i aro o`ldum, dam urma, ey Masih,
Kim hayot istab yuzumdin o`chmasun gardi aning.
Gul yuzungdin ayru bog`idur ko`ngulkim, ochilur
Hajr o`ti uchqunlaridin otashin dudi aning.
Ohim andoq dudki, la`ling shavqidin har qatra qon
To`ksa ko`z yoqutdek bog`landurur bardi aning.
Buylakim soldi samandin po`yag`a, vah, ne ajab,
Olam ichra solsa o`t barqi jahon gardi aiing.
Sotma, ey gul, noz ko`p, boqqil xazon bog`ig`akim,
Bor emish gul rangi bir kun chehrai zardi aning.
Ber Navoiy komini, yo jonin ol, ei umrkim,
Zulmini elga fig`oni haddin o`tkardi aning.
455
Ko`ngulki hajr tuni qo`ymadi qarorin aning,
Munung ham ohi qaro etti ro`zgorin aning.
Visol gulshani birla ko`p o`lmag`il mash`uf,
Hazoni hajr chu barbod etar bahornn aning.
Tutub nishotu tarab changi zulfin etma surur,
Ki bir-bir uzgusi g`am chang tor-torin annig.
Qadah nashoti uchun davr ichinda qon yutqan,
Chekarga bilki kira aylamas xumorin aning.
Sipehr kom ila evrulmasa hazin bo`lma,
Knshiga bermadi chunkim haq ixtiyorin aning.
Agar baqoni abad istasang, fano yo`li tut,
Yorut ko`zungni qilib to`tiyo g`uborin aning.
Navoiy, ul kishi topti farog` olamdin,
Ki himmati ko`zi teng ko`rdi yo`qu borin aning.
456
Ne ajab sarvi sihiga nnmasa boshnng sening,
Kim emastur qaddu ra`noliqda bo`ydoshing sening,
Gar nihoni fitna ta`lim aylamas, bas ne uchun
Boshini chekmish banogo`shig`acha qoshing sening.
Sangborini g`amingdnn bosh ne yanglig` yoshuray,
Kim saodat gavharidur boshima boshing sening.
Obi hayvon birla go`yo qildi la`li rangi xal,
Suvrat ichra chu labingg`a yetti naqqoshing sening.
O`ta olmas xonaqah qudsi eli, ey mug`bacha,
Dayr eshikinda chu tuzgay bazmi avboshing sennng.
Dema, ey nosnhki, qilmassen so`zum birla amal,
Xotirimda qayda qolmish muncha qilmoshing sening.
Ey Navoiy, bo`ldi qonlig` dushmaningkim, yoshurur
Yordin sarig` yuzung rangini qon yoshing sening.
457
Qilmadi vaslingda bedod uzra bedoding sening,
Ulcha qildi furqatingda dam-badam yoding sening.
Qaysi sohirkim dedikim, sohire shogirdimen,
Dedi g`amzangkim erur shogirdim ustoding sening.
Angla Shirinkim, ne sen ma`shuqluqqa onchasen,
Ne bor erdi mencha oshiqlig`da Farhoding sening.
Soya ermas, bog`bonkim, gulruxum qaddin ko`rub,
Ozibon hushi yiqilmish sarvi ozoding sening.
Uyqug`a itlar uni gar mone` erdi, ey ko`ngul,
Emdi qo`ymas uyqug`a itlarni faryoding sening.
Chun fano matlub erur solikka bil, ey shayxkim,
Kufr erur zuhdi riyoyi sori irshoding sening.
Ey Navoiy, mehnatu g`amdin qochar bo`lsang, kerak,
Bo`lsa mayliq to`ngsuyi qursi gazak zoding sening.
458
Yor kelsa, do`stlar, ohangi raftor aylamang,
Infiolimdin nafasurmoqni dushvor aylamang,
Yolg`uz uyda qayda, yoro, boqmog`im ruxsorig`a,
Holatim tag`yiridin sirrimni izhor aylamang.
Toki ko`nglum iztnirobiyu tanim titratmasi,
Sokin ermas nukta ayturg`a, meni yor aylamang.
Soate chunkim o`tub bu nav`i kelsam holima,
So`z aro oshiqliq alfozini takror aylamang.
Chunki bo`lsa multafitkim, yer o`pub o`lgumdurur.
Har jafo qilsam o`zumga man` zinhor aylamang.
Emdikim o`ldum, tanim yor itlariga tashlangiz,
Lek ag`yorin bu ma`nidin xabardor aylamang.
Qaysi oshiqkim Navoiydekdurur, ey ahli zuhd,
Ishq man`in aylabon ko`ngliga ozor aylamang.
459
Shomi hajrin ko`rdung, ammo zulm tarkin tutmading,
Va`dai sham`i visol etting vale yorutmading.
Gavhari vasling ilik bergay deb ashkim bo`ldi bahr,
Chunkn ul daryo aro g`arq o`ldum, ilgim tutmading.
Vasl no`shidin ko`ngulni qilmading bir lahza xush,
Hajr zaxmi biymidin yuz qatla to qo`rqutmading.
Otashin gul g`unchasidek o`rtading ko`nglumni, lek
Ochibon oni nasimi vaslidin sovutmading.
Donayi ashkimgakim rom o`ldi hijron qushlari,
Ey ko`ngul, bir kun fig`onimdin birin o`rkutmading.
Xasta ko`nglumkim g`amu xunoba qilding, qismati
Bu g`izoyu sharbat ul bemordin o`ksutmading.
Bodai vaslin g`animat tut, Navoiy, zinhor,
Kim ne qonlarkim, bu gulgun suni istab yutmading.
460
Yana ishq o`tin xasta jonimg`a urdung,
Balo barqini xonumonimg`a urdung.
Fano sho``lasin zor ko`nglumga solding,
Sharorin tani notavonimg`a urdung.
Qizil hoshiya diklayingda emaskim,
Etak qatl etar chog`da qonimg`a urdung.
Fatila edi anda paykoni marham,
Qayu o`qki zaxmi nihonimg`a urdung.
Yana yonima yetti filholi rohat,
Agar tig`i bedod yonimg`a urdung.
Ushalsun debon naxli ummidim, ey ashk,
Ajab jolalar bo`stonimg`a urdung.
Ko`rub boshta zaxmim dedi, ey Navoiy,
Magar g`am tuni ostonimg`a urdung.
461
Ey ko`zu ko`nglum, sirishku ohdin to`fon qiling,
Jonu jismimning yiqilg`ur kulbasin vayron qiling.
Qilsa bu ish ko`zu ko`nglum siz dog`i, ey dardu ishq,
Ko`zni ko`r aylab, ko`ngulga qatl o`qin parron qiling.
Har bahona birla kim bo`lsa hayotim qasrining
Toqu ayvonin buzub, tufrog` ila yakson qiling.
Ya`ni aylab muncha bedodu jafolar shammayi
Hajr dardi shiddatin men xastag`a oson qiling.
Zinhor ahbobi oshiq bo`lmangiz, gar sahv etib
Bo`lmoq istarsiz, burun andishayi hijron qiling.
Dermen, ey aflok, tortay hajrdin bir tiyra oh,
Yor tubiga oy ila kun ko`zgusin pinhon qiling.
Hajrdin ko`ngli to`la kelmish Navoiy rahm etib,
Ey xarobot ahli, bir mamlu qadah ehson qiling.
462
Orazing guldur, gul uzra sabzai tar kokulung,
Ollo-olloh, gul yuzung qilmish muanbar kokulung.
Qomatingdur sham`u ruxsoringdur oning sho``lasi,
Sho``laning dudidur, ey sham`i sitamgar, kokulung.
