Айзан Мусулмонон, диле озурда дорам, Тане селоби меҳнатбурда дорам. Илоҷи дилмакун чуз марҳами васл, Ки аз неши фироқ озурда дорам. Тане бе сӯзи дил, аз ҷони худ сер, Биайниҳ чун чароғи мурда дорам. Рафиқонро, ки аз ишқ оташинанд Зи оҳи сарди хеш афсурда дорам. Гули уммеди худ чун гулшани даҳр Зи айни ташнагӣ пажмурда дорам. Маро чи гурдаи даврон кашидан, Ки сад неши бало дар гурда дорам. Чу Фонӣ нақши ғайр аз сафҳаи дил, Ба теғи бедилӣ бистурда дорам.	Эй мусулмонлар, озор топган бир дилим бор, меҳнат селоби олиб кетган бир таним бор. Дилнинг иложини васл марҳамисиз қилма, чунки айрилиқ нишидан дилим озурдадир. Бамисоли ўчган чироқ каби жонидан тўйган, дили ўтсиз бир вужудим бор. Ишқдан ўтдай туташиб турган ошналаримни совуқ оҳим билан музлатаман. Ташналикдан сўлган олам гулшани гули сингари сўлғин умидим бор. Ҳижрон азобини тортишга (қурбим етмайди), чунки буйрагимда юз бало ниши бор. Фоний сингари бедиллик тийғи билан дил сафҳасидан бошқанинг нақшини тарашлаб ташлаганман.
Татаббуъи Хоҷа Зи пири майкада файзе, ки мерасад сӯям, Ба шайхи шаҳр надидам, дурӯғ чун гӯям? Маро чу қиблаи мақсуд гашт дайри фано, Ба хоки даргаҳи риндон аҷаб мадон рӯям! Аз он замон, ки ба майхона муҳтасиб май рехт, Чу мушк хоки хароботи ишқ мебӯям. Зи бими он ки наёяд бурун зи маҷлис маст, Ба лоба монеъи он хубрӯи бадхӯям. Ба чеҳра гарди раҳаш дафъи ашку оҳам кард, Ба бод чун диҳамаш, ё ба об чун шӯям? Махон зи дайр сӯи Каъбаам, барои Худо, Чаро ба Каъба равам, чун ба дайр бо ӯям? Ба ҳою-ҳӯй агар нӯш мекунам маи ишқ, Умеди он, ки расонад ба ӯ ба як «ҳу»ям. Куҷо ба афсари шоҳӣ сарам фуруд ояд? Ки ман гадои хароботу хоки он кӯям. Ба роҳи ишқ агар мушкиле фитад, Фонӣ, Зи рӯҳи Ҳофизу маънии Ҷомияш ҷӯям.	Майхона пиридан менга етган файзни шаҳар шайхида кўрганим йўқ, қандай ёлғон айтай? Мақсудим қибласи фано дайри бўлгач, юзим риндлар даргоҳининг тупроғида бўлса, ажабланма! Муҳтасиб майхонага кириб, майларни ағдариб ташлагандан бери ишқ хароботи тупроғини мушк каби ҳидлаганим ҳидлаган. Мажлис  (базм) дан маст бўлиб чиқишидан қўрқиб, У гўзал юзли  бадфеълга ёлбориб, монеъ бўламан. Юзимга қўнган  (ёр)  йўли ғуборини оҳим ва кўз ёшим дафъ қилди, уни  шамол  билан қандай учираман, ёки сув билан қандай юваман? Азбарои Худо, мени дайрдан Каъба томон чақирма, дайрда унинг билан биргаман-ку, нега Каъбага борайин. Агар ишқ майини ҳаё-ҳув билан ичсам,     умид шуки, бир «ҳув»им унга етказади. Мен майхона гадоси ва кўнининг тупроғиман, подшолик тожига нима учун бошим эгай? Эй Фоний, ишқ йўлида бир мушкул бошимга тушса,   уни бартараф қилишни Хожа Ҳофизнинг руҳидан ва  Жомийнинг маъносидан излайман.
Ҳашмати Ҷам расад сабӯҳ, аз карами илоҳиям, Ҷоми ҷаҳоннамост меҳр, аз маи субҳгоҳиям. Ин ки ба май фитодаву ғарқа наям аҷаб мадон, Ҷисм чу коҳ, барги ман бину узори коҳиям. Шайх зи ишқу бодаам таъназанону турфа он-к Ман ба ҳамин ду кори худ дар ду чаҳон мубоҳиям. Гар ба вараъ малак шавам пок зи ҳар гуноҳу ҷурм, Ҷурму гуноҳ бас бувад даъвии бегуноҳиям. 3-оташи май чӣ сон шавад сурх узорам, эй рафиқ, Чунки зи дуди маъсият омада рӯсиёҳиям. Неку бадам мабин ба лутф аз баду неки ман мапурс, Нест ба ҷуз бадӣ зи ман, гар ту накӯ нахоҳиям. Ман, кй чу Фониям гадо, даргаҳи пири дайрро, Дил накашад ба ҷониби маснаду мулки шоҳиям.	Аллоҳ карамидан тонгда Жамшид ҳашамати етади, тонг чоғи ичган шаробимдан офтоб  жоми жаҳоннамодир, Менинг  майга  тушиб  чўкиб   кетганимдан  ажабланма, жисмимни худди сомондек, сариқ юзимни барг деб бил. Шайхнинг ишқ ва бода учун менга таъна қилиши қизиқдир. мен ана шу икки иш билан икки дунёда фахрланаман. Агар  вараъ   (парҳезкорлик)   туфайли  фаришта   бўлиб, гуноҳ ва айблардан поклансам, журму гуноҳ менинг бегуноҳлигимга далилдир. Гуноҳлар  тутунидан  юзим қора  бўлган,  эй  рафиқ, энди у май ўтидан қандай қизара олсин? Яхшилик ёмонлигимга лутф билан қарама, яхши-ёмонимдан сўрама, агар сен яхшилигимни истамасанг, мендан ёмонликдан бошқа нарса чиқмайди. Мен, худди Фоний сингари дайр пири эшигида гадоман, шоҳлик мулки-ю,  мақсадига  кўнглим  майл  қилмайди.
Татаббӯъи Хоҷа Нишаст мурғи хаёлат чу дар нишемани чашм, Аз он шудаст паридан ба ҷонибат фани чашм. Чу субҳ рӯй кашидӣ дар абри тираи зулф, Ба шоми ҳаҷри ту шуд тира рӯзи равшани чашм Зи ашки сурх бароварӣ лолаҳо, лекин Гуле чу рӯи ту ҳосил накарда гулшани чашм. Дуре ки рехту поят шуд он қадар подош, Зи хоки пои ту, к-омад даруни махзанин чашм. Зи айни мардумӣ, эй нури дида, сокин шав, Ба сони мардумаки дидаам ба маскани чашм. Зи ашки сурх маёрам, агар ба хонаи дил Равӣ зи баҳри тамошо ба сӯи равзани чашм. Ба сад умед дили нотавони Фониро Чӣ буд хастани мижгон зи баъди бурдани чашм?	Хаёлинг қуши кўзим уясидан жой олган, шунинг учун сенинг томонингга учиш кўзимга ҳунар бўлиб қолди. Қора  булут зулфинг ичига  тонг юзингни тортгач, кўзимнинг ёруғ куни ҳажр шоминг билан қоронғиланди. Кўз қизил ёши билан лолалар ундирди, бироқ кўз гулшанида юзинг янглиғ бир гул пайдо бўлмади. Кўзим хазинасидан оёғинг тупроғи жой олди, унинг эвазига   (кўзим)  оёғингга кўп инжу тўкди. Эй кўз нури; одамгарчилик юзасидан кўзим Қорачиғи каби кўзим ичра ўтир!     Агар дил уйидаги кўз туйнуги томонига томоша учун борсанг, қизил  кўз ёшидан сенга  май  келтираман. Фонийнинг юз умид билан  (турган)  нотавон дилини кўзинг олиб кетгандан   кейин, унга кипригинг  тиканларини санчишнинг нима ҳожати бор эди?
Айзан Гулбун нагашта сабз, таманнои май кунам, Худ гӯй, чун ки гул шукуфад, тавба кай кунам? Чун ҷилва кард шоҳиди бӯстон ба обу ранг, Гулгуна бар узори вай аз оби май кунам. Дорам ба ноз васли ҷавонони боғро, Ёд аз чи рӯ зи баҳману аз золи дай кунам, Ин нуктаро, ки “ҷумла ба бод аст кори умр” Дар ҳар дам истимоъ зи овози най кунам. Оинаи Сикандарам аз ҷоми май ба даст, Хоҳӣ хабар зи тоҷи Ҷаму тахти Кай кунам. Ҳодист пири дайр аз он аҳли зуҳдро, К-аз раҳ фитодаанд далолат ба вай кунам. Ҳастӣ миёни дилбару Фонӣ фиканда буд, Ин раҳ чу барқ бӯд, ки ба як гом тай кунам.	Гул кўкармасиданоқ майни орзу қиламан, ўзинг айт, гул очилгач, қандай тавба қила оламан? Бўстон гўзали қарқара бўлиб жилва қилгач, унинг юзини май суви билан пардозлайман. Қаҳратон қиш ойлари (дай билан баҳман) ни  нима   учун эслай? Мен боғ ёшларининг васли билан фахрланаман. «Умрнинг ҳамма иши шамолга совурилади» деган ҳикматни ҳар нафасда най овозидан эшитгим келади. Қўлимдаги май косаси Искандар ойинасидир, агар истасанг, Жамшид тожи билан Кай тахтидан сенга хабар бераман. Дайр пири улуғ раҳнамодир, зуҳд аҳли (эса) йўлдан озганлар, шунинг учун уларни пири дайрга далолат қиламан. Борлиқ, дилбар  билан  Фоний орасига  узоқлик  туширди, бу йўлни яшиндек бир қадам билан босиб ўтсам  бўлармикан?
Мухтараъ Аз хаёли он миён фикри муҳоле доштам, Буд агарчи бас муҳол, аммо хаёле доштам. Гарчи чун саг буд дар дашти ғамам саргаштагӣ, Шод будам, к-аз ғами мушкинғизоле доштам. Шоми айшамро зи гардун тирагӣ ҳаргиз набуд, То зи соғар ахтари фархундафоле доштам. Мулки дилро лашкари ҳиҷрону навмедӣ гирифт. Он бишуд, к-аз бахт уммеди висоле доштам. Равшанӣ медодӣ, эй соқӣ, ба як даври маяш, Аз ҷафои давр агар бар дил малоле доштам. Шоме аз бемории ҳиҷрат чунон гаштам, ки рӯз Ҳар касам дид, ончунон пиндошт, соле доштам. Аз ҷунуни Фонӣ ар Маҷнун тааҷҷуб менамуд, Буд он вақте ки аз ақл эътидоле доштам.	У (хипча) бел хаёлида рўёбга чиқмайдиган бир орзуим бор эди, бу кўп қийин бўлса ҳам, аммо шундай хаёлим бор эди. Ғам даштида ит каби саргардон  бўлсам ҳам, хурсанд эдим; чунки  мен  мушкинғизол  (муҳбуб)  ғамига мубталоман. Пиёладан бир бахт юлдузим бор бўлган чоғда айшим шомига кўкдан ҳеч бир қоронғилик йўқ эди. Бахтдан бир висол умидим бор эди, дил мулкини ҳижрон билан умидсизлик лашкари олдию,  умидим тугади. Эй соқий, давр жафосидан дилимда бир малолим бўлса, бир қадаҳ май билан унга рўшнолик берсанг эди! Бир кечалик ҳажринг дардидан шундай ҳолга  тушдимки, кундузи мени кўрган одам бир йил бемор бўлиб ётган деб ўйлайди. Фонийнинг телбалигидан Мажнун таажжуб  қилган бўлса У вақтда ҳали бу қадар телба эмас эканман.
Мухтараъ Зи доғи бода, ки гул-гул шудаст пираҳанам, Лаҳад шавад чу гулистон, гар ин бувад кафанам. Зи даҳр маст равам он чунон, ки рӯзи ҷазо Муҳоли маҳз бувад омадан ба хештанам. Чунон зи бодаи васл он маҳам дигаргун сохт, Ки ман ба хеш надорам гумони он, ки манам. Зи зуҳди хушк илоҷам бувад рутубати май, Равам ба майкада, к-он буд  аз азал ватанам. Манам чу олами кубро, чи ғам зи ҷурми қадаҳ, Ки рӯзи ҳашр нагунҷад ба дӯзах  ин баданам. Чу мурғи  гулшани қудсам ҳамон бувад авло, Ки хешро ба ҳамон обу он ҳаво фиканам, Чӣ сон хаёли иқомат кунам ба боғи ҷаҳон? Ки ҳаст ориятӣ як-ду, рӯз ин чаманам. Ҳавои муғбачагонам барад ба дайри муғон, Ба ихтиёри худ он сӯ қадам чи гуна занам? Агар ба боғ равам бе висолаш, эй Фонӣ, Чӣ бандаду чӣ кушояд зи сунбулу суманам?	Кўйлагим май доғидан гул-гул бўлибди, агар шу кўйлагим кафан бўлса, гўрим гулистон бўларди. Оламдан шундай маст бўлиб кетаманки, қиёматда ҳам ўзимга келишим қийин бўлади. У ой васл майи билан мени шундай ўзгартириб юбордики, мен ўзимда йўқман, ўзимнинг ўзим эканим ҳам гумон бўлиб қолди. Менинг қуруқ тоат-ибодатимга май рутубати даво бўлади, азалдан  ватаним  бўлган  жой — майхонага  бораман. Мен улуғ олам кабиман, қадаҳ (майхўрлик)  гуноҳидан нима ғамим бор?  Чунки маҳшарда бу баданим дўзахга сиғмайди. Мен муқаддас гулшан қушиман, ўзимни ўша   (гулшан)   сувию ҳавосига ташлаганим яхшидир. Бу жаҳон бир-икки кунлик омонат жой-ку  шундай экан, жаҳон боғида туришни қандай хаёл қила оламан? Мени муғлар дайрига муғбачалар орзуси олиб боради, мен у томонга ўз ихтиёрим билан қандай  қадам босаман? Эй Фоний,  агар унинг висолисиз боққа борсам, мен учун қандай гул  (суман) очиладию, қайси сунбул чирмашади?
