ҒАЗАЛЛАР
701
701
Тийралик хаттинг саводидин лаби хандон уза,
Хизр солди соя гўё чашмаи ҳайвон уза.
То хазин кўнглумни лаълинг ҳайрати қон айламиш,
Анда холинг нақши ўлтурған чибиндур қон уза.
Жону кўнглум ноласидин икки ҳақгў қуш киби,
Кеча ул ой кўйида афғон эрур афғон уза.
Тоири меҳнат бузуғ кўнглумда қўймиш ошён,
Чуғз андоқким нишиман айлагай вайрон уза.
Эй мусулмонлар, етинг фарёдимаким, кофире
Жону кўнглум олди, эмди сўз борур имон уза.
Чарх тоқидин топар кун шамсаси ҳар кун завол,
Зарварақдин шамса чекмак не осиғ айвон уза.
Эй Навоий, то деди дардим юкин кўнглунгга қўй,
Кўнглум узра қўйдум ул юкнию миннат жон уза.
702
Эйки юз минг доғ қўйдунг жисми ғампарвардима,
Билки, бўлмиш ҳар бири охир даво бир дардима.
Ҳажр аро ҳолим гаҳи беҳушлуғ, гаҳ ғам емак,
Ишқинг иқболида қил наззора хобу хўрдима.
Тоза қонлиғ доғ иси кўнглум аро муҳликдурур,
Атри руҳафзо кўрунг ғам боғи ичра вардима.
Уйла хоки жисм ила кетмак тилармен даҳрдин
Ким, ажал ҳам етмагай суръатлар айлаб гардима.
Совуғ оҳим ҳасрати ишқ аҳли кўнглин ўртади,
Турфа иштур эл ичин куйдурмак оҳи сардима.
Даҳр боғининг хазони яфроғидур қон ёшим,
Обкаш янглиғки хатлар чекти рўйи зардима.
Ел кетургач кўйи туфроғини топтим шоҳлиғ,
Эй Навоий, қил тамошо ганж бодовардима.
703
Новакингнинг тусидин эрмас нишоне бўйниға
Ким, эрур қатл айлаган аҳбоб қони бўйниға.
Бегуноҳ ишқ аҳлиға тиғи жафо сургум десанг,
Билки мендин ўзга тутмас кимса они бўйниға.
Ҳажрдин гар юз қилич бўйнумға урдунг, эй сипеҳр,
Сарбасар қилдим қўлум етган замоне бўйниға.
Қотилимни кимса билмай, захм еб ўлдум валек,
Мен билурменким, эрур қоним фалоне бўйниға.
Тавқ бил жаннат қуши бўйниға то мушкин ипак
Тушти, таъвиз этгали хирзи ямони бўйниға.
Майға эгнимдинки сажжодам гаравдур қилди манъ,
Гўйиё зоҳид кўра олмас ридони бўйниға.
Гар Навоий ўлса, ул кофир диёриға чекинг
Боғлабон судрарда зуннори фанони бўйниға.
704
Ваҳки, умрум борча зоеъ бўлди эл коми била,
Бодаи ноб ўрнида хуноба ошоми била.
Кимса минг йил комронлиқ қилса билким, арзимас,
Даҳр аро бир лаҳза бўлмоққа биров коми била.
Қушқа юнг маскан аро хушроқдурур озодлик,
Бўлғанидин банд аро сайёд ипак доми била.
Заҳрни ўз коми бирла ичса андин яхшиким,
Ичса ҳайвон шарбатин нокомлиқ жоми била.
Юз дилором айлагандин равза ҳибси яхшироқ,
Бўлмоқ ўз вайрони ичра кўнгли ороми била.
Эй кўнгул, эл субҳи айши сари боқма хўй қил,
Фардлиғ вайронида меҳнат қаро шоми била.
Бўлмоқ итлар мунъими тан тўъма айлаб яхшироқ,
Танни қилғунча самин нокаслар инъоми била.
Жоҳу маркаб бирла, эйким, бормадинг мақсад йўлин,
Қатъ ўлур бетушалиғ зоди фано коми била.
Эй Навоий, хузн ила ўткар қарилиқ меҳнатин,
Чун йигитлик борди айшу ишрат айёми ила.
705
Менки ғам даштида иттим оҳи дард олуд ила,
Истаган топқай кеча ўт бирла кундуз дуд ила.
Инфиолингдин қуёш кирди қаро туфроғ аро,
Қилғанингда жилва ул рухсори гард олуд ила.
Ул оғиз маъдуму менда ўпмаки савдосидур,
Суд агар истаб турур сармояйи нобуд ила.
Не итинг бўлмоққа толиъ, не итингга тўъма ҳам,
Тушгали кўюнг аро бу жисми ғам фарсуд ила.
Ғам туни қилмиш қаро босқан киби музтар мени,
Буйлаким, нокормен бу бахти қирандуд ила.
Уйла маҳвунгменки келмас хотиримға ҳажру васл,
Сен муродимсен, ишим йўқтур зиёну суд ила.
Эй Навоий, асру мақбул эл била хўй этти ёр,
Хушлуғи гар йўқтурур, не айб сен мардуд ила.
706
Буду нобудум агар тенг бўлди жонон оллида,
Зарра йўқу бори тенгдур меҳри раҳшон оллида.
Кўзларимнинг чашмаси оллида уммон ҳажр аро,
Кўр, биайниҳ уйладурким чашма уммон оллида.
Васл ичинда дўзах ўти бирла қўйған тоза доғ,
Оташин гулдек гумон қил доғи ҳижрон оллида.
Эй мусулмонлар, не ҳолаттурки, ишқ этмиш асир,
Юз мусулмон хайлини бир номусулмон оллида.
Улки мажнун дейдилар, чиндурки, ҳар дам кўргузур,
Чок бўлған кўнглакин бу жисми урён оллида.
Фақр ила шод улки ҳар ким бўлса аҳли маърифат,
Даҳр туфроғ бирла тенг бўлмоқ не имкон оллида.
Эй Навоий, жон сабо оллида қилғаймен нисор,
Бу гадо ҳолин деса ётганда султон оллида.
707
Қаю қушким қўнар бу пайкари мажнун мисол узра,
Эрур тан заъфидин қушдекки йўнғайлар хилол узра.
Бало тоши хам ўлған қаддим устидин йироқ кетмас,
Биайниҳ нуқта янглиғким тушар ёзғанда дол узра.
Агар майгунлуғидин ранг айлар бўлса машшота,
Кўзумнинг мардумин ёққил уюуб ул турфа хол узра.
Қошингнинг тоқи устинда эмастур анбарин холинг,
Зуҳал гўё очибтур оразин мушкин ҳилол узра.
Не тонг нозуклуғидин гар қурайши бўрк оғир келди,
Ҳам айлар чун қиров кўпрак ёғар нозук ниҳол узра.
Саводи хати била ҳам оразинг хуршиди равшандур,
Сафода не тафовут соя тушгандин зилол узра.
Белингга то сочинг чирмашти, рашкидин анинг ҳар тун
Димоғимда тонг отқунча хаёл ўлмиш хаёл узра.
Кўзумни истасанг равшан қадаҳни ёпма, эй соқий,
Керакмастур саҳоб ул ахтари фархунда фол узра.
Навоий, ёр лаълида учуқдур, йўқса ёпушти
Чибиннинг парридин қолмиш қўнған чоғида бол узра.
708
Солиб қон онча қўйдунг доғ бу жисми фигор ичра,
Ки онча доғ ила қон бўлмағай бир лолазор ичра.
Қушеким, тушса оҳим гирдибодидин чиқа олмас,
Биров янглиғки, қолғай эшики боғлиқ минор ичра.
Ики рухсори икки зулфи ётқандин ниҳон бўлмас,
Нечукким шўъла дуд ичра, қуёш ёхуд ғубор ичра.
Юзунг шавқида ашким кўзлар ичра жола боғлатмиш,
Ёғин ул навъким дур боғлағай абри баҳор ичра.
Қолибтур анбарин зулфунг ичинда боғланиб кўнглум,
Кийикдин қатра қон қолған киби мушки татор ичра.
Қизиқ кўнглумдаги пайконлари дардин не фаҳм этгай,
Анга ким қатралар хўйдиндурур ўтлуғ узор ичра.
Чу ўлгум хасратидин шояд ўтган чоғда кўргаймен,
Мени судранг гадолар кўйида бир раҳгузор ичра.
Гар ул шоҳ базмидин бир журъа май топмон ажаб эрмас,
Ки май шўхи кирибдур ширадин маҳкам ҳисор ичра.
Мениким айламиш ул муғбача ишқи майи махмур,
Магар ҳам дайр пири чора қилғай бу хумор ичра.
Вафо айларда элга рўзгоринг айлама зоеъ,
Ки улким сен тиларсен йўқтур аҳли рўзгор -ичра.
Навоий гар фалак даври сенга еткурмас ул ойни,
Не чора чун сипеҳр эрмас кишига ихтиёр ичра.
709
Суврати девордек ҳайронмен ул рухсорға,
Йўқса ғамзанг ўқлари тегмиш мени деворға.
Зор жисмимда бўғунлар меҳнатимнинг сонидур,
Ким ғаминг ҳар бирга тугди бир тугун бу торға.
Тори зулфунг ичраким ашким тўкар кофир кўзунг,
Муҳраи тасбиҳ тортар риштаи зуннорға.
Бир-икки кун зори кўнглумдин фироқингни кетар,
Заҳрким бермиш бу кунлуғ танглалиғ беҳорға.
Захми кўплукдин кўнгул сиррини фаҳм этмак бўлур
Ким, тааммул бирла боқса бу тани беморға.
Гар десанг саргашталик кўрмай йўлунгни туз юру,
Гар инонмайсен, назар қил чархи кажрафторға.
Эй Навоий, гар десанг ҳижрон хуморинг дафъ этай,
Жаҳд этиб солғил ўзунгни кулбаи хамморға.
710
Кўйида тоше тилармен қўйғали бош остиға,
Ногаҳ ўлсам қўйсалар бошимни ул тош остиға.
Кундузи хуршид олтун хиштидин ўтгай бошим,
Остонинг хиштини қўйған кеча бош остиға.
Гўшадин тушмиш пулак чекканда мушкин ёй аро,
Анбарин холин саводи ул қаро қош остиға.
Су кишисидур биайниҳ кўзларимнинг мардуми,
Йиғларимдин қолғалн дарё киби ёш остиға.
Ҳажр аро байтулхазанда қилмангиз ашкимни манъ,
Емрулуб вайрона кулбам, қолғамен кош остиға.
Соф этинг май дурди сажжодамдаким, бордур ҳақир
Олиб эгним устидин солмоққа авбош остиға.
Эй Навоий кўк қизиб бўлмиш қизил, эрмас шафақ,
Шўъла ўтлардинки, оҳинг айлади фош остиға.
711
Ҳажр ўти доғи била кўнглумни, эй жон, ўртама,
Дўзах ўти бирла куйдур, доғи ҳижрон ўртама.
Ўртабон ҳар кимни ўт жонимға солма рашкдин,
Халқни пайдо, мени маҳзунни пинҳон ўртама.
