II. «АЙН-УЛ-ҲАЁТ» ДАР   НАЪТИ РАСУЛ АЛАЙҲИС-С АЛАВОТ12 1. Ҳоҷибони шаб чу шодурвони савдо афгананд, Ҷилва дар ханли бутони моҳсимо афгананд. 2. Сад ҳазорон кирми шабтоб аз шабистони сипеҳр, Ламъаҳо бар пардаи шабгуни ғабро афгананд. 3. Ҳар замон сад гуна ашколи бадеъ аз килки сунъ, Нақшбандони қадар бар тоқи хазро афгананд. 4. Ашкрезон наъш бар дӯши банот аз сӯги меҳр, Ҷумла бар сарҳо паранди анбаросо афгананд. 5. Қутб чун пири батамкин в-ахтару анҷум самоъ, Чун муридон гирди пири пойбарҷо афгананд. 6. Симбар туркони котил аз меҷарра баста саф, То ба мулки офият дар даҳр яғмо афгананд. 7. Булаҷаб туркон, ки ҳар дам ҳиндуосо аз шаҳоб, Ҳарбаҳои симгун ҳар сӯй амдо афгананд. 8. Дар чунин  ҳарб аз барои тӯъма насрайни фалак, Гоҳ бикшоянду гоҳе болҳоро афгананд. 9. Раста бедоранд дурҷи дур зи шохи гови ганҷ Дида ононе, ки бар Савру Сурайё афгананд. 10. Насри воқеъ дар дил ояд-шон зи рӯи эътибор, Чашм агар бар нуқтаҳои шини шеъро афгананд. 11. Моҳи нав бошад миёни хайли атфоли нуҷум, Устухоне, к-аш ба бозӣ шаб ба саҳро афгананд. 12. Гирди шамъи моҳ хуффошони симини нуҷум, Хешро парвонаосо зеру боло афгананд. 13. Зӯҳраро бар чамбари даф пӯст аз шакли қамар, Мутрибони чарх баҳри лаҳн хунё афгананд. 14. Тири раммоле, ки баҳри ғайбати меҳр ахтарон,    Бар бисоташ музди раммолӣ дирамҳо афгананд. 15. Меҳрро ёбанд гоҳе ҷониби шарқаш хабар, Шаш раванда чун суроғашро ба ҳар ҷо афгананд. 16. Чобуки гардун   ба нӯги найза бирбоянд агар, Ҳалқаи даври ҷадӣ бар дашти ҳайҷо афгананд. 17. Зоҳиди афлокро саҷҷодаи нуру сафо, Дар шабе з-инсон аҷаб аз баҳри эҳё афгананд. 18. Кутволи ҳисни гардун чун намояд расми пос, Аз машоил равшанӣ дар чархи воло афгананд. 19. Бар чунин ҳангома хайли лӯъбатони собитот, Чашм аз  ҳаштум ғураф баҳри тамошо афгананд. 20. Хайли анҷум з-ихтиёри чархи аъзам дам ба дам, Хешро аз пояи аъло ба адно афгананд. 21. Чарх бо он чашмбозӣ, анҷумаш бо он сипеҳр, Руқъаҳои чашмбандӣ сӯи дунё афгананд. 22. Ахтарон аз айни бехобию ноосудагӣ, Хоби осоиш ба чашми пиру барно афгананд. 23. Ғайри ушшоқи балокаш, к-аз ғами ҳиҷрон чу ман, Наъраи  «во ҳасрато!» бар чархи мино афгананд. 24. Халқи беишқу вафо монда ба хоб, аммо сагон Дар вафои ошиқон то субҳ ғавғо афгананд. 25. Эй, хуш ононе, ки карда хобро бар худ ҳаром, Дар чунин шаб бар фалак оҳи шабосо афгананд. 26. 3-оби чашми ҳасрат аввал дода зоҳирро вузу, Оташ аз ботин ба ҷони ношикебо афгананд. 27. Хешро бар гӯшаи меҳроби тақво афгананд, Сар ба хоки даргаҳи Эзид таоло афгананд. 28. 3-оҳи ҳасрат парда бар рухсораи ахтар кашанд, 3-ашки маҳҷурӣ халал дар тоқи хазро афгананд. 29. Чун ба тавфи равзаи хилватгаҳи дил рӯ ниҳанд, Бурқаи номаҳрамӣ бар рӯи ҳавро афгананд. 30. Бар бисоти қурби васл ар лаҳзае сокин шаванд, Дида бар хайли малоик аз мувосо афгананд. 31. Бар сипеҳри иззу тамкин гар даме манзил кунанд, Аз тазалзул раъша гардунро бар аъзо афгананд. 