Татаббӯъи Махдум Мани бедил, ки баҳри қомати он симтан мирам, Гаҳ аз рафтори раъно, гаҳ зи андоми бадан мирам. Магар чину шикасти сафҳаи умру ҳаётам шуд, Ки дар ранги қабои ӯ ба ҳар чину шикан мирам.. Ба ҳар тири ҷафояш синаи худро сипар созам, Муродам, ин ки аз тираш ба ҳар оину фан мирам. Ба ҷурми ишқ агар қатлам кунад, ҷонам фидои ӯ, В-агар не, пеши теғаш ман ба ишқи хештан мирам. Азои Вомиқу Фарҳоду Маҷнун доштам в-акнун Намонад чун мани соҳибазо рӯзе, ки ман мирам. Зи сӯзи ҳаҷр шоми бекасӣ, чун шамъ хоҳам мурд, Аҷаб не, чун фитода оташам дар пираҳан мирам! Ба истиғнои зуҳд аз софи Кавсар ҷон ҳамеҷустам, Фанои ишқ бин Фонӣ, ки баҳри дурди дан мирам.	Мен бедил ошиқ у кумуш баданнинг қомати учун ўлсам, гоҳ гўзал рафтори учун ва гоҳ зебо бадани учун ўламан. Кийими ғижимланиши — умрим саҳифаси  ғижимланиши бўлса керак, чунки унинг кийими турли рангда жилоланишидан  ўламан. Жафосининг ҳар бир ўқига сийнамни қалқон қиламан, бундан  мақсадим  қандай қилиб бўлса  ҳам унинг ўқидан ўлишдир. Агар  ишқнинг гуноҳи учун мени ўлдирса, жоним унинг фидоси, ундай қилмаса, мен тийғининг қошида ўз  ишқим билан ўламан. (Мен)  Вомиқ, Фарҳод, ва Мажнунларга мотам  тутар эдим, энди ўлсам, мен каби мотам тутадиган одам қолмайди. Ҳажринг куйдиришидан кимсасизлик шомида шамъ  каби сўнажакман, кўйлагимга (вужудимдан) ўт  туташиб ўлсам,  ажаб эмас. Зуҳд истиғноси билан тиниқ Кавсардан ҳамиша жон  излаган эдим, эй Фоний, ишқнинг фаносини кўрки, хумнинг дурди учун  (ҳам)  ўлиб кетяпман.
Чун паи он оҳуи Чин руй дар саҳро ниҳам, Ҳар қадам бар хок молам чашму в-он гаҳ по ниҳам. Хоки кӯяшро ба хуни ман маёмез, эй рафиқ, Марҳаме хоҳам, ки бар захми дили шайдо ниҳам. Чун шиканҷи зулфи ӯ болои ҳам бандам хаёл, Бар дили савдоии худ мояи савдо ниҳам. Чун хаёли рӯи худ бар рӯи ӯ орам ба дил, Дил чи сон дигар ба рухсори гули раъно ниҳам. Кош пои худ ниҳад бар чашму рӯи ман сагаш, Ё манаш ёбам нишон, то чашму рӯй он ҷо ниҳам. Гаштаам он сон малул аз макри аҳли хонақаҳ, Хоҳам ин дам рӯй дар дайри муғу тарсо ниҳам. Чун лаби соқӣ расад, зоил кунам нақши қадаҳ, Дар кашидан чун даҳан бар соғари саҳбо ниҳам. Ман, ки дурди ҷоми риндон хӯрда бошам, эй Хизр, Лаб ба оби зиндагонӣ бо сад истиғно ниҳам. Фониё, з-он пеш к-андар дайр паймоям қадаҳ, Рӯ ба хоки пои риндони қадаҳпаймо ниҳам.	Ул Чин оҳусининг ортидан саҳрога юз қўйсам, ҳар  қадамда   кўзимни  тупроққа  суртиб, ундан  сўнг оёқ босаман. Эй  рафиқ,  унинг кўчаси тупроғини  менинг қонимга қўшма, шайдо юрагим ярасига қўйиш учун бир малҳам истайман. Унинг зулфидаги  печу тобни хаёлимга келтирсам, савдойи юрагимга яна савдо соламан. Хаёлимда унинг юзини кўз олдимга келтирар эканман, қандай қилиб бошқа бир гули раънонинг юзига  кўнгил қўя оламан? Кошки унинг ити кўзиму юзимга оёғини қўйса, ёки мен унинг нишонини топиб, у ерда юзимни қўйсам. Ҳонақоҳ аҳлининг макридан шундай малул бўлдимки, энди муғлар дайрию тарсога юзланишни истайман. Соқийнинг лаби текканлиги учун, май пиёласини оғзимга  олиб   борганда,  унинг  нақшини   йўқотаман. Эй Хизр, мен риндлар жомининг қуйқасини  ичганман, ҳаёт сувига юз истиғно билан лаб текизаман. Эй, Фоний, дайрда қадаҳ кўтаришдан олдин юзимни қадаҳ кўтарувчи риндлар оёғининг тупроғига суртаман.
Ман, ки дурдикаши он муғбачаи хамморам, Ҷоми Ҷам, кӯҳнасафоли дари ӯ пиндорам. Базми ӯ ҳалқаи ҷамъияти махсусон аст, Ман, ки мардудаму ошуфта, набошад борам. Чун кашам ҷониби риндон сабӯи бода ба дӯш, Таъни зоҳид шунавам, лек ба хешаш корам. Пушт аз бори ҷафои фалакам гашта нигун, Дӯш зери сабӯи базми маҳе афкорам. Зоҳидо, куфри худу дини ту дидам, нашавам Розӣ, ар паҳлӯи тасбеҳ ниҳӣ зуннорам. Шайхи шаҳрам чу диҳад тавба зи май, нест валек Пири дайр ар шунавад кор ҷуз истиғфорам.	Мен ул хумор бўлган муғбача қадаҳининг қуйқумини  ичгучидурман, жоми Жамни унинг эшигидаги эски сопол деб тасаввур қиламан. Унинг базми хос кишилар йиғиладиган даврадир, мен ҳайдалган ва ошифта бир кишиман, у ерга боролмайман. Май кўзасини  кўтариб риндлар  сари  борсам, зоҳиднинг таънасини  эшитаман, лекин  ўзи билан ишим йўқ. Белим фалак жафосининг юкидан эгилди, елкам бир ойнинг базмига кўза ташишдан афкор бўлди. Эй зоҳид, ўзимнинг куфримни, сенинг динингни кўрдим, энди зуннорим ёнида тасбеҳингни қўйишга рози  бўлмайман. Шаҳримнинг шайхи майдан тавба қилдиради, валекин, дайр пири буни эшитиб қолса, истиғфордан бошқа ишим йўқ. Агарчи фалакнинг расми баланд-пастлик бўлса-да, Фониё, ундан зулм ва ситам бир текис етиб туради.
Татаббӯъи Махдум Ин ки хокистари гулхан шуда оромгаҳам, Шонд девонагии ишқ ба хоки сияҳам. Не ба хокистари гулхан, ки ба оташгаҳи ишқ, Чун самандар шуда аз ҳаҷри ту оромгаҳам. Сӯзи ишқи ту ба ҳаддест, ки аз ҳирқати он Чун гурезам, бувад оташкадан ғам панаҳам. Ин, ки теғи ғаму андӯҳи ту дар хунам шонд, Ашки гулгуна ба хунобаи дил бас гуваҳам. Кавсар ояд ба кафам ё на, чӣ донам фардо? Авлӣ он аст, ки имрӯз май аз каф надиҳам. Гунаҳ омурзам агар лутфи вай аст, эй зоҳид, Бодаву ишқ агар ҳаст гунаҳ, бегунаҳам. Рӯи поки ту чу манзур бувад чашмамро, Шӯям аз ашк ба хуршед гар афтад нигаҳам. Тарафи дайри муғон чун кашадам дасти қазо, Эй дил, аз панҷаи тақдир бигӯ чун биҷаҳам? Фонӣ, Искандараму Хизр, аз он рӯ, ки расид Хабари фатҳи шаҳам бо сухани васли маҳам.	Ишқ девоналиги мени қора тупроққа ўтказгани учун бу гулханнинг кули оромгоҳим бўлиб қолди. Гулханнинг кули эмас, ҳажрингда самандар сингариману ишқ оловхонаси оромгоҳимдир. Ишқида  ўртанишим  шу даражага  бориб етдики, унинг ўрташидан қочсам, ғам ўтхонаси  паноҳим бўлади. Ғаму  андуҳнинг тийғи мени  қонга  ботирди, дилим хунобаси билан гулранг кўз ёшим етарли далилдир. Қиёматда менга Кавсар насиб бўладими, йўқми, билмайман, яхшиси шуки, бугун майни қўлдан қўймайин. Эй зоҳид, агар менинг гуноҳим унинг лутфи билан  кечирилсаю, май билан  ишқ гуноҳ бўладиган бўлса, мен  гуноҳсизман. Сенинг пок юзинг кўзимга  тушса, манзур  бўлади, агар нигоҳим қуёшга тушса, (кўзимни) кўз ёшим билан юваман. Эй кўнгил, муғлар дайри томонига мени тақдирнинг қўли тортиб тургандан кейин, айт,  қандай қилиб тақдир панжасидан чиқиб  қоча оламан? Эй Фоний, шоҳимнинг фатҳи билан гўзалим васлидан хабар келгани учун менга Искандар  билан Хизр келиб  (мадад бергандай бўлди).
Татаббӯъи Хоҷа Чи асар дар назари пири муғон аз ҳушам, К-аз паи хӯрдани май муғбача тобад гӯшам. Бода нӯшам чу баҳушам, ки шавад зоил ҳуш, Чун нанӯшам, ту бигӯ, гашт чу зоил ҳушам? Нӯшаму чашм бипӯшам, ки набинам ғами даҳр Чашм чун во кунам, аз ваҳм дигар раҳ пӯшам. Эй, ки гӯӣ фитад аз май ба дилат чӯши дигар, Чӣ аҷаб з-оташи сӯзон агар афтад ҷӯшам? Чун забонест маро ҳар сари мӯ дар васфат,  Гарчи аз шарҳи ғамат ҳаст забон хомӯшам. Рӯзӣ аз «наҳну қасамно» чу нагардад каму беш, Н-оядам беш зи қисмат, чӣ зиёдат кӯшам. Доғҳои маям аз хирқа чӣ пӯшад, гар ман, Доғҳои бадан аз хирқа ба ҳар сӯ пӯшам?! Чун зи танҳоии ҳиҷрони ту нолам, ки бувад  Ҳама шаб гардани савдои ту дар оғӯшам. Фонӣ аз пири муғон хост ба ҷон соғари май Аз карам гуфт, ки муфтат диҳаму нафрӯшам.	Муғлар пири назарида ҳушимдан қандай асар бўлсин? Чунки май ичганим учун муғбача қулоғимни бурайди. Ҳушим ўзимда бўлган чоғда ҳушдан кетай деб май ичаман, айт-чи, энди беҳуш бўлган чоғимда қандай қилиб ичмай тура оламан? Ичаману, дунёнинг ғамини кўрмайин деб кўзимни юмаман, кўзимни очсам, ваҳмдан яна юмаман. «Майдан  дилингда ўзгача жўш пайдо бўлади»,  дейдиган киши, дилимга ёндирувчи ўт тушганда қайнаб кетсам, нима  таажжуби бор? Сени мақташ учун бошимдаги ҳар сочим тилга  айланганда  ҳам ғаминг  шарҳини   (баён)   этишга  ожизлик қиламан. Ризқ азал тақсимидан ортиқ ёки кам бўлмайди, менга  тақсимдан ортиқ келмагач, нега орттиришга  уринаман. Агар мен баданим доғларини йиртиқ-ямоқ тўним билан  бекитсам, йиртиқ  тўнимдаги   май   доғларини   нима   бекитади? Ишқинг савдоси  менинг қучоғимда  бўла туриб, ҳижронингда танҳоликдан қандай нолийман? Фоний жони бадалига пири муғондан бир пиёла май сўради, У карам қилиб «текинга бераману, лекин сотмайман» деди.