Ochqoningda nega har tori arodur yuz girih,
Gar ko`ngullar band qilmaydur sarosar kokulung.
Ne ajab husn ahlining sultoni bo`lsa xosakim,
Mushkdin qo`ydi quyosh boshig`a afsar kokulung.
Sunbuledurkim sarosar chirmashibtur sarv ila
Naxli qadding birlakim, bo`lmish barobar kokulung.
Istasangkim bo`lmag`ay oshiftayu darham degil,
Qilmasun bizni parishon holu abtar kokulung.
Gar Navoiyg`a dimog` oshifta bo`lsa tong emas,
Chun separ har dam yuzung o`tig`a anbar kokulung.
463
May bila mayxonaning xishtin tosh uzra hal qiling,
Chun xumoridin sudo` o`lsa oni sandal qiling.
Har ne bo`lsa suda bo`lg`on xishtin ta`zim uchun,
Ip taqib har jonibidin bo`ynuma haykal qiling.
Ey xarobot ahli, soqiy orazi aksi uchun
Sof qilmog`lig` bila may ko`zgusin sayqal qiling.
Mug`bacha ollinda chun bo`ldi sujud etmak ishim,
Mayg`a marhun qilsangiz sajjodani avval qiling.
Sahl erur jon naqdini soqiy uchun qilmoq nisor,
Lek bir paymona to`ldirmoq bila ashal qiling.
Mastu majnun chiqmisham mayxonadin, ey sho`xlar,
Komingiz gar hazl esa iynak meni mahzal qiling.
Ko`yidin qovlang havosu aqlni, ey dardu ishq,
Anda sargardon Navoiyni vale ankal qiling.
464
Ishq o`tidin qismatim dardu balomu qilmading,
Dudi birla xonumonimni qaromu qilmading.
Kuymagimga barqi ofat qilmadingmu ohni,
O`lmagimga ashkni seli balomu qilmading.
Zulm tig`idin tanimni qilmadingmu band-band,
Furqatimdin band-bandimni judomu qilmading.
Dema, ey ko`zkim, ne qildim gar seni ko`r istasam,
Bir boqib yuz ming balog`a mubtalomu qilmading.
Ey ko`ngul, holimni qilding arzu afzun qildi zulm,
Qilmadingmu yo bilib yaxshi adomu qilmading.
Shikva qilsaq sendin, ey gardun, ravo ermas dema,
Bizni bekom aylab el komin ravomu qilmading.
Hajri ishq ichra, Navoiy, oshnolig` topmading,
To bu bir ko`zni Aras, ul birni Amu qilmading.
465
Bir o`t esaki manga jurmsiz vafoni kam etting,
Yuz o`tdur ulki jihatsiz ulusni muhtaram etting.
Boshimg`a tiyg` urubon naqdi dard ko`ngluma solding,
Vafo tariqida taqsir qilmading, karam etting,
Yuzumni naqsh etibon ashk tiyra qonidin, ey ishq,
Toshimda qonlig` ichim sharhini raqam etting.
Fasonai g`amu mehnat buyurdung aylamak azbar,
Qanoat etmay ulusqa meni fasona ham etting.
Ko`ngulda ishqim o`ti chun falakka tortti sho``la,
Balo livosi boshig`a bu sho``ladin alam etting.
Dedingki faqr yo`linda topildi maqsadi asli,
Vujudi naqshini jon lavhidin magar adam etting.
Magarki yor seni istar, ey shikasta Navoiy,
Ki naqdi jonni qilib tuhfa farqdin qadam etting.
466
Dudi ohimning quyundek pech ila tobnn ko`rung,
Tiyra hajrim oqshomining bahri girdobin ko`rung.
Qushkim ul oydin keturmish noma, har tirnog`idin
Choklar bo`lg`an ko`ngul elturg`a qullobin ko`rung.
Hinduyi sohirdurur davri zanaxdonnda xol,
Tavqi g`abg`ab shaklidin bir aksi mehrobnn ko`rung.
Ishq o`ti tug`yonidin jonimki bo`lmish tashnalab,
Daf`ig`a ul oyning ikki la`li serobin ko`rung.
Olmag`an bo`lsa chuchuk jonim labi birla ko`zi,
Ham shakarxandig`a boqing, ham shakar xobin ko`rung.
Soliki mahrumkim matlubidin to`lmish jahon,
Olloh-olloh, jonin o`rtar dardi noyobin ko`rung.
Yor ko`yin istay o`zluktin, Navoiy bo`ldi fard,
Ka`ba ehromig`a iste`dodu asbobin ko`rung.
Tiyra hajrim oqshomining bahri girdobin ko`rung.
Qushkim ul oydin keturmish noma, har tirnog`idin
Choklar bo`lg`an ko`ngul elturg`a qullobin ko`rung.
Hinduyi sohirdurur davri zanaxdonnda xol,
Tavqi g`abg`ab shaklidin bir aksi mehrobnn ko`rung.
Ishq o`ti tug`yonidin jonimki bo`lmish tashnalab,
Daf`ig`a ul oyning ikki la`li serobin ko`rung.
Olmag`an bo`lsa chuchuk jonim labi birla ko`zi,
Ham shakarxandig`a boqing, ham shakar xobin ko`rung.
Soliki mahrumkim matlubidin to`lmish jahon,
Olloh-olloh, jonin o`rtar dardi noyobin ko`rung.
Yor ko`yin istay o`zluktin, Navoiy bo`ldi fard,
Ka`ba ehromig`a iste`dodu asbobin ko`rung.
467
Samandi noz uza ul kofiri balog`a boqing,
Pari boshida malak paridin o`tog`a boqing.
Nechukki qavsi quzax davri mehr aksi erur,
Topib ham egniga aylang`on ikki yog`a boqing.
Sudog`i jonibikim ilgiga sinon tutmish,
Yuz o`q yiloniyu bir qotil ajdahog`a boqing.
Agar bu o`qu sinon urmog`in inonmasangiz,
Ochib tanimni adaddin fuzun yarog`a boqing.
Bu shakl birla jahon buzmog`i yaqin gar emas,
Ulusda har taraf oshubu ibtilog`a boqing.
Bu bog` gullarini yerga sochmayin qo`ymas
Xazon yelini qo`yung, charxi bevafog`a boqing.
Navoiy o`ldi jamol ahlidin navo topmay,
Ne bo`ldi bir nazar, ul zori benavog`a boqing.
468
Vahki, o`tluq chehra ochib xonumonim o`rtading,
Otashin la`lingdin aytib nukta jonim o`rtading.
Dema ne qildim, ne qildim notavon ko`nglung olib,
O`rtading, ey qotili nomehribonim, o`rtading.
O`t aro qil to`lg`onib kuygandek ul yuz shavqidin,
Necha kim tob urdi, jismi notavonim o`rtading.
Ko`kta zohirdur shafaqdin sho``la, anjumdin sharar,
Kim ani, ey sho``laliq, ohu fig`onim o`rtading.
Bismil etgach saydni andoqki aylarlar kabob,
Zaxm etib ko`nglumni chunkim oqti qonim, o`rtading.
Urg`ali, ey ishqi zolim, barqi ofat jonima
Har ne o`zluktinki bor erdi gumonim, o`rtading.
Ey Navoiy, to belu og`zi xayoli aylading,
Boru yo`q, ya`niki paydoyu nihonim o`rtading.
469
Otashin ruxsora ochib xonumonim o`rtading,
Xonumonim xud ne bo`lg`ay jismu jonim o`rtading.
Dema ne qildim, ne qildim jonu ko`nglungni olib,
O`rtading, ey qotili nomehribonim, o`rtading.
Dilraboliq birla chun yoqting jamolin sho``lasin,
Xasta ko`nglum olg`ach-o`q, ey dilistonim, o`rtading.