32. Гар сӯи нузҳатгаҳи ҷамъи вусул оранд рӯй, Хоки нисён бар сари дунёву уқбо афгананд. 33. Ҳаст уммеди Фонӣ ин давлат, ки гардад хоки роҳ, Ҳар куҷо ин раҳравони гармрав по афгананд. 34. Нисфи ин водии зулматро чу навбат бигзарад, Навбатдорони шаҳ дар кӯс ово афгананд. 35. Аз ғиреви кӯсу бонги ною ғавғои нафир, Растахез андар хами тоқи муалло афгананд. 36. Чашм накшояд зи ғафлат мурдагони хобро, Гарчи сӯри ҳашр аз фарёди сурно афгананд. 37. Боз баҳри бут парастидан пагаҳхезони куфр, Нолаи ноқусро дар дайри тарсо афгананд. 38. Роҳибони масти мусҳафсӯзи ин дайри кӯҳан, Дар миён оини зуннору чалипо афгананд. 39. Комилони куфри  лои лоту лои лоилоҳ, Тавъамон дида дар иллаллоҳ муҳоко афгананд. 40. Мӯъзинони субҳи «Субҳоноллоҳ», аз ғайратзанон, Ғулғули «Аллоҳу акбар» бе муҳобо афгананд. 41. Боз риндони хароботи муғон ҷоми сабӯҳ, Дар миён оранду тарҳи даври саҳбо афгананд. 42. Вақти хушҳолӣ зи бода ошиқони покбоз, Дида пинҳон гаҳ-гаҳе бар ёри зебо афгананд. 43. Гулрухон чун гул гиребон чоку чун мурғони боғ, Ошиқони бехуд аз мастӣ алоло афгананд. 44. То ки меъморони гардун қасри чархи тираро Фарши сим аз партави субҳи зарандо афгананд. 45. Шомро чун қатъ дар зулфи сумансо афгананд, Дар суманбӯёни субҳ оини ғавғо афгананд. 46. Равшанӣ дар арсаи олам, ки аз шаб тира буд Аз талолоҳои субҳи оламоро афгананд. 47. Тайласони сӯфии рӯз аз таҳи шабгун лиҳоф, Карда берун бар сари дӯшаш ба паҳно афгананд. 48. Жолаи анҷум, ки бошад дар шабистони сипеҳр, Дар гудоз аз машъали сӯзон байзо афгананд. 49. Гар судоъе бошад аз савдои шаб офоқро, Сандали пешонияш аз абри ҳамро афгананд. 50. Хоста партав зи шамъи Юсуфи Мисрӣ ҷамол, Нур дар зиндони Шоми ваҳшатафзо афгананд. 51. Офтоби пардагиро ҷониби рӯз оваранд, Юсуфи гумгаштаро сӯи Зулайхо афгананд. 52. Сар ба сар аз хоби ғафлат чашм бикшоянд халқ, Чун қиёмат муждаи эҳё ба мавто афгананд. 53. Оҷизони шаҳвату тардоманӣ бо сад шитоб, Хешро дар об аз кисват муарро афгананд. 54. Ҳақпарастон камтар аз таҳқиқу аз тақлид беш, Сӯи масҷид рафта худро бар мусалло афгананд. 55. Аҳли қилу қол ҳар сӯ аз паи илзоми хасм. Чашмро аз хоб ношуста бар аҷзо афгананд. 56. Девмардум, яъне аҳли байъ баҳри раҳзанӣ, Ҳар яке худро ба сӯқ андар ба маъво афгананд. 57. Дар замони байъ чун туғён кунад инсофашон, Бӯрёро тӯҳмати зарбафтколо афгананд. 58. Кофирони даргаҳи қозӣ паи як ҳабба сим,   Хонумони сад мусулмонро ба фатво афгананд. 59. Золимони соҳиби девон ба нӯги килки тез, Қофро аз ъайн агар ёбанд, аз по афгананд. 60. Беҳамиятваш забунон хешро аз ҳирси шум, Бар дари ҳамчун худӣ баҳри таманно афгананд. 61. Аз ҳиял тифлони мактабро ба дилҳо изтироб, Нукта бе тақриб ронда дида ҳар ҷо афгананд. 62. Пойбандони аёл аз баҳри касби ризқашон, По ба шаҳру кӯй ҳар сӯ ошкоро афгананд. 63. Борбандони сафаркарда сӯи манзил хиром, Бор накшода марокибро ба маръо афгананд. 