Ламаъи рухсор ила дин кишвариға солма ўт,
Мунча ислом аҳлини, эй номусулмон, ўртама.
Оҳим ўти учқунин гардунға тортиб, эй пари,
Ул чақинлардин малак хайлини ҳар ён ўртама.
Гар қўлум, гар жисму жоним ўртадинг қилдим биҳил,
Ўз қўлунг, эй жисму жоним садқанг, осон ўртама.
Чунки сен ҳам қолмағунг ўртанмай, эй шамъи тироз,
Ораз ўти бирла парвонангни паррон ўртама.
Чун Навоий васлидин кечти, ани ҳажр ўтида
Ўртамай деб айлаб эрдинг аҳду паймон, ўртама.
712
Ҳаргиз эрмас меҳри ул ҳусни жаҳон оройича,
Меҳр анинг оллида меҳр оллида бўлғай ойча.
Бир-бири узра неча ё кўргузур қавси кузаҳ,
Бошқа-бошқа эрмас ул икки муанбар ёйича.
Оғзима етгач шакар су бўлди не навъ, эй кўнгул,
Бас бўла олғай шакар ул лаъли шаккархойча.
Гар муфарраҳ бўлса ёқути лабинг жонбахш эрур,
Ул бўла олғайму бу ёқути рухафзойча.
Лайлию Ширин ситам айларда ўз ушшоқиға,
Ҳаргиз эрмас эрдилар сен шўхи бепарвойча.
Гар фароғат мулки истарсен май ич ким, бўлмади
Ғамсиз ўлмоқлиқда шаҳ ринди қадаҳ паймойча.
Ўкма булбулниким, ул гул ҳажрида ҳар кечалик
Ноласи эрмас Навоий тортқан бир войча.
713
Тикмагаймен тиғи захмин ўлсам ул озор ила,
Бўлса Исо игнаси Марям игирган тор ила.
Доғлар шакли киши кўксумда кўрса фаҳм этар,
Ким балони анда тикмишлар магар мисмор ила.
Кўк равоқида қуёш васфини қилманг, чунки мен
Кўйида хурсанд ўлубмен сояйи девор ила.
Юзу зулфи ишқида кофир, мўмин ё аҳли дин
Бўйлаким, мусҳаф хамойил қилмишам зуннор ила.
Сабзаи хат ёрутубдур оразинг миръоти, оҳ,
Кўзгуга бу навъким бермиш жило зангор ила.
Соғинурлар қон ила бўлмиш мунаққаш кисватим,
Ҳар ён этсам азм бу урён тани афгор ила.
Давр аёғин, соқиё, хуш тут дамеким, йўқ турур
Хушлуғум давр аҳли балким гунбази даввор ила.
Бору йўқнинг меҳнатин чекмас, бу давлат басдурур,
Ҳар киши оламда қониъ бўлса йўқу бор ила.
Кўкка етгай боши қўйған лаҳза шоҳ оллида бош,
Гар Навоий ичса май шоҳи фалак миқдор ила.
714
Ваъда айлаб васл жисми нотавоним ўртама,
Келмагунгдур, интизор ўтиға жоним ўртама.
Ишқ ўтининг ўртари басдур яна жоним аро
Доғи ҳижрон, ҳар даме номеҳрибоним ўртама.
Жонни олдинг, солма охир нотавон жисмимға ўт.
Нақд учун яғмоға борди хонумоним ўртама.
Новакингнинг касратидин ким найистондур кўнгул,
Ўт олиб кирма қошимға, найситоним ўртама.
Жонима ўт солди ишқинг, бал жаҳоним ўртади,
Раҳм этиб мундин нари жону жаҳоним ўртама.
Ҳар нафас куйдурма ўт бирла, эй гардун, мени,
Куйдурурга ҳар дам айлаб имтиҳоним ўртама.
Қилма нисбат хўблар сори Навоийдек мени,
Туҳмат айлаб ҳар замон, эй бадгумоним, ўртама.
715
Ваҳки, келтурдунг фироқингдин балолар бошима,
Ул балолардинки қочтим келди олар бошима.
Захм агар бўлса бошимнинг ҳар туки сани не тонг,
Мунча тошким ёғдурурлар дилраболар бошима.
Сарв қадларнинг таманноси бошимдин чиқмағай,
Қаҳр этиб, эй шайх, снндурсанг асолар бошима.
Кўрмайин кўзлар қачон келди бошимға юз бало,
Кўп бало келтурди бу юзи қаролар бошима.
Ишқ аро гаҳ-гаҳки эл пандиға бош индурмадим,
Келди турлук-турлук андин можаролар бошима.
Муддаолар бошима тушгунча, ҳар дам ақлдин
Келса хушроқ ишқ тиғидин яролар бошима.
Кўйида ўлди Навоий, қочти андин итлари,
Йўқ эди ўлганда ёру ошнолар бошима.
716
Ғунча гул ичра гаҳи пайдо бўлур гулзорда,
Бўлмади ҳаргиз аён аксинг сенинг рухсорда.
Заъфдин кулбамда қўймоқ истасам айлар мадад,
Анкабути ришта осқан бўлса ҳар деворда.
Ким жунунумға ёзар таъвиз ийнак ашку юз,
Гар керак шингарф бирла заъфарон туморда.
Сайли ашкимдин демаким мулк эмас мардумнишин,
Балки мардум қолмади бу диндаи хунборда.
Дарди туфроғиға бутмиш, сабза дер кўрган киши,
Занглик юз нўги пайкон бу тани нокорда.
Бир-бирисин англа бир кофир жафосидин ҳисоб,
Бу гириҳларким тугубмен риштаи зуннорда.
Синса ибриқи вузу андин менга бас бир сафол,
Май гадолиғ айламакка кулбаи хамморда.
Чарх айвони мунаққашдур, вале наққоши сунъ
Чекмади нақши вафо бу тоқи минокорда.
Эй Навоий, ер юзин ағёр тутса ғам ема,
Бир сари мў гар сенинг фикринг бор эрса ёрда.
717
Киши висол туни ёри бирла ётқунча,
Жамоли шамъиға қилсун назар тонг отқунча.
Муяссар ўлмади жон бермаку лабин ўпмак,
Нединки қолмади жоним ани унотқунча.
Мени йўқ этган эрур ҳажри санги борони,
Нединки, ёғди таним тош ичига ботқунча.
Малолдин мени бир журъа бирла сотқун ол,
Хурушу арбада айлаб жаҳонға сотқунча.
Кўнгул жароҳатиға ёқ висол марҳамини,
Фироқ хораси бирла бошим ушотқунча.
Салоҳ тўнини чок этса яхшироқ, эй шайх,
Риё юруни била хирқани ямотқунча.
Навоий, аҳли фано дайри ҳалқасин хуш тут,
Ўзунгни зухди-риё мажмаъиға қотқунча.
718
Ёрдин яхши эмас айламаги ёр гила,
Йўқса ул ёрдин эрди менга бисёр гила.
Буки ағёрға мендин гила изҳор этти,
Ҳар неча айласам изҳор яна бор гила.
Кўрубон ғайрға лутфунгни агар дам урмон,
Дема йўқтур гилалик айламон изҳор гила.
Кўп жафосидин агар ўлсам эрур турфа буким,
Яна мендин қилур ул шўхи жафокор гила.
Хирқа куйдурди хумор ўтида қилма, эй шайх,
Ани қилсам гарови кулбаи хаммор гила.
Чун азал қисматидин ҳеч нима хориж эмас,
Айламас фоқасидин воқифи асрор гила.
Эй Навоий, десанг ойини ризо ҳосил этай,
Ёрдин ҳар не келур айлама зинҳор гила.
719
Заъфда ингранмоғим элнинг фиғони зорича,
Ҳар дамим ишқ аҳлининг бир оҳи оташ борича.
Меҳри рухсорида не қошдур, не кўз, не хат, не хол,
Ваҳ, десам бўлғанму они маҳвашим рухсорича.
Нуқтаи мавҳумни юз қисми фараз этсанг, бири
Деса бўлмас бор анинг йўқ оғзининг миқдорича.
Гул юзунгдин қатра тер ҳар ерга томса, ул судин
Чарх ул ерни ясай олур Эрам гулзорича.
Дайр кўйи сокини менким, бу зангори сипеҳр,
Рифъат ичра эрмас онинг кулбаи хамморича.
Бўлди муғ дайрида хирқамнинг чубулған иплари,
Ҳар бири куфр аҳлиға бир барҳаман зуннорича.
Дайр пири не ажаб гардунни соғар айламак,
Ваъда чун қилмишки бергай бода майлим борича.
Фақр атворида ё чиқмоқ керак офоқдин,
Ё керак турланмак офоқ аҳлининг атворича.
Эй Навоий, айладим ҳар кўй аро сайру сулук,
Келмади оллимда ишқ ойинининг душворича.
720
Ул яшил тўнлуқ париваш лаълишаккар бор ила,
Руҳ тўтисин қилибдур мунфаил гуфтор ила.
Гарчи ахзар тўн била боғи латофат сардидур,
Лек ҳайрон айламиш юз сарвини рафтор ила.
Гар сўкулди ул этак кирпик била тиксам бўлур
Ким, эрур гул хилъатин тикмак муносиб хор ила.
Англа ахзар шамъу сориғ бўрки онинг шўъласи,
Тийра кулбамни ёрутса кошки рухсор ила.
Нахли қаддурму яшил тўн ичра ёхуд нахли мум,
Боғлаған сунъ илки юз минг санъату ҳанжор ила.
Соқиё, жоми зумуррадгун аро қуй лаъли май
Ким, эрур шингарф беҳад хушнамо зангор ила,
То бўлай лаълу зумуррад орзусидин халос,
Тортибон они Навоийдек навойи зор ила.
721
Қошининг ёйи чекилмиш зулфи чавгониғача,
Зулфи чавгони доғи кўйи занахдониғача.
Демангиз мушкин булутким бўлди кўк тоқи қаро,
Баски оҳим дуди борди чархи айвониғача.
Ичгали сўзон кўнгул қонин ўқунг очти оғиз,
Ўт тушуб су форидин кул бўлди пайкониғача.
Кўп яшурдум ҳолим, охир чок этиб кўксумни ишқ,
Ошкор этти кўнгулнинг доғи пинҳониғача.
Бўлмасун дарде итинггаким, бағирни ташлағач,
Еди ҳар ёндин узуб ердин ялаб қониғача.
Тушти гўё булбул афғони муассир гулгаким,
Чок-чок этти гирибонини домониғача.
Бўлғанингдин меҳмон ўлса Навоий не ажаб,
Чекти чунким оллинга бору йўқин жониғача.
722
Не ажаб ушшоқ аро бўлсам мени зор ўзгача
Ким, эрур маъшуқлардин ул ситамкор ўзгача.
Бошима аҳбоб бўлмиш жамъ, яъни итларинг
Гўйиёким заъфдин бўлмиш бу бемор ўзгача.
Даҳр аро ошубдурким, чиқмиш ул бебок маст,
Эгнида тўн ўзга, бошида дастор ўзгача.
Ўзгача бўлди ўтум пайконларингдин уйлаким,
Қатра терлардиндур ул гулранг рухсор ўзгача.