To`lg`anib kuysam ajab yo`q o`tqa tushgan sho``ladek
Chun firoq o`tida jismi notavonim o`rtading.
O`tqa solding sabru, aqlu, jonu, ko`nglum barchasin
Yo`qu borim kuydurub yaxshi yomonim o`rtading.
Sog`aring o`ti jahonu jondin ortuq, soqiyo
Lekin ul o`t birla-o`q jonu jahonim o`rtading.
To Navoiydek belu og`zing xayoli birla men
Ushbu yo`q savdoda paydoyu nihonim o`rtading.
470
Zihi nihoyating oxir kelib abad, avval,
Vale xabar bera olmay bidoyatingg`a azal.
Ne qudrating xaylig`a qilib tazalzul past,
Ne hikmating quyoshig`a berib zavol halal.
Bo`lub sifotingga mazhar jami` maxluqot,
Alar mufassalu insonni aylading mujmal.
Jamol zevari qosh aylading, magar urdung
Bu ikki musqil ila ko`zguga sayqal.
Firoq shomini oshiqqa aylading tiyra,
Agarchi anjumidin yoqting anda ko`p mash`al.
Bahor moshitasi sa`yi birla kiyindurdung
Chaman arusi yuz qaddig`a halli xulal.
Sipehr safhasin anjumidin aylabon afshon,
Bu safha ustiga chekting sen shahobdin jadval.
Yozarg`a matla`i subh uzra yuzdin tug`ro,
Quyosh tillosidin omoda aylading zarhal.
Navoiy ayladi hamdingg`a nomalar irsol,
Ani rad aylamagil haqqi Ahmadi Mursal.
471
Yor hijronida sarvaqtimg`a yetting, ey ajal,
Jon fidong etsam hanuzdurki, kelding dar mahal.
Jon talashmog`liqqa qo`yma la`li hajridin meni,
Chun erur ta`xir aro ofat ko`p, qilma jadal.
Jonni bot olmoq senga mushkul esa jon chekma ko`p,
Qo`yki bu mushkulni bot aylar aning hijroni hal.
Hajrdin o`lmay visoli no`shidii topsam umid,
Aylagumdur sa`y o`lmaktin tirilmak filmasal.
Hajr bemorig`a qotil zahr erur hayvon suyi,
Ey Masih, asra nafas bu nuktada qilma jadal.
So`ngg`i kundin xalq tarson, men burun kundin vahim,
Elga g`am shomi abad keldi menga subhi azal.
Ich, Navoiy, g`ussa taxlilig`a gulgun bodakim,
Bir pnyola la`li mahlul o`lmadi ondin badal.
472
Yana firoqida har kun menga erur bir yil,
Valek har kechasin necha kundin ortuq bil.
Desangkim, o`lturayin, ey firoq, jismimni
Chu za`fdin topa olmong o`luk tasavvur qil.
Men o`ldum, ey ko`ngul, ul dilrabodin ayrilma,
Gar andin o`zga sevar joning o`lsakim, ayril.
Tanim agarchi g`aming tig`i etti yuz pora,
Bu shukr adosida har birni istaram bir til.
G`amingda lola kibi chok ko`nglakim bo`lmish
Firoq dudiyu ko`z qonidin qaroyu qizil.
Chu topmag`ung bu chaman g`unchayu gulida vafo
To`kulma g`uncha kibi, lek gul masallik ochil.
Navoiyo, nega aflok murtafi` bo`lmish,
Agar g`amimdin emas, vazn kaffasida yengil?!
473
Gar labing ollida da`vi qilmadi izhor la`l,
Bo`yni nevchun bog`lanib osildi mujrimvor la`l.
Go`yiyo to`ti xating birla labingdin so`rdi nutq,
Kim libos o`ldi zumurradgun anga minqor la`l.
Yo`q labing yanglig` biri go`yo ne go`yo ruh baxsh,
Ko`rmisham borib badaxshon mulkida bisyor la`l.
La`l ollida aningdekkim erur beqadr tosh,
Bo`lmish ul yanglig` labing ollida bemiqdor la`l.
La`li jonbaxshing takallum vaqti bir-bir sochti dur,
Olloh-olloh, kim ko`rubtur bo`yla gavharbor la`l.
Ko`zlarimdur bahru kon mehmonim o`lsang bir kecha,
Ham dur etgaylar fido ollingda, ham isor la`l.
Bir qadah may birla bo`ldi surxro` ahli xumor,
Ko`p aro go`yoki mahlul aylamish hammor la`l.
La`lgun may boshida bo`lmas kishining, ey harif,
Naf`i ko`proqkim tikilgay tojida shahvor la`l.
Gar Navoiyning so`zi shirinu rangindur ne tong,
Kim erur ko`nglida doim ul shakarguftor la`l.
474
Ul zaqanni upau gulgunadin nazzora qil,
Kim erur bir olmakim rangi erur oqu qizil.
Ojiz o`lg`ay zulfining savdolari taqriridin,
Gar qurug` jismim tarog` yanglig` sarosar cheksa til.
Necha o`zni yoshurub chin yuzga solmoq g`unchadek,
Tangdillarga boqib xandon bo`lub bir ham ochil.
Sochida shabnam burunchak, ey ko`ngul, ermas ajab,
Sunbul uzra gar tushar shabnam taajjub qilmag`il.
To kiyib sanjobi to`n, gulgun o`tuk qilding xirom,
Yo`q seningdek kabki ra`no husni sahrosida bil.
Raz qizi hamdamlig`idin oyu yil mast o`lmog`ing
Necha bo`lg`ay, o`tti umr, ar bo`lmagan bo`lsang oyil.
Ko`rmagan bo`lsang, Navoiy, sarv uza gul, qil nazar,
Kim ul oy gulguna surtub xil`atin qilmish yashil.
475
Bu ne qomat, ne raftoru ne shaklu ne shamoyil,
Kim etar aqlni madhushu dog`i hushni zoyil.
Yuzi kuydurmagima o`t, sochi yig`latmog`ima dud,
Ko`zi tarojima sa`e, qoshi xunrezima moyil.
Jonfizo husni niqob ichra dog`i el talashib jon,
Qolmag`ay erdi tirik bir kishi ul bo`lmasa hoyil.
Tig`i egnimga tushurmakni hamoyil tilay olmon,
Qayda ul baxtiki bo`lg`ay qo`li bo`ynumg`a hamoyil.
Ey habib, etma Masih ollida izhori fasohat,
Chun erur dam ura olmasqa labing ollida qoyil.
Aqlu xushu, ko`ngulu jonni aning yo`lida qo`ydum,
Topmadim vasli muhayyo qilibon muncha vasoyil.
Chunki ushshoq uni yoqmas emish ul gul qulog`ig`a,
Ey Navoiy, necha bulbul kibi bu na`rai hoyil.
476
Xil`atin to aylamish jonon qizil, sorig`, yashil,
Sho``lai ohim chiqar har yon qizil, sorig`, yashil.
Gulshan ettim ishq sahrosin samumi oh ila
Kim, esar ul dasht aro har yon qizil, sorig`, yashil.
Shishadek ko`nglumdadur gulzori husnung yodidin,
Tobdonning aksidek alvon qizil, sorig`, yashil.
Orazu xil`at bila xatting xayolidin erur
Qo`zlarimning ollida davron qizil, sorig`, yashil.
La`lgun may tutqil oltun jom birla, sabzada
Kim bulardin yaxshi yo`q imkon qizil, sorig`, yashil.
Faqr aro beranglik dushvordur behad valek
Xirqada tikmak erur oson qizil, sorig`, yashil.