64. Ҷонгудозон оташ андар ҷони шайдо афгананд, Барқсон худро фарози хору хоро афгананд. 65. Бо ниёзу аҷз аз реги биёбон бештар. Рӯди сайли ашк сӯи реги Батҳо афгананд.13 66. Нақди ҷон бар дасту сими ашк бар ораз фишон, Сар  ба хоки қиблагоҳи дину дунё афгананд. 67. Хоҷаи кавнайну фахри анбиё, к-асҳоби ӯ Соя бар   хуршед, бал Арши муалло афгананд. 68. Гарди роҳаш ахтарон дар дидаи равшан кашанд,   Хоки пояш равшанон дар чашми бино афгананд. 69. Муддао бошад биҳиштоин дарашро рӯфтан, Ҳуриён бар чеҳра чун зулфи мутарро афгананд. 70. Қасдашон ҷуз соя афгандан набошад дар раҳаш, Хулдиён дар ҷилва чун қадҳои раъно  афгананд. 71. Дар шаби меъроҷ пояндози рахшаш аҳли Арш, Аз дури ахтар мукаллал сабз дебо афгананд. 72. Чун фалакпаймо Буроқ андар рикоби ӯ кашанд, Ғошия аз Меҳр баста, зин зи Ҷавзо афгананд. 73. Қабли чандин сол бинанд офтобаш зери абр, Чун ҳарифон бор дар дайри Буҳайро афгананд. 74. Нақшбандони қазо тарҳи ҳазорон офтоб, Гоҳ пӯя бар замин аз пои Қусво афгананд. 75. Ҳам рисолат, ҳам нубувват буда хоси зоти ӯ, Пеш аз он к-овозаи ирсолу анбо афгананд. 76. Аз раҳи иззат шутурмурғони барри баҳри ту, Бар малоик сояи рифқу мадоро афгананд 77. Мусҳафатро дӯхта аз ҳуллаи ҷаннат ғилоф, Тугмаҳо аз ҷавзаҳар бар раҳли ҷавзо афгананд. 78. Ҳоҷибони даргаҳи қудратгаҳи қурби вусул, Бар дари борат асо дар пеши Мусо афгананд. 79. Нӯҳ фалак ёбанд рокеъ навбати хамси туро, Дидаро гар бар ҳисоби ҳарфи Тоҳо афгананд. 80. Ҳам баробар дон ба тарзи чордаҳ маъсумро, 3-онки дар исмат халал дар кори Яҳё14 афгананд. 81. Ҳаст машҳур  ин, ки Наҷмиддинвашони умматат, Ҷазба бахшанд аз яқин бар саг назар то афгананд. 82. Остонатро сагон бошанд к-андар як назар, Сад халал дар кори Наҷмиддини Кубро15 афгананд. 83. Зери тобути шаҳиди теғи шавқат хешро, Ҳар нафас баҳри шараф сад чун Масеҳо афгананд. 84. Кӯдакони новакандози қазои ҳикматат, Сад камонча дар буни реши атиббо афгананд. 85. Насру фатҳи эзидӣ бошад қарини ҷайши ту, Бар сафаш гар чашм чун сатри «Изоҷо» афгананд. 86. Раъяти ҷайши ту чун дӯзанд хайётони сунъ,   Шуққаашро зинати «Инно фатаҳно»16 афгананд. 87. Аз ғубори тираи хайлат димоғу чашмро,      Аршиён ҳам тӯтиё, ҳам мушки соро афгананд. 88. Н-ояд аз кӯҳи бало он к-ояд аз як мушти хок, К-аш зафарҷӯёни теғат сӯи аъдо афгананд. 89. Ҳаст то домони ҳашрат мулк дар тавқеъи дин, Муншиёни сунъ чун домони туғро афгананд. 90. Аз аҳодисат саҳеҳиро равот андар рақам, Бору боб аз ҳадди Батҳо то Бухоро афгананд. 17 91. Донаи Одам бувад бедом шайтон ҳар яке,   Устухонҳое, ки худдомат зи хурмо афгананд. 92. Аршпарвозон бияндозанд худро дар раҳат, Ҳамчу мурғоне, ки худро пеши Анқо афгананд. 93. Ё расулаллоҳ, ба ҳолам бин, ки меҳру моҳи нур, Ҳам бар адно афгананд, арчи бар аъло афгананд. 94. Подшоҳон дида рӯзи ҷашн бар шерони нар, Афгананду бар сагонат дил ҳамоно афгананд. 95. То ба кай хайли шаётин дам ба дам сад васваса   Дар дили ошуфтаам пинҳону пайдо афганаид. 