Айзан Бар дари дайри муғон ҳар рӯз хидмат мекунам, Сад тафохур з-ин шараф бар аҳли давлат мекунам. Пири дайрам, гар ба ҳар умр диҳад як ҷом май, Солҳо аз мастии он бода ишрат мекунам. То надонандам, ки аз ишқи ки Маҷнунам чунин, Ҳар паривашро ба меҳри хеш тӯҳмат мекунам. Хӯгарам бо ҷавр, манмо лутфи беҳад, з-он ки ман Мефитам дар ранҷ, агар ин тавр одат мекунам. Гарчи дар дайрам гадо, лекин ба як паймона май Бо сад Афредуну Ҷам изҳори ҳашмат мекунам. Ваҳ, чи пшқи муфрит аст ин, з-он ки дар ҳар чанд рӯз Дар дигар навъи ҷунун дар шаҳр шӯҳрат мекунам. Гар мусулмонон  бисӯзандам, ҷазо набвад ҳанӯз, Ман, ки баҳри кофире тағйири миллат мекунам. Ин ки гаҳ мағрури зӯҳдам, гоҳ ринди майкада, Аз талаввунҳои ҳоли хеш ҳайрат мекунам. Хилвати зоҳид паи мақсуд бошад, Фониё, Лек ман чун ёфтам мақсуд, хилват мекунам.	Муғлар пири эшигида ҳар кун хизмат қиламан. давлат аҳли олдида шу шарафли ишим билан ғоятда фахрланаман. Агар майхона пири менга ҳар бир умр учун бир жом  май берса, ўша   майнинг  мастлиги   билан  кўп  йиллар кайф қилиб юраман. Сенинг  ишқингда  мажнун  бўлганлигимни  пайқамасликлари учун баъзида сени яхши кўраман деб ҳар бир паривашга  туҳмат қиламан. Мен жабру  жафога  одатланганман,  кўп лутфу  карам қилаверма, чунки мен у (лутфу карамингга) одатлансам, касал ва ланж бўламан. Майхонада гадо бўлсам ҳам, лекин бир пиёла май билан юз Фаридуну Жамшидга ҳашамату дабдаба  изҳор қиламан. Оҳ, бу қандай ажойиб ишқки, кун сайин ҳар хил телбалик билан шаҳардаги эл оғзида дув-дув гап бўламан. Мен бир  кофир   (маҳбуб)   учун  миллат   (мазҳаб) имни ўзгартирганман мусулмонлар  мени  куйдирсалар ҳам, (гуноҳимга) яраша жазо бўлмайди. Гоҳ зоҳидлигим билан мағрурланаман, гоҳо майхона ринди бўламан, ўз ҳолимнинг  турли-туман  рангга  киришидан ҳайратланаман. Эй Фоний, зоҳид ўз мақсудига етмоқ учун хилватда ўтиради, лекин мен мақсудимни топганимдан кейин хилватга кираман.
Айзан Ба узри тавба зи риндон агар канора кунам, Чу пири дайр қадаҳ дорадам, чӣ чора кунам? Маро зи зулмати тақво чу чашм торик аст, Ба ламъаи маи равшан чӣ сон наззора кунам. Ба азми тавба набояд зи шайхам истимдод, Ба кори хайр чи ҳоҷат, ки истихора кунам. Хуш, он даме, ки зи май талх-талх гирякунон Ба ёди гулрухи худ ҷома пора-пора кунам. Зи сарву лолаи даврон фузун бувад зи ғамат, Ба сина гар алифи доғро шумора кунам. Ҳароратам чу физояд зи шаҳдҳои нифоқ, Руҷӯъ сӯи май маст, талхкора кунам. Бувад фанои муродам зи бахти бад, Фонӣ, Шикоят аз чи зи гардуну аз ситора кунам?	Ичишдан тавба қилганман деган узр билан риндлардан четлашсам, дайр пири қадаҳ тутиб қолса, нима чора қиламан? Тақводорлик зулматидан кўзим хиралангандир, май шуъласига қандай қарай оламан? Мен тавбага қараб юриш учун шайхдан ёрдам сўрашим лозим эмас — хайри иш учун истихора қилишнинг нима ҳожати бор? Гул юзлигимни эслаб, май ичиб аччиқ-аччиқ йиғлаб, либосимни пора-пора  қилган дамларим  қандай яхши дамлар эди. Ғаминг билан сийнамда пайдо бўлган доғлар алифини санаганимда, Давроннинг сарву лолаларидан ортиб кетади. Мунофиқлик «бол»идан ҳароратим ортиб кетса, маст  қиладиган  аччиқ май  ичишга  бошлайман. Эй  Фоний,  фанолик бахтингнинг  қаролигидан экан фалак билан юлдуздан нима учун шикоят қиласан?
Айзан Дар харобот ар шабе майли қадаҳ камтар кунам. Узри онро рӯзҳо андар сари соғар кунам. Хоҳам аз доғи ҷафо в-аз захми гардун лолавор, Хоку хун бар сар кунам в-аз хоку хун сар бар кунам. Ман, ки нӯшам дар сафоли кӯҳнаи майхона дурд, Майл кай бар софии ишрат ба ҷоми зар кунам. То ки дар оташгаҳи дайри муғонам шӯъласон, Гоҳи мурдан бистари роҳат зи хокистар кунам. Ҳар дам аз кайфияти май чун фитам дар оламе, Маст бошам чун ки майли олами дигар кунам. Бас, ки дорам хори ғам з-ин гулшани нилуфарӣ, Кай ба гулшан майл бар гулҳои нилуфар кунам? Ман кию номи висол, ин бас, ки дар девонагӣ, Ҷон фидои ишқи он ҳури парипайкар кунам. Кор бе тақдир чун мумкин набошад, эй ҳаким, Кай назар бар сайри чарху гардиши ахтар кунам? Фониё, чун сурхрӯӣ боядам дар роҳи фақр, Хирқаву саҷҷодаро раҳни маи аҳмар кунам.	Агар хароботда бир кеча қадаҳга камроқ майл қилсам, унинг узрини кундузлари пиёла  бошида қиламан. Жафо доғию гардун захмидан лола янглиғ тупроғу қонни бошимга  кўтармоқчи бўламан, тупроғу қондан бош кўтаришни истайман. Майхонанинг кўҳна сафолидан май қуйқасини ичиб юрганман, олтин жомнинг тиниқ ишрат майига қандай майл  қилай? Муғлар дайри ўтхонасида бўлган давримда, ўлиш чоғида  алангага  ўхшаб роҳат тўшагини  кулдан ясайман. Май кайфидан ҳар дам бир оламга тушаман, чунки маст бўлсам  бошқа бир оламга майл қиламан. Бу нилуфарли гулшан   (жаҳон) дан менга кўп ғам тиканлари қадалади, бас шундай экан, гулшандаги нилуфар гулларига қандай майл қилай? Мен киму, висол номини эшитиш қаерда? Девоналикда У пари пайкар ҳурга жон фидо қилсам — шу кифоядир. Эй донишманд! Модомики, ҳар иш тақдирдан ташқари бўлмас экан, чархнинг  айланишию юлдузнинг сайрига  қандай эътибор қиламан. Эй Фоний, фақр йўлида менга қизил юзлилик керак бўлса, хирқам билан жойнамозимни қизил май эвазига гаров қўяман.
Айзан Зи хайли ғам, ки амон як замон намебинам, Ба ғайри майкада дор-ул-амон намебинам. Чунон ба кӯи ту нобуд шуд танам, ки зи заъф, Ба ҷахд ин бадани нотавон намебинам. Дар он, ки муғбачаам соғаре диҳад, эй дил, Ба гайри хидмати пири муғон намебинам. Саволи бӯса, ки кардам, гарам ҷавоб надод, Аҷаб мадор, ки ҳеҷаш даҳон намебинам. Ҷаҳони аҳду вафо дар ҷаҳон туӣ, варна, Вафои аҳд дар аҳли ҷаҳон намебинам. Махон зи Вомиқу Маҷнун, қиссаи ман хон, Ки баҳри гиря, чунин достон намебинам. Муназзаҳ аст зи дидан ҷамолаш, эй Фонӣ, Назар ба чашм чу хоҳам аз он намебинам.	Ғам тўдасидан бир замон ҳам  амонликни кўрмагач, майхонадан бошқа жойда амонлик уйини кўрмайман. Таним кўйингда шундай нобуд бўлдики, заифлигидан бу нотавон  баданнинг ҳаракат қилаётганини кўрмайман. Эй кўнгил, муғбача менга бир пиёла май берса, муғлар пири хизматидан  бошқа хизматни қилмайман. Бўса сўраганимда жавоб қайтармаса, ажабланма, оғзини ҳеч кўрганим йўқ. Жаҳонда аҳду  вафо жаҳони сенгинасан, йўқса, аҳдига вафо қилишни  жаҳон аҳлида кўрмайман. Вомиқ билан Мажнун қиссасидан ўқимаю менинг  қиссамни ўқи! Ўқиб-ўқиб йиғлаш учун бундай достонни кўрганим йўқ. Эй Фоний, унинг жамоли кўришдан покдир, Кўз назари билан уни қўриб бўлмайди.
Айзан Ман, ки ҳар дам зи фалак сад алам ояд пешам, Ғайри беҳушию мастӣ чӣ салоҳ андешам? Гар ба зуннор миён чуст кунам, айб мадон, Ман, ки дар хизмати он қотили кофиркешам. Ҷигару дил накунам тӯъма сагатро, ки шудаст Ҳам ҷигар хастаи заҳри ғаму ҳам дилрешам. Накунад суд маро кисвати дарвешона, 3-он ки дар хирқаи фақр омада нодарвешам. Софи базмат зи чӣ рӯ кам расадам аз ушшоқ? Чунки дар дурдкашӣ, аз ҳама риндон пешам! Хуни ашкам аҷабе нест чу он лӯливаш Зада бар мардумаки дида зи мижгон нешам. Маҳвашон гарчи балоянд чӣ ғам, эй Фонӣ, Ман чу дар ишқ гирифтори балои хешам.	Ҳар нафасда менга фалакдан юз алам келади, беҳушлигу мастликдан бўлак нима илож қилайин? У кофир табиат қотилнинг хизматида бўлганимдан кейин зуннор билан белимни маҳкам боғласам, айб этма! Итингга жигарим билан дилимни овқат учун бермайман,  чунки   жигарим  ғаминг заҳридан  оғриган ва дилим пора-порадир. Менга дарвешона либоснинг фойдаси йўқ, сабаб  шуки,  фақр  тўнида  келганман, дарвеш   эмасман. Базмингнинг тиниқ майи нима учун менга ҳамма ошиқлардан кейин тегади? чунки қуйқа симиришда ҳамма риндлардан олдин  тураман. Кўзимдан қонли ёш оқиши таажжуб эмас, у лўли сифат киприги билан кўзим қорчиғига ниш урган. Эй Фоний, мен ишқда ўз балойимга гирифтор бўлган бўлсам, маҳвашларнинг балолигидан менга нима ғам?
Дар бевафоии аҳли замон Зи бевафоии аҳли замон наёзорам, Вафо кӣ дид аз эшон, ки ман тамаъ дорам? Ба дасти ҳар кас гуле доштам зи гулшани меҳр, Зи дашти ҷавр ба хотир нишонд сад хорам. Зи ҷаврашон шудаам он чунон, ки дида ба ҳур Агар фитад, ба ҳаросам, ки дев пиндорам. Касе, ки ҷон диҳамаш дар вафову ӯ ба ҷафо Дилам бихаст, ба ҷону дилаш харидорам Ба бевафоияшон чарх низ ҳаст шарик, Ки ин ҷафо расад аксар зи чархи ғаддорам. Зи аҳли одату расман мазаллат ояд беш, Умед чист зи хубони моҳрухсорам? Ба роҳи ҳар ки ниҳам сар, чаро ба рахши ситам Ба ним ҷилва бисозад ба хок ҳамворам? Ба ҳоли ҳар ки кунам мардумони дида фидо, Зи тири ғамза бидӯзад ба дида мисморам. Аз ин балият агар вонарастам, эй Фонӣ, Зи ҷаврашон ба чӣ анҷомад охири корам?	Замон аҳлининг вафосизлигидан озурда ва хафа эмасман, улардан ким вафо кўрганки, мен вафо тамаъ қиламан. Кимнинг қўлига меҳру муҳаббатим гулшанидан бир гул тутган бўлсам, жабр даштида хотиримга юз тикан санчади. Уларнинг жабридан шундай бўлдимки, агар ҳурга кўзим тушса, девмикан деб ундан қўрқаман. Кимники жону дил билан харидори бўлиб вафосида жон берсам, у жафо билан дилимни мажруҳ қилди. Уларнинг вафосизлигига чарх  ҳам шерикдир, чунки менга бу жафо кўпроқ хиёнатчи чархдан етади. Одат ва расм аҳли менинг бошимга хорлик келтиради, шундай бўлгандан кейин ой юзли гўзаллардан нима умид қолди? Кимни йўлига бош қўйсам, нега у андак жилва ҳам     қилмай ситам оти билан мени тупроққа тенг қилади? Кимнинг ҳолига кўз мардумимни фидо қилсам, ғамза ўқи билан дийдамга мих урмайдими? Эй Фоний, агар шу балодан қутулсам, жабрларидан ишимнинг охири қаерга бориб анжом  топади?
