ҒАЗАЛЛАР
601
601
Жилваи қаддинг кўруб сарви равондин ким десун,
Жавҳари лаълинг боринда нақди жондин ким десун.
Дўст кўйинда чу манзил тутилар аҳли висол,
Мен киби овораи бехонумондин ким десун.
Кўп дема воизки, ул қадду лабу юз оллида
Тўбию кавсар била ҳури жинондин ким десун.
Оғзи васфида дейилган хурдадонлар, эй кўнгул,
Сен киби маъдум беному нишондин ким десун.
Бордурур они юзунгдаким, қуёшда онча йўқ,
Сен боринда ким қуёш ким бўлғай андин ким десун.
Ёрға ҳолин демакка онча яхши ёри бор,
Эй кўнгулким, яхши боқсанг мен ёмендин ким десун.
Шайх сўз мақсуд аҳли касбида кўп сўрди лек,
Чора анда жуз фано йўқ ҳар қаёндин ким десун.
Гаҳ замондин шиква, гаҳ аҳли замон жаврин дема,
Бода ич аҳли замон бирла замондин ким десун.
Гар Навоий деса ул юз гулшанидин йўқ ажаб,
Демайин булбул ҳикоят гулситондин ким, десун.
602
Кўруб зулфунг аро ўтлуқ кўнгуллардин асар ҳар ён,
Туну анжум дема, билгил тутун ичра шарар ҳар ён.
Ғараз бу улки ишқингдин ғалатқа солғамен элни,
Бу ким истаб суманбарларни солурмен назар ҳар ён.
Пари рухсоралар тоши мени девона давринда
Сочилғандекдурур нахли малолатдин самар ҳар ён.
Дема кўюмдин эл кетсунки банд этмиш чибин янглиғ,
Улусни сўзда лаълинг нўшидин оққан шакар ҳар ён.
Улус қонини туфроққа тўкарга сўрма, кўз солким,
Ўлар қон бирла туфроғ ичра бир хунин жигар ҳар ён.
Бузуқ қабримни кўрган ўқчи дўкониға ўхшатқай,
Фироқинг ўқидин анда кўруб пайкону пар ҳар ён.
Ул ой ҳусниға ишқингни ёшурғил дема, эй носиҳ,
Ки тутмиш олам аҳли ичра шуҳрат бу хабар ҳар ён.
Маю маъшуқ учун пўямға кулманг, эй салоҳ ахли,
Югурмай нетгамен етса қазо бирла қадар ҳар ён.
Сени истарда мумкин йўқ, Навоий, мултафит бўлмоқ,
Нечаким жилва қилса ноз ила бир сиймбар ҳар ён.
603
Ҳажр шомиднн қаронғуроқ тун ўлғайму экин,
Ёраб, ул тундин халос ўлған кун ўлғайму экин?
Барқ янглиғ олам ўртар ламъаи шоми фироқ,
Дўзахи ҳижрон чиқарғон учқун ўлғайму экин?
Кўйида итлар изи рухсорға бўлди баҳо,
Андин оё қийматироқ олтун ўлғайму экин?
Субҳи фурқат бир бало дарёси бузди даҳрни,
Шоми ҳижронимда ёққан шудрун ўлғайму экин?
Гул масаллик тоза қонлиғ доғлар бирла таним,
Дард боғида очилған гулбун ўлғанму экин?
Тийри борони фироқ аҳбоб жонидин ўтар,
Ҳеч ёмғур мундин оё ўткун ўлғайму экин?
Боғ аро гулларга ўт солди Навоий ноласи,
Бенаво булбулға, ваҳ, мундоқ ун ўлғайму экин?
604
Зарварақтин ё киби қошингда зеварму экин?
Ё магар мушкин ҳилол устида ахтарму экин?
Ел учурған парниён ҳар ён бурунчак азмидин
Ул пари учмоққа эгни устида парму экин?
Титрагуч гавҳарлари эркин бошингда ё магар,
Ой бошинда ҳайъати парвин мусавварму экин?
Кўзгу ичра оразинг аксиму эркин жилвагар,
Ё зилол ичра кўрунган меҳри анварму экин?
Сочбоғинг ўрғанмудур сиймин танинг давриға печ,
Йўқса ҳуснунг кунжиға чирмашған аждарму экин?
Бу чаман гулбунларида хор экинму ё магар,
Зор булбул жошшинг қасдиға ништарму экин?
Эй Навоий, мен худ ул он васлидин маҳруммен,
Билмон ўзгаларга бу давлат муяссарму экин?
605
Бу кеча ҳажр куни шоми қийргуниму эркин?
Йўқ эрса саъби ғамим дўзахи тутуниму эркин?
Чу шайх руқъасиға руқъа тикти жисми туташти,
Самум хулласидек кўнглагим йўруниму эркин?
Фироқ даштидин итган кўнгул елиб чиқа олмас,
Анинг бу доди аро ғул раҳнамуниму эркин?
Кўзум уйиники сайли сиришк бузди, йиқилмас,
Қадинг хаёли бу вайронанинг сутуниму эркин?
Бу ўтки телба кўнгулни пари хаёлиға солмиш,
Юзунг шуойи дея шўълаи жунуниму эркин?
Бировки касби фано қилди, кўкка қўйди қадамни
Буму забун анга ё ул мунунг забуниму эркин?
Навоий, озди эсидин чу кетти жисмиға кўп наъл,
Талаб йўлининг алар наълбозгуниму эркин?
606
Гарчи ул маҳваш жафо айлар тааммул қилмаиин,
Чунки ошиқмен недур чорам тахаммул қилмайин.
Ҳажр биймин англабон айлар кўнгул васлтда макс,
Қатл учун элтурда эл бормас тааллул қилмайин.
Оғзин англарда белнн кўнглумда айлармен хаёл,
Хурдадон бўлмас кишт нозик тахайюл қилмайин
Ишқ сиррин гар баён айлай десам, эй пири ақл,
Эътироз этма хадисимни тааққул қилмайин.
Ваҳ, неча қон ютқаменкин, соқийи даврон менга
Чун етар ҳар давр аро ўлмас тағофул қилмайин.
Фоний ўл фақр истар эрсангким, эрур мақсуд маҳол,
Йўлға чун қўйғай қадам раҳрав таваккул қилмайин.
Эй Навоий, шарт қилдимким, агар бўлсам халос
Ишқидин, ўзга бу иш зикрини билкул қилмайин.
607
Чок-чок эттинг кўнгул комини ҳосил қилмайин,
Кескулаттинг нотавон сайдингни бисмил қилмайин.
Ҳажр ўтининг манзили бўлмоқ кўнгул не судким,
Етгач ўқ ўтти хадангинг анда манзил қилмайин.
Тушмасун ҳар кўз юзунгга, элга ҳам ўт тушмасун,
Чиқма уйдин парда ўтлуқ юзга ҳойил қилмайин.
Гарчи ҳажри рўзгорим тийра қилмиш, эй сипеҳр,
Маҳфилим ёрутма они шамъи маҳфил қилмайин.
Ул пари мажнунидур кўнглумни зинҳор, эй ҳаким,
Банд қилма зулфи қайдидин салосил қилмайин.
Даҳр иши олудалуқдур, эй хушо, ул покрў
Ким, ўтар бу жийфаға кўнглини мойил қилмайин.
Эй Навоий, шарт қилдимким, қутулсам ҳажридин,
Неча кўнглум десаким, ишқ орзу қил, қилмайин,
608
Гар десам кўз бирла рухсорин тамошо қилмайин,
Васлини найлаб кўнгул бирла таманно қилмайин.
Гавҳари ишқиға кўнглумни нетиб қилмай ҳадаф,
Мунча баским кўзни ифшосиға дарё қилмайин.
Оҳ ўтию ашк сайлидин бўлур ер-кўк тўла,
Неча дермен ишқ асрорин ҳувайдо қилмайин.
Ўт тушуб кўнглумдаю кўксумда равзан захмидин,
Дудининг онинг не янглиғ ошкоро қилмайин.
Ул пари ҳар жилвасидин ақли кулл шайдо бўлур,
Телбаликдиндур десам кўнглумни шайдо қилмайин.
Қилмағил, эй шайх, усруклар унидин шикваким,
Маст ўлуб майхонада қилмас алоло қилмайин.
Соқиё, андоқ тўла тут бодаким, беҳуд бўлай,
Токи давр ошубиға бир лаҳза парво қилмайин.
Эй Навоий, олам оро ҳуснини чун очти ёр,
Бўлмас эмди ўзни олам ичра расво қилмайин.
609
Ўртама кўнглумни комин ҳосил этмасдин бурун,
Қушни ким бирён этибдур бисмил этмасдин бурун.
Жисм аро ишқинг ватан қилмай ҳануз олди кўнгул,
Ўт ёқар ер топти уйни манзил этмасдин бурун.
Ошиқ ўлдум жоним осонлиқ била ол, эй ажал,
Ишқ дарди жонға ишни мушкил этмасдин бурун.
Эй кўнгул, ёр очти юз ҳижронда ўлмак саъб эрур,
Жон фидо қил юзга бурқаъ ҳойил этмасдин бурун.
Пандлар берди хирад кўнглумга юз шукр, эй пари,
Телба қилдинг носиҳ они оқил этмасдин бурун.
Фоний ўлсун ким бақойи жовидон истар ани,
Фоний ўлғанларға даврон дохил этмасдин бурун.
Эй Навоий, ғайри нақшидин арит кўнглунгниким,
Файз мумкин эрмас ўзни қобил этмасдин бурун.
610
Ошиқ ўлдум неча жавр аҳли замондин тортайин,
Улки ошуби замондур бори ондин тортайин.
Ёр ила ағёр зулми ҳаддин ўтти, ваҳ, неча
Васл учун жавру жафо яхши-ёмондин тортайин.
Ҳажр гирдобидурур кўнглум каманди, васл бер
Ким, солиб ани бу ҳажри бегарондин тортайин.
Сен танаъум гулбунидин уз фароғат ғунчаси,
Мен бало пайкони жисми нотавондин тортайин.
Борғали кўйида эгнимдин чиқар гўё қанот,
Жавридин десам аёқ ул остондин тортайин.
Меҳмоним бўлсанг оллингда ҳаводис туҳфаси
Неш тандин ўқ, кўнгулдин нола жондин тортайин.
Эй Навоий, неча қилғайлар этакдек поймол,
Мен доғи эмди этак аҳли жаҳондин тортайин.
611
Қил бу ён жавлонки жонни хоксоринг айлайин,
Бошингга эврулгали қўпқон ғуборинг айлайин.
Бу баҳона бирла чунким жонни садқанг айладим,
Ақлу хушу сабру нақдин ҳам нисоринг айлайин.
Юз агар очсанг назарнинг қушларин сайдинг қилай,
Ўқ агар отсанг кўнгул сайдин шикоринг айлайин.
Қочиб эл наззорасидин гар кирарсен аксдек,
Кўзгудек кўнглумни темурдин ҳисоринг айланин.
Сен лабингдин жон бериб васлингдин элнинг кўнглин ол,
Мен хазин жону кўнгулни хору зоринг айлайин.
Хонақаҳда, эйки ўзлук жомидин махмурсен,
Кир фано дайригаким дафъи хуморинг айлайин.
Тўлса паймонанг Навоий дайр аро май бирла юб,
Бошининг хум кирпичин хишти мазоринг айлайин.
612
Ёрумас шамъи висолинг риштайи жон ўртабон,
Фурқатинг дарди кам ўлмас доғи ҳижрон ўртабон.
Кўнглума ўт, бошима солдинг қилич, аммо не суд,
Ошкоро урмоғинг су элни пинҳон ўртабон.
Барқ кулмак бирла куйдурган киби жисмим хасин,
Оҳким, кул қилди ул гулбарги хандон ўртабон,
Ўқларин ўртаб танимда тўкти кўнглум қонини,
Турфа сайди айлади бисмил найистон ўртабон.
Соқиё, сол оташин лаълинг била бир ўт менга,
Ким кўнгулга шўъла солсун жонни осон ўртабон.
Хайли ишқинг ҳар сўнгакни танда бир ён ўртади,
Корвон ёққандек ўт, хасларни ҳар ён ўртабон.
То Навоийдек бўлай озод ўзлук мулкида,
Ҳар нениким ўртамаклик бўлғай имкон ўртабон.
613
Чеҳра ёптинг хаста жонимни анга зор айлабон,
Зулф йиғдинг телба кўнглумни гирифтор айлабон.
Гар муродинг қатл эса жон топшурғай олғил равон,
Раҳм этиб ўлтурма йиллар ҳажрингга зор айлабон.
Дема жавридин агар ул қочса кимга жавр этай,
Ким қочарға азм қилғумдур хабардор айлабон.
Сўзки лаълингдин эшитсам уйлаким оби ҳаёт
Қонмон, эй жон, то тирикмен ани такрор айлабон.