Ҳолим ўлмиш ўзгача ҳар дамким ул ой кўргузур
Лабда гуфтрр ўзгача, қоматда рафтор ўзгача.
Қил риоят, соқиёким, базмида бир дам бўлай
Ким, менгадар дам бўлур ҳоли падидор ўзгача.
Жондин ойирмоқ эмас мумкин анинг зулфиниким,
Чирмашибтур риштаи жонимға ҳар тор ўзгача.
Олам аҳли ичра одам демак ўлмас ониким,
Жоҳ ила бўлғай анга қонуни атвор ўзгача.
Эй Навоий, даҳри гулзоридин ўтким, ҳар гули
Кўргузур юз хору ҳар хорида озор ўзгача.
723
Тонгға солма ваъдаи васлингни бори бу кеча,
Ким мени ўлтургуси тонг интизори бу кеча.
Чун яшурди ул қуёш ўтлуқ жамолин, ваҳ, кўрунг
Ким, ўтар гардундин оҳимнинг шарори бу кеча.
Чарх уза ҳар ён шаҳоб эрмаски, кўкнинг ҳолима
Ёш тўкар ҳар лаҳза чашми ашкбори бу кеча.
Субҳ агар урмас нафас ўлгумдурур, ё ул, Масиҳ
Бир нафас келмас мени дилхаста сори бу кеча.
Базмида англадинг, эй шамъу қадаҳ йиғлаб, куюб,
Буки ўлтурди мени ҳажр изтироби бу кеча.
Соқиё, васлинг шафақгун жомидин тиргуз мени
Ким, қилибдур қасди жон ҳажринг хумори бу кеча.
Эй Навоий, сен агар кундузга етсанг не ғам, ул
Ким ғамидин қолмади жон бизга бори бу кеча.
724
Ҳар ойки ғайрима зарра меҳри фош ўлса,
Онинг сари боқа олмон агар қуёш ўлса.
Кўзумда ашкдек ул тифл парвариш топмиш,
Назар ҳаққини керак билса неча ёш ўлса.
Висол умидига ўзни яқин солур ошиқ,
Фироқдин неча жонидадур ёш ўлса.
Не тонг фиғони бағирдин харошлиқ чиқмоқ,
Бировки бағрида ғам чангидин харош ўлса.
Баҳорим ўлди чу гулчеҳра шўхлар, не ажаб,
Ёғар нима бошима жолавор тош ўлса.
Хуш улки тоғ этагин тутса халқдин қочибон
Узалса остида хоро анга фаррош ўлса.
Деманг Навоий агар ёринг ўлса қатлинг этар,
Неким муродидурур уйла қилса, кош ўлса.
725
Баски қон боғлади аламлар юзланиб ҳар доғима,
Заъф ифроти яқинлашурди борур чоғима.
Базм аро ёдим била туфроққа гоҳи май тўкунг,
Ким эрур ул ҳам яқинким тўккасиз туфроғима.
Бу мараз ҳижрондин ўлмиш берма шарбат, эй табиб,
Ким, зулоли Хизр етса заҳр ўлур қурсоғима.
Жисм заъфидин тери қолмиш сўнгак узра яна,
Ҳажр ўқи паррон ўтар чун етса бу ярғоғима.
Белга мен зуннор боғлабмен вале хайли ажал,
Ваҳки, судрарлар иликлар биркитиб белбоғима.
Маърифат боғида ул қушменки ҳайрат айлагай,
Тоири қудс айласа бир дам нишиман боғима.
Эй Навоий, дард тоғинда соғинғай лолазор,
Боққан эл ҳам тоза қонлиғ ҳам қаролиғ доғима.
726
Гули рухсоринг аро бўлғали пинҳон ғунча,
Рашкдин боғда пинҳон ютадур қон ғунча.
Ғунчаи сероб бўлур лек оғизу лаълингдин,
Ошкор айлади сарчашмаи ҳайвон ғунча.
Топмай оғзингни овутмоқ тиласам гулшан аро,
Санчилур кўнглума ул навъики пайкон ғунча.
Кўз ёшимдин агар оғзингда эрур кулгу, не тонг,
Чун бўлур неча булут йиғласа ҳандон ғунча.
Гул юзунг васли била кўнглум очилмас, гарчи
Дард боғида ани айлади ҳижрон ғунча.
Очмади жуз гул дард ончаки бедили булбул,
Қилди кўксида кўнгул ўрнида пинҳон ғунча.
Дўстлар, васл ўтин истарга Навоий бормиш,
Фош қилманг бу ҳадисини анинг ёнғунча.
727
Сунбули шомида юз айлади гулрез яна,
Бўлди ҳар учқунидин шавқум ўти тез яна.
Гулнинг атрофида юз ғунча дегил зоҳир этар,
Оразинг даврида ул зулфи диловез яна.
Оташин лаълу юзи шамъин очар тонг йўқ агар,
Кулса хошоку хаси тавбаи пархез яна.
Не тароватдурур ул юздаки хўйдин, қилмиш
Гулни шабнамзада, шабнамни гуломез яна.
Майни ҳижронда укар халқу лекин онсиз
Зор кўнглумга эрур бода ғамангез яна.
Англаған ишқ аро Фарҳод иши Ширинлиғини,
Ўлса ҳам айламагай ҳашмати Парвез яна.
Эй Навоий, келур ул ҳусн баҳори бу тараф,
Барқи оҳингни букун қилма сабукхез яна.
728
Чоклиғ кўнглум нишони ғунчаи хандонида,
Мунда тоза доғ янглиғ холи онинг ёнида.
Йуқтурур итларга сон кўйида, ваҳ, кўргил мени
Ким, ул ой кўйида мен, ваҳ, йўқмен итлар сонида.
Қон бўлуб бағрим оқар кўздин, тиласанг топилур
Лола ичра сабзадек пайкон сиришким қонида.
Уйладур раъно ғазолим ложуварди тоқ аро
Ким, эмас андоқ ғазоли зар сипеҳр айвонида.
Асру нофармондур ул гулкимлибосидур бинафш,
Гарчи гулрухлар эрур бори анинг фармонида.
Ҳажрида барча азоб оятлари шонимдадур,
Барча раҳмат оятидек нозил онинг шонида.
Давр аёғидин вафо аҳлин унутма, соқиё,
Ким вафо йўқ жуз унутмоқлиғ фалак давронида.
Дониш аҳли каффасида келтирур нодонни чарх,
Фикри йўқким рост келмас бу хирад мезонида.
Гар Навоий булбуле эрди хуш илҳон кўрки, ҳажр
Навҳа ранги кўргузур ҳар дам онинг илҳонида.
729
Даҳр элидин нафъ агар йўқтур, зарар ҳам бўлмаса,
Марҳам ар йўҳтур кўнгулга, ништар ҳам бўлмаса.
Олам аҳли базмидин гар йўқ жигаргун соғаре,
Кошки юз минг қадаҳ хуни жигар ҳам бўлмаса.
Маҳвашеким бўлмағай васлидин уммиди ҳаёт,
Хуштурур гар жонға ҳажридин хатар ҳам бўлмаса.
Бедилеким, бехабар тушгаи биров ҳижронидин,
Не балодур гаҳ-гаҳи андин хабар ҳам бўлмаса.
Соқиё, нетгай мени ул навъ қилсанг мастким,
Ақлу хушумдин нишон, балким асар ҳам бўлмаса,
Ким тузай мастона Шоҳи Ғозий авсофида савт,
Бу кўнгул гар бўлса ўз ҳолида, гар ҳам бўлмаса.
Эй Навоий, сен чекарсен оҳ, лекин яхшидур
Ул парининг зулфи бу ел бирла дарҳам бўлмаса.
730
Ул жигар парголаси ашким жигаргун қилдило,
Шод этай деб нотавон кўнглумни махзун қилдило,
Ваъда айлаб жилвасин боғ ичра андоқким пари,
Дашт уза овора қилмоқлиққа Мажнун қилдило.
Деди васлим бирла кўпдин-кўп ғамингни кам қилай,
Ани кундин-кунга ўксутмакдин афзун қилдило.
Қутқарай деб чарх жавридин мени саргаштани,
Анжуми пайкон била жисмимни гардун қилдило.
Зулфиға ваҳший кўнгул сайдин гирифтор этгали,
Йўқ оғиздин бор эканча ҳадди афсун қилдило.
Муфлис эрдим май қилиб синған сафолим жоми Жам.
Хотирим вайронасин худ ганжи Қорун қилдило.
Ким Навоийдин халос истар, эрур ғофил басе,
Ҳирқаю сажжодасин ул майға марҳун қилдило.
731
Лабинг фикри бағримни қон қилдило,
Чу қон қилди кўздин равон қилдило.
Юзумни демайким бори ер юзин
Ҳамул қон ичинда ниҳон қилдило.
Деди кўнглунг эттим нишон васл учун,
Фироқи ўқиға нишон қилдило.
Кўнгулким бузулди тилаб ганжи васл,
Ани чуғзи ҳажр ошиён қилдило.
Кўнгул бирла кўз сиррини, эй рафиқ,
Яна оҳу ашким аён қилдило.
Вафо аҳлини чарх беком этиб,
Жафо хайлини комрон қилдило.
Навоийға гар тавба яхши эди,
Яна таркини ул ёмон қилдило.
732
Зиҳи тажаллийи ҳуснунг келиб жаҳон орой,
Жамиллар сенга ойинайи жамол намой.
Жамол бирла жалолиятингдин ўлди бу навъ,
Саҳар узори уза шоми зулфи анбарсой.
Бу тийра даҳрни гар ошиқ этмасанг бўлмас,
Аруси меҳри фалак манзарида жилва намой.
Басити олам аро гар сен ўлмасанг босит,
Кўнгулга қайда бўлур Зуҳра лахни басти физой.
Чаман аройиши зебиға бўлди сунъунгднн,
Зилол ойинадору насим нофакушой.
Сенинг хаёлинг ила хонақаҳда ҳой ила ҳўй,
Сенинг висолинг учун дайр ичинда нолаю вой.
Навоий ўлди гули ҳамду шукрунгга булбул,
Они бу боғ аро лутф айлаб айла нағмасарой.
733
Гар яна бир қатла ўз васлингга еткурсанг мени,
Истасам ҳажринг биҳилдурмен, гар ўлтурсанг мени.
Ул эшикдин киргум уй тошини итдек айланиб,
Бу эшикдин тош ила юз қатла гар сурсанг мени.
Қолғуси бир доғ кўюнгда кулумдин ёдгор,
Ёзғуруб ҳижрон гуноҳи бирла куйдурсанг мени.
Орзудур остонинг туфроғиға ўлмаким,
Тоза жон топқум гар ул туфроққа топшурсанг мени.
Гарчи журмум кўп, хушо, ул журмким таҳқиқ учун,
Сўрғалн гаҳ-гоҳи ўз қошингға келтурсанг мени.
Тарки жон эттим бошим бўлғусию ул остон,
Сен билурсен лутф қилсанг йўқса ёзғурсанг мени.