Мухтараъ Рӯз чандон бошад аз дарди фироқат меҳнатам,  К-аз барои нола кардан шаб намонад қувватам. Чун дилам аз диданаш бетоқатиҳо мекунад, Дигаре гар бинадаш ваҳ чун бимонад тоқатам?! Гарчи ҳайронӣ ба ҳуснаш бошадам аз ҳад фузун, Ҳаст дар ишқи худ афзунтар зи ҳуснаш ҳайратам. Эй, ки гӯӣ: «Чун рухаш дидӣ чаро ҳушат намонд?» Ихтиёрам нест, к-ин бошад қадимӣ одатам. Дил зи доғи ишқ шабҳо сӯз беҳад дида буд, Лек сӯз ин буд, к-имшаб сӯхт доғи фурқатам. Сӯҳбати ваҳши биёбонам зи мардум хуштар аст, 3-он ки ваҳшӣ гаштаам, бошад аз инон ваҳшатам. Баски аз мардум расида бар дилам номардумӣ, Мардуми чашм ар бувад, хуш нест бо ӯ сӯҳбатам. Соқиё, бардор аз хокам ба як ҷоми шароб, 3-он ки бошад бар уруҷи чарх моил ҳимматам. Бевафоянд аҳли даврон, Фониё, лекин чу ман Ҳастам аз аҳли вафо, набвад бад-эшон нисбатам.	Кундузи фироқнинг дардидан меҳнатим шунча  кўп бўладики, кечаси  нола  қилиш учун қувватим қолмайди. Дилим уни кўрганда бетоқат бўлса, ўзга бир киши уни кўрганда, оҳ, қандай тоқатим қолсин? Унинг ҳуснига ҳайронлигим ҳаддан зиёда  бўлса-да, ўз ишқимнинг ҳаддан ортиқлигига ундан ҳаp ҳайронроқман. Эй «юзини кўрганингда, нега беҳуш бўласан?» дейдиган  кишилар, бу менинг эски одатим, буни ташлашга ихтиёр ўзимда эмас. Дил, ишқ доғидан кечалари куйиши ҳадсиз эди, лекин унинг устига бу кеча айрилиқ доғи ҳам куйдирди. Менга биёбондаги ёввойи махлуқлар суҳбати кишилар суҳбатидан яхшироқдир, чунки ёввойи бўлиб қолдим, улар (кишилар) дан қочишим керак. Мардумлар   (кишилар) дан дилимга кўп (озор)лар етган, агар улар кўз мардуми   (кўз қорачиғи) бўлганларида ҳам, улар билан суҳбатлашмайман. Эй соқий, мени бир жом шароб билан тупроқдан кўтар, чунки ҳимматим чарх узра чиқишга мойилдир. Эй Фоний, даврон аҳли вафосиздир, лекин мен вафо аҳлидан бўлганим учун ўзимни уларга таққосламайман.
Дар таври Хоҷа Шабе, к-аз майкада масту сарандозон бурун оям, Намояд чарху анҷум сабзаву шабнам таҳи поям. Нашоти мастиям чун дар суруд орад, ба ҳар нағма Кунам Ноҳидро дар гиря аз мастона ғавғоям. Ва гар муфрит шавад мастию дар лаъб оварам пӯя, Мидод аз Муштарӣ в-он гаҳ давот аз Тир бирбоям. Зи Кайвон тоҷу аз Миррих теғашро чу бирбудам Барам ин ҷумларо дар базми моҳи маҷлисороям. Матоъи чор гардунро ба хоки базми ӯ резам, Пас он гоҳе ба чашму чеҳра хоки бандагӣ соям. Ба як ҷомам агар аз лутфи беандоза бинвозад, Кашам, гар худ ҳама он ҷом бошад чархи миноям. Зи чарху анҷум асбоби ҳаводис чун ки шуд маъдум, Набошад то абад аз офати афлок парвоям. Равам бо хотири ҷамъу дили фориғ ба майхона, Дигар аз касби осоиш ҳаме як дам наосоям! Хаёлоте, ки кардӣ, дар фано дарҷуст, эй Фонӣ, Чу он ёбӣ, дар ӯ ин орзӯҳо бо ту бинмоям.	Кечаси  майхонадан  маст бўлиб,  бошим чайқалиб чиқсам, осмону юлдузлар, сабзау шудринг бўлиб оёғим остида кўринади. Мастлигим хурсандлиги мени ашулага солиб юборса, ҳар бир нағмада мастона ғавғомдан Зуҳро юлдузини йиғлатаман. Кайфим ошиб кетиб, ўйинга тушиб кетсам, муштари юлдузининг сиёҳини ва Уторуд юлдузининг давотини оламан. Зуҳал юлдузи тожинию Миррих юлдузи тиғини олгач, буларни йиғиштириб, мажлисни безовчи гўзалим базмига элтаман. Тўрт осмоннинг  матоини унинг  базм  тупроғига тўкаман, сўнгра унга бандалик изҳор этиб, кўзим ва  юзимни оёғи тупроғига  суртаман. Агар у бемисл лутфу марҳамат юзасидан мени бир жом билан сийласа, агар у жом катталикда осмондай бўлса ҳам, ҳаммасини сипқараман. Чарху  юлдузлардан   ҳодисалар   асбоби  йўқолгач, фалак офатларига абадий парво қилмайман. Агар осойишталик топиш учун бир дам тинмайдиган бўлсам, хотиримни жаму дилимни фориғ қилиб майхонага бораман. Эн   Фоний,  қилаётган  хаёлларингни фанодан  изла, агарда  фанони топсанг, шу орзуларни сенга кўрсатаман.
Сармаст дар кӯи муғон худро ба ҳар сӯ афканам, Бо ҳар баҳона хешро хоҳам сӯи ӯ афканам. Раҳ гар наёбам сӯи ӯ аз ҷавру бедоди рақиб, Боре ба ҳар лаъбу фусун худро дар он кӯ афканам. Зулфаш ба дастам гар фитад, бошад ҳисоби дарди ман, Ҳар лаҳзае гар сад гиреҳ бар тори ҳар мӯ афканам. Аз баҳри чашмам тира шуд, равшан шавад аммо гаҳе, К-ӯро зи гарди ашҳаби он турк  дору афканам. Дил об гардад дар барам, аз дида ронам ҷӯи хун, Ҳар гаҳ назар бо он қаду рафтори дилҷӯ афканам. Кош афканам дар оташу сӯзам дили бадхӯйро,  То кай ба дил оташ зи ҳар раънои бадхӯ афканам. Дар дайри муғ Фонисифат ҳар ҷо ки ёбам бӯи май, Дар маҷлиси аҳли фано худро ба он бӯ афканам.	Муғлар куйида сармаст бўлиб, ўзимни ҳар томонга ташлайман, ҳар хил баҳона билан ўзимни у томонга етказаман. Агар рақибнинг жавру-бедоди сабабли у томонга йўл тополмасам, турли ўйинлар ва афсунлар билан ўзимни у кўчага етказаман. Сочи агар қўлимга тушса ва унинг ҳар торини хар лаҳзада юз бор тугсам, шу менинг дардимнинг  ҳисоби бўлади. У турк отининг чангини гоҳо кўзимга дору қиламан, тийра  кўзим  ундан  баҳра  топиб  равшан  бўлади. Ҳар қачон унинг дилтортар қоматига ва юришига қарасам, юрагим эриб сув бўлади, кўзимдан қон ариғи оқади. Бадхўй гўзаллар  туфайли  қачонгача  юрагим куйиб юради, кошки, бадхўй юракни оловга ташлаб куйдирсам. Муғ дайрида, Фоннйга ўхшаб қаердан май ҳиди чиқса, фано аҳли мажлисида ўзимни ўша ҳид томон ташлайман.
Эй шаҳи сафшиканон, хисрави новакфиканон, Сад шикаст аз сафи мижгони ту бар сафшиканон! Талхком аз шакари лаъли лабат нӯшлабон, Заҳрханд аз лаби ширини ту шириндаҳанон. Аз қадат паст шуда пояи шамшодқадон, В-аз тапат ларза чу симоб ба симинбаданон. Хатти савдои ту бар ҷабҳакашон, сабзхатон, Санги бедоди ту бар синазанон, ҷаврфанон. Лаб ниҳон кун зи рақибон, ки ниҳон авлотар, Хотами мулки Сулаймон зи бари Аҳриманон. Бандаи пири муғонам, ки гаҳи базми нашот Ҳаст дурдикаши ҷоми карамаш барҳаманон. Дӯш аз ҳолати парвона саволе кардам, К-аз чӣ бар оташи сӯзанда равӣ чархзанон? Ҷоми май гирякунон гуфт, ки донӣ, чу шавад Ҷилвагар дар назарат шӯълаи ҷонсӯз чунон. Фониё, лоласифат ғарқа ба хун рав, ки басест Ҳар тараф чун ту дар ин бодия хунинкафанон.	Эй саф синдирувчилар подшоҳи, камон андозларнинг хисрави! Сенинг кипригинг сафидан саф синдирувчиларга юз шикаст етади. Лаъл лабинг шакаридан ширин лабларнинг коми аччиқ, ширин лабингдан  чучук оғизликлар  хижолат билан жилмаядилар. Шамшод қадлар даражаси қаддингдан паст бўлди, танингдан кумуш баданларга симоб сингари ларза тушди. Сабза хатлар савдонг хатини пешоналарига чизганлар, ҳунарлари  жабру жафо бўлганлар зулминг тошини кўксиларига урганлар Рақиблардан лабингни яшир, чунки девлардан  Сулаймон узугини  яширган  яхши. Мен бараҳманлар базмининг қунқахўри бўлган муғлар пирининг қулиман. Кеча парвонадан: «Нима учун ёниб турган ўтга чарх уриб борасан?» деб сўрадим, Май жоми йиғлаб туриб:  «Жон ўртовчи аланга назарингда жилвагар бўлса, шундай бўлади», деди. Эй Фоний, лола янглиғ қонга ғарқ бўлиб бор, чунки бу саҳронинг ҳар томонида сен каби қонли кафанлар кўпдир.
Татаббӯъи Хоҷа Ҳаст савгандам ба тахту маснади Султон Ҳусайн, К-аз паи ҷоҳу муродам нест бо кас шӯру шайн. Он ки бошад аҳли бинишро паи нури басар, Рӯфтан хоки дари ӯро ба мижгон фарзи айн. Равзаи дилро зи бӯстони ҷамолаш фарру зеб, Гулшани ҷонро зи гулзори ҷамолаш зебу зайн. Дайни ӯ дон нақди ҷони ҷумла шоҳон, лек ӯ Менагардад, в-ар талаб дорад, адо созанд дайн. Қоф то қоф ар кашад аъдои мулки ӯ сипаҳ, Ҳаст дар пеши набӣ чун ғазваи Бадру Ҳунайн. Рахши ӯ дар пӯя дон чун тавсани гардун, аз он Ҳаст наълашро ба моҳи нав тафовут байн-байн. Фониё, то ҳашр бодо баҳри риндони ҷаҳон, Шоҳ Абулғозӣ муъиззи мулку дин Султон Ҳусайн.	Султон Ҳусайннинг тахту маснади билан онт ичаманки, мартабаю мақсад йўлида ҳеч киши билан жанжалим йўқ. Кимдаким аҳли назар (узоқни  кўрувчи) бўлса, кўзларини нурли қилиш учун (Султон Ҳусайн)нинг эшиги тупроғини киприги билан супуриши фарзи айндир. Дил  боғчасига жамолининг бўстонидан шону шавкат, жамолинг гулзоридан жон гулшанига зебу зийнат бордир. Ҳамма шоҳлар ундан жон билан қарздор, лекин у олмайди, оламан деса, дарҳол топширадилар. Агар давлатининг душманлари бутун дунёни тўлдириб лашкар тортиб келсалар, пайғамбарга қарши Бадр  билан Ҳунайн жанг қилганидай бўлади. Унинг отини юришида осмон йўрғаси деб бил, чунки отининг тақаси билан янги ой орасида тафовут йўқ. Эй Фоний, мулк ва динни ҳурматловчи ғозилар отаси Султон Ҳусайн риндлар бахтига қиёматгача омон бўлсин.
Айзан Дар харобот магӯ ком чӣ хоҳад будан, Ҷуз рухи муғбачаву ҷом чӣ хоҳад будан? Соқиё, ҷоми май оғоз бикун чун касро Мест маълум.ки анҷом чӣ хоҳад будан? Субҳидам ҷоми чу хуршед ба дастам деҳ, аз он-к Равшанам нест, ки то шом чи хоҳад будан? Эй, ки гуӣ зи кафи соқии гулчеҳра некӯ, Чи бувад, ҷуз маи гулфом чӣ хоҳад будан? Ҷоми май хоҳ, ки як лаҳза ба коме бирасӣ, Донӣ охир, ки ба ноком чӣ хоҳад будан? Ман дуогӯяму, ки муродат чӣ бувад, Ба ҷуз аз як-ду-се дашном чӣ хоҳад будан? Гӯӣ: «аз Каъба хаёлат чӣ бувад эй Фонӣ?» Ҷуз сӯи кӯи ту эҳром чӣ хоҳад будан?	Хароботда қандай матлаб бор деб сўрама, муғбачанинг юзи ва томдан бошқа нима бўлиши мумкин. Эй соқий, май беришни бошла, негаки, охири нима бўлишини ҳеч ким билмайди. Эрта тонгда қуёшдек жомни қўлимга бер, чунки шомда нима бўлиши менга ойдин эмас. Гул юзли соқийнинг қўлида нима яхши, деб сўраган, эй инсон, гулранг майдан ўзга нима бўлиши  мумкин? Орзуга бир лаҳза етай десанг, май жомини тилагин, охири нокомлик нима эканини билиб оласан. Мен  дуогўйман-у,  муродинг нималигини  биламан, бир-икки дашномдан бошқа нима ҳам бўларди? «Эй, Фоний Каъбадан муродинг нима?» десанг, сенинг кўйинг сари  боришдан  бошқа  нарса эмас.