Дема Мажнун ул пари ҳажрида менмен дашт уза,
Нола чеккан тош ила кўксумни афгор айлабон.
Фақр кўйида гадолиғ гарчи фахримдур валек,
Салтанат арз этсалар майл айламон ор айлабон.
Кўйи азмида Навоийға наво етса не тонг,
Ким қилур булбул наво оҳанги гулзор айлабон.
614
Эл ғамимдин куймасун деб нолайи зор айламон,
Дарду ҳолимдин мингидин бирни изҳор айламон.
Йўқса йўқтур ҳеч соатким фиғони зор ила
Юз тумон минг бағри тошнинг кўнглини зор айламон.
Турфа бу ким тортибон юз мунча дўзах шўъласи,
Ёр кўнглин бу ҳароратдин хабардор айламон.
Турфароқ буким фиғонимдин уюмай даҳр эли,
Уйқулуқ бахтим кўзин ҳар лаҳза бедор айламон.
Ишқ аро мен ўзга, Фарҳод ўзгадур, эй дўстлар,
Тешаи ғам бирла мен тоғ бағрин афгор айламон.
Соқиё, андоқ сабуҳ истар кўнгулким, берса даст
То қиёмат субҳи андин ўзни ҳушёр айламон.
Эй Навоий, судраб элтур бода бирла муғбача,
Ихтиёрим бирла азми кўйи хаммор айламон.
615
Шоми ҳижрон зулматида оби ҳайвон истамон,
Не учунким сенсиз, эй умрум хуши, жон истамон.
Чун тилар кўнглум самандингнинг изидин топса наъл,
Ғайри кўнглум соҳати рахшингға жавлон истамон.
Чун ўқунгдин бир бошоқдур қатра су, эй қоши ё,
Сендин ўтлуқ кўнглума жуз тийри борон истамон.
Истасам лаълинг майин ҳар дам берур хуноб чарх.
Мен худ ўз комим била май ўрниға қон истамон.
Ул париваш тифли тоши танда дермен тутса ер,
Йўқса кўп девоналиғдин ўзни урён истамон.
Ёр кўнглум бузмоқ истар, мен ҳам истармен бузуқ,
Эл ёшурсун ганж деб бу уйни вайрон истамон.
Эй Навоий, кўргач эл ҳайронлиғин ўлсам не тонг,
Менки ғайратдин анга дўзахни ҳайрон истамон.
616
Жонға ҳар дам ишқидин юз минг бало кам истамон,
Ўзгага минг йил ўтуб юздин бирин ҳам истамон.
Ёр чун истарки ғамнок ўлғамен ҳижронидин,
Не ажаб гар васлидин кўнглумни хуррам истамон.
Тиғи ишқинг захмидин жоним бир осойиштадур,
Ким агар юз қатла ўлсам доғи марҳам истамон.
Дев сийратлар била кўрсам не ҳол ўлғай менга,
Ул париға чун малак ҳайлини ҳамдам истамон.
Не тахаммул гар юзунгга тушса номаҳрам кўзи,
Ўз кўзумни айни иззатдин чу маҳрам истамон.
Онча эл жаврин кўрубменким тилармен фардлиғ,
Бўлса ёри ҳам вафолиғ жинси одам истамон.
Эй Навоий, ишқ агар оламға расво айламас,
Мен худ ўзни куч била расвойи олам истамон.
617
Неча ашкимдин менга, эй ишқ, бедод этгасен,
Оҳдин жисмим хасин ҳар лаҳза барбод этгасен.
Элга дилбар илтифотидин мени айлаб ғамин,
Элни бўлғандин менга номултафит шод этгасен.
Менким ўлдум ғамда жон бермак менга таълим этиб,
Улки қотилдур анга ўлмакни иршод этгасен.
Эй кўнгул, бергайсен элга сур нафҳидин хабар,
Айлаб оҳингдин қиёмат чунки фарёд этгасен.
Ҳар замон ишқинг чу юз минг қатлға қониъ эмас,
Фурқатингдин йўқтурур ҳожатки имдод этгасен.
Ишқдинким жонима юз гул очилмиш, эй ҳаким,
Жаҳл эрур гар номия руҳиға иснод этгасен.
Уйла маҳв ўлмиш, Навоий, хотирингдин, эй пари,
Ким унутуб шояд ул девонани ёд этгасен.
Оҳдин жисмим хасин ҳар лаҳза барбод этгасен.
Элга дилбар илтифотидин мени айлаб ғамин,
Элни бўлғандин менга номултафит шод этгасен.
Менким ўлдум ғамда жон бермак менга таълим этиб,
Улки қотилдур анга ўлмакни иршод этгасен.
Эй кўнгул, бергайсен элга сур нафҳидин хабар,
Айлаб оҳингдин қиёмат чунки фарёд этгасен.
Ҳар замон ишқинг чу юз минг қатлға қониъ эмас,
Фурқатингдин йўқтурур ҳожатки имдод этгасен.
Ишқдинким жонима юз гул очилмиш, эй ҳаким,
Жаҳл эрур гар номия руҳиға иснод этгасен.
Уйла маҳв ўлмиш, Навоий, хотирингдин, эй пари,
Ким унутуб шояд ул девонани ёд этгасен.
618
Йўқ дамеким ул қуёш ёдида фарёд айламон,
Айламон фарёдким гардунни барбод айламон.
Нола қилмонким халойиқ кўнглини қилмон хазин,
Навҳа чекмон ғам ароким элни ношод айламон.
Оразу қадди хаёли бас менга, эй боғбон,
Гул сари қилмон тамошо майли шамшод айламон.
Қўйма юз ҳуру пари васфиға, эй ровийки, мен
Қиблаи жон ғайри ул ҳури паризод айламон.
Айламон маъмур ақлу сабр ила кўнглум уйин,
Чун мени бузди, мен ул вайронни обод айламон.
Ҳар неча қилдим вафо кўргуздилар жавр, эй кўнгул,
Айб қилма гар замон абносидин ёд айламон.
Эй Навоий, тарки ишқ этким, қутулсам мен доғи,
Кимсага кўнглумни мундин нари мўътод айламон.
619
Кўргузур ағёр юз туҳмат ниҳони найлайин,
Ёрким сўрмай инонур, бу балони найлайин?
Юз жафо элдин чекиб, ваҳким, жафогарликка от
Эл аро пайдо қилибмен, бу жафони найлайин?
Кимки дарди бўлса ёр айлар даво, мен ёрсиз
Дард аро ўлдум, бу дарди бедавони найлайин?
Дам-бадам қонимға тонуғлуқ берур кўз, эй кўнгул,
Билмон ул тардомани юзи қарони найлайин?
Юз вафо айлаб халойиққа, кўрубмен минг жафо,
Айламай холиққа эмди илтижони найлайин?
Қилмангиз дайри фаноға кирмагимни айбким,
Чекмайин жоми фано дарду анони найлайин?
Эй Навоий, чун ватанда бир даме хуш урмоғим
Мумкин эрмас, ихтиёр этмай жалони найлайин?
620
Ёр ҳолидин менга, ваҳким, хабар йўқтур букун,
Бу жиҳатдин ақлу хушумдин асар йўқтур букун.
Субҳ селоби сиришким оқти кўп, эй дўстлар,
Банд учун келмангки ул судин гузар йўқтур букун.
Кечаким бағрим бўлуб қон оқти кўздин ғам эмас,
Ғам будурким итларингга моҳазар йўқтур букун.
Мен букун ўлгач, анинг кўйига тўлди халқким,
Ашку оҳим сайлу барқидин зарар йўқтур букун.
Ваъдаи васлингни тонгла демагилким, умрға
Эътимодим ҳажр шоми то саҳар йўқтур букун.
Ичмагум, эй дайри пири, жоми май ул мағбача
Май тутарға базми айш ичра агар йўқтур букун.
Ўзлукин чун солди ўтган кун Навоий бошдин,
Бу жиҳатдиндур анга гар дардисар йўқтур букун.
621
Лабларинг шарбатини чашмаи ҳайвонму дейин?
Демасам чашмаи ҳайвон, не дейин, жонму дейин?
Туну кунумким ёруғ ул юздин эрур, ваҳким, ани
Моҳи анварму дейин, меҳри дурахшонму дейин?
Кулубон жилва қилур чоғда қаду оғзин анинг
Сарви раъному дейин, ғунчаи хандонму дейин?
Ғамзаи қотил ила кофири хунрез кўзин
Душмани жонму атай, офати имонму дейин?
Ишқ дардини десам саъб мени айб этманг,
Ишки минг мушкил эрур зимнида осонму дейин?
Ақл агар ишқ ўтидин қочса нечук манъ қилай,
Шўъладин саъй қилиб чиқса биров ёнму дейин?
Ичмаким зоҳид агар билди, Навоий, найлай,
Сўрса сўз уйла киши оллида ёлғонму дейин?
622
Кўз била қошинг аро ул холи мушкинобдин,
Нуқта кофир узра тушмиш ё қуйи меҳробдин.
Ул оғиз оллидаким ҳар лаълидур оби ҳаёт,
Номуносибдур демак сўз ғунчаи серобдин.
Уйлаким зулфунг ғамин оламға тарқатмиш насим,
Не ажаб судралса юз жон бўйни ҳар қуллобдин.
Нуқтаи мавҳум эрур оғзинг, нетиб ком истайин,
Ким таматтуъ касб қилди жавҳари ноёбдин.
Ҳажр тобу печидин қисқарди умрум риштаси,
Тор ул янглиқки бўлғай қисқа печу тобдин.
Олам асбобидин ўт гар истасанг кўнглумни жамъ,
Ким паришонлиғдин ўзга етмас ул асбобдин.
Эй Навоий, ёр кўйида қаро туфроғ аро
Қолибон ортуқ кўрармен бистари синжобдин.
623
Неча ул чеҳрани кўз лавҳида тасвир этайин,
Ани кўрмакка бу суврат била тадбир этайин.
Неча тун тонгғача кўрмакка қуёшдек юзини
Юз таҳайюл қилибон бориға тафсир этайин.
Неча йўқ ерда хаёлингни тааққул қилибон,
Фурқатинг шарҳи ғамин оллида тақрир этайин.
Неча хад ёзғали йўқ ерда сенга ҳолимни
Номалар килки таҳайюл била таҳрир этайин.
Май бер, эй бараҳман, ар муғбача ишқию кўнгул
Бўлса бадмасти фироқи била таъзир этайин.
Эй Навоий, дема жон бергилу илгин ўпгил,
Мундоқ иқбол илик берса не тақсир этайин.
624
Неча ғамим ўтин аҳли жаҳонға еткурайин,
Шарору дудин анинг осмонға еткурайин.
Қадам бошимдин этиб кўйи азми қилдимким,
Бу макр ила ани ул остонға еткурайин.
Лабингға май била оби ҳаёт етгандек,
Анинг хаёлини мен доғи жонға еткурайин.
Кўнгул чу кўйида кам бўлди, не кўнгул бирла
Ўзумни ком тилаб гулистонға еткурайин.
Кўнгулни истаю вайрон баданни элтурмен
Ки, хонумонини бехонумонға еткурайин.
Жаҳонда фитнадур, айлаб сўроғ майхона,
Ўзумни саъй ила дорул амонға еткурайин.
Навоий оҳи сенга заъфдин чу етмас, кел
Ки, васлидин мадад ул нотавонға еткурайин.
625
Ишқ аро мен киби йўқ бесару сомон бўлған,
Хонумон бузған алохону аломон бўлған.
Оҳ дуди била ишқ ўтини зоҳир қилған,
Лек ул дуд аро ахгар киби пинҳон бўлған.
Тийри борони балои ишқ анга ёғдурған,
Танида ҳар сари мўй ўрниға пайкон бўлған.
Сарсари оҳи била нахли умиди синған,
Сайли ашки била сабри уйи вайрон бўлған.
Пора-пора жигари ҳажр ўтидин ўртанган,
Қатра-қатра юраги ҳажр ўқидин қон бўлған.
Ишқ дарёси ани одами оби этган,
Ҳажр саҳроси аро ғули биёбон бўлған.
Тонг йўқ ўлдум эса ишқ ичра жаҳон расвоси,
Кимдурур ошиқ ўлуб оқили даврон бўлған.
Соқиё, бодаки, ё васли керактур, ё май,
Махлас истар эса побастаи ҳижрон бўлған.
Мезбонлиғда Навоий не ажаб жон берса
Ким, ўлук тиргузур эрмиш анга меҳмон бўлған.
626
Ишқ ичра қани мен киби зеру забар ўлған,
Ҳар кимки йўқ андин батар ўлған, батар ўлған.
Чун дилбари кирпиклар ўқи эл сари отқан,
Аъзоси аро ҳар сари мў ништар ўлған.
Менмен лаби жонбахшинг учун лаъл масаллик
Бағри тешилиб ғарқаи хуни жигар ўлған.
Деҳқон деки, мендек яна даврон чаманида
Ким кўрди вафо нахлиға ҳижрони самар ўлған.