96. Исианфосон аҷаб набвад ки чашми марҳамат,     Гаҳ-гаҳе бар ҳоли тарсоёни марзо афгананд. 97. Лек маълулам чунон к-имкон набошад зистан, Сад Масеҳ ар сояам баҳри мудово афгананд. 98. Ҳам магар рашҳе зи шарбатхонаи эҳсони ту, Дар гулуи ин алили нотавоно афгананд. 99. В-он замон ҳар дам дусад мурда зи нутқи Исавӣ, Рӯҳи худ дар поям аз баҳри тавалло афгананд. 100. То бад-он анфос наътатро сароям ончунон, К-аш малоик рӯҳсораш зи боло афгананд. 101. Ҳарфе аз наътат, ки бинвисам малоик нуқтааш, Аз саводи дидаҳои навмфарсо афгананд. 102. Аз зилоли инчунин наъте агар лабташнагон, Қатрае бар ҳалқи хушки ранҷпаймо афгананд. 103. Баъд аз он амвот ҷон ёбанд, агар оби даҳан Бар фаромӯшгаштагони хоки ғабро афгананд. 104. Гар ниҳам «Айн ул-ҳаёт» — аш ном шояд з-он ки халқ, Аз насимаш ҷони нав дар ҷисми мавто афгананд. 105. Дар адад ёбанд байташ тавъами оби бақо, Дар ҳисоби ӯ назар гар сӯи имло афгананд. 106. Ё Раб, он рӯзам шафоат аз ҳабиби худ расон, К-аҳли исёнро ба дӯзах бе муҳобо афгананд.

I.    РАСУЛ АЛАЙҲИС-САЛАВОТ НАЪТИ ҲАҚИДА «АЙН УЛ-ҲАЁТ»! (ҲАЁТ БУЛОҒИ) ҚАСИДАСИ 1.  Тун пардадорлари қора чодирларини ёйган чоғларида ой юзли бутлар  тўдаси (юлдузлар)га жилва қиладилар. 2.  Осмон зулматидан юз минглаб ялтироқ қуртлар (юлдузлар) ернинг қоп-қора пардасига шуълалар сочадилар. 3. Тақдир наққошлари қудрат қалами билан ҳар лаҳза яшил осмон тоқига юз хил ажойиб шакллар чизадилар. 4.  Қуёшга мотам тутиб, наъш* (юлдузлари) банот**(юлдузлари)нинг елкасида кўз ёш тўкади, барчаси бошига анбарли ҳарир рўмол ташлаб олган. 5.  Қутб юлдузи ўртада пири комилдек турар, унинг атрофида ахтару юлдузлар самоъ қилиб, муридлар каби оёғларини ҳаракатлантирадилар. 6.  Кумушранг қотил турклар (юлдузлар тўдаси) «каҳ-кашон» (сомон йўли)дан саф тортиб, дунёнинг офият (тинчлик) мамлакатига яғмо соладилар. 7.  Булар ажойиб турклардурки, ҳиндуларга ўхшаб ҳар дам шиҳоб (метеор, учар юлдуз)дан ясалган қуролларини қасдан чор атрофга отадилар. 8.  Бундай уруш пайтида фалак насрайни***учун гоҳ қанотларини очиб, гоҳ ёпадилар. 9.  Савр (ҳўкиз буржи) ва Сурайё (Ҳулкар) юлдузига кўз тикканлар, ҳўкиз буржининг шох ва хазиналаридан тўлган дур қутичаларининг (само) дўконларида тизилиб турганини кўрадилар. 10. Агар шеъро*юлдузининг нуқталарига назар ташласалар, эътиборни тортиб, Насри Воқиъ (каргас шаклидаги ёруғ юлдуз)ни ёдга соладилар. 11. Янги ой юлдуз болаларининг орасида тунда ўйнаш учун саҳрога ташланган суяк кабидир. 12. Ой шамининг атрофида юлдузларнинг кумуш кўршапалаклари парвоналар каби ўзларини юқорига, пастга урадилар. 13.Чарх созандаларининг кунлаб, ашула айтишлари учун Зуҳра (юлдузи) қўлидаги доира чамбарагининг терисини ой шаклида ясаб олган. 14.Тир (Аторуд) юлдузи бир раммол (фолбин)дурки, Қуёшнинг ғойиб бўлганига мотам тутиб фол очади, юлдузлар (унинг) бисоти (палоси)га фолбинлик ҳақи учун тангалар ташлайдилар. 