Татаббӯъи Хоҷа Исмат Зи фурқати рухат эй офтоби моҳвашон, Маро ду чашм нигар то саҳар ситорафишон. Кашон ту мӯи парешон равиву қоиди ишқ, Маро ба роҳ барад аз паи ту мӯйкашон. Чӣ роҳи он, ки кунам саҷда пеши абрӯят, Бас аст, қиблаам аз пои тавсани ту нишон. Зи давр аҳли вафо нохушанд, эй соқӣ, Чӣ хуш бувад, ки кунишон ба як ду ҷом хушон. Маро, ки шӯълаи дил бар фалак расид, эй маҳ, Мапӯш оразу ин шӯълаи маро маншон. Сабо, зи фурқати ёрон малулам аз ҳад беш, Ниёзи ман бирасонӣ, агар расӣ бар эшон. Бидор ҷоми пур, эй пири дайр, Фониро, Вале ба зоҳиди худбин зи ҷуръа ҳам мачашон.	Эй, ой юзлиларнинг қуёши, жамолинг фироқида, икки кўзимнинг тонггача юлдуз сочишига қара. Сен паришон сочингни ёзиб кетасану, ишқ раҳнамоси сочимдан тортиб, изингдан йўллайди. Қошинг олдида сажда қилишга йўл бўлсин, отинг туёғи  изини қибла қила олсам  басдир. Вафо аҳли даврдан шод эмаслар, эй соқий, бир-икки қадаҳ билан уларни шод этсанг яхши  бўлади Юрагим шуъласи фалакка етиб борди, эй ой, юзингни яшириб, бу шуълани сўндирма. Ёронлар  фурқатидан  ҳаддаш  ташқари  малулман, сабо улар  ёнига  борсанг менинг ниёзимни етказ. Эй дайр пири, Фонийга тўла қадаҳ тут, аммо худбин зоҳидга бир қултум ҳам ичирма.
Татаббӯъи Махдум Тавон далер ба хуршеди осмон дидан, Валек моҳи рухашро наметавон дидан. Садаш рақибу ҳазораш ҳарос, чун дидам, Ба дил расид бало сад ҳазор аз он дидан. Кунад ҷунуни маро лаҳза-лаҳза дар туғён, Рухи париваши худро замон-замон дидан. Маро зи ҳаҷри рухаш хорҳо ба дида беҳ аст. Ҳазор бор зи гулҳои бӯстон дидан. Ба сӯи абрӯи ӯ бингарам ба гӯшаи чашм, Бад-он мисол, ки дар гӯшаи камон дидан. Чунон, ки нуқтаи мавҳум дидан аст муҳол. Ба назди ақл муҳол омад он даҳон дидан. Хаёл фавт макун баҳри диданаш, эй дил, Бирав зи дур ба хуршеди осмон дидан. Зи ишқи худ ба ғалат афканам рақибонро, Ба чашм аз ӯ сутуда сӯи ину он дидан. Зи чашми хеш ниҳон ғайри ӯ, Фонӣ, Кп рӯи ёр зи ағёр беҳ ниҳон дидан.	Осмон қуёшини дадил кўрса бўлади, лекин унинг ой юзини кўриб бўлмайди. Уни юз рақиб ва минг қўрқув билан кўрганимда, ўша кўришимдан юз минг бало дилга етди. Паривашимни аҳён-аҳёнда кўрмоқ жунунимни лаҳза-лаҳза туғёнга келтиради. Юзидан узоқда бўстон гулини томоша қилганимдан кўра, кўзимга тикан санчилгани минг марта яхшироқ. Қоши томонга кўз қиримни ташласам, бамисоли камон бурчидан қарагандан бўлади. Мавҳум нуқтани кўриш муҳол бўлгани каби ақл қошида у оғизни кўриш ҳам муҳолдир. Эй, кўнгил, уни кўриш орзусида беҳудага вақт ўтказма, қуёшни олисдан томоша қил. У гўзалдан кўз узиб, бошқаларга қараш билан рақибларни ўз ишқимдан адаштираман. Эй Фоний, ундан ўзгалардан кўз юм,    чунки ёр юзини ағёрдан яшириб кўриш яхши.
Мухтараъ Ба як май дар сарам, соқӣ, ҳавои лаъли ёр афкан, Дамодам барқи шавқам з-он ҳаво дар ҷони зор афкан. Аҷаб тира-ст, ҷоно, рӯзи ҳаҷру рӯзгори ғам, Ба номи равшанам оташ ба рӯзу рӯзгор афкан. Баҳористону шодурвони дебо, шоҳро авло, Фароши базми мо дар сояи абри баҳор афкан. Раҳат набвад ба базми он парӣ, эй дил, шунав пандам, Шуда Маҷнун дар он ҷо хешро девонавор афкан. Миёни ваҳши саҳро солҳо гаштам, ки он чобук Ба тири гамза рӯзе бигзарад бар ман шикорафкан. Хумору тавба дорандам хароб, эй дил, зи сели май, Харобӣ дар бинои тавбаву тарҳи хумор афкан. Ба боғи даҳр чун бар хок резад, ғунчаву наргис, Ба ҳуш овар дилу як лаҳза чашми эътибор афкан. Маи талх ар бинӯшӣ, лабгазон як раҳ сӯи ман бин, Ҳазорон орзӯ дар хотири уммедвор афкан. Фано мулкест эмин аз худӣ, Фонӣ, агар мардӣ, Зи роҳи бехудиҳо хешро бо он диёр афкан.	Эй соқий, бир коса Май билан бошимга ёр лаъли  озусини сол! Дам-бадам жошг зоримга шавқ ўтини сол! Эн жонон, ҳажр куни  билан ғам рўзгори ажойиб зулматдир, ҳаётимга равшан жом билан ўт ёқ! Нақшинкор ую ипакли чодирлар подшоларга ярашади, бизнинг базмимиз палосини баҳор булутининг соясига сол! Эй кўнгил, у пари базмига йўлинг тушмаса насиҳатимни эшит! мажнун бўлиб, девоналардай у ерга ўзингни ташла! У чаққон ёрим бир куни ғамза ўқи билан овлагани устимга келиб қолар деб, кўп йиллардан бери саҳро ваҳшийлари орасида кезаман. Эй кўнгил, хумор билан тавба  мени хароб қилди, май сели билан тавба биносинн ва хумор тарҳини буз. Даҳр боғида ғунча билан наргис тупроққа тўкилар экан, Дилимни ҳушга келтир ва бир лаҳза ибрат кўзини ташла! Агар аччиқ май ичсанг лабингни тишлаб мен томон бир қараб қўй, умидвор хотирга мингларча орзу сол! Эй Фоний, фано ўзликдан тинч қолган бир мамлакатдир, агар мард бўлсанг, бехудлик йўли билан ўзингни у диёрга от!
Татаббӯъи Хоҷа Бипӯшон рӯи хеш аз хирқапӯшон, Ба риндон бода нӯш, он гаҳ бинӯшон. Дар оташгоҳи савдои ту сӯзанд, Риёӣ далқи худро хирқапӯшон. Ридои раҳни мо бар май фиганданд, Зи баҳри бодаполо майфурӯшон. Хурӯш аз май хушаст, эй дил, аз он пеш, Ки гум гардем дар кӯи хамӯшон. Фитод андар дили дурдикашон ҷӯш, Чу дурди бода дар хум гашт ҷӯшон. Хуморам сӯзад, эй соқӣ карам кун, Зи оби бода ин оташ фурӯ (ни)шон. Зи риндон мансаби Фонӣ, ба ҳар базм, Ба души худ кашидан шуд сабӯшон.	Хирқа кийганлардан юзингни яшир, риндлар билан бода ич ва уларга ичир. Сенинг савдоларинг оташгоҳида  хирқапўшлар  риё чопонларини куйдирадилар. Бизнинг май учун қарзга берган ридомизни, майфурушлар майни тозалаш учун майга солдилар. Хомушлар кўйида йўқолишдан олдин, эн кўнгил, май ичиб шовқин кўтарганимиз яхшироқ. Хум ичида бода қуйқуми қайнай бошлаганда, дурднўшлар кўнгли қайнаб тоша бошлади. Эн соқий, хумор мени куйдирмоқда, карам қил, бу ўтни бода суви билан ўчир. Ҳар базмда Фонийнинг риндлардан топган мансаби, уларнинг кўзаларини елкага  кўтариш бўлди, холос.
Татаббӯъи Махдум 3-оташи ишқи ту чун хок шавад манзили ман, Алами қабр бувад шӯълаи дуди дили ман. Ранг аз хуни дилу об зи пайкони ту ёфт, Ғунчаҳои ғаму меҳнат, ки дамид аз гили ман. Теғ бар ғайр занӣ, то шавад аз ғусса ҳалок, Рӯҳбахши дигарон мешавию қотили ман. Мушкили ман даҳани туст паи дашномам, То даҳан во накунӣ, ҳал нашавад мушкили ман. Баҳри май сокини майхона шудам, буда магар Аз маю хоки дари майкада обу гили ман? Карда сархайли харобот маро пири муғон, Ки шуд он муғбачаи маст маҳи маҳфили ман. То ба фикри даҳанаш гум шудам, эн Фонӣ, нест Як қадам беш сӯи мулки фано манзили ман.	Ишқинг ўтида манзилим тупроқ бўлганда, қабрим байроғи дилим тутунининг шуъласи бўлади. Лойимдан ўсган ғаму кулфат ғунчалари, дилим қонидан рангу пайконингдан сув топди. Тийғни бошқага урасану, мен ҳалок бўламан,  бошқаларга руҳ бағишловчию менинг қотилим бўласан. Мушкилим оғзинг сирини билишдир, мени койиш учун оғзингни очмагунингча, бу мушкулим ҳал бўлмайди. Май учун майхонада яшаб юрибман, сув билан лойимни маю майхона тупроғидан олганмикинлар? Муғлар пири мени риндларга бошлиқ қилиб қўйди, чунки маст муғбача манзилим ойи бўлди. Эй Фоний, оғзинг фикрида йўқ бўлганимдан бери манзилим фано юртига бир қадамча қолди, холос.
Татаббӯъи Шайх Соқӣ, ҳаёт бахшад чун боди навбаҳорон, Чун абр рахти ҳастӣ каш сӯи кӯҳсорон. Хотир сухан шунав кун, дафтар ба май гарав кун, Дар даври фақр нав кун оини комгорон. Бод аз Масеҳ дам зад, лала ба кӯҳ алам зад, Хуш бод, к-ӯ қадам зад он сӯ, ба хайли ёрон. Мекун ба майпарастӣ, девонагию мастӣ, Гӯ, шав зи ранги ҳастӣ шарманда ҳуёрон. Зуҳҳод шуд нишона, дар меҳнати замона, Аз бодаи муғона ҳушвақт майгусорон. Будам ба рӯз хуррам в-аз рӯзгор беғам, Ку, эй рафики ҳамдам, он рӯзи рӯзгорон? Фонӣ бувад ба шеван, к-аз даври чархи пурфан, Ҳам дӯст гашт душман, ҳам ҷумла дӯстдорон.	Эй соқий, навбаҳор шабадаси ҳаёт бағишламоқда, булут каби  борлик анжомингни тоғлик томонга торт. Хотирни сўз  эшитадиган  қил, дафтарни майга гаров қўй фақр йўлида мақсадга эришувчиларнинг янги расмини туз. Ел Исо каби нафас урди, лола тоғ устига байроқ тикди, ёронлари билан у томонга қадам қўйган одамнинг   дили шод бўлсин. Майпарастлнк  билан  мастлигу девоналик  қилавер, ҳушёрларга   айт,  улар  борлик  рангидан уялсинлар! Зоҳидлар замона машаққати нишонаси-ю, майхўрлар  муғларча май ичишдан хушвақтдирлар. Ҳар куни хуррам эдим, рўзгордан беғам эдим, эй ҳамдам, дўст айт, қани у кун билан у ҳаёт. Найрангбоз чарх даврпда дўст ҳам, дўст тутувчилар ҳам душман бўлганлари сабабли Фоний нола ва фарёддадир.