Жисми шарар айрилмоғ ила билки туганди,
Кўнглида муҳаббат шараридин асар ўлған.
Маст улки жаҳон меҳнатидин топти фароғат,
Давронға келиб кетганидин бехабар ўлған.
Фақр ичра не тонг ўзлукидин кечса Навоий,
Фард ўлди фано шевасидин баҳравар ўлған.
627
Қоматингдек боғи ҳусн ичра йўқ сарви равон,
Оразингдек худ қани сарв узра арғувон.
Сийми соид кўргузуб кўнглум олди ул қуёш,
Кучлук анинг панжаси, мен бағоят нотавон.
Ғам юкидин мен киби қади хам бўлмоқ не тонг,
Ҳар қариким дилбари бўлғай анинг навжувон.
То қароқчи кўзларинг дин йўлини урдилар,
Зуҳду тақво мулкидин келмади бир корвон.
Нақди жон истаса мени қийнаса кофир кўзунг,
Нетгамен ҳар ёнким ул турк мастидур авон.
Даҳр элидин зинҳорким вафо қилма тамаъ
Ким, тамаъдин кимсага юзланур доим ҳавон.
Эй Навоий, гўйиё келгусидур ёрким,
Ўтрусиға кўз ёшинг турмайин бўлди равон.
628
Ой юзунг устида кўз андоқки, ораз узра айн,
Нун била икки қошинг ичра тафовут бину байн.
Мен киму тақво мусулмонларки, ҳар соат солур,
Кўнглума ул икки кофир кўз хаёли шўру шайн.
Анжум истар чарх тосида тугунлар ишқдин,
То кўрубтур ул мақомирваш қўлида каъбатайн.
Йирттинг умрум сижжилин тиғ ила бошим чопиб,
Қолмади бўйнумда ҳижрон ўлтуруб бори бу дайн.
Деди оғзимдур сенинг умрунг, висолин истагил,
Умр агар будур висолин топқамен ал умрат айн.
Соқиё, кўп ваъда қилдинг роҳ ила роҳат етур,
Йўқса қил маъюским, аляъсу иҳдар-роҳатайн.
Эй Навоий, нега маъюс ўлғай улким, шоҳдур,
Хисрави Ғозий муиззи мулку дин Султон Ҳусайн.
629
Ёрутмас қуёш тийра шомим қаросин,
Ки бу шом этар тийра анинг зиёсин.
Очар шоҳ ўзи банд қилғанни, лекин
Халос айлай олмас биров мубталосин.
Гар Айюб сабр этти турлук балода
Валек кўрмади ҳажр шоми балоснн.
Булут бўлди оҳимки, ул ойни ёпқай,
Улустин қилиб тичра ишқн ҳавосин.
Дирам ўрниға берса анжумнн тошлар,
Агар имтиҳон қилсанг, ул он гадосин.
Қани раъий мундин савоб, эй кўнгулким,
Киши қойил ўлса, билиб ўз хатосин.
Навоий эрур булбулунг, лекин ул гул
Унуттурди ҳажринг хазони навосин.
630
Мусаввиреки қилур гўйи гардининг рақамин,
Қўюнгки кўзга чекай сурма милидек қаламин.
Йилон таҳаррукин ар қуш тутарда кўрмайсен,
Кўнгул олур чоғи кўр банди зулфи печу хамин.
Ниҳон тан ичра тугонлардин ўлди мунглуғ жон,
Гадоки тарбия қилғай либос аро дирамин.
Кўнгулки ғам сипаҳин кўрди чекти шўълаи оҳ,
Биров кибики тикар мўр хайлиға аламин.
Хиромин асру севармен, вале кўзум ичра
Аёғ чу қўйди тилармен кўтармагай қадамин.
Хумор муҳлик эди дайр пири тутти қадаҳ,
Унутмағунг агар ўлса доғи анинг карамин.
Навоиё адам истар фалак вужудунгни,
Тенг англасин доғи анинг вужуд ила адамин.
631
Нетиб тамаъ қилайин бўйнума сочинг расанин,
Ким ул қуёш юзига солди чин ила шиканин.
Бузуғ кўнгул аро ишқинг чу кирди, қочти хирад,
Бу аждаҳони кўруб бум қўйди ўз ватанин.
Тирилди хатту юзунгдин кўнгул, магар эктинг
Хизр суйи била бу боғ сабзаю саманин.
Қатили ишқинг агар кирса равза тавфиға,
Кетурса ҳулла ола олмағай анинг кафанин.
Кўнгулда хор ғамидур ўлармен, эй Марям,
Масиҳ игнаси бирла чекай десанг тиканин.
Жаҳонда раз қизининг лаълидин оғиз олма,
Десангки, кўрмагамен золи чарх макру фанин.
Навоий усрук агар дайр ичинда ўртади доғ,
Магарки сузгуч ила кимса боғлағай туганин.
632
Хатинг ким меҳр уза чекти саводин,
Хамоно мушкдин қилмиш мидодин.
Сочингда чун гириҳдин ўзга йўқтур,
Не навъ андин тила, кўнглум кушодин.
Ажалдин йўқ малолим мундин ўзга
Ки, қобил қўймағай қилмоққа ёдин.
Бўлур кўнглум уйидин хайр барбод,
Қачонким фикр қилсам хайр бодин.
Муроди гар эмас дилбар муроди,
Илоҳий бермагил ошиқ муродин.
Салоҳин гар кўрар зуҳд ичра зоҳид,
Риёю ужбдин кўрмас фасодин.
Навоий топмаса юз қатла ўлгай
Исинг бир қатла ҳар соат сабодин.
633
Ишқинг ўтиға қуруқ жисмим ўтун,
Кўнгул аҳгардур анга, оҳ тутун.
Тиғ ила ёрдиму кўксунгни деманг
Айламас тиғ ила худ ани бутун.
Рўзгорим қарориб зулфунгдек,
Тори умрумға тугун узра тугун.
Васл аро дебсен олурмен жонин,
Ҳажринг олмай дурур англа бурун.
Ваъдаи васлин этар тонгла нетай,
Интизори мени ўлтурса бугун.
Бода зарфи бошиға етмоқ учун,
Соқиё, қолмади хирқамда юрун.
Ўйнаб ўлтурди Навоийни, кўрунг,
Чини не эркин, агар будур ўюн.
634
Етишти байраму дафъ этти рўза қайғусин,
Ҳилол мусқили ёрутти бода кўзгусин.
Сипеҳр жоми ҳилолиға жилва берди магар,
Ки бода забт эта олмас нишот кўзгусин.
Магарки қилди шабистонға азм шоҳиди ийд,
Ки тўкти чарх аёғиға ахтар инжусин.
Далил роҳи шафақ рангу жоми менойи,
Шафақ майини кўру чарх жоми менусин.
Фароғате тилар эрсанг, кўп оғзи хиштин ол,
Ушат бу хишт била зухд нангу номусин.
Саҳарки халқ Мусаллоға юз қўяр, хуш тут,
Борурға дайри фано сари тонг қоронғусин.
Навоий, ич қадаҳу фони ўлки, топти бақо
Биравки, топмадилар эл сўроғи билгусин.
635
Юз ўтида юз қатра су не тонг йўқ хайи ғалтонидин
Кўнглум ўтида йўқмудур юз қатра су пайконидин.
Қилғанда рахшин гарм пўй ул шаҳсувори тунд хўй,
Қилғай дебон олингда гўй олмон бошим майдонидин.
Бу дарду ғамдин лолмен, майдон аро помолмен,
Ким кўргач-ўқ беҳолмен ул ишвагар жавлонидин.
Бошим сари наззора қил, эй чарх, идборингни бил,
Доғи саодат англағил ҳар захм онинг чавгонидин.
Майдонға ул чобук суруб бошимға чавгон еткуруб,
Саргашта жоним куйдуруб эл пўяси ҳар ёнидин.
Кўк мазраидин хўшае касб айласанг қил тўшае,
Ком истабон тут гўшае кўйи фалак давронидин.
Гардун чекиб тиғин ниҳон, юз жавр бирла тўкти қон,
Охир Навоий топти жон топқач вафо жононидин.
636
Тирик қолсам гар ўзни базми васлинг ичра солғаймен,
Фироқинг шиддатин де олмасам худ йиғлай олғаймен.
Қабо бир қатла васли хилватида мени, эй гардун,
Неча ҳижрони зиндонида ул ойнинг қоболғаймен.
Жунун тоши бошингға ёғди деб таън этма, эй носиҳ,
Тасаввур қилмаким бу сарзанишлардин уёлғаймен.
Нигоринг гар борур, бот келгусидур, ема ғам дерсиз,
Ҳамоно соғинурсизким, мен ул келгунча қолғаймен.
Мени даврон бузубтур, сиз ясай олмайсиз, эй аҳбоб,
Менга не журм азалдин чун бузуқ мундоқ ясалғаймен.
Агар аҳбоб теъдодин қилурсиз, бўлмоғум сонда,
Менга бас бу шарафким, итлари ичра саналғаймен.
Сабуҳи васл аро тут бир қадаҳ, эй соқийи даврон,
Неча ҳижрон туни махмурлиқ бирла қийналғаймен.
Ўлармен ё етармен мақсадимға, ёнмоқ имкон йўқ,
Бадан заъфи била йўл шиддатидин гарчи толғаймен.
Кўнгул уздум, Навоий, кўйи тавфидин, не тонг, эмди
Эришса итлари ул кўй аро кўнглумни солғаймен.
637
Тариқи ишқ аро элни фард қилса биров,
Ҳариф эмас анга ер, кўк неча эрурлар иков.
Кўнгулдин айла маволид майлин кам ким,
Бўлурға фард мавонеъдурурлар ушбу учов.
Десанг фалакка чиқай, фоний ўл аносирдин,
Нединки руҳунггадур чормих бу тўртов.
Ҳавоси хамс ила мақсуд бўлмади мудрик,
Кўнгулни топ икки-уч узв беш эмас бу бешов.
Фанойи маҳз этар ситтайи зарурия,
Нединки йўққа зарурат эмас бу навъ олтов.
Хилофи шаръ агар етти кўкка чиққунгдур,
Яқинки етти томуғдин батардур ул еттов.
Навоиё, сакиз учмоғ хавосидин кеч ким,
Булар мавониъ эрур ёр истар ўлса биров.
638
Фалакдин гар сенга ҳар лаҳза юз қайғу келур ўтру,
Агар ҳар қайғудин сўнг бир севунмак бор, эмас қайғу.
Вагар ҳар тийраликка бир ёруғлуқни инонмассен,
Йиғи кўр чархдин, ҳар шом доғи субҳидам кулгу.
Камол истар эсанг сидқ аҳлидин қилма кўнгул тийра,
Мукаддар айламас хуршид субҳ анфосидин кўзгу.
Сафо аҳлиға гулруҳлар хаёлидин тағайюр йўқ,
Қачон гул акси тушмаклик била гулранг бўлғай су.
Фано нақди жаҳонингға чу эрмас бир замон маълум,
Дирам нақдиға умрунг ҳар замон сарф этмагил асру.
Жунун занжирида ошиқ ёнида хийлагар зоҳид,
Киши кўрса тасаввур айлагай шер оллида тулку.
Кўнгул миръоти ичра жилвагардур ёру сен ғофил,
Ториқма ҳажрдин кўпким, эмассен ёрдин айру.
Фанонинг ҳам фаносин истагил васл эрса комингким,
Бу йўлда восил ўлмоқнинг тариқи ушбудур ушбу.
Кетур бир бода, эй соқийки, ичсам қолмағай боқи,
Фанодин, бал бақодин ҳам замирим лавҳида белгу.
Навоий дайр аро маст ўлса шоҳдин паноҳ, андин
Ўтарда тутқуси, албатта, бир соғар чиқиб ўтру.
639
Қаён қилса ҳаво ул турфа қуш уйқу олур қайғу,
Вагар кулбамда бир тун қўнса худ кўздин учар уйқу.
Фироқинг шомида субҳи висолинг ёдима киргач,
Келур ҳар лаҳза тинмай йиғламоқ ичра менга кулгу.
Қуёшим сарвдек қад бирлаким ҳар ён қилур жилва
Аёғи остида, ваҳ, соядур ё сунбули гесу.
Янги жон топқамен бўлса лабинг оби ҳаётидин,
Ўларда оғзима чун томизурлар пахта бирла су.
Лабингнинг холидин жон истадим, ул олди жонимни,
Гунаҳ мендиндур, андин йўқ чу ишни акс этар ҳинду.
Қул ўлдум холу зулфу қаддингга гар жаврдин қочсам;
Эрур кўксумда ҳар ён доғ ила наълу алиф белгу.
Қадаҳ миръоти руҳ эй соқийу махмурлуқ ранжи,
Мени ўлтурди, бовар қилмасанг қўй оғзима кўзгу.