Каъбаи кўйида юз қўйдум, бу йўлдин ёнмағум,
Эй Навоий, ҳар нечаким йўлдин озғурсанг мени.
734
Топмадим аҳли замон ичра бир андоқ ҳамдаме,
Ким замон осибидин бир-бирга айтишсақ ғаме.
Кимки даврон соғаридин дам-бадам хуноб ичар,
Ғам йўқ ар ҳар дам ғамин айтурға топса ҳамдаме.
Чарх узукнинг ҳалқасидур, лек ҳар кавкаб анга
Қатл учун остида қолғон заҳри пинҳон хотаме.
Йўқ фароғат даҳр ароким шомдин сочин ёйиб,
Ёғдуруб ашкин тутар ҳолингға ҳар тун мотаме.
Гар будур олам, кишига мумкин эрмас анда ком,
Ҳақ магарким ком учун боштин яратқай оламе.
Йўқ вафо жинси бани одамда бўл навмидким,
Сен вафо кўрмак учун халқ ўлғуси йўқ одаме.
Нукта нозик бўлди асру, бўлғай эрди кошки,
Шаммаи бу рамздин зоҳир қилурға маҳраме.
Дарду захм ўлмиш ичу тошим, қадаҳ қуй оғзима,
Соқиё, кўксумга лойидин доғи ёқ марҳаме.
Давр аро суҳбат бу янглиғдур, Навоий, тонг эмас,
Нолаю фарёди бирла гар тузар зеру баме.
735
Боғдин келди насиму гул исин келтурмади,
Не тиканларким бу ғам кўнглум аро санчилмади.
Лаъли ёдидинки ютқум дам-бадам ҳасрат суйин,
Оллоҳ-оллоҳ, қайси қонларким бу ғам юттурмади.
Шоми ҳажрим тийрадур, андоқки кундуз ҳам бўлуб,
Ҳар нечаким эҳтиёт эттим қуёш билгурмади.
Ҳажри зулмидин дедим айлай ажалға дарди дил,
Оқибат жонимға раҳм айлаб анга еткурмади.
Васл аро кўп истади жонимки андин тинғамен,
Ҳажр то жонимни тандин олмади тиндурмади.
Қайси гул бедоди бир булбул парин совурдиким,
Чарх зулми ҳам анинг ёфроғларин совурмади.
Эй Навоий, бевафодур хўблар, бўлди халос
Улки, баъзиға кўнгул, баъзиға кўз олдурмади.
736
Не май хуштур менга, не гул керакликдур, не гулзори,
Керак майдин гул очқан ёрнинг гулзори рухсори.
Не жонимға керак ҳайвон суйи балким хироми ҳам,
Керак чун ул ҳаётим гулшанининг сарви рафтори.
Жунун туморима зангору шингарф айлама зойиъ,
Ки дафъ айлар ани ул лаълу хати шингарфу зангори.
Менинг худ рўзгорим тийра бўлди шоми ҳижрондин,
Қилинг субҳи зисоли шукрин, эй ишқ аҳли, сиз бори.
Не суд этган аёғимдин тикан чекмаклик, эй мушфиқ,
Ки тошлар бирла кўксумга қоқилмиш ҳажри мисмори.
Ниҳони юз ярам бор ҳажр тиғидинки шарҳ этсам,
Қилур озурда бир олам элин ҳар бирнинг озори.
Басе саргаштамен гардундин, эй соқий, қадаҳ бергил,
Шафақгун май тўла айлаб менга гардун намудори.
Ки даврон жавридин илгимга олиб сипқорай андоқ,
Ким анжум қатраси ҳам қолмағай кўз тушса ҳар сори.
Анингдек мастлиғ уйқусидин очқай Навоий кўз,
Сабоҳи ҳашр ул ҳам ёвар ўлса бахти бедори.
Керак майдин гул очқан ёрнинг гулзори рухсори.
Не жонимға керак ҳайвон суйи балким хироми ҳам,
Керак чун ул ҳаётим гулшанининг сарви рафтори.
Жунун туморима зангору шингарф айлама зойиъ,
Ки дафъ айлар ани ул лаълу хати шингарфу зангори.
Менинг худ рўзгорим тийра бўлди шоми ҳижрондин,
Қилинг субҳи зисоли шукрин, эй ишқ аҳли, сиз бори.
Не суд этган аёғимдин тикан чекмаклик, эй мушфиқ,
Ки тошлар бирла кўксумга қоқилмиш ҳажри мисмори.
Ниҳони юз ярам бор ҳажр тиғидинки шарҳ этсам,
Қилур озурда бир олам элин ҳар бирнинг озори.
Басе саргаштамен гардундин, эй соқий, қадаҳ бергил,
Шафақгун май тўла айлаб менга гардун намудори.
Ки даврон жавридин илгимга олиб сипқорай андоқ,
Ким анжум қатраси ҳам қолмағай кўз тушса ҳар сори.
Анингдек мастлиғ уйқусидин очқай Навоий кўз,
Сабоҳи ҳашр ул ҳам ёвар ўлса бахти бедори.
737
Не бир субҳ ул қуёш базми аро ичтим тўла жоме,
Не ёттим маст рухсорим аёғиға қўюб шоме.
Не бир қуш ҳаргиз ул гулшан сари еткурди пайғомим,
Не бир ел ҳаргиз ул гулдин менга еткурди пайғоме.
Ўқунгдин минг тўшуклук кўнглак ичра талпинур жисмим,
Ҳам ул қуш мисликим они муқайяд айлагай доме.
Нечукким тутмадинг, эй умр, вайроним аро ором,
Ғамингдин тутмади жон ҳам бузуғ жисмимда ороме.
Ҳамул кундин сариғ чеҳрамда гулгун ашк дур, эй шайх,
Қи бир зарбафт гулфоме кийиб чиқти гуландоме.
Югурдунг Каъбаи мақсад тилаб кўп лек етмайсен,
Чиқарсанг ўзлукунгнинг дайридин ўзни эрур коме.
Навоий, тонгла ҳуру софий кавсардин ортуқдур,
Букун ул муғбача ишқида бўлсанг дарди ошоме.
738
Не ажаб гирён кўзум гар бўлмас уйқу манзили,
Ким етишмас баҳрнинг бир-бирга икки соҳили.
Эйки кўрдунг жонима фурқат куни юз минг бало,
Билки эрмастур булар ҳажрим кунининг дохили.
Деманг ул оразда бурқаъдурки ёхуд йўқтурур,
Ё эмастур ғояти равшанлиғидин ҳойили.
Дафн этар чоғда ичимдин чекмангиз пайконларин
Ким, бу жавҳарлардурур нақди ҳаётим ҳосили.
Ҳар тараф чун тиғ чекти рашкдин бўлдум ҳалок,
Элга жон берди ва лекин бўлди жоним қотили.
Ишқ майли чунки ҳижрон сори эрмиш, эй хуш, ул
Ким бурундин бўлмади кўнгли бировнинг мойили.
Гар жунун аҳли аро айтур Навоий дарси ишқ,
Не ажабким улдурур девоналарнинг оқили.
739
Неча кўйидин чиқарға йўл сари боқиб турай,
Чиқса эл яқин талошиб, мен йироқтин телмурай.
Неча ул шўхи бало юз ишва айлаб ҳар тараф,.
Мен йироқтин бошима туфроғларини совурай.
Неча эл рахши совурған гард ила кўз ёрутуб,
Мен йироқтин бошим суфроғларини совурай.
Неча ул юз ўтидин эл равшан айлаб шамъи васл,
Жон қушин ул ўтқа мен парвона янглиғ куйдурай.
Неча базми айш аро ҳар ким бўлуб ҳамдам анга,
Мен ютуб қон кулбаи ҳижронда ҳар дам оҳ урай.
Васл жомидин хумори ҳажр чун дафъ ўлмади,
Ўзни ўлмастин бурун майхона сори еткурай.
Эй Навоий, гар менга топшурса шўхи майфуруш,
Лаъли май ютқач майи лаълин эваз жон топшурай.
740
Бошимға кош гоҳи етса рахшин секретиб моҳи,
Су берсам кўзларимга хўйфишон рухсоридин гоҳе.
Малоҳат авжи бирла ҳусни бўстонида йўқ равнақ,
Қани бу боғ аро сарви, қани ул авж уза моҳе.
Дема охирки йўқтур ишқ савдосида бир бедил,
Ани кўргилки борму ҳусн бозорида дилхоҳе.
Не тонг афсурда дил бўлсамки то ҳусн ўти ўчмишдур,
Кўнгулдин доғи ҳаргиз чиқмамиш бир шўълалиқ оҳе.
Не бўлғайким баҳори ҳусн аро очилса бир гулким,
Тушуб бир барқи ишқ ўртансам андоқким, паригоҳе.
Кириб ишқу муҳаббат даштиға, эйким яна ёндинг,
Муҳиқдурсен нединким топмадинг бу йўлда ҳамроҳе.
Навоий, бор эсанг огаҳ саломат мулки ҳам хуштур,
Валекин раҳбаринг бўлса йўли қатьида огоҳе.
741
Ногаҳ ўлдум бир кўзи соҳир гирифтори, нетай,
Ким агар сеҳр айласам боқмас менинг сори, нетай.
Мен чу ўлдум кирпикининг заҳрлиқ пайконидин,
Гар ўлукни тиргизур лаъли шакар бори, нетай.
Тийра зулфи субҳ айшимни чу қилди шоми ғам,
Ўзгаларга шамъи мажлис бўлса рухсори, нетай.
Мумкин эрмас чун назар оллида кўрмак сувратин,
Сафҳаи хотирда нақш этмай намудори, нетай.
Эйки дерсен зулфи чун тўлғонди урма тобу печ,
Ҳар сари мўюмға боғлиғ бўлса бир тори, нетай.
Май била ғам рангига берсам жило айб этмангиз,
Буйла бўлса иқтизойи чархи зангори нетай.
Дайрдин қоч дер, Навоий, жилва қилғач муғбача,
Бўйнума гар маҳкам ўлған бўлса зуннори, нетай.
742
Чеҳра кўрсатгилки жон бермак тариқин кўрсатай,
Ишқ атворини даъво қилған элга ўргатай.
Кўрсатиб юзким дединг қилма кўнгулни музтариб,
Гарчи хўб истарсен анча турким, они тўқтатай.
Бахтим уйғонмас бу нафхи сурдек фарёд ила,
Менки марг уйқуси босқанларни дермен уйғотай.
Меҳр ила васлинг куни бир субҳдек кулдур мени,
Неча ҳажринг тунлари кўзни фалакдек йиғлатай.
Риштаи ашким керишдур эгма қаддим ёсиға,
Оҳ ўқин ғам шоми бахтим кавкаби чиққач отай.
Кўнглума ҳолинг хаёли кирса мардумлиқ қилиб,
Кўз уйида они мардумлар ичинда асратай.
Келки ғамзанг игнасига тоқибон жон риштасин,
Кўнглаким чоки бикин кўксум шикофин тевратан.
Бир қадаҳ май бирла тиргузгил мени, эй муғбача,
Дайр эшигинда неча махмур ўлук янглиғ ётай.
Эй Навоий, шарбати лаъли эрур жонбахш, лек
Заъфдин ўлсам не ҳадким дегамен андин тотай.