Ey Navoiy, oltunu shingarfu zangor istama,
Bo`ldi nazming rangidin devon qizil, sorig`, yashil.
477
Uyla to`lmish gul yuzung yodi bila qonlig` ko`ngul,
Kim tushar har qatra qon o`rnig`a andin bargi gul.
Dema ko`nglung borkim jism ichra hajring tig`idin
Poralar xunob aro bilman bag`irdur, yo ko`ngul.
Sarvdek bo`lsa bu gulshanda ota, guldek ona,
Mumkin ermas tug`mog`i sen sarvi gulruxdek o`g`ul.
Kuydimu kul bo`ldum, ammo jonda la`ling shavqidin
Andog` axgar hifzig`a behad munosibdur bu kul.
La`ling ollida sanamlar la`l rang etgan bo`lur,
Kim ichar xuniy suyin bo`lg`an zamon gulrang mul.
Qismni ortuq tilab xor etma o`zni, ey aziz,
Kim qanoatdindurur izzat tama`din barcha dil.
Dayr piri birla may ichsang, Navoiy, asra dam
Bo`lsa fahm ibriq unidin garchi qulqul loyaqul.
478
Qilsa jonon ollida jonim tufayl o`lmoqqa mayl,
Kosh yuz jon bo`lsakim har dam birin qilsam tufayl
Istasa kuygan ko`ngul o`tluq yuzungni qilma ayb,
Ixtiyori yo`qtur aylarda samandar o`tqa mayl.
Yo`l qilur jismimda o`t eltur so`ngaklarni uzub,
Er qazib xoshok oqizg`andek qayon yuzlansa sayl.
Qatrai sahbo suxaylidin labing maygun emas
Kim, aqiqidur labing, rang olur andin yuz suhayl.
Bir muloib hindu o`lmish har ko`zungnung mardumi
Kirpiking hind ahlidin hangoma tuzgan ikki xayl.
Takya qilma toatu taqvog`akim, naf` aylamas
Fazldin yetmay bashorat Bishr bo`lg`il, gar Fuzayl.
Shomi hajr ermas shafaq bilkim Navoiy g`ussadin
Yig`ladi qon onchakim gardung`a rangin bo`ldi zayl.
479
Qoshlaringdinkim erur qonlig` ko`ngul ichra xayol,
Ul qizil kog`azda nundur, bu shafaq ichra hilol.
Tutmayin ko`zumda taskin qaddi vaslin istamon,
Qayda payvand etsalar tutqay o`zi, tutmay nihol.
Sarvning yo`q sen kibi boshida dastor uzra chin,
Nargis uzra nuqta monandi ko`zung ustida xol.
Za`fliq jismimdadur har yon bo`g`unlarda girih,
Nol torig`a erur garchi tugun tugmak mahol.
Lolagun may tobidin ul oy qizarmish go`yiyo
Sho`xluqtin lolazor ustida ag`nabtur g`izol.
Davr elida gar vafo yo`q, sen vafo qilg`il valek
Kimni hushxol etsang andin tut o`zungga yuz malol.
To Navoiy zulfi yanglig` poybo`sin istadi,
Gah parishon hol erur ul zulfdin, gah poymol.
480
Do`stlar, ul naxli qad hajrinda chun bo`ldum qatil,
Sarv eking gar qo`ymoq istarsiz mazorim uzra mil.
Ko`hi hajr egnimda istarmen ani sur`at bilan,
Shavqdin xasdek tanimg`a ermas andoq yuk saqil.
Za`f aro gar sunbuli zulfung dedim tong yo`qki, bor
Xastag`a javzo tuni yaldo tuni yanglig` tavil.
Rashkdin bir-birga qiymas mehrini jonu ko`ngul,
Rost andoqkim hasud el molig`a bo`lg`ay baxil.
Buki hijron tig`idin ko`nglumni yuz chok aylading,
Yuz dalilim bor, agar har chok bo`lsa bir dalil.
Dayr jannat huri ayndur xo`blig`din mug`bacha
May ziloli birla ko`p aynan tusammo salsabil.
Gar yuzung istab Navoiy ko`zlaringga xordur,
Ne ajabdin ahli kuffor ollida bo`lmoq zalil.
481
Ey ko`ngul, ul otashin orazg`a ko`p o`rganmagil,
Nogah ayrilsa firoqi o`tig`a o`rtanmagil.
Tut o`zungga fardu bekaslik baloyu shiddatin,
To birovga o`rganib ayru tushub emganmagil.
Lozimi ishq o`ldi hijron, bo`lmo oshiq kimsaga,
Emdikim bo`ldung tahammul aylabon kungranmagil.
Gul chog`i gulbong chekmak ishtur, ey bulbul, senga,
Oyu yil faryod qilmog`ni menga o`tkanmagil.
Ko`z yumub ochquncha sol uyg`onmas uyqug`a meni,
Nolishimdin hajr shomi har zamon seskanmagil.
Istasang ul mug`bacha boshingg`a yetkurgay qadam,
Dayr piri yo`lidin tufrog`dek tebranmagil.
Ey Navoiy, yor agar derkim o`zungni o`tqa sol,
Tan yalang aylarga kuyma, jon uchun kuymanmagil.
482
Demonkim meni yod etib shod qil,
Boshingdin uyur dog`i ozod qil.
Sanavbar senga bandadur sarvdek,
Unutqanlaringni birar yod qil.
Vafo yo`qtur ul sho`xda, ey ko`ngul,
O`zungni jafosig`a mo``tod qil.
Qilur jonima hajr qasd, ey ko`ngul,
Bu ishda anga sen ham imdod qil.
Menga ishq aro o`lmak oyin erur,
Raqibo, yana san`at irshod qil.
Parishonmen, ey oh, aflokdin
Bu abtar varaqlarni barbod qil.
Chu buzdung ko`ngul kishvarin zulm ila,
Sirishkim suyi birla obod qil.
Falak davridin ranjamen, soqiyo,
Kel emdi qadah davri bunyod qil.
Gar ul sho`x faryodingga yetmasa
Navoiy, shah ollinda faryod qil.
483
Azm o`lsa xayolingg`a ko`nguldur anga mahmil,
Osoyish agar istasa ko`z chashmasi manzil.
Ey ishq, netib ul qaro ko`zni ko`rayinkim,
Ko`zning qarosin hajrida ashk ayladi zoyil.
To bo`ldi sening husnungga oshiq uza oshiq
Ish bo`ldi mening ko`ngluma mushkil uza mushkil.
Ul ko`z olur el jonin o`g`urluq bila, vahkim,
Boqmas bu taraf tutsam o`zumni necha g`ofil.
Yodi bila behushlug`um dafi`ni qilmas
Devoridin ul ko`yining ar bo`lmasa kahgil.
Ey mug`bacha, oshiqmenu durdikash etib rahm
Ne yuzungga, ne jomg`a qil pardani hoyil.
O`zlukni fano otig`a kuydurdi Navoiy,
Kim savmaadin xorij erur, dayrg`a doxil.
484
Ul shayxki minbar uza afsung`a berur tul.
Shaytondur o`zi, majlisining ahli suruk g`ul.
G`aflatdin agar va`z ila uyg`otsalar elni
Ul aylar uyutmoq uchun afsonag`a mashg`ul.
Boshtin ayog`i minbarining poyau doston
Ham o`ziyu ham ma`rifati johilu majhul.
Ko`rmay xirad ashobida bir fardni oqil,
Topmay kishi afsunida bir nuktayi ma`qul.
Har neki xadis etti qo`yub barchasi mavzu`
Naqleki mashoyixdin etib, borisi mahbul.
Yuz pora qilib minbari o`t yoqqali avlo,
Bu shart ilakim, bo`lsa ul o`tda o`zi maqtul.