Чу даврон бевафодур, неча соҳиби жоҳ эсанг, эй шаҳ,
Гадолар хотирин асраю мағрур ўлмағил асру.
Ичар эрмиш ул ой ушшоқ ёди бирла соғарлар,
Сени ул эл туфайли, эй Навоий, ёд қилғайму.
640
Ўт ёлиндек сен қачон чопсанг саманди барқрав,
Бир аламдур ўтқа бошинг устида гулгун ялов.
Тортибон тиғи жафо бағримни юз чок айлади,
Борди улким дер эдилар эл мени бағри бутов.
Хуллаи кофиргун ул хилъати хазро уза
Сабзаи жаннатқа гўё тушти раҳматдин қиров.
Эл инони ихтиёри чиқти яксар илгидин,
Пўяда ҳар сари ул чобукки қайтарди жилов.
Хўблар ичра биров кўнглумни олмишким, ани
Мендин ўзга кимса бирла қилмағил, ёраб, иков.
Тийралар лутф айлабон тутмас сафо аҳли ерин,
Ёруған бирла учи шамъ ўрнини тутмас косов.
Гар Навоий килкидек эл килки шаккаррез эмас,
Айб қилманг бирдек ўлмиш найшакар бирла ғаров.
641
Юзунгга шифтаи қошлар бўлмаса ошиқ нағу,
Бўлдилар ҳар қайси бир девонаи жўлида мў.
Бўлмаса девона, бас не важҳдин занжир этиб,
Келтурубдурсен аёғи сари зулфи мушкбў,
Ул арақнок оташин рухсоринга майл эттилар,
Телбалар мойил бўлурлар кўрсалар ўт бирла су.
Телба эрмас балки икки ҳиндуи соҳирдурур,
Бош қўшуб афсун учун гўё қилурлар гўфтугў.
Ё тамошо қилғали, ё сеҳри таълим олғали
Зулфининг ҳиндулари ҳар сари қилмишлар ғулу.
Шўхларнинг қошлариға, эй кўнгул, майл этмаким,
Офият кўйига ҳожиблардур икки рўбарў.
Қошиға тушган гириҳлар бирла кўнглунг боғламиш,
Эй Навоий, ишқини тарк айладим деб бўлдиму?!
642
Ёрдин айру май ичмак қиндурур, балким оғу,
Хоҳ оғизда талх су, хоҳи бурунда шўр су.
Деб эдинг, эй ҳажр, ёринг келмаса жон бергасен,
Чиқти жоним бирга, ваҳ, бу иккидин вақт ўлдиму.
Истасам ҳуснунг закотин гар бўлур монеъ рақиб,
Не ажаб чун ит бўлур доим гадо бирла аду.
Невчун оғзингға етар деб жоми гулгун дам-бадам,
Хаста кўнглум ғунчадек қон боғланибдур тў-батў,
Мен гадо ўлдум кўйида кўнглум ўти дудидур,
Зоғдин қилманг гумон қонлиғ таним узра ғулу.
Зоҳиди худбинға хирқам зайли тегди, эй рафиқ,
Олиб эгнимдин фано дайри аро май бирла юв.
Эй Навоий, кўргач ул қотилни қўйдунг ерга бош,
Буйла бош қўйгач нафас ташвишидин фориғ ую.
643
Кўнглуму бағримни ғамзанг тиғи айлар ков-ков,
Йўқ ажаб гар қон оқар икки кўзумдин икки нов.
Хайли хаттинг чаркаси юз даври узра гўйиё,
Ким ики мушкин ғизолинг сайд этарга бўлди ов.
Ишқинг ўти шўъласин муфрит тилар мажнун кўнгул,
Уйлаким доим тилар девоналар қилмоқ олов.
Ишқи ўзлукни чу бошимдин чиқарди, урди тиғ,
Ани боштин сов этиб, бошни танимдин қилди сов.
Зоҳидо, ишқингни ёшур дерсен андин сўнграким,
Ҳолима ташниъ ила солдинг бори оламға чов.
Қайда мумкиндур алифдек чиқмоқ элдин хоссаким,
Кавн аро олти жиҳатдин қолмишам андоқки «вов».
Эй Навоий, тиғ тортиб, чобукум жавлон қилиб,
Бошима етгач дедим: Тарк эт урушни! Деди: – Ҳов!
644
Рўзада лабташналиқдин қилди заъф ул моҳрў,
Жон берурмен лаълиға то бўлғуси жонимда су.
Лаълиға су орзу бўлмиш сусизлиқ тобидин,
Ким кўрубтур чашман ҳайвон су қилмоқ орзу.
Истарам ул гулни серобу бу ким беоб эрур,
Хаста кўнглум ғунчадек қон боғланибтур тў-батў.
Мен солай оҳим била оламда зулмат, эй Хизр,
Сен су кейнича югур чашманг сари олиб сабу.
Заъфдин ҳар дам қуёшим хушидин ғойиб бўлур,
Қўз солинг тенгри учун хуршид ғойиб бўлдимў?
Ташналиқдин зоҳиди хушк ўлди ул ой рўзадор,
Гарчи зуҳд аҳлин харобот ичра қилди кў-бакў.
Эй Навоий, ҳар дам ул он заъфдин беҳол эрур,
Ҳеч билмонким, не қилғаймен, ажаб ҳол ўлди бу?!
645
Эй сабо, овора кўнглум истаю ҳар ён бору,
Водию тоғу биёбонларни бир-бир ахтару.
Топа кўр ани, чу топсанг ҳар қаён озим эса,
Бошиға эврул қуюндек доғи алдаб қайтару.
Саъй этиб келтур менинг сарию гар худ келмаса,
Оллида бедиллигимнинг достонин ўткару.
Айтқилким, сен худ эттинг жон доғи чиқмоққадур,
Бошима еткуру гар худ келмас ўлса ёлбору.
Ола кел, ваҳ, бўлса Мажнун шеваю беихтиёр,
Қўймайин ўз ихтиёриға бу сори бошқару.
Келтуруб чок айлабон кўксум они ўрнига сол,
Мени бедиллик балою меҳнатидин қутқару.
Ушбу янглиғ истагил доим Навоий кўнглини
Ким, гар андин етмаса ҳақдин сенга етгай қару.
646
Сипеҳри ойинагун гар дамимдин эрди қоронғу,
Асар йўқ эмди дамимдин қўюулса оғзима кўзгу.
Фироқи базмида эрмас суроҳи оғзида ғулғул,
Ки қилди қаҳ-қаҳа бирла ғариб ҳолима кулгу.
Сипеҳр баҳриға боқсанг юзунгга аксдурур меҳр.
Кўрунур икки қуёш чун бўлур қуёшқа су ўтру.
Юзунгда қатраи хўй хол нуқтасинму ёшурди,
Ва ё чўмуб нафас асрар ҳаёт суйида ҳинду?
Нетиб ҳабиб висолин тамаъ қилай мени шайдо,
Ки телба беадабу тунд хўй эрур пари асру.
Ёруғ гар ўлмади шамъи муродинг этма кўп сўз,
Киши қазо била бўлмас урушмоқ, айлама ёрғу.
Навоий, истар эсанг ёр лаъли комини, жон бер,
Ўзунг де элга тирилмаклик ўлмагунча бўлурму?
647
Не ажаб гар қилмасам гул рангу бўйин орзу
Ким, эрур андин димоғим ичра ўт, кўзумда су.
Сарвни ҳам истамонким кўзга андин ўқдурур,
Кимса бир ўқни кўзига қанда қилғай орзу.
Гулжабинлик сарвқад моҳим керак, йўқ сарву гул,
Ул юзу қадсиз менга не ул керакликдур, не бу.
Қомату рухсори комимдур, йўқ эрса боғ аро
Ҳар тараф кўп саф тузатгай сарву гул қилғай ғулу.
Сарв қадди бирла гул рухсорини кўп истадим,
Ул қаду юздин йироқ кўнглунгга таскин бўлдиму.
Азми дайр этсанг қилиб ғусли тариқат ком кўй,
Лек аввал дин ила исломдин илгингни юв.
Эй Навоий, даҳр бўстонида кўптур лавну атр,
Лек йўқ меҳру вафодин анда мутлақ рангу бў.
648
Хатинг эрмас гул узра, сабзаи боғи эрамдур бу,
Не сабзагун юзида тун саводидин рақамдур бу.
Гар оҳим шўъласи ўтти қуёшдин тонг йўқ, эй маҳваш,
Сен аҳли ҳусн аро шаҳлиғ учун чеккан аламдур бу.
Латофат суйидин бўлмиш занахдонинг чоҳи гўё,
Тарашшуҳ айлаган кун чашмасидин барча намдур бу.
Жафо доғин қўюбким жоним олдинг, асрасам тонг йўқ,
Ниҳон кўксум ароким жон бериб топқан дирамдур бу.
Иложимдин бўлуб ожиз дедилар ҳикмат аҳликим,
Ғарибу хаста йўқким ошиқу девона ҳамдур бу.
Бутеким, куч била чекти бошимни саждаға эмди,
Вафодин бош чекар, кўргулки не саркаш санамдур бу.
Олиб дин нақди пири дайрким, қилди мени сархуш,
Кўрунг, охир не камлик ўтрусида не карамдур бу.
Қадаҳ даврини хуш тут, чарх жаврин боқма, эй соқий,
Ки ул тутқач вужуд албатта билким, калъадамдур бу.
Навоий, ғофил ўлма ул санамнинг қасрин айлансанг,
Самад зикрини мазкур айлаким тавфи харамдур бу.
649
Йиғламоқ кам қилмади бу дийдаи гирёнда су,
Икки ориғ айрилиб не ўксугай уммонда су.
Етмай эл оғзиға лаъли обдоринг жон берур,
Бу латофат бирла йўқтур чашмаи ҳайвонда су.
Не ажаб кўргач юзунг кўп оқса ёшимким, бўлур
Чашмалар ичра баҳор айёмида туғёнда су.
Ҳар кўзумдин гоҳи су, гаҳ қон оқар кўюнг аро,
Тўрт ариқ оққан масаллик равзаи ризвонда су.
Бузғудектур чарх уйин ашким ҳамоно йўқ ишим,
Нисфича оламни вайрон айлаган тўфонда су.
Жонға шириндур ўқунг, ваҳ, найшакардурму, найи,
Ё магар жон ширасидин бўлди ул пайконда су.
Эйки дерсен лаъли серобимға кўп лабташнасен,
Мундин ўзга йўқ ишим то бўлғусидур жонда су.
Соқиё, махмурлуқ оғзим қурутмиш, раҳм этиб,
Бода гар йўқтур солиб бер соғари давронда су.
Шодлиғ хайли Навоий кўнглига тушмай ўтунг
Ким, бу манзилнинг ўти кўптур вале йўқ анда су.
650
Оҳу ашкимдин шикоят айламиш ул тунд хў,
Не дей олғайменки бир оғзида ўтдур, бирда су.
Жонфизо васлин қилурмен, ком муҳлик ҳажр аро
Жон берур ул айлаганда умри жовид орзу.
Муддаийларнинг ҳужуми бул ажаб ҳолимдадур,
Ногаҳон кирган киби кўргач ғариб итлар ғулу.
Мену кунлар юз балосин ком ила юз айш сур,
Мену тунлар уйқусизлиқ ноз ила сен хуш ую.
Соқиё, чини идиш бирла такаллуф қилмаким,
Бетакаллуфларға хушроқтур суроҳидин сабу.
Ҳуру жаннатдин муродим давлати дийдор эрур,
Ёрсиз боғу канизи беш эмастур улу-бу.
Ишқ даштида фанодин нари эрмиш юз хатар,
Эй Навоий, ёр ишқида бериб жон бўлдиму?
651
Сайли ашким бирла тутмиш жумлаи оламни су,
Жумлан олам неки бу обгун торамни су.
Айлагандек мардуми оби бурун кўз мардумин,
Эмди ул навъ айламиш хайли бани одамни су.
Ҳажри ашким еткурур ҳар дам қуёшқа бир ҳаёт,
Уйлаким, еткурди Кайхусравға жоми Жамни су.
Захмим ичра қолди пайконинг, не янглиғ бутгай ул,
Чунки қўймас ёраға ёпушқали марҳамни су.
Истангиз кўнглумниким, саҳрода ашким сайлидин,
Қанда солди эркин ул бемор девонимни су.
Дарддин ғамгинмен, эй соқий, қадаҳ сайлини қуй,
Бўғзума то элтгай кўнглум уйидин ғамни су.
Эй Навоий, буйла назм эттинг бу дурри обдор
Ким ажаб йўқ, рашҳасидин гар тутар оламни су.
652
Кўп қочар ёр они кўп қилсам мени зор орзу,
Анда бисёр ижтинобу менда бисёр орзу.
Куфри зулфи орзусидин берурмен нақди дин,
Ким кўрубтур, эй мусулмонлар, бу миқдор орзу?!