15. Олти кезувчи (Зуҳал, Муштарий, Зуҳра, Миррих, Аторуд, Ой) баъзан Қуёшни шарқ томондан дараклаб, ҳар томонга хабар юборадилар. 16. Чаққон фалак Жадй буржининг ҳалқасини найзаси учига илиб (олиб) жанг даштига отиб юборади. 17. Фалак зоҳиди (Муштарий) юлдузининг соф нурдан ажойиб жойнамози бўлиб, тунни ибодат билан бедор ўтказиш учун уни тўшаб олади. 18. Осмон қалъасининг соқчиси (посбони) бўлган (Зуҳал) юлдузи вазифасини бажаришга киришгач, машъалалар ёқиб, юқори оламни равшан килади. 19. Шундай бир ҳангомада ўйинчоқ (қўғирчоқ) собит юлдузлар томоша қилиш учун саккизинчи фалак болохоналаридан ўзларини пастга отадилар. 20.  Бир гуруҳ (тўда) юлдузлар азамат чарх хоҳиши билан ўзларини юқори поядан қуни пояга ташлаб юборадилар. 21. Чарх найрангбозлиги, осмон эса юлдузлари билан дунё томонга найрангли мактублар жўнатадилар. 22. Юлдузлар кексаю ёшнинг бедор ва беором кўзларига фароғат уйқусини келтирадилар. 23. Мен каби ҳижрон (айрилиқ) балосига мубтало бўлганлар мовий осмонга қараб «во ҳасрато!» дея наъра тортадилар. 24. Ишқсиз, вафосиз кишилар уйқуга чўмишади, аммо итлар ошиқларга вафо кўрсатиб, тонггача ғавғо қиладилар. 25.  Қандай бахтли инсонларки, ўзларига уйқуни ҳаром қилиб, бундай кечада тун каби «оҳ» тортадилар. 26. Аввал ҳасратли кўз ёшларидан зоҳирларини таҳорат қилдириб (поклаб) (сўнгра) ботиндаги сабрсиз жонларига оташ соладилар. 27. Улар ўзларини тақво меҳроби гўшасига ташлаб, Тангри таоло даргоҳи тупроғига бошларини (саждага) қўядилар. 28. Оҳу ҳасратдан юлдузларнинг юзларига парда тортиб, айрилиқ кўз ёшидан фалак тоқига зарар етказадилар. 29. Дил хилватгоҳи боғини тавоф қилишга киришганларида, гўзал маъшуқа юзига номаҳрамлнк пардасини ёпадилар... 30. Висол қурби (яқинлиги) бисотида бир лаҳза сокин бўлсалар, фаришталар тоифасига муроса учун нигоҳ ташлаб қўядилар. 31. Иззату тамкин (виқор, ҳайбат) осмонида бир дам манзил қурсалар, титроқдан фалак аъзосига ҳаяжонлар соладилар. 32. Агар висол жамъи ишратгоҳига юзлансалар, дунё ва уқбо (охират) бошига унутиш тупроғини сочадилар. 33. Солик йўлчилар кайси жойгаки қадам боссалар Фоний (Навоий) улар йўлида тупроқ бўлиш давлатини орзу қилади. 34. Бу зулмат водийси ярмининг навбатн ўтди, қудратли подшоҳлар гали келганда, катта ноғораларда овоз чиқарадилар. 35. Улкан ноғоранинг шовқин-суронию карнай бонги, нолаю фарёдлардан юксак фалак тоқининг хамига қиёмат ғавғосини соладилар. 36. Сурнай фарёдидан қиёмат сурининг ғавғоси турса (қўпса) ҳам ўликдек уйқуга чўмганлар ғафлатдан кўзларини очолмайдилар. 37. Бутга чўқиниш учун эрта турувчи кофирлар ноқус (катта қўнғироқ) ноласини тарсоларнинг ибодатхонасида жаранглатадилар. 38.    Бу кўҳна дунёнинг Қуръонни куйдирувчи маст роҳиблари, белларига зуннор боғлаб, бўйниларига хоч тақадилар. 39. «Лот» деган бутни ва «Аллоҳ йўқ» деган сўзни инкор қилувчи. Комил инсонлар «илло» ва «Аллоҳ» сўзларини (ёнма-ён) қўшиб «иллаллоҳ», яъни «...