Iblis sifat el sari mayl etma Navoiy,
To bo`lmag`asen zarqu riyo qaydida mag`lul.
Shaytondur o`zi, majlisining ahli suruk g`ul.
G`aflatdin agar va`z ila uyg`otsalar elni
Ul aylar uyutmoq uchun afsonag`a mashg`ul.
Boshtin ayog`i minbarining poyau doston
Ham o`ziyu ham ma`rifati johilu majhul.
Ko`rmay xirad ashobida bir fardni oqil,
Topmay kishi afsunida bir nuktayi ma`qul.
Har neki xadis etti qo`yub barchasi mavzu`
Naqleki mashoyixdin etib, borisi mahbul.
Yuz pora qilib minbari o`t yoqqali avlo,
Bu shart ilakim, bo`lsa ul o`tda o`zi maqtul.
Iblis sifat el sari mayl etma Navoiy,
To bo`lmag`asen zarqu riyo qaydida mag`lul.
485
Ikki ko`z manziling, ey mohi mahmil,
Ko`ngulga azm qil manzil-bamanzil.
Ko`zung qotildur ammo zahr chashming,
Erur o`lturmagimga zahri qotil.
Eshikingda yozarmen ohlar, lek,
Bo`lur har oh cheksam borcha zoyil.
Meni Majnun dedi Laylivashim, voy,
Ki bu devonani sog`indi oqil.
Ko`zung chun nimxob erdi, netong, gar
Ko`ngul saydini qildi nim bismil.
Erur bir hol birla mabdai fayz,
Senga gar yetmas o`zni ayla qobil.
Navoiy, o`zlukung raf` etkim ul gard
Erur maqsud ruxsorig`a hoyil.
Ko`ngulga azm qil manzil-bamanzil.
Ko`zung qotildur ammo zahr chashming,
Erur o`lturmagimga zahri qotil.
Eshikingda yozarmen ohlar, lek,
Bo`lur har oh cheksam borcha zoyil.
Meni Majnun dedi Laylivashim, voy,
Ki bu devonani sog`indi oqil.
Ko`zung chun nimxob erdi, netong, gar
Ko`ngul saydini qildi nim bismil.
Erur bir hol birla mabdai fayz,
Senga gar yetmas o`zni ayla qobil.
Navoiy, o`zlukung raf` etkim ul gard
Erur maqsud ruxsorig`a hoyil.
486
Ul quyosh og`zi uza mushkin xol,
Zarraning nuqtasidin keldi misol.
Gar ravondur ne tong ul qadki erur,
Ruh sarchashmasida toza nihol.
Raxsh har yonki surar ul chobuk
Yugurur tegrasida payki xayol.
Chobukumning otining na`li emas
Tushti shabrangi ayog`ig`a hilol.
G`uncha og`ziki takallum qilmas
Ul og`iz g`unchasi qilmish ani lol.
Hajrning chorasi behudlug` emish,
Soqiyo, jom ketur molo-mol.
To Navoiydek o`lay ani ichib,
Mastu majnun sifatu shefta hol.
Zarraning nuqtasidin keldi misol.
Gar ravondur ne tong ul qadki erur,
Ruh sarchashmasida toza nihol.
Raxsh har yonki surar ul chobuk
Yugurur tegrasida payki xayol.
Chobukumning otining na`li emas
Tushti shabrangi ayog`ig`a hilol.
G`uncha og`ziki takallum qilmas
Ul og`iz g`unchasi qilmish ani lol.
Hajrning chorasi behudlug` emish,
Soqiyo, jom ketur molo-mol.
To Navoiydek o`lay ani ichib,
Mastu majnun sifatu shefta hol.
487
Gulshaningdin yeldek, ey zebo nihol,
Men yomon bordim, vale sen yaxshi qol.
Menmenu bekasligu ayyomi hajr
Sen bo`lu ahbobu davroni visol.
So`rma holimni sabodin gah-gahi,
Ko`nglunga o`lturmasun gardi malol.
Gar buzug` ko`nglumni mardud aylading,
Bok emastur o`zgalarning ko`nglin ol.
Sig`mayin ko`yungda gar qovdung meni,
Osru keng sahrodurur dashti xayol.
Olam ahlida vafo mavjud emas,
Har nekim yo`qtur, erur topmoq mahol.
Ey Navoiy, xushturur ozodaliq,
Qayd aro xushluqqa yo`qtur ehtimol.
Men yomon bordim, vale sen yaxshi qol.
Menmenu bekasligu ayyomi hajr
Sen bo`lu ahbobu davroni visol.
So`rma holimni sabodin gah-gahi,
Ko`nglunga o`lturmasun gardi malol.
Gar buzug` ko`nglumni mardud aylading,
Bok emastur o`zgalarning ko`nglin ol.
Sig`mayin ko`yungda gar qovdung meni,
Osru keng sahrodurur dashti xayol.
Olam ahlida vafo mavjud emas,
Har nekim yo`qtur, erur topmoq mahol.
Ey Navoiy, xushturur ozodaliq,
Qayd aro xushluqqa yo`qtur ehtimol.
488
Yoqing o`t bergali, ey ishq, hayotimg`a halal,
Dog`i hajr o`rtagucha o`rtasa to dog`i ajal.
Deb emishsen, ey firoqimdag`i ushshoq ichra
Nechasin aylagum oxir, meni bori avval.
Nomai hajrim aro safhai taqvim kibi
Ashk qoni bila har sori chekilmish jadval.
Barqi tig`inki vujudim xasini kuydurdi,
Dudidin tiyra gar o`lsa, kulidin bir sayqal.
Boshima sho``lai hijron tutashibdur ne osig`,
Kim yorutmas qaro hajrim kechasin bu mash`al.
Zohido, boda gunah bo`lsayu lekin ne gunah,
Bizga bu ishni nasib etti chu qassomi azal.
Ishqdin ko`p gila nazm etti Navoiy bilmon,
Naylagay turfa g`izolig`a yetishsa bu g`azal.
Dog`i hajr o`rtagucha o`rtasa to dog`i ajal.
Deb emishsen, ey firoqimdag`i ushshoq ichra
Nechasin aylagum oxir, meni bori avval.
Nomai hajrim aro safhai taqvim kibi
Ashk qoni bila har sori chekilmish jadval.
Barqi tig`inki vujudim xasini kuydurdi,
Dudidin tiyra gar o`lsa, kulidin bir sayqal.
Boshima sho``lai hijron tutashibdur ne osig`,
Kim yorutmas qaro hajrim kechasin bu mash`al.
Zohido, boda gunah bo`lsayu lekin ne gunah,
Bizga bu ishni nasib etti chu qassomi azal.
Ishqdin ko`p gila nazm etti Navoiy bilmon,
Naylagay turfa g`izolig`a yetishsa bu g`azal.
489
Ul pari chehra chu ko`rguzsa jamol maqbul,
Ko`rgan ermasturur o`z aqlig`a qolg`an ma`qul.
Surtulub yuzga agar yetsa dimog`img`a isi
Meni ul zulfi tanobi bila qilg`il maqtul.
Istasang dahr aro ming telba ko`ngul sargardon,
Halqa-halqa rasani zulfidin ochg`il marg`ul.
Xotirim ikki jahon shug`lidin o`lmish forig`,
Do`st yodi bila ko`nglum o`lubtur mashg`ul.
Bodai la`li labing qonima berdi tahlil,
Qatl emish hosiyati la`liki bo`lg`ay mahlul.
Vahki, maqsudni ma`lum etayin deb umre,
Bir sari mo` emasturki, emastur majhul.
Gar Navoiy desa but vasfini takfir etmang,
Dayr piridin erur buyla rivoyat manqul.