Татаббӯъи Хоҷа Ҳасан Гарчи балои хумор кард фузӯн ҳузни ман, Муғбачаву май валек азҳаба аннал-ҳазан. Ҳар шикани зулфи ӯ ҷои ҳазорон дил аст, Турфа ки он банди зулф ҳаст шикан бар шикан. Шабнами хун бар гулаш бар шафақ омад нуҷум, Не шафақу не нуҷум, хуни дилу ашки ман. Бар тани ӯ пираҳан ҳаст гарон аз ҳарир, Нест аҷаб, гар зи рашк пора кунам пираҳан. 3-оташи оҳи дилам ҳаст забона забон, Лаб шуда пуробила, бин асараш дар даҳан. Синаи ман кӯҳи ғам меканам аз нохунаш, Бори дилам Бесутун, ман ба таҳаш Кӯҳкан. Хисраву Ҳофиз туро, Фонӣ, агар ҳодианд, Пайравии Ҷомият ҳаст ба ваҷҳи Ҳасан.	Хумор балоси ғамимни орттнрган бўлса хам, май билан муғбача биздан ғамни кетказди. Зулфининг ҳар ўрими мингларча дилнинг масканиднр шуниси таажжубки, у зулфинг бўғими занжир узра занжирдир. Унинг гул юзидаги тер шабнамлари гўё шафақдаги юлдузлардир, шафақдаги юлдузлар эмас, дилим қонию кўзим ёшидир. Танида қимматбаҳо ипакли кўйлаги бўлсаю, мен уни рашкдан пора қилиб, йиртиб ташласам, ажабланманг. Тилим, дилим ўтининг алангасидир, лабимдаги учуқлар ўша ўтнинг асаридир. Кўксим  ғамнинг тоғи, уни  тирноқ  билан  қазийман, дилим юки Бесутун тоғи, мен унинг остида тоғ қазувчи Фарҳодман. Эй Фоний, Хисрав билан Ҳофиз сенга йўл кўрсатувчи бўлсалар ҳам, сени Жомийга пайравлигинг энг яхшидир.
Мухтараъ Гӯӣ бути моро, чӣ бало ишвагар аст ин? Чӣ ишвагару бут, ки балои дигар аст ин! Хуноби сиришкам зи ту ҳамранги гуҳар гашт, Ҳамранги гуҳар не, ки нишони ҷигар аст ин. Рухсори арақноки ту чун сафҳаи насрин, Афтода ба шабнам, на ки гулбарги тар аст ин. Сад санги маломат зи ту бар синаам омад, На сина, ки бар санги маломат сипар аст ин. Диданд малоик ба шабистони вай анҷум, Гуфтанд ба он оташи ораз шарар аст ин. Рӯзи сияҳи ҳаҷри туву партави оҳам, Бо он шаби дайҷур тулӯи саҳар аст ин. Бигзошт худӣ Фонию, иқболи бақо ёфт, Аз фоидаи касби фанояш асар аст ин.	«Бу гўзалимизни қандай ишвагар санамдир?» дейсан, бу гўзал ишвагар санам: эмас, балки ўзгача бир балодир. Сени деб кўз ёшим ёқутга ҳамранг бўлди, ёқутга ҳамранг эмас, балки жигарнинг нишонасидир. Терлаган юзинг шабнам тушган насрин гули, япроғи эмас, тоза гул япроғидир. Сен сабабли юзлаб маломат тоши кўксимга урилди, бу кўкс эмас, маломат тошига қалқондир. Фаришталар у гўзалнинг  базмида  юлдузларни кўриб: «Бу юлдузлар у юз ўтининг учқунларидир», дедилар. Ҳажрннг қоронғи кунида оҳим шуъласн ўша қоронғи кеча тонгида балқиб чиққан нурдир. Фоний ўзликдан кечдию мангулик бахтини топди, бу — фано касби фойдасидан бир асардир.
Дар бевафоии аҳли олам Ҳарчи ҳастанд аҳли олам беҳ, ки н-орӣ ёдашон. То ба хотир н-оядат аз ёдашон бедодашон. Хӯяшон чун бевафоию фаромӯшӣ бувад, Беҳ, ки берун оваранд аҳли вафо аз ёдашон. Гарчи омӯзанд чӯз номардию номардумӣ, Золи пурмакри фалак ҳар гаҳ ки ҳаст устодашон. Ғайри зиддият чӣ кор ояд аз эшон дар вуҷуд? Хонаи хилқат чу шуд аз чор зид бунёдашон. Чунки барбод аст аз эшон расму оини вафо, Бевафо дон он ки надҳад чун вафо барбодашон. Бевафоӣ зодаи табъ аст эшонро, магар Модари даврон ба табъи бевафоӣ зодашон. Ҳар яке зарфест пурэғроз лекин мухталиф, 3-ихтилофи табъ з-он рӯ нест истибъодашон. Зикрашон он беҳ, ки н-орам дар рақам, чун хомаро Сарнагунию сияҳрӯист, аз эродашон. Фоннё, аз бандагӣ гар з-он ки озодат кунанд, Сарву савсанваш ту ҳам беҳ гар кунӣ озодашон.	Олам  аҳллари нима  бўлсалар  ҳам, уларни ёдингга келтирмаганинг яхши, уларни эсласанг, қилган зулмлари ёдингга тушади. Уларнинг  феъл-атвори  вафосизлигу, унутмоқ  бўлади, вафо аҳллари уларни ёдларидан чиқариб юборишлари яхшидир Макри кўп фалак золи, ҳар вақт уларнинг  устодидир айт, улар (фалакдан)   яна  нимани ўрганмоқчи  бўладилар? Булардан зиддиятдан бошқа ҳеч иш вужудга келмайди, чунки буларнинг яратилиши тўрт зиддият (тўрт унсур)дан иборат. Улардан вафо расму одати шамолга учиб кетган, шунинг учун уларни вафо  каби  барбод бермаган кишини вафосиз бил! Уларнинг   табиати   бевафоликни   вужудга   келтиради, даврон онаси уларни бевафолик билан туққанми? (Уларнинг)   ҳар  бириси ғаразлар  билан тўла  бир идишдир, лекин турли-туман шунинг учун табиатлари ҳар хил бўлишини ўзларидан узоқ тутмайднлар. Уларнинг зикрларини ёзмаганим яхшидир, чунки улар зикридан қаламнинг боши қуйи-ю, юзи қора бўлади; Эй  Фоний,  агар  мени  бандаликдан озод қилсинлар десанг сен ҳам уларни сарву савсан каби озод қил.
Мавъиза Маро аз меҳнати гардун малолатҳост гуногун, Ки гар як-як навишта ҷамъ созам пур шавад акнун. Малолатҳои давронам зи гардун бешу в-аз аҳлаш Зи ҳар як шиддатам бо ҳар ду яксон аст, бал афзун. Тамошо бин, ки бо ин меҳнату андӯҳи беғоят, Бибояд ҳам кашидан соғари реҳлат зи даври дун. Маи гулранг деҳ, соқӣ, ки гул бисёр чун Ҷамшед Зарафшон ояду мо дар замин чун ганҷи Афридун. Басо наргис, ки чун Мусо асоро бо яди байзо Намояд, лек мо дар хок ҳамчун махзани Қорун. Аз ин ҳам турфатар бишнав, ки баъд аз соғари реҳлат Ҳазорон ҷоми пурбим аст заҳр оғушта андар хун. Маро з-андешаи ин ҷумла, ҳоло мекунад фориғ Замона бодаи гулгун зи дасти соқии мавзун. Зи дасти соқии мавзун маи гулгун, ки кардам шарҳ, Лаболаб даркашиданро ту худ гӯ, чун гузорам, чун? Бикаш ҷоми фано то аз ҳама фориғ шавӣ, Фонӣ, Вагарна ин ҳикоятҳо бувад афсонаву афсун.	Гардун машаққатндан менда рангба-ранг малолатлар бор ҳар бирини бир-бир ёзиб жамъ қилсам, гардун тўлиб кетади. Менга даврон малолати гардундан ортиқдир ва унинг аҳлининг ҳар  биридан  шиддатим — икковига баравар, балки зиёдадир. Томошани кўрки, шунча кулфату охири йўқ ғам билан пасткаш даврондан   кўчиш  пиёласинн  ҳам  сипқармоқ лозим экан. Эй соқий, гулранг май бер! Чункн гул Жамшид каби кўп олтин  сочувчи бўлади, биз эсак, Фаридун хазинасига ўхшаб, ер остида  ётамиз, Наргис кўп вақтлар Мусо сннгарн мўъжиза қўлини кўрсатади, лекин биз тупроқ ичида Қорун хазинасидек ётаверамиз. Бундан   ҳам   ажойиброғини  эшитки,  кўчиш  пиёласини ичгандан кейин мингларча  қонга заҳар қўшилган қўрқинч жомлари  туради.  Буларнинг ҳаммасининг андишасидан қадду қомати келишган соқий қўлидан гулранг майни ичган замонимда халос бўламан. Ўзинг айт, шарҳ этиб ўтганим қадду қомати келишган соқий қўлидан олиб ичган гулранг майимни лиммо-лим симириш  навбатини қандай ўтказиб юбора оламан. Ҳамма нарсадан халос бўлиш учун, эй Фоний, фано жомини симир агар  ундай   бўлмаса, бу  ҳикоятлар  афсонаю  афсун бўлади.
Мавъиза дар шикояти аҳли замон Аҳли замон, ки меҳру вафо нест хӯяшон, Чун хӯяшон набошад, аз эшон маҷӯяшон. Аз гуфтугӯяшон чу забон ҳаст талхком, Беҳтар, ки нагзарад ба забон гуфтугӯяшон. Аз бевафоӣ аст чу берӯии ҳама, Аҳли вафо сазад, ки набинанд рӯяшон. Оби ҳаёт агар расад аз нутқашон ба ҷисм, Эй дил, гузар зи умру макун майл сӯяшон. Чун орзӯяшон ҳама зулму тааддӣ аст, Зулму тааддӣ аст ба худ орзӯяшон. Не миннат аст як сари мӯ пешашон, на музд, Гар ҷон кунӣ нисор ба ҳар тори мӯяшон. Дар халқ бӯю ранги вафо нест, Фониё, Чашму димоғ баста кун аз рангу бӯяшон.	Замон аҳлининг меҳру вафо қиладиган феъли йўқдир, шундай феъл-атвори бўлмагач, ундан бундай нарсани излама! Тил уларни гап-сўз қилгани учун аччиқдир, яхшиси шуки, уларнинг гап-сўзлари тилга олинмасин! Юзсизликнинг ҳаммаси вафосизликдандир, вафо аҳлига ўларнинг юзини кўрмаган яхши (уларнинг юзларини кўрмасинлар) Агар улар нутқи жисмга оби ҳаёт бахш этса ҳам; эй дил, умрингдан кечсанг кечу, уларнинг томонига майл қилма. Орзуларининг ҳаммаси зулм ва зўравонлик бўлгач, ўзлари учун зулм билан зўравонлик орзудир. Ҳар бир тола мўйларига жон нисор қилсанг ҳам бир қил учича на миннатдорликлари бору на мукофотлари. Эй  Фоний,  халқда  вафонинг рангу иси  йўқдир, pангу исидан кўзинг билан димоғингни бекит.
Мавъиза Гадои майкадаи ишқ бошу шоҳӣ кун, Махоҳ хостаи нафсу ҳарчи хоҳӣ кун. Ба зулму ҷавр зи ту лофи салтанат, ки хирад Паноҳи ту ба ҷаҳон бас, ҷаҳонпаноҳӣ кун. Ба шарҳи тавбаву тақво маҷӯ қабул зи дӯст, Ба арзи ҷурми худ исботи бегуноҳӣ кун. Бимол рӯ ба раҳи соликони роҳнавард, Ба ин тариқи худ изҳори рӯ ба роҳӣ кун. Давои шоми ғамам чун намекунӣ, эй маҳ, Ҳазар зи новаки ин оҳи субҳгоҳӣ кун. Зи дуди чурм сияҳрӯям, эй қалам, бар дӯст Адои нома ба унвони русиёҳӣ кун. Агар зи моҳӣ то моҳ боядат ҳашмат, Ба ӯ гадоият аз моҳ то ба моҳӣ кун. Ба ҳаққи орази гулранги хеш, эй соқӣ Ба як пиёла маям дафъи лавни коҳӣ кун. Ба зуҳд ғарра машав, Фониё, чу битвонӣ, Ба касби таври фапо хешро мубоҳӣ кун.	Ишқ  майхонасининг  гадоси   бўлу,  подшоҳлик  қил! Нима истасанг   қилу,   нафсингнинг  сўзига   кирма! Жабру зулм билан султонлик даъвоси лоф (ёлғон)  гапдир, жаҳонда ақл паноҳинг бўлсину жаҳонпаноҳлик қил. Тавбаю тақвони дастак қилиб дўст қабулини излама, ўз гуноҳингни изҳор этиб, гуноҳсизлигингни исбот қил. Тариқат йўлига кирган соликлар йўлига юзингни сур, шу йўл билан йўлга киришганингни изҳор қил! Эй ой, ғамнм шоми давосини қилмасанг, тонг чоғидаги оҳим ўқидан ҳазар қил! Эй қалам, дўст қошида гуноҳ тутуни билан юзим қорадир, қора юзли унвони билан номамни адо эт! Агар сенга балиқдан ойгача (бутун дунёча) дабдаба керак бўлса, унга ойдан балиққача  (жаҳон бўйича)  гадолик қил! Эй соқий, гулранг юзинг ҳаққи ҳурмати, бир пиёла май билан менинг сомон каби бўлган рангимни йўқот. Эй Фоний, қўлингдан келса, зуҳд билан мағрурланма, ўзингни фано йўлини касб қилиш билан фахрланишга ўргат.