фақат ёлғиз Аллоҳ бор»лигидан гап-сўз қиладилар* 40. Субҳоналлоҳ! Тонгда азон айтувчилар ғайрат билан «Аллоҳу акбар» (Аллоҳ улуғдир!) такбирини шукуҳ ва баралла айтадилар. 41. Яна муғлар хароботининг риндлари тонгги шароб жомини ўртага қўйиб, май ичиш вақтининг режасини тузадилар. 42. Садоқатли ошиқлар майдан хушхол бўлган вақтларида, гоҳ-гоҳида кўзларини пинҳона ёр томонга ташлаб қўядилар. 43. Гул юзлиларнинг гул каби ёқалари чоку ошиқлар боғ қушларидек бехуд бўлиб, мастликдан шовқин-сурон кўтарадилар.     44. Фалак меъморлари чархнинг тийра (қоронғу) қасрини ёритиш учун зар сочувчи тонг нуридан тўшамалар тўшайдилар. 45. Шом қоралигига барҳам беришни гўзал қора зулфларга ҳавола қиладилар, тонгнинг хушбўй эгаларига ғавғо қилиш одатини топширадилар. 46. Тун қоронғулигидан хира бўлган дунё саҳнасига равшанлик бериш учун оламни мунаввар қилувчи тонгдан ҳайқириқлар соладилар. 47. Кундуз сўфийсининг ридоси тун остидан кўрпа сингари елкаларига чиқиб, кенгликларга ёйилиб кетади. 48. Тун зулматидаги юлдузлар дўли иссиқ машъалдан эриб, ёруғликлар сочадилар. 49. Тун қоронғулигидан уфқларнинг боши оғриган бўлса, пешонасига сандалдек шифобахш қизғиш булутларни босадилар. 50. Юсуфи мисрий жамолининг шамидан ёруғлик истаб (олиб), Шомнинг ваҳшатли зиндонига нур сочадилар. 51. Яширинган (тўсилган) офтобни кун томонга, йўқолган (ғойиб бўлган) Юсуфни Зулайхо тарафга келтирадилар. 52. Халқ тамоман ғафлат уйқусидан уйғонса, қиёматдагидек (маънан) ўлганларга тирилганлик муждасини еткарадилар. 53. Орзу-ҳавас қули бўлган ахлоқсиз фосиқлар, юз хил шошилинч билан либосларини ечиб, ўзларини сувга отадилар. 54. Камроқ ҳақиқий, кўпроқ тақлидчи бўлган ҳақпарастлар, масжидга бориб, ўзларини жойнамозга ташлайдилар. 55. Қилу қол аҳли (зоҳирий билим эгалари) рақибларини мулзам қилиш учун ҳар томонга югуришади, уйқудан уйғониб, кўзларини ювмасданоқ китоб жузларига қарайдилар. 56. Одамларнинг шайтонлари, яъни (диёнатсиз) савдо аҳлининг ҳар бири босмачилик қилиш учун ўзларини бозорнинг растаю дўконларига урадилар. 57. Савдо пайтида агар инсофлари ошиб-тошиб кетса, бўйрага зардан тўқилган деб туҳмат қиладилар. 58. Қози даргоҳидаги кофирлар ушоққина кумуш учун юзлаб мусулмонларнинг хонумонларини барбод қилувчи фатволар берадилар. 59.  Девон соҳиблари (сарой мирзолари) бўлган золимлар қаламининг ўткир учи билан агар «айн» (ҳарфи)да «қоф» (ҳарфи)ни кўрсалар («айн»ни) оёғидан чаладилар.* 60. Ҳамиятсиз пасткашлар шум ҳирслари туфайли орзуларининг ушалиши учун ўзларини одамларнинг эшигига ташлайдилар. 61.    Ҳийлалардан мактаб болаларининг кўнгилларида изтироб бор, улар келишмаган сўзлар айтиб кўзларини ҳар томонга гилдиллатадилар. 62.  Аёлманд муҳтожлар касбу ризқ ахтариб, ошкор ҳар томонга: шаҳру қишлоқларга, дарбадар кезадилар. 63.  