743
Ул пари савдоси мен саргаштадин айрилмади,
То мени девонаю расвойи олам қилмади.
Йўқ кўнгулда ҳар сари мўюмда бир афғон эрур,
Ким жафоси неши ёлғуз кўнглума сончилмади.
Дедим ўлтур эмдиким ишқим ниҳондур, оҳким,
Қилмади қатлим бу иш оламға то ёйилмади.
Хаста ушшоқиға раҳм этти менга йўқ, кўйига
Заъфдин ул хайл аро бор эрканимни билмади.
Тиғи то етти кўнгулни чок қилди турфаким,
Етмайин ул навъ су бу ғунчаға очилмади.
Қолди айтилмай ниҳони ишқ сирри нечаким,
Қолмади бир сўзки бу маъни аро айтилмади.
Неча қон ютқай Навоий, бода тут, эй муғбача,
Ким хумори ҳажри ул майни ичиб ёзилмади.
744
Ёр тандин жоним айрулғунча зулмин қилмоғи,
Эрмас анча саъбким мендин ўзи айрилмоғи.
Гар тутулмоқ истамас кўнглум қушин бас негадур,
Донои хол узра зулфи домининг очилмоғи.
Боғлайин дермен кўнгул тоатқа қўймас найлайнн,
Ҳар нафас кўнглумга ул бут ғамзаси санчилмоғи.
Кирпикинг ёнмиш кўнгуллар илғали қуллобдек,
Буйладур ул шўхнинг кўнглумни кўзга илмоғи.
Васлидин, ваҳ, не сўз айтайким эмас мумкин валек,
Холи изғиши ҳам эрмас ҳар замон отилмоғи.
Ҳар кишиким дайр ичинда ғойиб этти нақдини,
Эй мусулмонлар, анинг мумкин эмас топилмоғи.
Чок этиб кўксин Навоийнинг кўруб кўнглида ўт,
Деди беважҳ эрмас эрмиш мунча афғон қилмоғи.
745
Ҳалқаи зулфунг кўнгул чекмасму эрди, эй пари,
Ким гажакдин санчтинг қуллоблар ҳам ҳар сари.
Тобу печ эрмас гажакдаким, ажаб йўқ печу тоб,
Чун юзининг ўтиға тушмиш парининг бир пари.
Ўтда бир нохуш берур ис, ваҳ, муаттар айламиш,
Ўтқа тушган парға монанд икки зулфунг анбари.
Гўйиё эрмас гажакларда бу янглиғ тобким,
Чеҳранг ўти тобидин қайтардилар юз ҳар сари.
Чашмаи хуршид ул юз ёнида қуллоби зулф,
Солдилар гўё гажак ул чашманинг ўрдаклари.
Ўғридур ул зулф воқиф бўлки, беҳад бийми бор
Ҳалқаи қуллобиға тушса қулоғинг гавҳари.
Гар Навоий телба бўлса йўқ ажаб бу навъким,
Зулфининг занжирини қилди паришон ул пари.
746
Истадим ёрики кўнглум дам-бадам шод айлагай,
Билмадим жонимға бедод узра бедод айлагай.
Лаъли анфосидин очилғай ҳаётим ғунчаси,
Йўқки умрум ҳирманин бир дамда барбод айлагай.
Васл ила йиққай кўнгулдин дарду ғам бунёдини,
Йўқки ҳар дам ўзга ҳижрон тархи бунёд айлагай.
Шамъи рухсори ёрутқай тийра кўнглум кулбасин,
Йўқки зулфи дуди они меҳнат обод айлагай.
Риштаи жонимдин очқай нўги мужгони гириҳ,
Ҳар бирин қатлимға йўқким неши пўлод айлагай.
Ҳеч гулга бўлмасун мойил бировким, сарвдек
Десаким ўзни хазон давридин озод айлагай.
Кўп Навоий ноласин манъ айламанг ким, токи ул
Ёрини ёд айлагай, албатта фарёд айлагай.
747
Ваҳки, диним кишварин торож қилди кофире,
Куфр элига ҳомию дин аҳлиға яғмогаре.
Чобуки раъно қади, нўшин лаби хоро вале,
Маҳваше, ширин узоре, гулрухе сийминбаре.
Жон берурда лаълидин Исо сифат жононае,
Кўнгул олурда юзидин Юсуф ойин дилбаре.
Зулфи кўзларни қаро қилмоққа шоми фурқати,
Шоми Фурқат дафъиға рухсори меҳри анвари.
Ҳам гулистон сайри ичра сарв қоматлиғ гуле,
Ҳам шабистон базми ихёсида шамъи ховаре.
Оллоҳ-оллоҳ, буйла офатнинг гирифтори бўлуб,
Найлагай бир мен киби зори заифи абтаре.
Не қарору, не сабру, не тобу тавон, не тоқате,
Не кўнгул, не жону, не руҳу равон, не пайкари.
Соқиё, дилдорим ул янглиғ, мени мискин бу навъ,
Раҳм этиб тутқил менга айлаб лаболаб соғари.
То бўлуб беҳуд Навоийдек қилай девоналиқ,
Ким тараҳҳум қилмаса қилғай тамошо ул пари.
748
Юзи давринда қиронму зоҳир этмиш ул пари,
Ё қуёш бирла қирон айлабтурур юз муштари.
Йўқса анжум ҳалқа урдилар тамошо қилғали,
Жилваи ҳусн айлаганда офтоби ховари.
Бу баҳона бирла рафториға етгайменму деб,
Риштаи жоним аро тортилди ашким гавҳари.
Гул уза шабнам эмас ул юзда дур монандиким,
Инфиолидин ботибдур терга гул барги тари.
Жолаларнинг лолазор ичра йўқ онча зебиким,
Лолагун рухсоринг атрофинда дурлар зевари.
Дур била фахр этмаким, ул беш эмас бир қатра су,
Панд дурриға қулоқ сол, эй санамлар сарвари.
Юзи васфида Навоий доғи айлабтур қирон,
Назм силкига чекилмиш дурри маъни ҳар сари.
749
Эй сабо, кўздин учур Мозандароннинг вардини,
Ким қилибмен сурма Марви Шоҳжаҳоннинг гардини.
Улки аҳбобин қилур парварда айшу ноз ила,
Ғам эмас ёд айласа гоҳи бу ғампарвардини.
Чекма заҳмат, эй табиб, эрмас чу мумкин айламак,
Шарбати васл ўлмағунча дафъи фурқат дардини.
Англағай дўзахда бор иссиғ-совуғ бирла азоб,
Ҳажр аро ким кўрса ўтлуғ кўнглум оҳи сардини.
Анжуми ашкин тўкар тонг отқуча мендек сипеҳр,
Йўқламиш ул ҳам магар бир меҳри олам гардини.
Эй кўнгул, васл истасанг беҳуд бўлуб кўп ғам ема,
Ком топилмас кимса қилмай тарк хобу хўрдини.
Ёр агар ҳижрон аро солди Навоийни йироқ,
Бок эмастур васл ила гар қилса боз овардини.
750
Бўлса кўюнг туфроғи заъф ичра жисмим бистари,
Сўзи жисмимдин анинг ранги бўлур хокистари.
Уйладур заъфимки одам қилмағай эрди гумон,
Гар йўлуқса эрди Мажнунға вужудум пайкари.
Дема ашким жоласин ғам шоми дурри шаб чароғ,
Ким эрур айни малолатдин нуҳусат ахтари.
Дашт аро эл англамас девонадурмен, йўқса дев,
Уйлаким билмон сениким одамисен ё пари.
Оразинг узра эрур хўй касрати дарёйи лутф,
Нилдин холинг латофат баҳрининг нилуфари.
Гулшани давронға мойил бўлма зийрак қуш эсанг
Ким, тикан тори қилур ҳар тоза гулбарги тари.
Сабзаи хаттинг хаёли бирла савдо даштидин
Гар Навоий чиқса тонг йўқ, Хизр эрди раҳбари.
751
Ул қуёш оқ уйдаю мен музтарибмен ҳар сари,
Уйлаким фонусдин парвона қолғай ташқари.
Садқаси бўлмоқ эрур мақсуд мен саргаштаға,
Оқ уйи давриға буким айланурмен ҳар сари.
Ичкари ул гул, тувурлуғни кўтармаслар нетай,
Эй сабо фарроши, бир лутф айлабон ул ён дари.
Парда кетгач мен заифи зорға осон эрур,
Йўлларидин чиғнинг солмоқ ўзумни ичкари.
Оқ уй ичра ҳар недур зоҳирдур ул юз тобидин,
Шамъ бўлса уйда ташқардин бўлур зоҳир бари.
Гар фалак хиргоҳи бўлса пеши хонанг не осиғ,
Умр хайли чунки кундин-кунга келмас илгари.
Эй Навоий, ул маҳи хиргаҳнишин ҳифзи учун
Кўзанак эрмаски, ҳар сори тикилмиш кўзлари.
752
Не деб айлай жонни зулфи мушки бўюнг садқаси,
Бўлса минг жон оздурур ҳар тори мўюнг садқаси.
Нақш этиб кўнглумга жаннат эврулурмен кўюнга,
Айларам бу навъ ила жаннатни кўюнг садқаси.
Елга ҳамроҳ оташин гул майл этар базмингғаким,
Бўлғай ушбу важҳ бирла рангу бўюнг садқаси.
Пардаи жоним либосинг бўлмоқ истар, бўлмағай,
Ғунчадек гулгун ҳарири тў-батўюнг садқаси.
Овладинг кўнглум сўруб истаб бу не лутф эрди, ваҳ,
Ким бу саргардон киби юз жўсту жўюнг садқаси.
Қаҳр ила жонимни олса муғбача, эй пири дайр,
Бок эмас юз жон бу тифли тунд хўюнг садқаси.
Қадду рафторинг Навоий кўргали бўлмоқ тилар,
Кўнгли рафторинг фидоси, жони бўюнг садқаси.
753
Хаста жоним риштаси кўрганда ҳажр озорини,
Гар узулди, қил анга пайванд зулфунг торини.
Дема оғзин ғунча, қаддин сарвким, эл кўрмамиш
Сарвнинг рафторини, ё ғунчанинг гуфторини.
Гулда холу меҳрда хат йўқ, не янглиғ ўхшатай
Меҳру гулга хол ила хатлиғ икки рухсорини.
Ёғмади ҳаргиз чу шабнам инжуси гул баргидин,
Анга ташбеҳ этса бўлмас лаъли шаккарборини.
Не қилурдин қасди сунбулни этар жон қасди дом,
Айламон монанд аларға зулфининг зуннорини.
Чархи қасринда қуёш узра кўнгул майл айламас,
Ким ғанимат тутмиш онинг сояйи деворини.
Сайрдин пайконлари то кўнглума топмиш сабот,
Кўзга илмасмен фалакнинг собиту сайёрини.
Даври сирри пардасин гар очмамишсен, соқиё,
Бода тутким дей сенга бу парданинг асрорини.
Эй Навоий, дахл қилма гар тилар эрсанг наво,
Ҳар неча хориж наво кўрсанг сипеҳр адворини.