Ko`rgan ermasturur o`z aqlig`a qolg`an ma`qul.
Surtulub yuzga agar yetsa dimog`img`a isi
Meni ul zulfi tanobi bila qilg`il maqtul.
Istasang dahr aro ming telba ko`ngul sargardon,
Halqa-halqa rasani zulfidin ochg`il marg`ul.
Xotirim ikki jahon shug`lidin o`lmish forig`,
Do`st yodi bila ko`nglum o`lubtur mashg`ul.
Bodai la`li labing qonima berdi tahlil,
Qatl emish hosiyati la`liki bo`lg`ay mahlul.
Vahki, maqsudni ma`lum etayin deb umre,
Bir sari mo` emasturki, emastur majhul.
Gar Navoiy desa but vasfini takfir etmang,
Dayr piridin erur buyla rivoyat manqul.
490
Beling solur dimog`img`a tahayyul,
Berur zulfung xadisimg`a tasalsul.
Buyursa garchi ishqing tarkini aql,
Ul ishni men qila olmon taaqqul.
Yuzung hajrida ko`nglum muztaribdur,
Ne nav` etgay balig` susiz tahammul.
Ne tong sensiz yutub qon, g`am yemaskim
Kerak ul bodag`a mundoq tanaqqul.
Qading titratti hoki paykarimni
Qiyomat yerga solg`andek tazalzul.
Emas mone` fano yo`lig`a foqa,
Kerak rahravg`a zodirah tavakkul.
Navoiy bulbulu yori gul o`lg`ay,
Agar yuz poya qilg`aylar tanazzul.
Berur zulfung xadisimg`a tasalsul.
Buyursa garchi ishqing tarkini aql,
Ul ishni men qila olmon taaqqul.
Yuzung hajrida ko`nglum muztaribdur,
Ne nav` etgay balig` susiz tahammul.
Ne tong sensiz yutub qon, g`am yemaskim
Kerak ul bodag`a mundoq tanaqqul.
Qading titratti hoki paykarimni
Qiyomat yerga solg`andek tazalzul.
Emas mone` fano yo`lig`a foqa,
Kerak rahravg`a zodirah tavakkul.
Navoiy bulbulu yori gul o`lg`ay,
Agar yuz poya qilg`aylar tanazzul.
491
Yuziga anglamadimkim niqob erur hoyil,
Quyosh jamolig`a yoxud sahob erur hoyil.
Uzori ustida kokilmu bo`ldi oshifta,
Yo`q ersa gul yuziga mushki nob erur hoyil.
Oqung ko`runmas esa pora-pora ko`nglum aro,
Ne tongki six quyarga kabob erur hoyil.
Buzug` ko`ngul aro ul ganji husndur, yuz shukr,
Ki el ko`zidin anga bir xarob erur hoyil.
Fig`onki, turfa mug`anniy uni bila xushmen,
Vale netayki, yuziga kitob erur hoyil.
Ko`rarsen oni gar o`zluk hijobin etsang raf`
Agarchi ko`rgali yuz ming hijob erur hoyil.
Navoiy, aylama ko`rmak xayol ul gulni,
Ki bargdnn yuziga behisob erur hoyil.
Quyosh jamolig`a yoxud sahob erur hoyil.
Uzori ustida kokilmu bo`ldi oshifta,
Yo`q ersa gul yuziga mushki nob erur hoyil.
Oqung ko`runmas esa pora-pora ko`nglum aro,
Ne tongki six quyarga kabob erur hoyil.
Buzug` ko`ngul aro ul ganji husndur, yuz shukr,
Ki el ko`zidin anga bir xarob erur hoyil.
Fig`onki, turfa mug`anniy uni bila xushmen,
Vale netayki, yuziga kitob erur hoyil.
Ko`rarsen oni gar o`zluk hijobin etsang raf`
Agarchi ko`rgali yuz ming hijob erur hoyil.
Navoiy, aylama ko`rmak xayol ul gulni,
Ki bargdnn yuziga behisob erur hoyil.
492
Yuzini ko`rdi, badan chokidin xarob ko`ngul
Uzuldi, baski ayon qildi iztirob ko`ngul.
Chu bo`ldi jilvagar ul ganji husn hasratidin
Xarobliq qiladur har zamon xarob ko`ngul.
Magar shikanjai zulfungg`a qoldikim, urdi
O`ziga g`uncha kibi muncha pechu tob ko`ngul.
Balodurur g`ami ishqing sening vale, yuz voy,
Kim ul balodin eta olmas ijtinob ko`ngul.
Sharora oh masallik vale ul oy havosida ko`r,
Ki pora-pora qilur ko`k sari shitob ko`ngul.
Rioyat ayla sudek sof xalq ko`nglinikim,
Sinar nafas bila ul nav`kim hubob ko`ngul.
Navoiy oncha labingdin dediki, bo`ldi anga
Teshmagi bila qon ichra la`li nob ko`ngul.
Uzuldi, baski ayon qildi iztirob ko`ngul.
Chu bo`ldi jilvagar ul ganji husn hasratidin
Xarobliq qiladur har zamon xarob ko`ngul.
Magar shikanjai zulfungg`a qoldikim, urdi
O`ziga g`uncha kibi muncha pechu tob ko`ngul.
Balodurur g`ami ishqing sening vale, yuz voy,
Kim ul balodin eta olmas ijtinob ko`ngul.
Sharora oh masallik vale ul oy havosida ko`r,
Ki pora-pora qilur ko`k sari shitob ko`ngul.
Rioyat ayla sudek sof xalq ko`nglinikim,
Sinar nafas bila ul nav`kim hubob ko`ngul.
Navoiy oncha labingdin dediki, bo`ldi anga
Teshmagi bila qon ichra la`li nob ko`ngul.
493
Ey musavvir, dilbarimg`a surate monand qil,
Ko`rmagidin xotirimni gah-gahi xursand qil.
Ul xarir uzraki tarx etgungdur ul timsolni,
Sig`masa zaylig`a jonim pardasin payvand qil.
Bo`lmasun bu to``madin mahrum ul ko`y itlari,
Ey ajal, taqsim uchun jonimni yuz parkand qil.
Ul parivash chiqti usruk sekretib ko`nglakcha, voy,
Nosiho, devona bo`ldum emdi tarki pand qil.
La`li shirindinki qilding ayshni jonimg`a talx,
Necha achchig` so`z demak, bir qatla shakarxand qil.
Jomi Jamning rohi Afridun yiloni zahri bil,
Ey ko`ngul, o`zni safoli faqr ila xursand qil.
Hojati budur Navoiyning, xudoyokim, ani
Mug`bacha husnig`a mug` dayrida hojatmand qil.
Ko`rmagidin xotirimni gah-gahi xursand qil.
Ul xarir uzraki tarx etgungdur ul timsolni,
Sig`masa zaylig`a jonim pardasin payvand qil.
Bo`lmasun bu to``madin mahrum ul ko`y itlari,
Ey ajal, taqsim uchun jonimni yuz parkand qil.
Ul parivash chiqti usruk sekretib ko`nglakcha, voy,
Nosiho, devona bo`ldum emdi tarki pand qil.
La`li shirindinki qilding ayshni jonimg`a talx,
Necha achchig` so`z demak, bir qatla shakarxand qil.
Jomi Jamning rohi Afridun yiloni zahri bil,
Ey ko`ngul, o`zni safoli faqr ila xursand qil.
Hojati budur Navoiyning, xudoyokim, ani
Mug`bacha husnig`a mug` dayrida hojatmand qil.
494
Yo`qturur olamda ahli ishqdek bechora el,
Hajr zulmi birla xonumonidin ovora el.