То кўзунг айни таносидин менга қилғай назар,
Кечаю кундуз қилурмен ўзни бемор орзу.
Чун эрур ҳар тори зулфунг риштаи жон, бас не тонг,
Жон қушин ул дом аро қилсам гирифтор орзу.
Жаннат ўлса масканим кўюнг тилармен уйлаким,
Дўзах аҳли айлаган жаннатқа изҳор орзу.
Боғ тавфидин ғараз андоқки, бўлғай сарву гул,
Бизга кўюнг ичра бор ул қадду рухсор орзу.
Соқиё, айлар хуморим қасди жон қилсам не айб,
Хаста жонимни муқими кўйи хаммор орзу.
Кундаи дўзахдурур бу равзада ҳар барги шох,
Айларам савсан киби ўзни сабукбор орзу.
Андин ўлдум озими дайри фано, эй муғбача,
Ким қилибмен ҳалқаи зулфунгни зуннор орзу.
Зоҳидо, боштин аёғинг зарқ эрур қўй пандким,
Бесаруполарға бўлмас кафшу дастор орзу.
Орзу айлар Навоий кўюнг ичра оразинг,
Зор булбул айлагандек боғу гулзор орзу.
Анда бисёр ижтинобу менда бисёр орзу.
Куфри зулфи орзусидин берурмен нақди дин,
Ким кўрубтур, эй мусулмонлар, бу миқдор орзу?!
То кўзунг айни таносидин менга қилғай назар,
Кечаю кундуз қилурмен ўзни бемор орзу.
Чун эрур ҳар тори зулфунг риштаи жон, бас не тонг,
Жон қушин ул дом аро қилсам гирифтор орзу.
Жаннат ўлса масканим кўюнг тилармен уйлаким,
Дўзах аҳли айлаган жаннатқа изҳор орзу.
Боғ тавфидин ғараз андоқки, бўлғай сарву гул,
Бизга кўюнг ичра бор ул қадду рухсор орзу.
Соқиё, айлар хуморим қасди жон қилсам не айб,
Хаста жонимни муқими кўйи хаммор орзу.
Кундаи дўзахдурур бу равзада ҳар барги шох,
Айларам савсан киби ўзни сабукбор орзу.
Андин ўлдум озими дайри фано, эй муғбача,
Ким қилибмен ҳалқаи зулфунгни зуннор орзу.
Зоҳидо, боштин аёғинг зарқ эрур қўй пандким,
Бесаруполарға бўлмас кафшу дастор орзу.
Орзу айлар Навоий кўюнг ичра оразинг,
Зор булбул айлагандек боғу гулзор орзу.
653
Кофургун либос аро ул сарвиноз экинму?
Ё шоми ҳажр дафиъға шамъи тироз экинму?
Қатл айларида даҳр эли бош қўйдиларму эркин,
Ё Қиблаи жамолиға эл саждасоз экинму?
Елму ниҳолларни чаманда хам этти, ё худ,
Ул сарвиноз оллида аҳли ниёз экинму?
Кўз баҳру кони бўлди нисор анга нақди жон ҳам,
Бу ким тараҳҳум этмади билмон бу оз экинму?
Яғмо солурға ҳар тараф отланди ул ситамгар
Кўнглум вилояти сари бу турктоз экинму?
Ушшоқ ишқ бодиясин қатъи этарда оё,
Маъшуқ кўйи қасдлари ё ҳижоз экинму?
Кўнглунг, Навоиё, сочидин кеч етар юзнга
Ақшом қаронғу йўлда нишибу фароз экинму?
654
Гул сочар ел боғ аро сарви равоним келдиму?
Жон иси гулдин келур ороми жоним келдиму?
Беҳуд эрдим айтгали кўнглум, чу келдим ҳолима,
Айтинг ул овораи бехонумоним келдиму?
Қолмиш эрди хаста жон кирганда мен майхонаға,
Англамонким, ул заифи нотавоним келдиму?
Демангизким келди маҳвашлар сени ўлтургали,
Муни денгким қотили номеҳрибоним келдиму?
Ҳажрдин ўлдум демангким бошингга келмиш
Масиҳ, Айтинг ул осойиши руҳи равоним келдиму?
Кўюнга ушшоқ келгандин хабар туттунг, валек,
Демадинг ул зори беному нишоним келдиму?
Зуҳд кўйига кўнгул бирла демангким келмадинг,
Эй Навоий, неча айтиб ул ёмоним келдиму?
655
Лаълини десам чашмаи ҳайвон эрур ушбу,
Дер нуктаи жон беруриким жон эрур ушбу.
Жисмимни ажал деди жунун даштида гўё,
Саҳройи қиёмат доғи урён эрур ушбу.
Билмангки эрур ғунчаи нобинг кўнгул ичра,
Ё ҳажр ўқидин қон аро пайкон эрур ушбу.
Ғам дашти аро оҳ самуминки ёйибмен,
Ким кўрса дегай шўълаи ҳижрон эрур ушбу.
Кўз ҳайратини тонглама улким сени кўрмиш,
Ё ҳуснунгга, ё ҳолима ҳайрон эрур ушбу.
Ғам шоми эрур тийра гар ичсам майи равшан,
Айб этма менга шамъи шабистон эрур ушбу.
Ишқимни Навоий қиладур тарк демишсен,
Жон таркини ҳам қилса не имкон эрур ушбу.
656
Олди чун илгига ул ҳури суманбар кўзгу,
Аксидин қилди равон руҳи мусаввар кўзгу.
Жавҳари ҳуснин агар кўнглида қплмайдур нақш,
Не учун топти жавоҳир била зевар кўзгу.
Уйлаким ою қуёш оллиға келиб бўлди мунир,
Рўбаруюнгда қилур ўзни мунаввар кўзгу.
Оразинг ойинаси ҳажрида кўксум бўлмиш,
Ҳар тараф эски туган бирла саросар кўзгу.
Ой сари боқмаю хуршидни миръот этким,
Кўргузур эгри эмас бўлса мудаввар кўзгу.
Тиласанг файз кўнгул ила хавотирдин пок,
Айламас акси қабул ўлса мудаввар кўзгу.
Майда соқий юзи, соқий юзида май кўрдум,
Эй Навоий, бу сафо қайда топар ҳар кўзгу.
657
То тушта юзин кўрдум бўлмиш менга ком уйқу,
Лекин ғамидин бўлмиш кўнглумга ҳаром уйқу.
Кўнглум не учун етгач зулфунгға бўлур беҳуд,
Маъҳуд эмас элга чун аввали шом уйёқу.
Эл кўзларидин ул кўз уйқуни тамом олмиш,
Бу ишдин экин охирким, бўлди тамом уйқу.
Чун сайли сиришкимдин кўзнинг қароси бормиш,
Не навъ тута олғай ул ерда мақом уйқу.
Ё тушта кўран они, ё ғайрини кўрмай деб,
Кўз очмайин истармен ҳажринда мудом уйқу.
Бу марҳалада солик кўз юмса қолур йўлдин,
Йўл аҳли қачон айлар айларда хиром уйқу.
Уйқуси Навоийнинг гар ўчти ажаб эрмас,
То дона сиришк ўлғай бўлмас анга ром уйқу.
658
Юзунг баёзида ул холи мушксо ҳинду,
Ғариб тушти Хўтан кишвари аро ҳинду.
Не хол эрурки кўнгулни рабуда айлаб олур,
Киши бу навъ қачон кўрди дилрабо ҳинду.
Қаро кўзунгки вафо айнидин менга боқмас,
Ажаб эмастур агар бўлса бевафо ҳинду.
Тутуб қуёш уза маскан солур жаҳонға бало,
Юз узра холинг эрур воқеан бало ҳинду.
Кўнглумни олса малоҳат била тафовути йўқ
Хитой ўлсуну ё армани ва ё ҳинду.
Тенг ўлди булбулу зоғ ушбу боғ аро, яъни
Фасоҳат ичраю качча юзи қаро ҳинду.
Навоий этти ўзин уйла турк ҳиндуси,
Ки аҳли Чнну Хито бўлдилар анга ҳинду.
659
Тиғ тортиб чу келур қатлима жонон ўтру,
Ҳар дам оғзимға етар чиқмоқ учун жон ўтру.
Кўнглума келса хаёлинг чиқар ўтрусиға жон,
Эл чиқар уйга кирар вақтда меҳмон ўтру.
Истамон васли қачон кўйига озим бўлсам,
Келмас оллимға бажуз новаки ҳижрон ўтру.
Ул қуёш ҳажрида отсам кечалар новаки оҳ,
Ҳоладин чарх тутар дафъига қалқон ўтру.
Дашти девонасиға мен қилурам истиқбол,
Чиқса Мажнунға не тонг ғули биёбон ўтру.
Майда соқий юзн чун жилвагар ўлмиш не ажаб,
Тутсам ул кўзгуни оллимға фаровон ўтру.
Келадур эрди ҳабибим, мени кўргач, ёнди,
Эй Навоий, нега чиқтим мени нодон ўтру.
660
Каманди зулфунг аро солма печу тоб асру,
Кўнгул шиканжасиға эшмагил таноб асру.
Биҳишти васл аро қўйким даме танаъум этай
Ки, ҳажр дўзахида чекмишам азоб асру.
Куюк бағир уза шўроба тўкма кўп, эй кўз,
Ки қочмағай ити шўр ўлса бу кабоб асру.
Рақибларға тутуб жоми айшу мен мардуд,
Аларни масту мени айладинг хароб асру.
Аёқ сол икки кўзум ҳалқасиға, эй чобук,
Ки ўпмасун аёғинг ул ики рикоб асру.
Висол чеҳрасидин парда оч бўлуб фони
Ки, ўзлукунг юзи ўлмиш анга ҳижоб асру.
Навоий ўлгуси азм истасанг, эй сарв,
Тилаб ҳалокин анинг қилмағил шитоб асру.
661
Агар ошиқ этса висол орзу,
Аён этмиш ўлғай маҳол орзу.
Анга баски қилғай агар берса даст,
Йироқтин кўрарға жамол орзу.
Кўруб оғзим истармен ул чеҳрани
Сувсиз айлагандек зилол орзу.
Сувға, йўқса кўзгуга солғил назар,
Ки этсанг ўзунгга мисол орзу.
Ҳам ошифта, ҳам тийрадур бўлғали
Замиримға ул зулфу хол орзу.
Қуёшдек манозил тай этмак керак,
Не раҳки қилғали камол орзу.
Навоий тилар ийд шоми қошинг,
Улус айлагандек ҳилол орзу.
662
Сочинг ранги анбармудур мушки чинму,
Лабинг таъми шакармудур ангабинму?
Сочинг бўлмади куфр элигаму зуннор,
Бўюн тавқиға қўймади аҳли динму?
Куярга кўнгул лаълинг эрмасму ўтлуқ,
Гулунгни қадаҳ қилмамиш оташинму?
Кўнгул ганжига қуфл эмасму бошоғинг,
Янги доғ эмас анда нақши нигинму?
Дединг масту ошиқни қатл айламишмен,
Дегил қолди бир шайхи хилватнишинму?
Мени боғ гулгаштиға чекма деҳқон,
Вафолиғ, дегил, гулмудур ё саминму?
Навоийнинг кўнглига кор қилмас,
Фиғон тортма йўқса оҳи хазинму?
663
Нашъа етмас бода гулгун базмгоҳ гулзор эса,
Гар кўнгул ичра бировнинг хори хори бор эса.
Базм аро гар ҳозиру гар ғойиб ўлсун бок эмас,
Тенгри ёри қайда бў'лса ёр бизга ёр эса.
Васл нўшидин агар уммиди марҳамдур, не ғам,
Ҳажр нишидин бағир чоку кўнгул афгор эса.
Ҳам кеча ҳожат эмастур шамъу ҳам кундуз қуёш,
Мунисим гар субҳу шом ул сарви гулрухсор эса.
Нақди имонимни ул кофир чу торож айлади,
Не ажаб, оллинда бут, бўйнумда ҳам зуннор эса.
Кечалар ҳар кўчада итдек югурса тоиг эмас,
Кимки онинг дилбари бир шабрави айёр эса.
Эй харобот аҳли биздин журъаи тутманг дариғ
Ким, эрур май раҳни гар худ жуббау дастор эса.
Тут қадаҳ даврини хушким йўқ бажуз саргашталик,
Даҳр даврида бу тўққуз гунбади даввор эса.
Эй Навоий, май била дафъ айла ул ой ҳажридин,
Хаста жисминг зор эса, кўнглунгда юз озор эса.
664
Юзин кўр, қилмағил мужгону хатту холидин нола,
Ки бўлмас хорсиз гул, дудсиз ўт, доғсиз лола.
Чу мен дур тишларинг ҳажридин ўлдум, нё осиғ, гар чарх
Нужуми ашкини ёғдурса бошимға уйлаким жола.
Эмас бир-бир сиришким қониким, кўз мардуми солур
Итинг оллида бағримдин узуб паргола-паргола.