754
Қон айладинг кўнгулни ниҳони,
Кўргул икки кўзумда нишони.
Тушти фиғонға кўнглум ул ойдин,
Тонг йўқ етишса кўкка фиғони.
Ҳажринг тунига, тушгали кўнглум
Бўлмиш кўзига тийра жаҳони.
Ҳайрат гули ҳам ул дам очилғай,
Бағримнинг томса кўйида қони.
Ҳар кимсага не туҳмат этайким,
Итган кўнгулни олди фалони.
Айларда ишқинг шарҳини таҳрир
Сиғмас қалам тилига баёни.
Хусрав, Навоиё, сени кўрса,
Шаҳни дегай малики шаҳи соний.
755
Ваҳки, ҳажринг ўти жисми нотавоним ўртади,
Нотавон жисмимга тушган шўъла жоним ўртади.
Қўзғабон кўнглум алохону аломон айлади,
Не алохону аломон, хонумоним ўртади.
Барқи ишқинг чунки тушти жисму жоним бўлди кул,
Турфа ўт эрдики пайдою ниҳоним ўртади.
Дема ишқим найладиким, рўзгоримдур қаро,
Ўртади, эй қотили номеҳрибоним, ўртади.
Лаъли маҳлул айлагандек ўт ёқиб хошок ила
Ҳажри жоннм куйдуруб, жисмимда қоним ўртади.
Бўлмаса ному нишоним айб қилмангким, фироқ
Рўзгор авроқидин ному нишоним ўртади.
Шоми ҳажримда шафақ кўрсанг, Навоий, бил яқин
Ким фалакни шўълаи оҳу фиғоним ўртади.
756
Борғил, эй ҳамдам, ҳар ёни,
Кўнглум итмиш, топқил они.
Ҳолин сўрғил, ул ҳам сўрса,
Деким, сенсиз йўқтур жони.
Истидъо айлаб ёндурғил,
Келмас бўлса, де пинҳони.
Ким ул дилбар қилмиш ваъда
Бу тун бўлмоққа меҳмони.
Чин деб келса ани эмди,
Айлай кўксумда зиндони.
Соқий, бизни ғамдин қутқар,
Келтургил роҳи райҳони.
Ул ойсиз ун чекса Навоий,
Ўтгай гардундин афғони.
757
Мени ўлтургай эди муғбачаларнинг алами,
Дайр пирининг агар бўлмаса эрди карами.
Ўзининг бору йўқидин не шикоят қилайин,
Тенгдурур чун менинг оллимда вужуду адами.
Чарх наққоши суроҳини мунаққаш қилса,
Шиша оғзи қилидин келди муносиб қалами.
Шайхнинг, уйла ки ошиққа момуғ остида доғ,
Тевурук руқъалар остида тикилмиш дирами.
Улки бошимни хиром ичра қилибдур помол,
Ҳар қаён борса, менинг бошиму онинг қадами.
Осмон бўлмади чун ишқ юкига ҳомил,
Таҳ-батаҳ бир-бири қаддида недин бўлди хами.
Ҳар дам, эй аҳли замон, майли ситам қилмангким,
Ҳар нечаким деса бас бизга замоннинг ситами.
Басдур ўтлуғ кафаним зору қуруғ жисмим уза,
Хашр аро қай сори ишқ аҳли юз урса алами.
Гар Навоий нафас урмас туганиб захмида қон,
Гўйиё ўлдики, чиқмас яна ул хаста дами.
758
Кўнгулки этгали андин топилмади хабаре,
Топилса ҳам анга мендин топилмағай асаре.
Қадингки нахли балодур, ситам ёғар андин,
Не бўлғуси самари бўлса ул сифат шажаре.
Не шоми фурқат экин, ваҳки, умр ўтуб анда
Тулуъ қилмади хуршид васлидин саҳаре.
Гузарда кўрмак учун заъфдин йиқилмишмен,
Гадойи хастадек ул кўй аро тутуб гузаре.
Итингки бор анга ушшоқ бағридин тўъма,
Қилай деганга ани меҳмон керак жигаре.
Оқар, қадаҳқа, томар ерга боданг, эй соқий,
Ҳумор аҳлиға етмасму ҳеч оқар – томари.
Фироқ ўтида, эйки Навоийни куйдурасен,
Чу ишқинг айлади хасча анга не бас шараре.
759
Сиёсат этти сочинг мушк чун хато қилди,
Ки барча жисми қарориб терига тортилди.
Қадингға қуллуғи аҳдини найшакар бузмиш,
Ки бўйла бир-биридин банд-банди айрилди.
Бошинда тожи зар ўлди оёғи остида натъ,
Чу шамъи хизматинг айларда поясин билди.
Магарки кўз юмуб очқунча ноз ўқин оттинг,
Ки, бир ажаб тикони бағрим ичра санчилди.
Кўзи хаданги бало ёгдурурни фаҳм эттим
Ки, рахши наълидин ўтлар кўзумга чоқилди.
Қадаҳ кетургилу дам урма даҳр сирридин,
Ки мубҳам ўлди бу сўз ҳар неча ким айтилди.
Жигар кабобға майл этмаган эса ул маст,
Навоиё, нега бағрингни ҳар тараф тилди.
760
Неча даврон аҳлининг бедодидин шиддат чекай,
Соқиё, май тутки бер ҳам соғари ишрат, чекай.
Бир нишот афзо майи гулранг ҳам қуй бўғзума,
Давр жомидин неча хунобаи меҳнат чекай?!
Неча эл бирла жигаргун бода нўш айлаб ҳабиб,
Бағрима тиш беркитиб, мен ништари хасрат чекай.
Эйки, коминг ўзгалардин васлу мендин ҳажрдур,
Сен висол айёмини хуш тутки мен фурқат чекай.
Гарчи элдин жон олиб еткурмадинг навбат менга,
Қўйки жонни оллинга мен доғи бир навбат чекай.
Ҳам ҳабибим хоки роҳимен гар андоқким Масиҳ,
Наййири аъзам бошиға сояйи рифъат чекай.
Бир анга чун ўхшамас, не суд, агар жон лавҳида,
Ҳар замон қилки тахайюл бирла юз суврат чекай.
Туфроқ ўлмоқ авло аввалдин чу гардун оқибат
Тенг қилур туфроғ ила чун чарх уза робит чекай.
Оташин рухсораи куйдурди булбулдек мени,
Эй Навоий, келки, мен ҳам нолайи хирқат чекай.
761
Мухандисе топаю эгнима қанот ясатай,
Учуб ҳавосида қушлар аро ўзумни қотай.
Муяссар ўлмаса бу, тўрт аёғланиб кечалар
Танимни итдек этиб итлари сари узатай.
Йўқ эрса ўтганида кўргамен дебон юзини,
Гадойи хаста киби кўйи туфроғинда ётай.
Муҳол эрур бу таманно висоли ким, мен ким,
Неча эл ичра бу савдо била ўзумни сотай.
Танимға ишқида бердим шикаст, яъни ул ўт
Ёрурға ушбу қуруғ ҳемадин дедим ушатай.
Чу фақр кўйида васлимға ҳеч ўлтурмас,
Қачонға хирқам уза зарқи руқъасин яматай.
Навоий уйла улус хониға эрур ошиқ,
Ки турк қуллари Жўжидур онингу Чиғатой.
762
Ит киби неча самандинг сўнгича пўя урай,
Ногаҳ ўтсанг боқибон сен яна ўтгунча турай.
Чунки еттинг кўруб ул чеҳрани беҳол бўлуб,
Ўзга келгач яна ул рахши сўнгинча югурай.
Тўрт оёғланиб итинг хайли аро мени мажнун,
Гар кесак отсанг ўпай, гар сўнгак отсанг кўмурай.
Уйқунга монъи агар бўлмаса ул кўй ичра,
Югуруб итлар ила кеча тонг отқунча ҳурай.
Субҳдам ким уюр итлар, менга чун йўқ уйқу,
Посини меҳр ила олам ёруғунча етурай.
Ишқ кўйида агар шери жаёндур, итдур,
Тонг йўқ ар фахру мубоҳот ила бу нукта сурай.
Нетти итликка Навоий киби қобил эрсам,
Элга кўз йўқмудурур агарчи ани мен ёшурай.
763
Неча мен меҳнат чекиб, ул ой танаъум айлагай,
Ошкоро йиғласам, пинҳон табассум айлагай.
Жавридин ул навъ хушменким, ўлум холи бўлуб,
Ваҳ, этарменким кўруб ногаҳ тараҳҳум айлагай.
Нукта сургач лаъли ўлганлар топар умри абад,
Умрида Исо қачон мундоқ такаллум айлагай.
Тиғи зулми тегмагай деб айласа эл кўнгли ваҳм,
Тегмасун ғайриға деб кўнглум таваҳҳум айлагай.
Дема зулмум кўп етиб кўнглунг тазаллум айламиш,
Ким агар оз етса шоядким тазаллум айлагай.
Эй кўнгул, бир лаҳза ҳижрон шиддатиға арзимас,
Гар висол ичра киши юз йил танаъум айлагай.
Ёр базмиға чу йўл топмас Навоий, не осиғ,
Дил харош афғону гар дилкаш тараннум айлагай.
764
Бу шахсуворки гўй ўйнамоқда ичмиш май,
Саман дурса бу ён бошим оллида ўйнай.
Магарки рахши аёғиндадур сабо мудғам,
Ки чопса олам-олам масофат айлар тай.
Дамодам урсам илик рашкдин бошимға, не тонг,
Тегар чу гўйға чавгони боши пайдарпай.
Чек эмди лутф ила сарсарвашинг инонинким,
Қилибдур ойинагун ер юзини сарсардай.
Бу фасл аро хуш эрур оқ уй ичра бода ўти,
Бу ўт ёрурға муғанний оғзиға олмоқ най.
Нимаки айласа бўлғай анга шай итлоқи,
Кўзунгга олма нединким жаҳон эрур лошай.
Навоий, айласа лайливашинг азимати дашт,
Муносиб ўлди нужум ўрдаси улусиға ҳай.
765
Хунфишон кўзни юбон оқ этти ашким касрати,
Гарчи кетмас лоланинг судин саводу хумрати.
Шуша олтунлар эрур дурри висолингға баҳо,
Коҳи аъзам узра эскирган алифлар ҳайъати.
Тушта васлин кўргали, ваҳким, ажал уйқусиға
Бордиму кўнглум аро қолди ул уйқу ҳасрати.
Гарчи оллиндин ўтарсен ҳар замон майдонда, вой,
Ким эрур мониъ юзунг кўрмакка рахшинг суръати.
Тиғи зулмунгдин эмастур захмлар кўнглумдаким,
Чоклар қилди бу уйни ҳажр ўтининг шиддати.
Бўйла, ҳоким жоҳилу маҳкум эрур олам анга,
То ҳакими сунъининг не эрди эркин ҳикмати.
Эй Навоий, кўзга кўнглумдин адувроқменки, бор
Менга кўнглум меҳнати, кўнглумга кўзнинг офати.
766
Насли одам бўлмамиш ҳаргиз муҳаббат мазҳари,
Ул нимаким билмагай одам, қачон билсун пари.