Айзан Остинафшон ба кӯи муғ раву доманкашон, Беҳ бувад гар з-остину доманат набвад нишон, Лек чун раҳ ёбӣ андар базми қаллошони дайр, Ҳар чи дар дастат бувад чун остин ҳам барфишон. Чунки дасту доманат холӣ шуд аз нақди худӣ, Он замон гардӣ зи дурди ҷоми қаллошон хушон. Соқиё, з-он пеш к-афшонӣ ба хокам чуръае, Хокворам, ҷуръае аз нимхӯрди худ чашон. Бандаи пири харобатам, ки гоҳи сархушӣ, Бошадаш Ҷамшеду Афредун зи хайли човушон. Зоҳидон, роҳи маломатро буридан мушкил аст, Ин риёзатро кашидан н-ояд аз беварзишон. Эй дил, аз Фонӣ ба базми хоси шаҳ ёдоварӣ, Чун бубинӣ сархушону боданӯшон, маҳвашон.	Енгингни ташлаб, этагингни судраб муғ кўйига равона бўл! агар енгинг билан этагинг бенишон бўлса, яхшироқ бўлади. Лекин дайр фақирлари орасига йўл топсанг, қўлингда нимаики  бўлса, бамисоли енг  ташлаганинг  янглиғ ташла! Қўлингу этагинг  ўзлик  нақдидан  бўшаганидан  кейин, фақирлар жоми қуйқасидан ичиб шодланасан. Эй соқий, қадаҳ остида қолган майни тупроққа тўкма, мен тупроқман, сарқитингни менга тўк. Ширакайф  бўлган чоғида  Жамшид  билан  Фаридун малайлари мақомида бўлган  харобот  пиринннг бандасиман, Эй зоҳидлар, маломат йўлини босиб ўтмоқ мушкулдир бу риёзатни тортмоқ машқсизлар қўлидан келмайдн. Эй  дил,  подшоҳнинг  хос базмида  мастлар  билан майхўр маҳвашларни кўрсанг, Фонийни эсла!
Дар таври Махдум Ман ҳалок аз ҳаҷру он маҳ дилситони дигарон, Зинда будан кай бувад мумкин ба ҷони дигарон? Ҳоли худро кай бувад худ арза дорам, з-он, ки нест Эътимодам беш бар шарҳу баёни дигарон. Бошадам сад гуна тӯҳмат, ваҳ, ки ранҷуранд халқ Аз забони хештан, ман аз забони дигарон. Озмӯни дигаронро теғи бедодам запӣ, Дигаре сӯзӣ зи баҳри имтиҳони дигарон. Дигарон мақбулу ман мардуд, к-аз қисми азал, Меҳнат омад з-они ман, ишрат аз они дигарон. Дигаронро васл, ман ҷӯёни қадду оразаш, Ошиқи сарву гулам аз бӯстони дигарон. Коми ҷон ёбанд зи васлат дигарон, Фонӣ накӯст, Гар бурун орӣ паи катл аз миёни дигарон.	Мен ҳажридин ҳалокману у ой бошқаларнннг кўнглнии олувчидир, ўзгалар жони билан тирик туриш қандай мумкин бўлади? Бошқаларнинг ортиқча шарҳ ва  баён қилишига эътимодим бўлмагандан кейин, ўз ҳолимни ўзим қачон арз қила олар эканман? Афсуски, халқ ўз тилидан риёзат тортади, мен бошқалар тилидан юз хил туҳматга қолганман. Бошқани синаш учун менга зулм тиғини урасан, бошқаларни синаш учун бошқа кишини куйдирасан Азал тақсимида  бошқалар мақбулу мен рад этилганман, меҳнат меники ва айшу ишрат бошқаларннки бўлиб келган. Бошқаларга васлу мен қаду оразини излаб юрувчи ошиқман, сарву гулим бошқалар бўстонидан. Бошқалар  жон  мақсудини  васлингдан топади, ҳа, майли, ўлдириш учун Фонийни бошқалар қаторидан чиқарсанг яхшидир.
Мухтараъ Ҳаст алиф гуфтем он боло баред аз мо сухан, Пеши он бадхӯй натвон гуфт алиф боло сухан. Як сухан гӯяд зи васлам бо ҳазорон интизор, Гарчи н-ояд з-ӯ дар оини висол, илло сухан. Мурда будам, як сухан гуфтию рӯҳам тоза шуд, Кай Масеҳо инчунин гуфтаст рӯҳафзо сухан? Гар лабат ҷон хост, ҷустам дар баҳо бӯсе, маранҷ, Ҷони ман, з-он рӯ, ки гардад аз сухан пайдо сухан. Хуш намеояд сухан аз кас ба гушам дар хумор, Соқиё, дигар магӯ дар гардиши саҳбо сухан. Дар сухан маънию дар маънӣ сухан набвад, хамӯш, Пеши риндон то ба кай изҳори маънӣ бо сухан? Фонпё, танҳо ба хилват як сухан дорам ба ёр, 3-он ки чун хилват шавад, набвад маро танҳо сухан.	«У қомат алифдир» дедик, бу сўзни унга айтинглар, у бадфеълнинг  қошида  алифдан  юқори сўз айтиб, (сўзнн иккита қилиб) бўлмайди. Одатида висол тўғрисида сўздан бошқа нарса келмаса-да, минг марталаб интизор бўлганимда васлдан биргина сўз айтади, холос. Мурда эдим, бир сўз айтдингу қайта жон топдим, шундай ҳаётбахш сўзни Исо ҳам айтганмикан-а? Лабинг жон истаганда эвазига мен бир бўса истадим, жоним, ранжима, чунки сўздан сўз пайдо бўлади. Хумор чоғимда  қулоғимга бировнинг сўзи ёқмайди, эй соқий, бундан  кейин  майни  айлантираётганингда гапирма! Сўзда маъною маънода сўз бўлмаса, қачонгача риндлар қошида сўз билан маъно изҳор қиласан? Эй Фоний, хилватда айтишга ёлғиз бир сўзим бор, лекин хилват бўлгач, менда танҳо сўзлаш бўлмайди.
Татаббӯъи Шайх Эй, сад чу мани зор туро даст ба домон, Бас булаҷаб аст ин кунӣ ҷилва хиромон. Мап хоки раҳу гирди сарат гашта шабу рӯз, Аз Арш малоик на чу ман пастмақомон. Ту хисрави хубонию шоҳон ҳама пешат, Дар бандагӣ инак, чу бари шоҳ ғуломон. Дар дӯзахи ҳаҷрам ману шайху талаби хулд, Аз кайфияти шӯъла мапурсед зи Ҳомон. Шуд субҳи ман аз ҳаҷр сияҳ, шукр бигӯед, Аз шамъи рухи дӯст барафрӯхта шомон. Бурдӣ дилам аз ҷою фикандӣ ба сад ошӯб, Ин нақд агар нест писанди ту, ба ҷо мон! Дар кисвати фақранд зи ҷонон ба шикоят, Доман бикаш эй Фопӣ, аз ин хирқа ҳаромон!	Эй, мендек юзлаб зорларнинг қўли этигида бўлган гўзал, хиромон жилва қилишинг ажабдир. Мен   йўлинг тупроғиман,  аммо бошингда кеча-кундуз, мендек паст мақомлар эмас Арш малаклари айланадилар. Сен гўзалларнинг шоҳисан барча шоҳлар, шоҳ олдидаги қуллардек олдингда турадилар. Мен айрилиқ дўзахидаман-у, шайх жаннат истайди, аланга кайфиятини хомлардан сўраманг. Менинг тонгим айрилиқдан қора бўлди, эй шомлари дўст юзидан ёруганлар, шукр қилинглар. Қўнглимни олиб кетдинг-у, юз ошуб билан ташладинг, Агар бу мато сенга ёқмаса, ўз жойига қўй. Фақр кийимида бўла туриб, жонондан шикоят қиладилар, Эй Фоний, бу ҳирқаси ҳаромлардан этагингни торт.
Татаббӯъи Хоҷа Май боядат, ба дайри муғон ою нӯш кун, Имон фидои муғбачаи майфурӯш кун. Дорам сухан ба гӯши ту пинҳон зи муддаӣ, Ҳон, эй ҷавон, насиҳати ин пир гӯш кун. Дар хилвати висол пуро-пур бинӯш май, То кас хабар бурун набарад тарки ҳуш кун. Дар гуфтугӯи ишқ забони дигар бувад, Зоҳид, ту ин тарона надонӣ, хамӯш кун. Чун қавли пири дайр ба айшат далолат аст, Эй хоҷа, истимои нидои сурӯш кун. Акси ту, соқиё, ба рухат лоф зад зи ҳусн, Мункир шавад бигир маю рӯ ба рӯ-ш кун. Эн муғбача, кушо руху Фонисифат ба дайр, Урён зи сатри ҳуш дусад хирқапӯш кун.	Сенга шароб керак бўлса, муғларнинг майхонасига бориб ич! Майфуруш муғбачасига имонингни фидо қил! Даъвогардан яширинча қулоғингга айтадиган сўзим бор, эй йигит, ҳушёр бўл, бу кексанинг насиҳатини эшит! Висол хилватида тўла-тўкис май ич, биров ташқарига хабар олиб кетмасдан илгари ҳушингни тарк қил! Ишқинг гап-сўзида бошқача бир тил бор, эй зоҳид, сен бу таронани тушунмайсан, жим ўтир! Эй хожа, дайр пири сўзи айшу ишратингга далолат қилгандан кейин Жабраил нидосига қулоқ сол. Эй соқий, аксинг юзингга ҳусн лофини урди, агар мункир бўлса қўлингга май олу, унга рўпара қил! Эй муғбача, юзингни очу юзларча хирқапўшларни Фоний каби ҳуш либосидан яланғоч қил.
Татаббӯъи Махдум Зи чашми равшанам н-ояд хаёли он санам берун, Ки акс аз оина ҳаргиз наёрад зад қалам берун. Зи зулфи пурхаму печат гар оҳе баркашам аз дил, Равад монанди зулфат дуди дил пурпечу хам берун. Дарун дарду ғаму берун саросар меҳнатам, яъне Сипоҳи хайли ишқат ҳам дарун бигрифт ҳам берун. Танам шуд хушк он навъ аз ғами ишқат, ки аз ҳар сӯ Тамошоро сар оварданд пайконҳои ғам берун. Ба васлам муғбача бинвохт, берун кай равам аз дайр, Ҳар он к-ӯ маҳрами дил гашт, н-ояд аз ҳарам берун, Ниҳон дорам ғами ишқи туро андар дилу дида, Агар надҳанд розам ашку оҳи дам ба дам берун. Чу Фониро зи фикри он даҳан пурсанд, гӯй, эй дил, Ки аз мулки бақо шуд ҷониби дашти адам берун.	У санамнинг хаёли равшан кўзимдан ташқарига чиқмайди, чунки акс ҳеч маҳал ойнадан ташқарига тушмайди. Кўп ўримли зулфинг занжири хаёлида бир оҳ тортсам, дилим тутуни бамисоли сунбул сочинг каби ўралиб-ўралиб чиқади. Ичим дард билан ғаму, ташим бошдан оёқ кулфат, яъни ишқинг лашкари ҳам ичиму ҳам ташимни ўраб олган. Ишқинг ғамидан таним шундай қуридики, ғам ўқлари ҳар томондан томоша учун бошларини ташқарига чиқардилар. Муғбачалар васли билан сийлади, дайрдан ташқарига қандай чиқай? дилга маҳрам бўлган одам ҳарамдан ташқарига чиқмайди. Агар кўз ёшим билан оҳим дам-бадам сирримни ошкор этмасалар, сенинг ишқинг ғамини дилим билан дийдамда яшираман. Эй дил, у ёр оғзи фикрида Фоний қандай деб сўрасалар, у бақо мулкидан йўқлик дашти томон чиқиб кетди,  деб жавоб бер.
Мухтараъ Ту гаштӣ каҷкулоҳи ҷумла шоҳон, Ғалат гуфтам, ки шоҳи каҷкулоҳон. Чи ҳусн аст ин, ки хуни ҳар ки резӣ, Ниҳад сар пеши рӯят узрхоҳон. Чу ишқат даъвии хунам намуда, Ду чашми хунфишонам шуд гувоҳон. Занахдонат чу ёбам, барканам дил, Зи себи равза не, себи Сипоҳон. Ба ҳачрат хун равад аз мардуми чашм, Ба ишқам сурх рӯ з-ин рӯсиёҳон. Зи маҳрумӣ гуноҳи худ надонам Чу рези хуни хайли бегуноҳон. Ба Фонӣ бин, ки андозанд гоҳе Назар сӯи гадоён подшоҳон.	Сен барча подшоҳларнинг кажкулоҳисан, йўқ, янглишдим, кажкулоҳлар подшоҳисан. Бу қандай ҳуснки, кимнинг қонини тўксанг, узр айтиб, юзинг олдида бош қўяди. Ишқинг қонимни даъво қилса, қон сочувчи икки кўзим икки гувоҳдир. Сенинг бағбақангни топганимда Исфаҳон олмасидан эмас, жаннат  олмасидан  ҳам  қўнглимни  узаман.   Ҳажрингда кўз мардумидан қон оқади, бу юзи қоралар  (кўзларим)  ишқинг билан қизилдир. Гуноҳсизлар қонини тўкдинг, менинг қонимни тўкмадинг, гуноҳим нима эди, билмайман. Фонийга бир қара! Чунки баъзида подшоҳлар гадолар томонга ҳам назар ташлайдилар.