Ishq selobi, jafosi birla hijron tig`idin
Xotiri vayron jamoat, ko`ngli yuz ming pora el.
Chiqsang uydin telba bo`lmoq olam ahli ne ajab,
Ko`rmamish hargiz chu sendek bir pari ruxsora el.
Anglakim ovora bo`lganlardur ul oy ishqidin
Hajr sahrosida kuysang tog`u vodiy ora el.
Hajr zulmi birla xonumonidin ovora el.
Ishq selobi, jafosi birla hijron tig`idin
Xotiri vayron jamoat, ko`ngli yuz ming pora el.
Chiqsang uydin telba bo`lmoq olam ahli ne ajab,
Ko`rmamish hargiz chu sendek bir pari ruxsora el.
Anglakim ovora bo`lganlardur ul oy ishqidin
Hajr sahrosida kuysang tog`u vodiy ora el.
Chun qazo tag`yir topmas komi ozlig`din gila,
Mahz nohamvorliqdur aylamak hamvor el.
Ey Navoiy, fitna yog`dursa ul oy ishq ahlig`a,
Osmondin har nekim kelsa ne qilg`ay chora el?
Mahz nohamvorliqdur aylamak hamvor el.
Ey Navoiy, fitna yog`dursa ul oy ishq ahlig`a,
Osmondin har nekim kelsa ne qilg`ay chora el?
495
Damo-dam otashin la`lig`a olur boda jononim,
Bu yanglig` o`tlar ichra naylasun o`rtanmayin jonim.
Emas, oy, kun ikki pog`undasin ko`k zoli berkitmish,
Quloqqa baski hajringda ani yolqitti afg`onim.
Tanimda dog`larni ayladim ko`nglak bila pinhon,
Qonab ko`nglakda fosh etti o`zin har dog`i pinhonim.
Ko`zumda bog`lanib qon yosh ne tong gar ochqali qo`ymas,
Chu ul qonimni to`kti oqibat tutti oni qonim.
Buzug` ko`nglum aro mundog`ki paykoningni yog`durdung,
Ne tong mundog` yog`indin yer bilan teng bo`lsa vayronim.
Hijolatdin qizarmish, gul taharruk sarvdin ketmish,
Magar bog` ichradur gulchehralik sarvi xiromonim.
Tasavvur birla gah maqbulmen ollida gah mardud,
Qayu oqshomki sultoni xayoling bo`lsa mehmonim.
Vujud iqlimidin ovora gar bo`ldum umid ul kim
Fano dashti g`uboridin yasalg`ay jismi uryonim.
Navoiy, demangkim tarki ishq et, to erur mumkin
Ki men oshiqmenu devona mundoq ish ne imkonim.
Bu yanglig` o`tlar ichra naylasun o`rtanmayin jonim.
Emas, oy, kun ikki pog`undasin ko`k zoli berkitmish,
Quloqqa baski hajringda ani yolqitti afg`onim.
Tanimda dog`larni ayladim ko`nglak bila pinhon,
Qonab ko`nglakda fosh etti o`zin har dog`i pinhonim.
Ko`zumda bog`lanib qon yosh ne tong gar ochqali qo`ymas,
Chu ul qonimni to`kti oqibat tutti oni qonim.
Buzug` ko`nglum aro mundog`ki paykoningni yog`durdung,
Ne tong mundog` yog`indin yer bilan teng bo`lsa vayronim.
Hijolatdin qizarmish, gul taharruk sarvdin ketmish,
Magar bog` ichradur gulchehralik sarvi xiromonim.
Tasavvur birla gah maqbulmen ollida gah mardud,
Qayu oqshomki sultoni xayoling bo`lsa mehmonim.
Vujud iqlimidin ovora gar bo`ldum umid ul kim
Fano dashti g`uboridin yasalg`ay jismi uryonim.
Navoiy, demangkim tarki ishq et, to erur mumkin
Ki men oshiqmenu devona mundoq ish ne imkonim.
496
Sahar ko`rdum yuzin oqshomg`acha kuydi hazin jonim,
Bu erdi subhi vaslim to ne bo`lg`ay shomi hijronim.
Quyosh kulbamga ingandin menga yuz qatla xushroqdur,
Qaro shomimni ravshan aylagan sham`i shabistonim.
Ne yanglig` yoshuray hijron g`aminkim, fosh etar har dam,
Og`izdin sho``laliq ohim, nazardin ashksiz qonim.
Ajabdur toiri vasl istamak kulbamg`a qo`nmoqkim,
Yaqindur nasri voqe`ni uchurg`ay ko`kdin afg`onim.
Qading nahli xayoli ko`zdadur, ey navbahori husn,
Ma`ozalloh agar oni qo`ng`arg`ay sayli mujgonim.
Dedim so`zon ko`nguldin chekmagil bir dam xadangingni,
Dedimkim qolsa bir dam su bo`lur ul o`tda paykonim.
Baliyat toshi yog`durg`an kibi vayronima gardun,
Mazallat gardi har dam yog`durur boshimg`a vayronim.
Qadah davrin evur, ey dayri piri, toki mumkindur,
Ki davron ranjini tortarg`a emdi yo`qtur imkonim.
Dema jomi fano ichra ezilmishdur ajal zahri,
Navoiy, jon berib ul jomni chekmakdur armonim.
Bu erdi subhi vaslim to ne bo`lg`ay shomi hijronim.
Quyosh kulbamga ingandin menga yuz qatla xushroqdur,
Qaro shomimni ravshan aylagan sham`i shabistonim.
Ne yanglig` yoshuray hijron g`aminkim, fosh etar har dam,
Og`izdin sho``laliq ohim, nazardin ashksiz qonim.
Ajabdur toiri vasl istamak kulbamg`a qo`nmoqkim,
Yaqindur nasri voqe`ni uchurg`ay ko`kdin afg`onim.
Qading nahli xayoli ko`zdadur, ey navbahori husn,
Ma`ozalloh agar oni qo`ng`arg`ay sayli mujgonim.
Dedim so`zon ko`nguldin chekmagil bir dam xadangingni,
Dedimkim qolsa bir dam su bo`lur ul o`tda paykonim.
Baliyat toshi yog`durg`an kibi vayronima gardun,
Mazallat gardi har dam yog`durur boshimg`a vayronim.
Qadah davrin evur, ey dayri piri, toki mumkindur,
Ki davron ranjini tortarg`a emdi yo`qtur imkonim.
Dema jomi fano ichra ezilmishdur ajal zahri,
Navoiy, jon berib ul jomni chekmakdur armonim.
497
Noma yozdim yor uchun, lekin javobe topmadim,
Jismima ul nomadek juz pechu tobe topmadim.
Har kishiga jon berib qildim tama` mehru vafo,
Bu gunah podoshi juz nozu itobe topmadim.
Dardi keldi qasdima, itmysh edn vayron ko`ngul,
Qo`ygali bu ganjni, vahkim, xarobe topmadim.
Chirmadim jon rishtasin novaklaringg`a pay kibi,
Uyla qushlar qasdina mundoq tanobe topmadim.
Chun xayoling ko`zda mehmon o`ldi may qon yosh o`lub,
Bog`lag`ai kirpikda qonlardek kabobe topmadim.
Nechakim matlubi ruxsorin dedim aylay nazar,
Uzlugumdin o`zga ul yuzga hijobe topmadim.
Ey Navoiy, hajr aro qil ishq birla mashvarat
Kim, men istab aqldin royi savobe topmadim.
Jismima ul nomadek juz pechu tobe topmadim.
Har kishiga jon berib qildim tama` mehru vafo,
Bu gunah podoshi juz nozu itobe topmadim.
Dardi keldi qasdima, itmysh edn vayron ko`ngul,
Qo`ygali bu ganjni, vahkim, xarobe topmadim.