Хўблар ҳуснин қазо машшотаси кўп қилди зеб,
Анда юз мииг хайфким йўқтур вафонинг зевари.
Мен киби айлаб вафо кўрган жафо топилмағай,
Ахтарилса сарбасар аҳли муҳаббат дафтари.
Эй кўнгул, жинси башардин сен вафо кўз тутмаким,
Йўқтурур бу хайл зотида муҳаббат жавҳари.
Эйки дерсен меҳри шамъи бирла кулбангни ёрут,
Ҳам магар они ёрутқай шамъи меҳри ховари.
Ғуссадинким жон олиб парво ҳам этмас муғбача,
Беҳуд ўлмоқ истаб ўлдум дайри пири чокари.
Эй Навоий, гар десанг кўрмай жафо, бўлмоқ керак
Хўблардин, балки мутлақ насли одамдин бари.
767
Кўз била кўнглумга бўлмиш гўйиё васлинг чоғи,
Ким кўзумнинг учмоғи тез ўлди кўнглум солмоғи.
Дема кўнглунг мулки қай чоғдин бу навъ ўлмиш хароб,
То бу кишвар аҳлиға тушти қироқинг булғоғи.
Эй кўнгул қилма аёғи туфроғи ҳаққи қасам,
Ким кўзумнинг ҳаққидур анинг аёғи туфроғи.
Ғам туни кўнглум харошиға гар истарсен далил,
Ийнак-ийнак чарх таҳрикида анжум тирноғи.
Қатли ҳангоми шаҳидингким кўтарди бармоғин,
Гўё анинг оти мундиндур шаҳодат бармоғи.
Даҳр гулзориға, эй кўнглум қуши, майл этмаким,
Анда булбул қонидин рангин эрур гул яфроғи.
Ҳажр аро қўйди дирамдек доғлар кўксин ёриб,
Васли мумкиндур Навоийнинг чу кўптур ёрмоғи.
768
Ишқ орзусини қилур ул навжувон сари,
Ўтқа солур ўзин яна бу нотавон қари.
Арз этсаларки ёр керак ё икки жаҳон,
Ёр айтқумдурур бери, икки жаҳон нари.
Ул ой эшитмаса не дегаймен, вале ўтар
Афлок тоқининг ҳамидин бу фиғон нари.
Усрук йўл озиқиб доримоқ ҳар тараф не суд,
Бир ой рамида сайд не бўлғай бу ён дари.
Бу хокисорин не сипеҳр этти қадардин,
Анжум киби этикнинг аёғи нишонлари.
Дерсенки, ёр акси сенга тушгай, эй кўнгул,
Аввал ғубори ғайрдин ойина сон ори.
Ул шўх юзу ашкингга боқмас Навоиё,
Ҳар неча заъфарон юзунга арғувон тари.
769
Интизорида ул ойнинг кўзки солдим ҳар сори,
Кўз юмуб очқунча ўтти кўз ёшим андин нари.
Ёлиниб ул кўй ити бирла борурмен кўйига,
Ваҳки, ул кўй ичра бормен мен кейин, ит илгари.
Дарду ғам турмиш ясовулдек кўнгул чоки аро,
Қўймамоққа келса ҳушу сабри хайли ичкари.
Кўрмасанг ким ўтни су тез айлагай, бир-бир турур
Кўнглум ичра қатра-қатра су киби пайконлари.
Лаб аро оғзинг чучук тил бирла гўё англасам,
Шаҳдлиқ ниши била гул баргини тешмиш ари.
Зоҳидо, ҳар лаҳза ўлмак хонақаҳ фикридаким,
То тирикмен чиқмағум дайри фанодин мен бари.
Эй Навоий, дема ҳар дамким қадаҳни қуй тўла,
Майни охир қуйса худ бўлмас қадаҳдин ташқари.
770
Бўлмасам ошиқ фиғоним зор бўлғайму эди,
Куймасам пинҳон ичим афгор бўлғайму эди?
Зулфунга вобастау кўзунгга вола бўлмасам,
Жон паришону кўнгул бемор бўлғайму эди?
Бўлмаса кофир кўзунг ошифтаси шайдо кўнгул,
Риштаи зулфунг анга зуннор бўлғайму эди?
Истабон васлинг гулистонин ҳавойи бўлмасам,
Абри найсондек кўзум дурбор бўлғайму эди?
Бўлса эрди, эй пари, ишқинг аро кўнглумда хуш,
Гуфту гўюм мунча мажнунвор бўлғайму эди?
Билса эрди ишқида сирримни, ҳар бир лафзида
Ёрдин юз эътироз изҳор бўлғайму эди?
Ғунча кулгусига, эй булбул, кўнгул гар бермасанг,
Бағринга ҳар гул сайи юз хор бўлғайму эди?
Эй Навоий, қилсанг эрди офият кунжин ватан
Мунча мунглуғ жонингга озор бўлғайму эди?
771
Жонға чун дермен, не эрди ўлмагим кайфияти,
Дерки, боис бўлди жисм ичра маразнинг шиддати.
Жисмдин сўрсамки, бу заъфингға не бўлди сабаб,
Дер, анга бўлди сабаб ўтлуқ бағирнинг хирқати.
Чун бағирдин сўрсам айтур, андоқ ўт тушти менга
Ким, кўнгулга шўъла солди ишқ барқи офати.
Кўнглума қилсам ғазаб айтурки, кўздиндур гуноҳ,
Кўрмайин ул тушмади бизга бу ишнинг туҳмати.
Кўзга чун дерменки, эй тардомани юзи қаро,
Сендин ўлмиш телба кўнглумнинг балоу ваҳшати.
Йиғлаб айтур кўзки, йўқ эрди менга ҳам ихтиёр
Ким, кўрунди ногаҳон ул шўхи маҳваш талъати.
Эй Навоий, барча ўз узрин деди, ўлгунча куй
Ким, сенга ишқ ўти-ўқ эрмиш азалнинг қисмати.
772
Сўз вафодин демаким, ул эрмас аҳли ҳусн иши,
Жавр кам қилким вафо сендин тамаъ тутмас киши.
Ишқ аро таскин таваққуъ тутма кўнглум сўзиға
Ким ҳарорат дафъини қилмоқ эмастур ўт иши.
Чекти саф кирпикларинг кўнглум сипоҳи оллиға,
Синдурур юз қалбни лекин аларнинг санчиши.
Совуғ оҳ ўтлуқ кўнгулдинким чекармен турфа, кўр
Ким ҳавойи ишқнинг мамзуж эмиш ёзу қиши.
Термагайсен жолани гул барги ичра, эй саҳоб,
Зоҳир ўлса ёр лаъли дуржидин дурдек тиши.
Нури ботин ичра, эй солик, тилар эрсанг камол,
Қил қуёш янглиғ манозил қатъи қилмоқ варзиши.
Чекти оллингға Навоий ақл ила ҳушу кўнгул,
Турки, чексун жисм аро гар хаста жондур қолмиши.
773
Не ишқ эдики, адам айлади вужудумни,
Чу урди соиқа гардунға чекти дудумни.
Не нукта буду набудумдин айтайинким, ул
Набуд қилди фано ўти бирла будумни.
Агар шигоф эса кўксум яқо киби, не ажаб
Ки, ҳажр бир-биридин узди тору пудумни.
Бу йўлда суду зиёндин такаллум этмангким,
Тугатти ишқида суд ар зиёну судумни.
Чу ишқ куфри аро белга боғладим зуннор,
Бут оллида яна айб айламанг сужудумни.
Юзунг мушоҳадаси қилмиш уйла мустағрақ,
Ки ҳажр салб қила олмас ул шуҳудумни.
Навоий, ўздин асар топман ўлғали ошиқ,
Не ишқ эдики адам айлади вужудумни.
774
Гулшани кўюнгдин айру боғи ризвонни нетай,
Бошима гар гул сочар сенсиз гулафшонни нетай.
Нахли қаддинг чун эмас гирён кўзумга жилвагар,
Жўйбор атрофида сарви хиромонни нетай?
Ул итингга бўлмаса тўъма бу оллингда фидо,
Заъфлиғ пайкарни найлай, нотавон жонни нетай?
Лаълигун ашким лаби ҳижронида айб этмангиз,
Кўз йўлидин тўкмайин бағримдағи қонни нетай?
Зулмати ҳажрида чашманг васфин этма, эй Хизр,
Менки умрумдин тўюбмен, оби ҳайвонни нетай?
Доғима марҳамни кўп таклиф қилма, эй рафиқ,
Туттум ул доғим ўнгарди, доғи ҳижронни нетай?
Ёрдин айру бузуғ кўнглумга қилдим хайрибод,
Эй Навоий, уйла ганж ўлмай бу вайронни нетай?
775
Турфа гулзор айламиш май гуллари рухсорини,
Турфароқ буким ариқ сероб этар гулзорини.
Эй кўнгул, ҳар ториға юз жон муқайяддур буким,
Юз гириҳ бирла кўрурсен зулфининг ҳар торини!
Ёқмангиз захмимға марҳамким, ўлармен қилса кам
Чоклик бағримдин ул ой тиғининг озорини.
Боғлағайлар атридин дин аҳли кофирлиққа бел,
Ел паришон этса ногаҳ зулфининг зуннорини.
Бумини зоғ этгай оҳим дуди қилса ошён,
Дашт ичинда мен бўлур вайронанинг деворини.
Фош этар кўнглум шарори тийра оҳим дуди ҳам,
Неча дермен қилмайин ишқим ўти изҳорини.
Ғам ҳужумидин не ғам азми харобот айлаким,
Қўймайин бир жом ила ул хайлнинг осорини.
Сойир айларда қадаҳ топсанг сабот, эй муғбача,
Айлайин барҳам фалакнинг собиту сайёрини.
Англағил, жоноки, кўюнгда Навоий ўлди зор,
Топмасанг итлар уни ичра фиғони зорини.
776
Ким экин ул кўй аро деб келса андин ит уни,
Ит уни вазни била кўнглум солур ҳижрон туни.
Демангизким шоми ҳажрингнинг нечук поёни йўқ,
Субҳи шамъин тийра айлар ғам тунининг шудруни.
Шоми ҳажримни қаро қилмоқ не ҳожат, эй сипеҳр,
Рўзгоримдин қаророқдур чу ҳажримнинг туни.
Ишқ иқболидин андоқ кимиёйидур юзум,
Ким қилур касби иёр андин қуёшнинг олтуни.
Дард кўрким, истаса келмак ғамим сўрмоққа ёр,
Рози эрмонким сиришким сайлининг бор ўзгуни.
Даҳр бўстониға зийрак қуш не қилсун майлким,
Ғунча жуз қонлиғ кўнгул очмас бу гулшан гулбуни.
Ғам Навоийнинг кўзин қилмиш булутким, заъфдин
Истар оғзиға томиздурғай момуғ бирла суни.
777
Тоғ аро Фарҳод ҳар ён сурма қилған тошини,
Кўзга чеккан не ажаб юз мил оқизмоқ ёшини.
Аҳли ишқ ул кўй аро саргашта, ваҳ, жоду кўрунг,
Сеҳр ила гўё бу навъ айландурурлар бошини.