Татаббуъи Махдум Ринде, ки по бурун ниҳад аз дайри сархушон, Ҳаст аз улуввашон ба раҳаш фарқи саркашон. Маҷнунвашону васл куҷо, з-он ки по ниҳанд Бо сад ҳаросу бим ба кӯяш паривашон. Хуш он ки шуд зи дунию уқбо ба майкада, Доманкашон аз ину аз он остинфишон.   Чун даркашид як ду қадаҳ в-он гаҳаш намонд, Не аз маю на майкада, не аз худаш нишон. Махфист сирри кор аз он шуд далели ҷаҳл, Бар аҳли баҳсу мадраса даъвии илмашон. Руҳуллаҳаш зи торами меҳр аст ҷуръахоҳ, Бар боми дайри пири муғон бин қадаҳкашон. Фонӣ, ба роҳи фақру фано хок агар шавӣ, Болои чарх ҷой кунӣ аз улуввашон.	Ширакайф бир ринд дайрдан чиқса, унинг олий мартабасидан саркашларнинг   (бош тортувчиларнинг) боши унинг   йўлидадир. Мажнунга ўхшаганлар қайдаю, васл қайда? Чунки паривашлар юз қўрқув билан унинг кўчасига қадам қўядилар. Дунёдан  этак ва  охиратдан  енг силкиб,  майхонага борган киши хурсанд бўлади. Бир-икки қадаҳ симиргач, на майдан, на майхонадан ва на ўзидан нишон қолади. Ишнинг сири яширин, шунинг учун баҳсу мадраса аҳлининг илм даъво қилишлари нодонликларига далилдир. Муғлар пири дайр томида қадаҳ ичаётганда Исо қуёш тоқидан туриб бир қултум май сўрайди. Фоний, агар фақру фано йўлида тупроқ бўлсанг, шаъну  шавкатинг улуғлигидан чархнинг тўридан жой оласан.
Татаббӯъи Хоҷа Исмат Чу хоки роҳи туем, эй ту шоҳи ҷуръакашон, Зи нимхӯрди маят ҷуръае ба хок фишон. Ҳазор шарм зи динам, ки ҳар шаб аз мастӣ, Муғон бурун фиканандам зи хоки дайр кашон. Саҳар зи ранҷи хуморем нохуш, эй соқӣ, Бисоз, мон ба ду ҷоми маи сабӯҳ хушон. Зи ҷоми васли ту сероб софнӯшонанд, Чӣ шуд, ба дурдкашон низ қатрае бичашон? Ғуломи пири муғонам, ки хоки дайрашро Ба боли хеш бирӯбад малак зи рифъати шон. Чӣ ҳадди номи ту бурдан, ки ман ба ишқи туам, Ғуломи моҳвашон, эй ту шоҳи моҳвашон? Маҷӯ нишонаи Фонӣ, ки то бишуд ошиқ, Аз ӯ ба дашти фано кас наёфт ному нншон.	Эй майхўрлар шоҳи, мен йўлинг тупроғиман, Майинг сарқитидан  бир қултумни бу тупроққа соч! Диним олдида минг уятдаман, чунки ҳар кеча  мастлигимдан муғлар мени дайр тупроғидан судрай-судрай ташқарига чиқариб ташлайдилар. Эй соқий, саҳарда хумор дардидан нохушмиз, икки қадаҳ тонг майи билан бизни хурсанд қил! Васлинг жомидан  тиниқ  май  ичувчилар  серобдирлар, қуйқа симирувчиларга ҳам бир томчи ичирсанг, нима қилибди? Мен майхонаси тупроғини  фаришталар қанотлари билан супурадиган муғлар пирининг қулиман. Эй маҳвашларнинг подшоҳи, ишқинг туфайли маҳвашларнинг қулиман. номингни тилга олишга қандай ҳаддим сиғсин? Фонийнинг нишонасини излама! Чунки у ошнқ бўлгандан бери фано даштида ҳеч кимса ундан ному нишон топгани йўқ.
Татаббӯъи Хоҷа Субҳ аст файз агар талабӣ, тарки хоб кун, То чанд масти хоб, қадаҳ пуршароб кун?! Моро ба шиша май фикану, аз итобу лутф Не санги хора афкану не лаъли ноб кун. Мурдам дар интизори ту, эй умри нозанин, Як дам ба омадан, на ба рафтан шитоб кун.. Рӯзӣ муқаддар аст, нагардад зиёду кам, Гар ту виқор варз ва гар изтироб кун. Эй маҳ, туро ҳамерасад, аз мастию ғурур Хоҳӣ ба чарх нозу ба анҷум итоб кун. Назди вуҷуди ишқ бақои сипеҳрро, Бар рӯи оби баҳр қиёси ҳубоб кун. Фонӣ, шаби висол маи беҳисоб дор, В-онро ба мо ба умри мухаллад ҳисоб кун.	Тонг чоғидир, файз талаб қилсанг, уйқуни тарк эт, қачонгача маст уйқуда ётасан, қадаҳга шароб тўлдир. Шишамизга май қую, койиш ва лутфдан тош ҳам отма, лаъл ноб ҳам. Эй нозанин умр, интизорингда ўлдим, кетишга эмас, бир нафас келишга шошил. Ризқ тақдирга ёзилгандир, хоҳ ҳаракат қил, хоҳ қилма, ортиқ ёхуд кам бўлмайди. Эй жонон, сенга ризқ ҳамиша етиб туради, мастлигу ғурурингда хоҳ чархга ноз қилу хоҳ юлдузга итоб айла. Ишқ вужуди олдида осмоннинг бақосини денгиз суви бетидаги кўпикка қиёс қил! Эй Фоний,  висол  кечаси бизга беҳисоб май туту уни биз учун мангу умр деб ҳисобла!
Татаббӯъи Хоҷа Ғами субҳат зи маю ҷом чӣ хоҳад будан, Чун напайдост, ки то шом чи хоҳад будан? Гӯ: бидонед ҳама кас қадаҳ оғоз кунем, Кас надонист, ки анҷом чӣ хоҳад будан? Андарин дайри куҳан тоза дилороме ҷӯй, Нест маълум, ки ором чӣ хоҳад будан? Чанд пурсӣ чи бувад коми ту аз гулшани даҳр, Ҷуз маю ёри гуландом чӣ хоҳад будан? Зоти Ҳақ боқию кавнайн ба ҷуз нақшу хаёл, Андар оинаи авҳом чӣ хоҳад будан? Некномони риёпешаи ҳосидро кор, Ҷуз ҷафои мани бадном чӣ хоҳад будан? Аз лабат н-омада ҳаргиз чу маро ҷуз дашном, Бӯсае низ ба дашном чӣ хоҳад будан? Фониё, ҷуз ба фано васл, ки хоҳӣ аз дӯст, Ҷуз хаёлу тамаъи хом чӣ хоҳад будан.	Шомгача нима бўлиши маълум бўлмагач, маю жом билан тонгнинг ғами нима бўларди? Ҳаммага  айт, май сипқаришга бошлаганимиздан огоҳ бўлишсин, охири нима  бўлишини ҳеч кимса билмаяжакдир. Бу кўҳна дайрда янги бир дилором изла, негаки, орому қарор нима бўлиши маълум эмас. «Олам гулшанидан мақсудинг нима?» деб неча марта сўрайсан? Май  билан  гулбадан ёрдан  бўлак нима  бўларди. Ҳақнинг зоти абадийдир, ваҳм ойинасида икки дунё нақшу хаёлидан бошқа нима бўларди? Ҳунарлари риёю ҳасадчилик бўлган пок номлиларнинг ишлари мен бадномга жафо қилишдан бошқа нима бўларди? Лабингдан мени таҳқир этишдан бошқа нарса чиқмади, таҳқир билан бизга бўса ҳам бўлса, нима бўларди? Эй Фоний, фано бўлмай туриб, дўстдан васл сўрайсан, бу — хаёл ва хом тамаъдан бўлак нима бўлажакдир?
Мухтараъ Кӯҳна сафоли дайр бин, к-оинаи сафост ин, Пур маи соф агар шавад, ҷоми ҷаҳоннамост ин. Ҷоми Ҷамат агар бувад в-оинаи Сикандарӣ, Ин чу ба ҷои ҳарду шуд, бин ба шараф куҷост ин. Ман ба фироқ ҷон диҳам, ӯ ба висол ҷони халқ Дар раҳи ишқ инчунин зулм куҷо равост ин? Васл надошт муғтанам, дил ба фироқ асир шуд, Ҳар ки нагуфт шукри он, оқибаташ сазост ин. Ман ба балои меҳри ӯ хок, валек ҳар дам ӯ, Гашта балои дигаре, ваҳ, чӣ аҷаб балост ин! Ҷон ба баҳои бӯсае бурд, чу хостам, бигуфт: Рӯзе адо бихоҳамаш кард, аҷаб адост ин. Фонӣ агар қадам занад, шайх марав ба бори уҷб, Савмаъаи риё мадон, бодияи фаност ин.	Дайрнинг бу эски сафолини сафо ойинаси деб бил, агар мусаффо май билан тўла бўлса, бу жаҳоннамо, жомдир. Агар қўлингда Жамшид жомию Искандар оинаси бўлса, бу (дайр сафоли) ҳар иккови ўрнини босади, қара, шарофатда қайси ўринда экан. Мен ёр фироқида жон бераману у висол билан халққа жон бахш этади, ишқ йўлида бундай зулм қандай раво бўлади? Васлни ғанимат билмагани учун дил фироққа асир тушди, кимда-ким  висолга  шукр  қилмас экан,  оқибати шундай бўлади. Мен унинг муҳаббати балоси билан тупроқ бўлдим, лекин у қандай балоки, ҳар нафасда бошқа турли балога айланади. Бир бўса баҳосига жонимни олиб кетди, ўша ваъда қилган бўсасини сўрасам: «Бир куни ваъдамга вафо қиламан» деди, бу ажойиб нозу карашмадир. Эй шайх, Фоний қадам ташласа, сен такаббурлик юки бнлан  (у ерга) борма, у ерни риё ибодатхонаси деб ўйлама,   бу — фано саҳросидир.
Айзан Чӣ ҳол аст, ки соқиро чу давр афтад ба сӯи ман, Диҳад соғар зи паҳлӯ нонашаста рӯ ба рӯи ман. Аз он сон майкашам ҳар дам гулӯ дар хидмати соқӣ, Ки ҳар к-ӯ бингарад донад, ки мехорад гулӯи ман. Шикебам нест аз як тори мӯяш, з-он ки дар ёрӣ Ба ӯ вобастагиҳо ҳаст аз ҳар тори мӯи ман. Туро чӣ ҳусну ман чӣ орзӯмандам, ки дар ёрӣ Чи ҳуснат лаҳза-лаҳза беш гардад орзӯи ман. Ману дилро аҷаб хӯест, к-он дар ишқу расвоӣ Ба хӯи ӯ ману ӯ барнамеояд ба хӯи ман. Дар ин дайри куҳан ҳар сӯ сабӯкаш беҳаданд, аммо Расид андар миён санги балият бар сабӯи ман. Наёсоям даме беҷустуҷӯям, Фониё, гарчи Надорад фоида бе хоҳиши ӯ ҷустуҷӯи ман.	Бу қандай ҳолатки, давр навбати менга етганда соқий рўпарамга ўтирмасдан, пиёлани ёнбошимдан узатади. Соқий хизматида ҳар лаҳзада томоқ қириб ўтираман, кўрган одамлар эса мени томоғи қичияпти деб ўйлашади. Унинг бир тола мўйидан ажралишга ҳам сабру тоқатим йўқ, чунки унинг ҳар тола мўйига ўзимнинг ҳар тола мўйим билан боғланганман. Сенда қандай ҳусну ва менда қандай орзуки, ёрликда ҳуснинг каби лаҳза-лаҳза менинг орзуим ҳам ортади. Ишқу  расволикда   мен  билан  дилимнинг  ажойиб  бир одати бор, менинг одатимга унинг ва унинг одатига менинг одатим тўғри келмайди. Бу кўҳна дайрда ҳар томонда кўза ташувчилар ҳадсиз кўп, аммо шу ўртада бало тоши менинг кўзамга тегди. Эй Фоний, унинг истагисиз ахтаришларинг фойда бермаса ҳам, ахтаришдан бир дақиқа ҳам тинчимайсан.
Татаббӯъи Хоҷа Он гул, ки нӯшад май бо рақибон, Бинанду миранд мискин ғарибон. Эй гул, ба гулшан чун ҷилва созӣ, Афғон макун айб аз андалебон. Чун булбулу гул бе ҳам мабодо Ишқи муҳиббон, ҳусни ҳабибон. Бе ёр аз мо тоқат маҷӯед, 3-он рӯ, ки хастем аз ношикебон. Чун захми сина пӯшида дорем? Созад чу зоҳир чоки гиребон. Маст ӯ фикандам сар зери пояш, Эй дил, Худоро аз ҷо макебон. Фонӣ, насибе з-он маҳвашат нест, Хуш бо насибӣ аз бенасибон.	У гул рақиблар билан май ичса, мискин ғариблар кўрадилару ўладилар. Эй гул, гулшанда жилва қилганингда булбуллар сайраса, айб қилма. Ошиқлар ишқи гўзаллар ҳусни булбулу гул сингари бирлашмасдан турмасин! Биз сабрсизлардан бўлганимиз учун биздан ёрсиз сабру тоқат изламанг! Сийна яраси ёқамиз чокидан кўриниб тургач, уни қандай яшира оламиз? У маст, мен бошимни оёғи остига. ташладим, эй дил, Худо ҳаққи жойимдан ағдарма! Эй Фоний, у маҳвашдан насибанг йўқ, лекин бенасиблардан яхши насиблисан.