Лабинг оби ҳаётин Хизри хаттинг нўш этар соат,
Ҳубоб ўлмиш ушоқ бир-икки они дема табхола.
Юзунгдур уйла даври чатр аро эй хўблар шоҳи,
Ки бўлмасдур қамар даврида ҳаргиз уйла бир хола.
Юзига, эй фалак, не зеб бер, не васф қилғилким,
Қуёш ҳусниға не машшота ҳожатдур, не даллола.
Пиёла бирла май оғзимға кўпдин қуйма, эй соқий,
Ким ул жавҳарға гўёким муносиб кайл эрур кола.
Басе муштоқинг эрдук дайр аро кеч келдинг, эй мутриб,
Ки созинг таркидин бизга янги ой бўлди ҳар тола.
Бу базм аҳлиға билким оқибат жуз бенаволиқ йўқ,
Навоий хоҳи лаҳни айш туз, хоҳ айлагил нола.
665
Чиқти пайконинг кўнгулдин оҳи дуд олуд ила,
Шўъла ўтдин айрилиб андоқки чиққай дуд ила.
Юз қўюб туфроққа гард олуд этар юз аҳли дин,
Ҳар қаён юз қўйсанг ул рухсори гард олуд ила.
Зулфи савдоси мени суду зиёндин қилди фард,
Мену ул савдо ишим йўқтур зиёну суд ила.
Айш равшан субҳи васл аҳлиға бўлсун, чункн мен
Меҳнат ичра ўрганибмен шоми қийр андуд ила.
Ғусса гардидин етар эл жониға фарсудалиғ,
Ҳар қаён майл айласам бу жисми ғам фарсуд ила.
Буд ила нобуд чун хузну тарабға арзимас,
Шод бўлма бу ила, ғам ема ҳам нобуд ила.
Майға оҳанг эт, Навоийким, навое ҳар замон
Айш таҳрисин аён айлар лисони уд ила.
666
Юсуф эрмас чун малоҳатда жамолинг шабиҳ,
Ҳуснунгга ани малиҳ ўлмағай этсам ташбиҳ.
Одам асрорининг ижмолини қилди тафсил,
Мундин эркинки дединг алваладу сирри абиҳ.
Чун берур боғ гулу шўра тикон, сен очибон
Лутфдин гул нечаким хори жафо урса сафиҳ.
Восил ўлди нафасинг руҳини англаб ориф,
Шарҳ тузди чу анинг зоҳирини билди фақиҳ.
Андаким, сен чекибон иззу назоҳат этагин,
Йўқ жанобингда малойикка маҳалли танзиҳ.
Ҳам қамар шаққин ишорат била айлаб зоҳир,
Ҳам шажар машйин иродат била айлаб танбиҳ.
Кимки сендин эвуруб чеҳра қаро топиб важҳ
Ким, ҳадисингға қилиб таъи дебон бетавжиҳ.
Ой тулуъ этса бўлур меҳри жамолинг зоҳир
Ким, бўлур фаҳми жамил оллиға ким келди кариҳ.
Гар Навоий сари маҳшарда назар айламасанг,
Сақару нордек ўлғай анга хуллу мофиҳ.
667
Бу навъ ўлди жамолинг мусҳафининг сирридин огаҳ,
Ки фиҳрастида келди икки қошинг икки бисмиллаҳ.
Жамолинг буки мусҳафдур хадисинг ҳақ каломи ҳам,
Дей олур мусҳафи нотиқ сени ҳамким эрур огаҳ.
Хадиси пок нутқи жонфизоингдин топиб Исо,
Ки анфоси қилиб ибро агар абрас агар акмаҳ.
Гар ўлса тахти жоҳинг аршу фарш узра русул хайли,
Тонг эрмаским алар бори мулозим келдилар, сен шаҳ.
Ҳазизи арз агар бўлди маконинг фақр эди боис,
Агарчи ломакон авжи эди рахшингға жавлонгаҳ.
Расулдин ҳеч раҳрав ҳамраҳинг бўлмоқ эмас мумкин.
Малойикдин чу сайрингда не раҳрав келди, не ҳамраҳ.
Қошингға қоба қавсайн оятидин йўқ нима аляқ,
Сочингға йўқ саводи лайлатул меърождин ашбаҳ,
Занаҳдон чоҳию гесу каманди гар бу янглиғдур,
Бўлур васфиға берсам тул Юсуф қиссаси кўтаҳ.
Сенинг ишқинг Навоийға икки олам аро басдур,
Ҳабибуллоҳға ошиқлиқ анга гарчи ҳад эрмас, ваҳ.
668
Чаманда сарв ё гул сабодин тебранур ногаҳ,
Соғиниб сарви гулрўюм келур афғон чекармен, ваҳ.
Бошимни олмағаймен саждаи шукр айлаю ердин,
Агар сарви хиромониға бўлсам соядек ҳамраҳ.
Ўзум ҳам эрмон ўз ҳолимдин огаҳ то ани кўрдум,
Йўқ улким эрмас аҳволимдин ул номеҳрибон огаҳ.
Юз олмон сарв бирла гул аёғидинки, ваҳ, йўқтур
Анинг қадду юзига боғ аро бу иккидин ашбаҳ.
Занахдонингда хўй эрмаски оби зиндагонидур,
Ки ҳайвон чашмасининг остида воқедурур ул чаҳ.
Юзунг васфини юз таҳ сафҳаға ёзсам тамом ўлмас,
Ки бўлғай сафҳайи хуршидча ул сафҳадин бир таҳ.
Жунунум манъ қилдинг ул пари ишқида, эй зоҳид,
Киши девона бўлса яхшироқ юз қатлаким, аблаҳ.
Тажаммул рахтидин, эй шаҳ, гадоға қилма истиғно,
Чу боғлар рахт бу дайри фанодин гар гадо, гар шаҳ.
Навоий кўп дема ғам хайлидин майхона маъмандур,
Азимат қилсанг ул доруламонға фи амонуллаҳ.
669
Ингали ғам хайли кўктин зинадур қилсанг нигоҳ,
Ҳажр ўтидин тортсам тобу шиканлиқ дуди оҳ.
Зулфининг ҳар ҳалқасида бир шикандур уйлаким,
Ҳибс занжирида ҳар тавқ ичра бир аҳли гуноҳ.
Буки оҳим тийри борони борур гардун сари,
Ғам сипоҳи ингали кўнглумга улдур шоҳироҳ.
Тиғ сурмай нетсун ул қотилки, хунбор икки кўз
Қонима дорилқасоси ишқ аро бўлди гувоҳ.
Буки урдунг бошима ҳар тук ҳисоби тиғи жавр,
Бўлса бўлмас ҳар сари мў бўлса бир тил иззу жоҳ.
Дайр аро жон бер Масиҳи дам била, эй муғбача,
Ким хумор ўлтургудек ҳолимни айлабтур табоҳ.
Кирпикидин қочти юз сори, Навоий, тонг эмас,
Хордин гар қилса гул қолқонини булбул паноҳ.
670
Сен қаро пар бошинг узра кўргузуб, мен дуди оҳ,
Бу менинг ўтумдин, ул саркашлигингдиндур гувоҳ.
Хўблар анжум, сен ул хайл ичра меҳри анжуман,
Меҳрни султон десам йўқ анбу анжумни сипоҳ.
Эгма қад бирла тутуб кўксум шигофин келмишам,
Ханжари ишқинг била дардинг юкига узрихоҳ.
Улгум эрди гаҳ-гаҳи ёдингдин ўлсам эрди маҳв,
Эмди жон айлаб фидо ёдингға кирмон гоҳ-гоҳ.
Баски бошимға ёғар атфол тоши, эй пари,
Қилғали қасдим жунун хайли ул ўқдур шоҳроҳ.
Хонақаҳда ўзлук ишғоли етибдур жонима,
Йўқ ажаб гар истасам дайри фано сори паноҳ.
Дайр пири соқию май бирла тиргузди мени,
Ҳуру кавсар ҳасратидин ўлди шайхи хонақоҳ.
Бўйнума зуннор боғлаб келмишам, эй муғбача,
Гар риёйи саждадин бўйнумда бор эрди гуноҳ.
Эй Навоий, ҳасрат оҳи бирла ўлдум ҳажр аро,
Ёр васли етмаса фарёдима во ҳасратоҳ.
671
Яна шўълалиқ кўнгулни ғаминг этти пора-пора,
Буки бутрашур эрур поралари эмас шарора.
Улус ичра оразингдин назар анча асрадимким,
Ола олмағум кўз ўлгунча, гар айласам назора.
Бадалу сафар эмиш чораси ишқнинг демишлар,
Бадалинг йўқу сафардин ғамим ортадур, на чора.
Мени телба бирла Фарҳод орасида фарқ кўптур,
Анга хора қазмоқ иш, ваҳки, ёғиб бошимға хора.
Дема бўлғай ўқларингдин танинг ичра неча пайкон,
Қатаротини ёғнннинг ким этибдурур шумора.
Бу чаман аро гаҳи овла ҳазар кўнглин, эй гул,
Ки етишгуси хазон чопқуни уйлаким хазора.
Буки дайрдин Навоийни ҳарамға шайх истар,
Нетайинки йўл кўрунмас неча қилсам истихора.
672
Гулгун енг ичра илгин ул мушкбу ғазола,
Ё ранг қилди мушкин, ё қўлға тутти лола.
Ошифта сочин ул гул йиғдию тишлаб ўрди,
Гарчи қилур паришон сунбулға етса жола.
Санчилмамиш гажакким жону кўнгул чекарга,
Ойирди икки қўллаб ул анбарин кулола.
Юз даврида қирондур, ё анжум инжусидин
Гардун териб мудаввар қилди қамарға ҳола.
Ёғлиғ алингда таҳ-таҳ ким нақши хат ёзилмиш,
Жавру жафо фанида ёздинг магар рисола.
Раззоқи ҳақни англа ҳар вақт, ҳар маконда,
Ҳар кимга рўзи ўлса ҳар хонда, ҳар навола.
Фарёдинга ул ой чун етмайдурур, Навоий,
Недур фалакка ҳар дам еткурмак оҳу нола.
673
Менмудурмен кўз ёшим рангин бағир қони била,
Лек бағрим қон бировнинг тиғи ҳижрони била.
Лаъли ёдидинки, кўнглум, музтарибдур, эй рафиқ,
Панд анга кўп бермаким, дармондадур жони била.
Су ўғурлаб бўлса кўнглум захми муҳлик не ажаб,
Ким су келтурди ўқунг захм ичра пайкони била.
Хатти кўнглумда сўнгак янглиғ танимни чирмаған,
Муҳрлуғ бир нома янглиғ доғи пинҳони била.
Дардким кўнглумни бузди, чиқмас андин яхшидур,
Чуғз янглиғким эрур хурсанд вайрони била.
Чун бу гулшанға вафо йўқ, эй кўнгул, зинҳорким,
Кўп қувонма сунбулу сарву хиромони била.
Эй Навоий, гар муродинг давлати боқий эрур,
Унс тутмоқ бир тараф қил олами фоний била.
674
Кўнглаким қон ила ҳар доғки бўлмиш тоза,
Тоза била қонидин эрур андоза.
Ҳажрдин куймиш эдим, яна дединг ҳажр сўзин,
Эски доғимни янги доғ ила қилдинг тоза.
Дерки, ишқингни яшур, ваҳ, нетибон яшурайин,
Эмдиким тутти бори даҳрни бу овоза.
Лаъли авсофини гул барглари узра ёзай,
Айлайин ҳифзиға жон риштасидин шероза.
Зеб учун юзунга гул барги эмастур ҳожат,
Ҳожат ул навъки гул баргига эрмас ғоза.
Оқибат қабр эшиксиз уйига чун киргунг,
Эмди гар ё сенга не суд очуқ дарвоза.
Ул пари сувратини чекса Навоий не ажаб,
Қалама топса малойик юнгидин парғоза.
675
Оразинг холи недин қилди мени девона,
Қушни санд этмади чун суда кўрунган дона.
Кириб оқ уйи аро жон қушларини куйдурдунг,
Гарчи фонусда шамъ ўртамади парвона.
Тийри борони ғаминг бузди кўнгул масканини,
Бизнинг уй бўлди ёғин хасратидин вайрона.
Ҳажр заъфидин ўлубмен танимасдек, не ажаб,
Ошнолар менга бўлдилар эса бегона.
Бузди ул шўхи қадаҳнўш салоҳим уйини,
Менга мундин нари бас манзил эрур майхона.
Соқиё, тўлғунча паймона ерим майкададур,
Мени маст этгали кўп яхшидурур паймона.
Журм эса ёр бошим уза етиб ўлмаганим,
Эй Навоий, мени ўлтурмак эрур журмона.
676
То қулоғингға зириҳ солдингу қошингға гириҳ,
Хаста кўнглумдадур юз гириҳ андоқки зириҳ.