Сафар юкини боғлаганлар манзиллари томон юриш қилиб, юкларини туширмасдан оту уловларини ўтлоққа қўйиб юборадилар. 64.  Жонини қийновчи (ошиқ)лар шайдо жонларига ўт соладилар, яшиндек ўзларини тошу тиканлар устига ташлайдилар. 65.  Ожизлик билан биёбон қумларидан ортиқ кўз ёшлар тўкишганда, сел дарёси Макка водийсининг қумлоқларигача етиб боради. 66. Жонларини қўлларида тутиб, юзларига кумушдек ёшлар сочиб, бошларини дину дунё қиблагоҳи (Макка) тупроғига қўядилар. 67. Икки жаҳон хожаси, пайғамбарлар фахри (Муҳаммад алайҳиссалом)нинг саҳобалари қуёшга, балки юксак Аршга (мартабаларининг улуғлигидан) соя соладилар. 68.    (Пайғамбар) йўлидан чиққан ғубор (чанг)ни юлдузлар порловчи кўзларига суртадилар, изининг тупроғини нур таратувчи ўткир кўзларига жойлайдилар. 69.  Муддао (Пайғамбарнинг) жаннатмонанд эшигини супуриш бўлса, ҳурлар (супуришга тайёрлаб) юзларига таралган, тоза зулфларини ташлаб қўядилар. 70.  Жаннатдагиларнинг ниятлари (пайғамбарнинг) йўлига фақат соя солиб туриш эмас, балки (ифтихор билан) раъно қадларини жилвалантириб (нозланиб) турадилар. 71. Арш аҳли Меърож кечаси тулпор (буроқ)ининг пойига юлдуз дурлари билан безанган яшил ҳарир (нафис) матоли пояндоз тўшайдилар. 72.    Фалаклардан ошиб ўтувчи Буроқига узанги боғлаганларида, эгар ёпинчиғи (жули)ни қуёшдану,эгарини Жавзо буржидан олганлар. 73.  Агар душманлар юкларини Буҳайро*ибодатхонасига туширсалар, бир неча йиллар олдин унинг (пайғамбарлик) қуёшини булутлар ортидан ҳам кўрадилар. 74. Қазо наққошлари (тақдир меъморлари) минглаб қуёшлар тарҳини чизсалар ҳам, гоҳ заминга қадам қўйсалар, юришни пайғамбар туясининг изидан бошлайдилар... 75.  Пайғамбарлик овозаси ёйилишидан олдин рисолат (элчилик) ҳам, нубувват (пайғамбарлик) ҳам унинг зотига хос эди. 76. Дала-дашт туяқушлари сени иззатинг учун фаришталар (бошига) лутф ва меҳрибонлик соясини соладилар. 77. Мусхаф (Қуръон)нинг ғилофини жаннат матосидан тикиб, думли юлдузлардан тугмалар қадаб, уни Жавзо буржининг лавҳига**қўядилар. 78. Дарборингдаги висолга эришган қудратли даргоҳнинг эшик қоровуллари Мусо (алайҳиссалом) олдига асо ташлайдилар. 79.  Агар «Тоҳо» (оятинннг абжад)*ҳисобига назар солсалар, беш вақт намозинг пайтида тўққиз фалакнинг рукуъ қилганини кўрадилар. 80. Бу ўн тўрт маъсумнинг барига бир хил улуғлик либослари кийдирилган, шунинг учун ҳам улар покликда ҳатто Яҳё   (пайғамбар)   ишига халал етказадилар... 81. Шу маълумки, умматингни Нажмиддин (Кубро) сифат авлиёлари агар итга назар қилсалар, шубҳасиз унга жазба бағишлайдилар. 82. Остонангни шундай итлари борки, бир назар билан Нажмиддин Кубронинг ишига юз рахна соладилар. 83.  Шавқинг тиғидан шаҳид бўлганлар тобути остида шараф учун ҳар нафас юзлаб Масиҳо (Ҳазрати Исо)дек кишилар ўзларини ташлайдилар. 84. Ҳикматли амрингни бажариб, ўқ-ёй отувчи болалар, табиблар (даволайдиган) жароҳатнинг илдизига юзлаб (шифобахш) ўқ-ёй отадилар. 