Chirmadim jon rishtasin novaklaringg`a pay kibi,
Uyla qushlar qasdina mundoq tanobe topmadim.
Chun xayoling ko`zda mehmon o`ldi may qon yosh o`lub,
Bog`lag`ai kirpikda qonlardek kabobe topmadim.
Nechakim matlubi ruxsorin dedim aylay nazar,
Uzlugumdin o`zga ul yuzga hijobe topmadim.
Ey Navoiy, hajr aro qil ishq birla mashvarat
Kim, men istab aqldin royi savobe topmadim.
498
Bahoru bog` sayridnn ne guldur ne sarv komim,
Budur komimki, shoyad uchrag`ay sarvi gulandomim.
O`qung ko`p zaxmdin dom o`ldi jismim zaxmlar ermas
Chiqarg`a jon qushi yo`llar yasabdur har taraf domim.
Jamoling ko`zgusi chun elga ro`baro` bo`lur har dam,
Ne tong gar ko`zgu aksidek zamoni yo`qtur oromim.
Xusho Majnunki, ma`nusi edi boshig`a qo`ng`an qush,
Junun toshi yog`ardin boshima ul ham emas romim.
Mangakim hajr za`fidin nafas ma`lum emas kelmak,
Ne imkon bas yetishmak ul Masihodamg`a payg`omim.
Firoqim kechasi bas muhlik o`lmish gar sahar bo`lmas,
Nafas urmoqqa go`yo subhni qo`ymas qaro shomim.
Aningdek tashnamen, ey mug`bachakim, qo`sh tutar bo`lsang,
Falakning huqqasin bo`l ikki, to bo`lsun iki jomim.
Baho bu benavodin gar qabul aylar esang, bordur
Biriga javhari jonim, biriga naqdi islomim.
Harom ettim, Navoiy, dunyoyu uqbo tamannosin,
Nedinkim Qa`bai ko`yi sari bog`ladi ehromim.
Budur komimki, shoyad uchrag`ay sarvi gulandomim.
O`qung ko`p zaxmdin dom o`ldi jismim zaxmlar ermas
Chiqarg`a jon qushi yo`llar yasabdur har taraf domim.
Jamoling ko`zgusi chun elga ro`baro` bo`lur har dam,
Ne tong gar ko`zgu aksidek zamoni yo`qtur oromim.
Xusho Majnunki, ma`nusi edi boshig`a qo`ng`an qush,
Junun toshi yog`ardin boshima ul ham emas romim.
Mangakim hajr za`fidin nafas ma`lum emas kelmak,
Ne imkon bas yetishmak ul Masihodamg`a payg`omim.
Firoqim kechasi bas muhlik o`lmish gar sahar bo`lmas,
Nafas urmoqqa go`yo subhni qo`ymas qaro shomim.
Aningdek tashnamen, ey mug`bachakim, qo`sh tutar bo`lsang,
Falakning huqqasin bo`l ikki, to bo`lsun iki jomim.
Baho bu benavodin gar qabul aylar esang, bordur
Biriga javhari jonim, biriga naqdi islomim.
Harom ettim, Navoiy, dunyoyu uqbo tamannosin,
Nedinkim Qa`bai ko`yi sari bog`ladi ehromim.
499
Suda ko`rmak yuzung dushvor edi, ey husn oromim,
Xususankim anga tahrik bergay sarsari ohim.
Ne yanglig` ul quyosh ko`yiga yolg`uz azm qilg`aymen,
Ki bo`lmoq istamon ul yon borurg`a soya hamrohim.
Ko`ngulni istadi ul, oni ko`nglum istadi, yuz shukr,
Ki holo dast bermish har nekim bor erdi dilxohim.
Birovni ko`z ko`rub ko`nglum asir o`lg`anni yoshursam,
Gah ashkim imtidodi fosh etar, gah ohi nogohim.
Gar o`lsa itlari hamkosasi, ahbob, ta`n etmang,
Alar ikrohi gar yo`qtur, mening xud qayda ikrohim.
Necha dog` istaram ko`nglum aro tangri uchun o`rta
Ki, soyilmen bu ikki-uch diramdur shayilillohim.
Mavokib gardi ul yondnn, bu yondin xalq nazzora,
Magar yo`linda men o`lgan tamoshog`a kelur shohim.
Ajab yo`q pirlarning nuqtasidin bo`lmog`im ogah,
Fano yo`li suluki ichra bo`lsa piri ogohim.
Tanimni, ey Navoiy, har taraf ko`yida oh eltur,
Tilab ul xirmani gulni uchar har yon pari kohim.
Xususankim anga tahrik bergay sarsari ohim.
Ne yanglig` ul quyosh ko`yiga yolg`uz azm qilg`aymen,
Ki bo`lmoq istamon ul yon borurg`a soya hamrohim.
Ko`ngulni istadi ul, oni ko`nglum istadi, yuz shukr,
Ki holo dast bermish har nekim bor erdi dilxohim.
Birovni ko`z ko`rub ko`nglum asir o`lg`anni yoshursam,
Gah ashkim imtidodi fosh etar, gah ohi nogohim.
Gar o`lsa itlari hamkosasi, ahbob, ta`n etmang,
Alar ikrohi gar yo`qtur, mening xud qayda ikrohim.
Necha dog` istaram ko`nglum aro tangri uchun o`rta
Ki, soyilmen bu ikki-uch diramdur shayilillohim.
Mavokib gardi ul yondnn, bu yondin xalq nazzora,
Magar yo`linda men o`lgan tamoshog`a kelur shohim.
Ajab yo`q pirlarning nuqtasidin bo`lmog`im ogah,
Fano yo`li suluki ichra bo`lsa piri ogohim.
Tanimni, ey Navoiy, har taraf ko`yida oh eltur,
Tilab ul xirmani gulni uchar har yon pari kohim.
500
Toqibon jon rishtasin ruq`angni tumor ayladim,
Zaxmliq ko`ksumga andin daf`i ozor ayladim.
Ko`nglakim yopishti qonlig` tang`a andoqkim bori,
Baski toshlar zaxmidin jismimni afgor ayladim.
Orazing hajrinda qonlig` ko`nglum o`ldi loladek,
Dog`idin savdoyi ishqingni namudor ayladim.
Joning olg`um deb eding muxlikdur anduhi firoq,
Qolmasun ko`nglung sening avval, xabardor ayladim.
Xirqau daftarni keltur, mayg`a rahm et, ey rafiq,
Xonaqahdin men chu azmi ko`yi xammor ayladim.
Davlati faqru fano vobastai tavfiq emish,
Bo`lmadi har necha jiddu jahd izhor ayladim.
Ey Navoiy, faqr yo`linda ura oldim qadam,
To solib o`zluk yukin o`zni sabukbor ayladim.
Zaxmliq ko`ksumga andin daf`i ozor ayladim.
Ko`nglakim yopishti qonlig` tang`a andoqkim bori,
Baski toshlar zaxmidin jismimni afgor ayladim.
Orazing hajrinda qonlig` ko`nglum o`ldi loladek,
Dog`idin savdoyi ishqingni namudor ayladim.
Joning olg`um deb eding muxlikdur anduhi firoq,
Qolmasun ko`nglung sening avval, xabardor ayladim.
Xirqau daftarni keltur, mayg`a rahm et, ey rafiq,
Xonaqahdin men chu azmi ko`yi xammor ayladim.
Davlati faqru fano vobastai tavfiq emish,
Bo`lmadi har necha jiddu jahd izhor ayladim.
Ey Navoiy, faqr yo`linda ura oldim qadam,
To solib o`zluk yukin o`zni sabukbor ayladim.