Кўнглума ғунча киби тушти тугун узра тугун,
Кўргали сунбули зулфунгда гириҳ узра гириҳ.
Не назоҳатдурур ул гулшани рухсордаким,
Равзаи хулд анинг шабнамидин бўлди назиҳ.
Бўлса қошу кўзидин зулфи саромад, не ажаб,
Ким кўнгул қайди учун иккисидин келди фириҳ.
Анга ғам тиғи бу боғ ичра ҳаром ўлдиким,
Кийди пашмина сариғ юз била андоқким беҳ.
Қоши ёсиға дедим чилла керак риштаи жон,
Бу сўзумга не ажаб бор эса ҳар гўшада зиҳ.
Хонақоҳ ичра Навоийға етар кўп макруҳ,
Дайрдин ул сари бермоққа ҳам эрди кариҳ.
677
Зулфи янглиғ пайкаримни чекти печу хам била,
Ул сифатким тортқай аждар бировни дам била.
Нола чекмакдин чу қилдинг манъ, эй лаълинг нигин,
Бир йўли оғзимни қилғил муҳр ул хотам била.
Марҳами васлин кўнгул чокидин олма, эй рафиқ,
Ким чиқар жоним доғи айрилмай ул марҳам била.
То ғаминг водийсида овора бўлдум, оҳким,
Ўзни ҳаргиз топмадим бир хотири хуррам била.
Рашкдин ишқинг тилармен жону кўнглумдин ниҳон,
Бўлмас эл сиррин дейишмак икки номаҳрам била.
Беталаб йўқ васлидин толиб вале маҳжурмен,
Қолмишам дармонда ушбу нуктаи мубҳам била.
Эй Навоий, халқдин тут гўшаким, мен тинмадим,
Токи бўлдум ошно хайли бани одам била.
678
Истарам етсам қуюндек гулъузорим қошиға,
Оллида туфроғ ўлуб эврулсам анинг бошиға.
Хора узра лола бутгандек эрур ҳар ерда қон,
Боқсалар жисмимға отқан ҳар маломат тошиға.
Кўзларимдин ёш оқизғай балки қон беихтиёр,
Ҳар кишиким солса кўз гирён кўзум қон ёшиға.
Ишқ дашти зоғининг минқоридур ёқутранг,
Гўйиё тушгандурур лаълинг ҳалоки лошиға.
Кўзларим қилсун садаф, кирпикларим этсун қалам,
Бўлса дур бойисти зебо сувратинг наққошиға.
Кўп тажаммул сотмағил, эй чархким, ҳар кавкабинг
Бир дирамча йўқтурур дайри фано қаллошиға.
Ҳар гуҳарким васфида сочти Навоий назмидин,
Ул пари девона деб бир тош отар подошиға.
679
Мен нетиб ишқида оқил қолаю фарзона
Ким, паривашлар эрур ҳасратидин девона.
Чоклик кўксум аро телба кўнгул турмас ҳеч,
Гарчи Мажнунға ватан лойиқ эрур вайрона.
Шамъ гирдида магар сояси рашкидин эрур,
Айланиб буки қанотин уюрур парвона.
Ошно айламак ул ойни не мумкинки, сипеҳр
Меҳри ойинидин айлабтур ани бегона.
Достонимни деманг ёрға невчунки гаҳе
Йиғлатур, гарчи гаҳи кулдурур ул афсона.
Ғарқи май бўлсам анингдек бу фано дайри аро,
Ки ҳубоб уйидин-ўқ бўлса менга майхона.
Бир қадаҳ бирла Навоийни бу дам тиргузсанг
Нетти, эй муғбача, тўлғунча анга паймона.
680
Бут оллиға чу сажда айлагум ичиб бода,
Дирам йўқ эрса, гаров хирқа бирла сажжода.
Учурди ақлим ўтин, балки йиқти диним уйин,
Не англадимки, не сайли бало эмиш бода.
Агарчи дайрда усрук йиқилдим, аммо шукр,
Ки бори муғбача кўйида бўлдум афтода.
Етишмагай майи ваҳдат фуруғи бўлмағунча,
Замир шишаси соқий узоридек сода.
Чу зуҳд келди риёю йўқ одамида вафо,
Не бўлди тутса менга бода бир паризода.
Қилур муболаға кўп ишқу бода таркида шайх,
Мени ҳам истар ўзи янглиғ айлагай лода.
Навоий, ўлғил икки кун майлидин озод,
Ки дўст ғайриға бўлмас муқайяд озода.
681
Бир кичик ёшлиғ нигоре топмишам нозуккина,
Секретурга тавсанин майдон аро чобуккина.
Гаҳ вафо, гаҳ нозу гаҳ афсун била ўзгинасин
Кўргузур ҳар лаҳза дилбарлиғда бир турлуккина.
Жавр ила таҳдиди бедилларға бори чинғина,
Меҳр ила ҳар ваъдаким қилса бори ўтруккина.
Асру ёлғон ваъдасидин куймиш эрди жонғинам,
Онгдибон бир кеча тушти илгима усруккина.
Истадим бўйнун қучуб, юзгинасидин ўпгамен,
Изтироб айлаб талашди, бор эмиш кучлуккина.
Юз ўпарга қўймади, илгин дедим борин ўпай,
Ташлади юмруққина, қилди кўзумни кўккина.
Ҳар не дединг бор эди ёлғонгина бошдин оёқ,
Эй Навоий, мунча ёлғон дегучи ўл шуккина.
682
Узди мендин дўстлуғ ул шўхи сийминтан яна,
Ончаким мумкиндур этгил айш, эй душман, яна.
Мазраи жисмимдин эрмастур қарорғон тоза доғ,
Токи куймиш барқи ишқингдин қаю хирмон яна.
Ишқим эрди ёшурун фош этти гирён кўзларим,
Қилдилар ғаммозлиғ бу икки тардоман яна.
Шамъ янглиғ ўт тутошиб бошима ҳижрон туни,
Яшурун ҳолимни элга айлади равшан яна.
Қочтилар аҳли жунун ҳар ёндин андоқким шарар,
Баски тўлди ўтлуғ оҳим дудидин гулхан яна.
Даҳр раъноси фану макри била топсанг фириб,
То не макр этгай аён бу даллаи пурфан яна.
Эй Навоий, чун замон зулмиға суд этмас жазаъ,
Касб қил бу шеваниким, қилма бу шеван яна.
683
Дайр ичра яна кирдим бир журъа учун, ваҳ,
Ул бут менга миннат қўяр алминнату лиллаҳ.
Масжидқа яна кирмасу юз Қиблаға қўймас,
Ҳар кимки бўлур дайр ила бут сирридин огаҳ.
Бут шоҳид эрур дайр доғи дайри фанодур,
Куфр аҳли эрур сиррини чун билмади гумраҳ.
Дермен нечаким тонгла чиқай дайрдин аммо,
Лояқил этар муғбача май бирла саҳаргаҳ.
Соқийға ваё аксиға май ичра боқармен,
Андин мунга, мундин анга чун топмадим ашбаҳ.
Дайр ичра бугун кавсару ҳур ўлди насибим,
Тонглаға менга ваъда берур воизи аблаҳ.
Ҳақ сиррини ҳар кимга баён этма Навоий,
Таън айламагай билмас улус англаса ногаҳ.
684
Сипеҳр сақфиға олтун сутун бўлур, эй моҳ,
Дамики чархқа чексам ғамингда шўълаи оҳ.
Дедимки:– Ўлтурасен ишқ аро недур гуноҳим,
Дедики:–Ишқдин ортиқ яна бўлурму гуноҳ.
Демаки тоза тугонлар гувоҳи ишқинг эрур,
Юзи қаролиғи ёлғон бўлурдин ўлди гувоҳ.
Кўзума кирди хаёлинг сиришк касратидин,
Қачон ёғинда қилибдур киши булутни паноҳ.
Чу куйди ғайр хаёли, кўнгулга тушти хаттинг,
Ки сабза хуш кўкорур дашт аро, чу куйса гиёҳ,
Фано йўлидин агар ёнса раҳрав не ажаб,
Ки йўл махуфдуру анда йўқдурур ҳамроҳ.
Навоий ар деди, жуз ҳақ вужуди йўқ, эй шайх,
Не ёзғурасен они ла илаҳа иллаллоҳ.
685
Халқ меҳриға яна, ёраб, мени зор айлама,
Айласанг ҳам, меҳри йўқларға гирифтор айлама.
Меҳрибонларға доғи учратсанг элнинг меҳрини,
Ногаҳон хотирлари ичра падидор айлама.
Эй пари, қатлимға майл этсанг фидо жоним, валек
Ўзга сари хотирингнинг майлин изҳор айлама.
Лаълидин ким қилса бир жонбахш сўз нақл, эй кўнгул,
Оллида жон жавҳаридин ўзга исор айлама.
Тушта васли бўлса гар худ, барча сўнгги уйқудур,
Эй Хизр, ҳайвон суйи ичмакка бедор айлама.
Халқаи куфр ичра чун қўйдум қадам, эй пири дайр,
Муғбача зулфи хамидин ўзга зуннор айлама.
Эй Навоий, дам-бадам афгор кўнглунг соғиниб
Инг-инг овуну эл кўнглини афгор айлама.
Айласанг ҳам, меҳри йўқларға гирифтор айлама.
Меҳрибонларға доғи учратсанг элнинг меҳрини,
Ногаҳон хотирлари ичра падидор айлама.
Эй пари, қатлимға майл этсанг фидо жоним, валек
Ўзга сари хотирингнинг майлин изҳор айлама.
Лаълидин ким қилса бир жонбахш сўз нақл, эй кўнгул,
Оллида жон жавҳаридин ўзга исор айлама.
Тушта васли бўлса гар худ, барча сўнгги уйқудур,
Эй Хизр, ҳайвон суйи ичмакка бедор айлама.
Халқаи куфр ичра чун қўйдум қадам, эй пири дайр,
Муғбача зулфи хамидин ўзга зуннор айлама.
Эй Навоий, дам-бадам афгор кўнглунг соғиниб
Инг-инг овуну эл кўнглини афгор айлама.
686
Сарву гул ҳусн ичра йўқ ул сарви гул рухсорча,
Уйлаким, қумрию булбул нолада мен зорча.
Ул баҳори ҳусн учун ҳар сайли рангинким, булут
Зоҳир этти йўқ эди бу дийдаи хунборча.
Гарчи даврон хоридин гул яфроғидур юз тўшук,
Ҳажр нешидин эмиш бу хотири афгорча.
Зулфинннг ҳар тори бир мўминни чун кофир қилур,
Деса бўлғай они дин аҳлиға минг зуннорча.
Кўйини ул ҳурнинг селоби ашким касрати,
Айламиш жаннот тажри тахта ҳал – анҳорча.
Абри раҳмат сояйи сиҳҳат бошимға солмағай,
Ул қуёш кўйи диёринда бузуғ деворча.
Бу кўҳан дайр ичра бир дам қилғали дафъи хумор,
Амни манзил топса бўлмас кулбаи хамморча.
Олам аҳлиға вафо айлаб жафо кўрган эрур,
Юз туман минг зор эмас, аммо бири мен зорча.
Чун Навоий кўнглини синдурдунг, эмди бутмаги
Мумкин эрмас, итти чун ҳар ён тушуб бир ёрча.
687
Хатинг саводиға сунъ илки йўнди чун хома,
Ҳам ул рақам қилди мени сияҳ нома.
Йиғилди, ваҳки, хатинг хайли даврасидаю бас,
Неча қизитти жамолинг қуёши ҳангома.
Кўзунг хаёли кўнгул маҳзанин тасарруф этиб,
Магарки хифзи учун бости муҳри бодома.
Кўнгул харобасида солди тархи меҳринг ишқ,
Ки уй маволиғ ўлур чун бўлур даво шома.
Менинг киби кечар эл кўнглига майдин ноком,
Бировки, сендек эрур ёри масту худ кома.
Маол илмида мендин ҳам эрди жоҳилроқ,
Қаюки тутти ўзин олам ичра аллома.
Навоий ўлса керак пири дайр базмида хос,
Не деса десун ани ваъз ичиндаги ома.
688
Кўнгулни қилди минг қотилча ёра,
Жафо тиғидин ул шўхи хазора.
Саманди ўт чақилғандек чу секрир,
Ул ўтдин секретур наъли шарора.
Итингга тўъмалиққа бўлди осон,
Буким бағримни қилди пора-пора.
Кўрунгач кўзга ул юз хаста бўлдум,
Ўлармен яхши гар қилсам назора.
Не истар чора дарди ишқ учун эл,
Чу йўқ бечоралиққа ўзга чора.
Кўнгул олам уйига боғлама кўп
Ки, байтидур сенга ул истиора.
Фано йўли Навоий бас қатиғдур,
Магар осонроқ ўлғай бора-бора.
689
Ўтға солғил сарвни ул қадди мавзун бўлмаса,
Елга бергил гулни ул рухсори гулгун бўлмаса.