85. Лашкаринг сафидаги «изо жоа»**(оятлари) сатрига кўзлари тушганда, уларга илоҳий фатҳу нусратнинг яқинлигини кўрадилар. 86. Қудрат тикувчилари қўшиннинг байроғини тиксалар, учига боғланадиган парча латтасига «инно фатаҳно»***(албатта биз фатҳу зафар бердик...) оятини ёзиб зийнат берадилар. 87. Отингни хира чангини Арш (фаришталари) димоғу кўзларига ҳам хушбўй мушк, ҳам тўтиё қиладилар. 88. Юксак тоғлардан етадиган офат, тиғингдан зафар истовчиларнинг душманга отган бир мушт тупроғидан етган офатчалик бўлмайди. 89. Қудрат котиблари нома битиб, сарлавҳа чеккасида туғро (махсус қайдли ёзув) қўйганларидек (ислом)дини ҳақидаги илоҳий фармонда унинг қиёматга қадар ҳукмронлиги махсус қайд этилган (тасдиқланган). 90. Ровийлар саҳиҳ (тўғри, ишончли) ҳадисларингни Макка сарҳадларидан Бухорога қадар қайта-қайта, бобма-боб ёзиб чиқадилар. 91. Ходимларнинг хурмо суякларидан тасбиҳ доналари қилиб олсалар, одам доналарининг ҳар бири Шайтон тузоғидан эмин бўладилар. 92. Қушлар ўзларини Анқо (қуши)нинг олднга ташлаганидек, Аршга парвоз қилувчилар ҳам ўзларини сенинг йўлингга (фидо этиб) ташлайдилар. 93. Эй Аллоҳнинг расули! Ҳолимга назар қил, ахир, ою қуёш гарчи юксакларга нур таратсада, пастликларга ҳам таратади. 94. Подшоҳлар байрам кунлари эркак шерларни (томоша қилиб) кўз тикадилар, лекин итларинг (ошиқларинг)ни кўрганда, ўша лаҳза кўнгул тикадилар (кўнгул берадилар). 95. Қачонгача шайтонлар тўдаси ошуфта (паришон) кўнглумга дам-бадам юз хил васвасалар солади? 96.    Исо нафаслар баъзи-баъзида насроний хаста (бетоб)лар ҳолига марҳамат кўзи билан боқсалар ажаб эмас. 97. Аммо шу қадар хастаманки, юзлаб Масиҳ (Исонафаслар) менга илтифот қилиб, даволасалар ҳам яшашимнинг имкони йўқ. 98. Лекин (эй пайғамбар), агар сенинг эҳсон шарбатхонангдан бир томчи бу нотавон хастанинг томоғига томизсалар 99. Уша он Исонафас нутқдан икки юз ўлик тирилиб, ўз руҳларини оёғим остига тавалло қилиш учун ташлайдилар. 100. Уша нафас билан наътинг (мадҳинг)ни шу қадар таърифлайки, юқори (осмон)даги малаклар (эшитиб) руҳларидан кечиб юборсинлар. 101. Наътинг ҳақида бир ҳарф ёзсам, фаришталар уйқуни ҳаром қилган кўзлар қорачиғидан сиёҳ қилиб нуқтасини қўядилар. 102. Агар лабташна (чанқоқ)ларнинг қуриган, ранж тортган ҳалқуми (томоғи)га бундан наътинг зилол (сув)идан бир қатрасини томизсалар 103. Сўнгра уларнинг оғиз сувини ер остида унутилган жасадларнинг хокларига суртсалар, улар қайта тириладилар. 104. Агар (бу наът-қасидани) «Айн ул-ҳаёт» деб атасам арзийди, чунки халқ унинг насими (шабадаси)дан ўлган   жисмларга тоза жон (руҳ) бағишлайди. 105. Қасида байтларини аниқлашда «Оби бақо» (ибораси)нинг имлоси (абжад ҳисоби)га назар солсалар, байтлар сонининг унга тенглигини кўрадилар. 106. Ё Раб! Гуноҳкорларни аямай дўзахга соладиган у кун (қиёмат)да ҳабибинг (Муҳаммад алайҳиссалом) дан менга шафоат еткар, (насиб қил).