ЛУҒЗЛАР
1
ҚАЛАМНе лўлидурки, чун ҳангома тутса,
Қадам боштин қилиб тортар навозир.
Бошин кескандин ортиб анга таҳрик,
Тилин ёрғандин ўлуб анга таҳрир.
Қаро сувға бошин юз ғўта берса,
Тўлар оғзию бўлмас лек дамгир.
Киромул-котибин ондин қилиб сабт,
Эл эткондин ямон-яхшини бир-бир.
Вале ошиқ била мажнун ишига
Қазо еткурмай андин ранжу ташвир.
Биҳамдиллаҳки, оллимда азалдин
Жунуну ишқ ёзди килки тақдир.
2
ТАНГАОнинг юзидаги хатлар киби муҳаррардур.
Кумишдурур таяию қиймати онинг лекин
Ўн икки ўз танидек важҳ ила муқаррардур.
Иши ул ўн иккидин ҳар бирисидур дийнор,
Ки адл сиккасидин юзларида зевардур.
Магарки англади хумсул-муборак асрорин,
Ки сони бу адад ўлмиш, агарчи юз мардур.
Гадоға хумсидин ар салтанатдурур, не ажаб,
Қачонки беклик онинг рубъидин муяссардур.
3
ИГНА
Қайси айёр эркин улким, нақб урар санъатда бор
Бир синон янглиғ аёғдин, бош қотиқлиқдин таен.
Нозанинлариинг либоси «ечаким сангин эрур,
Тору пуди кўзларидин ичкари кирмак фани.
Пардайи исматда ҳар гулрухки урсун лофи зуҳд,
Кўнглакининг дарзи-дарзи ичра кўрмишлар ани,
Бу сифатким топти ул айёрлиқ сарриштасин,
Тонгэмастур, гар отин қўйғайлар онинг сўзани.
Не қушлар эркин аларким, бирардурур қаноти,
Қанотининг учида ҳар бирисига минқор.
Бирор аёғлари ҳам бору турфароқ буким,
Аёғ учида бирор кўз ҳам эттилар изҳор.
Қачон аёғларин олмаштурурлар, ул соат
Қанот урарға бўлурлар туюрдек тайёр.
Қанот кўп урмоғ ила бир қори учарлари йўқ,
Учарда гарчи қоридур аларға истизҳор.
Не қушдурурки, учар уч қанот била, лекин
Агар қўнар ҳам, очуқдур қанотлари бори.
Қаноти соридур оғзи, валек доим очуқ,
Бу турфароқки, бўлур қуйруғида минқори.
Эрур анинг киби туз кўнгли ошёнида ўқ,
Сипеҳр жаъбасидин истасанг намудори.
Не мижмардур, тўла ахгар, вале ул мижмар андоми
Эрур сунъ илгидин гоҳе мусаддас, гаҳ мусамман ҳам.
Чиқар равзандин ахгари дудию бу турфаким, онинг
Ўтиға дуд йўқтур, мижмариға балки равзан ҳам.
Ўту мижмар дема, бор ул садафким, дурларин онинг
Эвурди қонға даврони мушаъбид, чархи пурфан ҳам.
Агар бу навъ эмас, бас не учун, бармоқ кучи бирла
Бўшар жисми, оқар қони, анга мажруҳ ўлуб тан ҳам.
Нечаким табъи норидур, ва лекин меъда нориға
Берур таскин, мунунг нафъин топибмен воқиан мен ҳам.
Бир синон янглиғ аёғдин, бош қотиқлиқдин таен.
Нозанинлариинг либоси «ечаким сангин эрур,
Тору пуди кўзларидин ичкари кирмак фани.
Пардайи исматда ҳар гулрухки урсун лофи зуҳд,
Кўнглакининг дарзи-дарзи ичра кўрмишлар ани,
Бу сифатким топти ул айёрлиқ сарриштасин,
Тонгэмастур, гар отин қўйғайлар онинг сўзани.
4
МИҚРОЗНе қушлар эркин аларким, бирардурур қаноти,
Қанотининг учида ҳар бирисига минқор.
Бирор аёғлари ҳам бору турфароқ буким,
Аёғ учида бирор кўз ҳам эттилар изҳор.
Қачон аёғларин олмаштурурлар, ул соат
Қанот урарға бўлурлар туюрдек тайёр.
Қанот кўп урмоғ ила бир қори учарлари йўқ,
Учарда гарчи қоридур аларға истизҳор.
5
ЎҚ
Не қушдурурки, учар уч қанот била, лекин
Агар қўнар ҳам, очуқдур қанотлари бори.
Қаноти соридур оғзи, валек доим очуқ,
Бу турфароқки, бўлур қуйруғида минқори.
Эрур анинг киби туз кўнгли ошёнида ўқ,
Сипеҳр жаъбасидин истасанг намудори.
6
АНОР
Не мижмардур, тўла ахгар, вале ул мижмар андоми
Эрур сунъ илгидин гоҳе мусаддас, гаҳ мусамман ҳам.
Чиқар равзандин ахгари дудию бу турфаким, онинг
Ўтиға дуд йўқтур, мижмариға балки равзан ҳам.
Ўту мижмар дема, бор ул садафким, дурларин онинг
Эвурди қонға даврони мушаъбид, чархи пурфан ҳам.
Агар бу навъ эмас, бас не учун, бармоқ кучи бирла
Бўшар жисми, оқар қони, анга мажруҳ ўлуб тан ҳам.
Нечаким табъи норидур, ва лекин меъда нориға
Берур таскин, мунунг нафъин топибмен воқиан мен ҳам.
7
БЕЛ
БЕЛ
Не навъ пайкар конидур ул узун тиллик,
Ки оғзиға қоқилур бнр узун йиғоч маҳкам.
Мунунгдек оғзини маҳкам қилиб эмас мумкин,
Ки ул узун тилидии ҳеч навъ қилғай кам.
Тепарлар, ончаки мақдур эрур, ва лекин ул
Бу тепмак ила қотиқ ерни чок этар ҳар дам.
Бу навъ ер ёра олмас жаҳонда ул кишиким,
Йўқ эрса белида куч, гар они дегил Рустам.
8
ЮМУРТҚА
Ул ҳуққайи оҳким, қилурлар гулфом,
Ким жавфи паниру маскадин тўлди тамом.
Ким онинг уруштурмоғидин истар ком,
Ноком ушатқусидур они, ноком.
9
ПОКИ
Не жоҳилдурки, айлар ночахин тез,
Ўзи бирла дурур лекин масофий.
Магар Баҳроми Чўбин наслидиндур,
Ки аҳволида зоҳирдур хилофий.
Равондур тиғи эл бошида доим,
Вале ўз кўксидур онинг ғилофи.
Бу ҳолатда тонуғдур эл бошининг
Сафоси, доғи ўз кўкси шикофи.
Чу мен қилдим аён покий нишонин,
Керакким, топқай эмди табъи софий.
10
ПАРВОНАУл қушки, таашшуқдурур андеша анга,
Бир нахлғаким шомдадур беша анга.
Шохи учидин бўлиб аён реша анга,
Гул очмоқ ўшул решасидин пеша анга.