Сарсари оҳим эсар ғам шоми ҳижрон тоғиға,
Яхшидур тонг отқуча ул тоғи Ҳомун бўлмаса.
Телбаликдин, наҳки, ҳар дам дардим афзундур, агар
Ул пари ишқида ҳар дам дардим афзун бўлмаса.
Гар кўнгул қатл истади сен ваъда қилдинг тонгла деб,
Ушбу дам ўлтур бу эҳсон бирла мамнун бўлмаса.
Хирқа жинсин раҳн учун, эй шайх, олмас пири дайр,
Бода бермас токи ўзлук жинси мархун бўлмаса.
Фони ўл, васл истар эрсанг бенаволиғдин не ғам,
Бўлмасун ҳаргиз матойи дуняи дун бўлмаса.
Эй Навоий, тонма гар дер ул пари мажнун сени,
Ошиқ ўлғайму париға улки мажнун бўлмаса.
690
Бўлур шом ул маҳи нахшаб равона,
Каманди зулфин очиб шабравона.
Қаро тун азм этарким кўрмагай эл,
Жамолидин вале ёрур замона.
Мени манъ этмиш ўз ҳамроҳлиғидин
Менга, ваҳким, ажаб иш тушти ёна.
Ҳаётим эмди худ мумкин эмастур,
Ки ўлмакка тилар эрдим баҳона.
Кўз очқаймен магар маҳшар сабоҳи
Ки, ичмишмен ажаб шоми шабона.
Бу гулшан гуллари чун бевафодур,
Алардин чекма, эй булбул, тарона.
Навоий ўлса ёдин қилмағилким,
Ўлар эл ҳам десанг андин фасона.
691
Ёр ишқим англамай лаъли сусабтур қонима,
Токи маълум этса келгай не балолар жонима.
Очмай ўтлуқ чеҳра чунким ўртади кўнглум уйин,
Очса не ўтларки тушгай кулбайи эхзонима.
Уйқуда ул кўз менга юз фитна бедод айламиш,
Ноз ила уйғонса нетгай англа, хонумонима.
Ичмайин май бузди кўнглумни, гар ичса, тутса ҳам,
Кўр, не офат сайли юзлангай йиқуғ вайронима.
Маст ўлуб зуннори зулф очса муҳиқдурлар, агар
Ақлу зуҳду илм мотам тутсалар имонима.
Носиҳо, чун ошиқ ўлдуқ англаким, мундин нари
Танимасбиз биз сени, сен доғи бизни тонима.
Гар Навоийдек бўлуб ошиқ ўлармен, панд деб
Жонима қилманг азоб, айтинг ани жононима.
692
Дайр аро то айладинг кўнглумни зор, эй муғбача,
Куфр ила зуннор қилдим ихтиёр, эй муғбача.
Дема чун дайр ичра кирдинг бут қошиға сажда қил,
Сен борингда бутға худ не эътибор, эй муғбача.
Дайр пирининг муридимен, сенинг ҳам ошиқинг,
Йўқса дин аҳлиға дайр ичра не бор, эй муғбача.
Аҳли ислом ичра ногаҳ чиқма сархуш дайрдин,
Юз халал дин ичра қилма ошкор, эй муғбача.
Кеча шамъу май била қошингға келгумдур дединг,
Субҳ бўлди неча тортай интизор, эй муғбача.
Ҳашр субҳиғача маст ўлғум, гар этсам бир саҳар,
Бодайи лаълинг била дафъи хумор, эй муғбача.
Маст агар ўлсам асоға боғлабон зуннорни
Қил алам, кўюнг аро айлаб мазор, эй муғбача.
Дайр пири савлати манъ этмаса ҳар дам кўруб,
Бошингга эврулгамен девонавор, эй муғбача.
Асру ғамгиндур Навоий май тила, эй пийри дайр,
Бўл анга соқийлиқ айлаб ғамгузор, эй муғбача.
693
Рангсиз холинг эрур ул талъати дилжў уза,
Занг ул янглиғки кўргузгай асар кўзгу уза.
Нашъа ёқути муфарраҳдин гар эрмас дам-бадам,
Дуржи лаълингда недин кулгу эрур кулгу уза.
Хозини ҳикмат магарким хол бирла қўйди муҳр,
Лаълдин чун солди қуфл ул ҳуққалиқ инжу уза.
Қоши ёсин қурғали эл қасдиға бўлмиш кериш,
Фитналиғ ким чин тушар ул наргиси жоду уза.
Анбарин зулфунг малойик шаҳпаридин соядур
Ким, аён бўлдитажалли ақшоми ёғду уза.
Соқиё, ишрат суйин бунёд ила соғарға қуй,
Не учунким, даҳр бунёдин кўрармен су уза.
Кўйи туфроғида қон ютса Навоий яхшироқ,
Бодаи кавсар чекардин равзаи мену уза.
694
Эй сабо, ҳолимни арз эт гулрухи таннозима,
Эгма қаддимнинг саломин айт сарвинозима.
Айт кўпдин-кўпу оздин оз шикибим шарҳини,
Дарду сабрим нақди садқанг боқма кўпу озима.
Чунки ўлгум ёшурун ишқим аён қил шамъаи
Воқиф этма лек ишқ аҳлин бу махфий розима.
Новак андозимки элни йиқти кўп андозадин,
Ваҳки, эмди тортмиш новак менинг андозима.
Ул кабутарға фидо жонимки, шавқум номасин
Қилса таслим элтибон шўхи кабутарбозима.
Чангдек ғам базмида қаддим хам ўлди, эй рафиқ,
Ашк ҳар торидин ортар нолаи бу созима.
Эй, Навоий, ишқ аро қочма балодин зинҳор,
Чунки ошиққа балокашлик келибтур лозима.
695
Ёр акси чунки айлар жилва май кўзгусида,
Май ичарменким юзи бўлғай юзум ўтрусида.
Эй сабоҳат бирлаким кулдунг, менга меҳр ўлди фаҳм,
Меҳр фаҳм ўлмоқ тонг эрмас субҳнинг кулгусида.
Уйлаким, хайли хубоб ичра тушар хас бормен,
Ашк аро саргашта ул султони ҳусн ўрдусида.
Урди олам бузғали бир-бирга кирпик сафларин,
Фитналар бедор қилмоқ кўр ул ой уйқусида.
Не хато қилғай кўнгулларга кўзунг, мужгон ўқин,
Ҳар қаён чун боқса сайдидур анинг қобусида.
Навбаҳори даҳриға қўйманг кўнгулким, йўқ вафо
Не гули бўстонида, не лолаи худрўсида.
Шоҳлар побўсинг этгандин, Навоий, яхшироқ
Ким, бошингни хокироҳ этсанг анинг побўсида.
696
Мен ўлар ҳолатдаю кўйида итлар қошима
Жамъ ўлур аҳбобдек афғон қилурлар бошима.
Чарҳ кўзгусин шафақгун топқай анинг аксидин,
Ул юзу лаб ҳажридин боққан киши қон ёшима.
Ўлмишам лаъли майи шавқида май солинг мудом,
Йўндуруб ҳар ён қадаҳлар қабр қилған тошима.
Кўйига қўйгач қадам бошимға урди тиғи зулм,
Сарфароз этти бу хизмат айлаган подошима.
Топмағай шояд сабуҳ айларга май, эй тонг ели,
Элт жоним нақдини майхораи қаллошима.
Шаммаи фош айла саргардонлиғимдин, эй қуюн,
Учрасанг дашт узра Мажнун исмлик қардошима.
Дур сочар кўздин Навоий лек ул йўқтурки, бор
Бир кеча сўнғай оёғин дийдаи дурпошима.
697
Кўзларимда ишқдин су эрди уйқу ўрнида,
Турфа кўрким ҳажридин қон бўлди ул су ўрнида.
Кимгаким кирпик ўқин ёғдурса ул гул, рашкдин
Жисмим ичра бир тикандур ҳар саримў ўрнида.
Ғайр нақшидин қилиб сиз пок кўнглум сафҳасин,
Тут ул ой оллида, эй машшота, кўзгу ўрнида.
Шахсуворимнинг аёғин ўпкали розидурур,
Ой била кун ҳар бириси бир тепингу ўрнида.
Изтироб этса қошинг кўргач не тонг шайдо кўнгул,
Телбаким кўрди янги ой ўлтурурму ўрнида.
Даҳри бўстони аро барқу булутдин англаким,
Йиғламоқ, юз қатладур, бир қатла кулгу ўрнида.
Эй Навоий, дерсен ул қоматни кўнглунгдин чиқар,
Не ниҳол ўлтуртайин ул сарви дилжў ўрнида.
Турфа кўрким ҳажридин қон бўлди ул су ўрнида.
Кимгаким кирпик ўқин ёғдурса ул гул, рашкдин
Жисмим ичра бир тикандур ҳар саримў ўрнида.
Ғайр нақшидин қилиб сиз пок кўнглум сафҳасин,
Тут ул ой оллида, эй машшота, кўзгу ўрнида.
Шахсуворимнинг аёғин ўпкали розидурур,
Ой била кун ҳар бириси бир тепингу ўрнида.
Изтироб этса қошинг кўргач не тонг шайдо кўнгул,
Телбаким кўрди янги ой ўлтурурму ўрнида.
Даҳри бўстони аро барқу булутдин англаким,
Йиғламоқ, юз қатладур, бир қатла кулгу ўрнида.
Эй Навоий, дерсен ул қоматни кўнглунгдин чиқар,
Не ниҳол ўлтуртайин ул сарви дилжў ўрнида.
698
Бас ёмон ҳоли тушубтур, ёрлар, мен зорға,
Ким ёмон ҳолимни зоҳир айлай олмон ёрға.
Эйки дебсен ер юзини лолазор этмиш баҳор,
Гўйиё кўз солмадинг бу дийдаи хунборға.
Тошларингдин яхшироқ бўлмоқ танимда доғлар,
Суккаи беҳбуд узғондекдурур динорға.
Субҳ васлим демасанг қилған ниҳон шоми фироқ,
Нега ёптинг зулф шабгун зулфидек рухсорға.
Жонфизо қилмиш юзунг бўстонини ҳар сори хўй,
Бу гул очқай берсалар ҳайвон суйи гулзорға.
Қатли майли қилмасанг невчун яна миндинг саманд,
Белга руст айлаб этак, гул санчибон дасторға.
Эй насиҳатгў, кўзумни тийра айлабтур хумор,
Раҳм этиб қил раҳнамунлуқ кулбаи хамморға.
Жоми май тутқилки, тарихи биносин топмадим,
Нечаким солдим назар бу тоқи минокорға.
Дайрдин гар бўлмасун ғойиб дер эрсанг муғбача,
Эй Навоий, боғла зуннори учин зуннорға.
699
Уйқуни оҳим ели кўздин учурди бу кеча,
Ақлу ҳис ажзою авроқин совурди бу кеча.
Ҳажрдин туфроқ бўлдум, гўйиё ашким суйи
Бошима чархи кўхан тоқин юмурди бу кеча.
Зулм тоши ёғдуруб, ҳижрон қиличи индуруб,
Не балолар ишқ бошимға кетурди бу кеча.
Анжум эрмас чарх зулмин ҳолима англаб қазо,
Тийра рухсориға минг қатла тукурди бу кеча.
Захми кўпдин мен ўлум ҳолида, ўлган соғиниб
Ит ялаб қоним, сўнгакларни кўмурди бу кеча.
Субҳ толеъ бўлмади, гарчи ул ойдин айру ҳажр
Бошима минг қатла гардунни эвурди бу кеча.
Чарх мен саргашта ёшидин хижил бўлдики, кўп
Анжуми ашким шаҳоб осо югурди бу кеча.
Тийра андиндурким, эй кун, шамъин оҳим сарсари
Чарх фонуси аро бир-бир ўчурди бу кеча.
Эй Навоий, ўлмагим англаб ул ойнинг кўйида,
Итлари бир дам уюб, бир лаҳза ҳурди бу кеча.
700
Ҳар гулки очибдур май ул орази дилжўда,
Гулларму экин суда гул аксиму кўзгуда.
Кўзгуда юзунг акси гар яхши назар қилсанг,
Бор уйла биайниҳким кун акси тушар суда.
Ноз уйқусида ул кўз ошуби жаҳон ичра,
Уйғонса кўзунг нетгай олам бузуб уйқуда.
Оллимға юзунг келгач ҳусн аҳлини кўрмасмен,
Кўз англамас ашъёни бўлғач қуёш ўтруда.
Гар шаҳрни тарк айлаб саҳроға қўюбмен юз,
Маъзури эрурменким, моҳим эрур ўрдуда.
Олам иши сартосар ғам ерга кира қилмас,
Соқий, тутубон жоме қўйма мени қайғуда.
Васл истасанг ўл фони андоқки Навоийким,
Ҳар ишки мунунг ғайри бордур, бари беҳуда.