Кўкта ҳар ой бир ҳилол ул машқдурким, килки сунъ
Айламиш сизғанда ул икки муқаввас қошини.
Эй сабо, ушшоқ нақди жонларин еткур йиғиб,
Қайда топсанг ул мақобир пешайи қаллошини.
Келди чин наққоши ул юз нақшини қилмоққа тарҳ,
Чеҳра очиб нақши девор айладинг наққошини.
Ким менингдек хонақаҳдин сурдилар аҳли салоҳ,
Муғтанам тутдик фано дайри аро авбошини.
Лаълини кавсар майиға гарчи ташбиҳ айладинг,
Эй Навоий, бордурур бу майда ўзга чошини.
778
Букун оқшомға тегру менки кўрмаймен қуёшимни,
Не тонг, тўксам фалакдек кеча тонг отқунча ёшимни.
Балийят тошидин юз пора бўлған ҳам эрур хушким,
Итингга етмагай заҳмат қилурда тўъма бошимни.
Юзу холинг ғамидин бўстонафрўз эрур жисмим,
Ки тутмишдур ичимни тухми ғам, хуноб тошимни.
Ўлук жисмимни кўрган тоза қонлиғ доғлар бирла,
Қаро қилған соғинғай зоғлар ғавғоси лошимни.
Вазифа кўнглума ҳар кун эрур бир доғ ишқингдин,
Қаноатдин тузубмен бир дирам бирла маошимни.
Қазо тағъйири топмас чунки зўру зорлиқ бирла,
Узубмен даҳри халқидин уруш бирла ярошимни.
Навоий дегасен ғам тоғи қозмиш тешаи Фарҳод,
Кўруб кўксумдаги тирноғ ила қилған харошимни.
779
Хаёл ўлған киши ишқ ичра фаҳм айлар хаёлимни,
Билур ҳижрон аро беҳол бўлған саъб ҳолимни.
Кўнгул боғи ародур нахли қадди, лек қўрқармен
Ким, ул иссиғ ҳаво сўлдурмағай наврас ниҳолимни.
Эрур ҳижрон туни бас тийра, эй гардун, дурахшон қил,
Саодат матлаъидин ахтари фархунда фолимни.
Не заъф ўлғайки бир қил гар қаламдин устига тушгай,
Ниҳон бўлғай мусаввир тортқан қили мисолимни.
Кўруб хандон лабин оғзим очилди буки ўлмаймен,
Қилурмен дафъи кулмак бирла гўё инфиолимни.
Ҳақорат бирла боқма, шайху муғ дайри сари юз қўй,
Боқ ул кўй итлари силки аро жоҳу жалолимни.
Навоийдек агар нафс итлигидин қилмағаймен рам,
Қачон гардун менга рам айлагай раъно ғизолимни.
780
Кимки бир кўнгли бузуғнинг хотирин шод айлагай,
Онча борким, Каъба вайрон бўлса обод айлагай.
Гарчи халқ озодасимен, ёр агар бандам, деса,
Андин ортуқ англаким бир банда озод айлагай.
Ёрдин ҳар кимки бир сўз дер, туганмасдин бурун
Истарамким, аввалидин яна бунёд айлагай.
Ёр ҳижронидин ўлгумдур бу навъ эрмиш сазо,
Ул кишигаким, бировга ўзни мўътод айлагай.
Неча сабр авроқи ёзғай кўнглуму бир оҳ ила,
Сарсари ишқинг етиб борини барбод айлагай.
Шайхдин зуҳди риёси касб ўлур, ё раб, қани
Дайр пириким, фано расмини иршод айлагай.
Одам авлодида камдур одамийлиғ шеваси,
Одам эрмас улки майли одамизод айлагай.
Не балодурким фалак ҳар кимга чекса тиғи ҳажр,
Ёнгилиб аввал менинг жонимға бедод айлагай.
Беша ичра девлар мақтули бўлсун, эй пари,
Гар Навоий ёна азми Астробод айлагай.
781
Тушта сарву гулдин ислаб бирни қучтум бирини,
Айлагил, эй сарви гулрух, бу тушум таъбирини.
Англадинг ўтлуқ юзи кўнглум не янглиғ қилди су,
Мум ароким кўрмамиштур шўъланинг таъсирини.
Дўстлар дафъи жунунум гар тиларсиз, боғлангиз
Ул пари кўйида бу девонанинг занжирини.
Сувратингдин ожиз ўлса монеъ эрмастур ажаб,
Қайда наққош айлагай килки қазо тасвирини.
Васл ила қилғил бузуғ кўнглум, иложинким, қилур
Шоҳ адл этмак била вайроналар таъмирини.
Ишқу май, эй шайх, азалдин сарнавишт эрмиш менга,
Ваҳ, нетиб хуш кўрмагаймен тенгрининг тақдирини.
Эй Навоий, дерсен ул ой ишқини элдин яшур,
Оти мазкур ўлса найлай ҳолатим тағйирини.
782
Мовий ёғлиғдин қошинг, эй жонға бедод эткучи,
Кўк булутқа кирди гўё янги ойнинг бир учи.
Гар ёмон ҳолимға кўз солмас, ажаб йўқким, эрур
Ул қаро кўзлар қаро бахтим масаллик уйқучи.
Илги ашким қонин оритмоққа чектим дуди оҳ,
Ҳам қизарди, ҳам қаро бўлди ул ойнинг овучи.
Оллиға бош қўйдум, аммо тиғ ила айирмади,
Бош эмас буким эрур бўйнумда анинг унтучи.
Тиғи ишқин мендин айлар имтиҳону васли йўқ,
Ишқнинг гўёки мендин ўзгага етмас кучи.
Бода дурдин нўш эта олмас эсанг, эй муғбача,
Йиртибон зуҳдум ридосин айла онинг сузгучи.
Гар аёғинг чиқти ашкингнинг суйидин тойилиб,
Эй Навоий, шукр ул кўй ичрадур анинг мучи.
783
Ишқ аро тиш бағрима урсам ичармен қон доғи,
Бал чекармен ҳажр ўқидин биркиган пайкон доғи.
Белу оғзидин нишон сўрмангки, заҳрим дерга йўқ,
Бир сариму ошкоро зарраи пинҳон доғи.
Ишқидин қоним тутуб эрди ани тўкмакка саъй,
Дашнаи фурқат ҳам этти ханжари ҳижрон доғи.
Бўйнума занжир тортиб, жисмима ёғдурдунг ўқ,
Англадинг гўёки Мажнун ўлмишам, урён доғи.
Йиғламай ҳолимға найлайким, анинг васли менга
Уйлаким, уммид йўқтур, йўқтурур имкон доғи.
Неча кун оламда чун меҳмонсен, ичгил бодаким,
Мезбон қолмас бу хони дайр аро, меҳмон доғи.
Эй Навоий, чун алиф янглиғ ўқи жонингдадур,
Қатлингга тонг йўқки бир кун боис ўлғай жон доғи.
784
Неча тиғ урдунг кўнгулга тийра оҳи итмади,
Кимса ўтдин дуд чиркин су била оритмади.
Бош қўярмен шукрдинким, қилмайин бошимни гўй
Чобукум майдонға ҳаргиз рахшини секритмади.
Хоҳи тиғи жавр ё тиғи забон бирла рақиб,
Илтифоте қилмади кўнглумгаким, оғритмади.
Айлади юз қатла су, бир қатла қон кўнглумниким,
Урмади бир тиғ ани юз қатла то инжитмади.
Қилмади маҳбус кўнглум кулбасида ғамни ишқ,
Рахналарни то маломат тошидин беркитмади.
Эй хуш ул қушким, тегиб жисмиға бир пар ҳар тикан,
Эл қулоғин ноладин булбул киби ёлқитмади.
Баҳри ашк ичра Навоий собит эрди тоғдек
Ким, эсиб бир ел танининг тахтасин қалқитмади.
785
Кўксумда наъл бўлди хадангинг нишонаси,
Кўксум уйи эрур анинг омочхонаси.
Пайконларингки тил киби кўнглумдин урди бош,
Гўё бир ўтдур улки, булардурур забонаси.
Кўп сўз ясади Лайлию Мажнун сўзида халқ
Эрмас нечукки ҳуснунгу ишқинг фасонаси.
Деб эрди бир баҳона била сени ўлтурай,
Ўлтурди, ваҳки, ҳар дам анинг баҳонаси.
Меҳри руҳунгда меҳри гияҳ сабзаи хатинг,
Гўёки холинг ўлди ҳам ул сабза донаси.
Муғ дайри пирининг қулименки, ғам этса қасд,
Айлар халос бирла тўла жоми муғонаси.
Ишқинг Навоий айлар улустин ниҳон вале,
Фош айлар элга замзамаи бехудонаси.
786
Чун сўз айтурсен лабинг титрар ғазаб қилған чоғи,
Рост андоқким сабо таҳрикидин гул яфроғи.
Кимки кўрди суратинг ҳайрат доғи сурат киби,
То қиёмат оғзи ичра қолди ҳайрат бармоғи.
Баски кўз оқу қаросин суртмишмен шавқдин,
Ҳам қаро, ҳам оқ ўлубтур бодапойинг туйноғи.
Не ажаб қон тўкса тиғингким онинг ошомиға,
Оғзин очқан икки аждар зоҳир этмиш болчоғи.
Бошима туфроғ совурғандинму чеҳрам гард экин,
Ё фалак ёғдурмиш устумга мазаллат туфроғи.
Деди лаълимни сўрарсенмуки, топқайсен ҳаёт,
Бир ҳаёти тоза худ еткурди онинг сўрмоғи.
Дайри пири хидматиға улки дер бел боғладим,
Чин дегай ул вақтким зуннор бўлғай белбоғи.
Менки эллик йил чекиб ғам, топмадим ҳушвақтлиғ,
Топғаменму умрнинг эмдики ўтмиш хушроғи.
Эй Навоий, олам аҳлидин вафо қилдинг тамаъ,
Мен эдим сенинг киби, мен янглиғ ўлғунг сен доғи.
787
Бир бағир парголаси ғам даштининг ҳар лоласи,
Лек бўлса ишқ ўтидин доғ ҳар парголаси.
Ишқ саҳросиға ҳар ким кирмак ўлмаским эрур,
Бир юракнинг доғлиқ парголаси ҳар лоласи.
Лаъл уза ушоғроқ инжу айлагандек таъбия,
Кўргузур ширин лабингни ҳар тараф табхоласи.
Анжум эрмаским тушубтур чарх кўзгусига акс,
Баски ёғдн ғам туни ер узра ашким жоласи.
Гирди болиш ўлса ой бошинг қўярға важҳи бор
Ким, анинг даври юзунг ойининг ўлғай ҳоласи.
Гул харидори чу кўптур, бўлма кўп, эй боғбон,
Зеб учун машшота ё сотмоқ учун даллоласи.
Гар Навоий ноласидин ёр ёлқибдур, валек
Ишқи йўқ деб таън этар, гоҳики келмас ноласи.
755
Сарсари оҳимдин ул ой фурқатида ғам туни,
Уйқуға қўймас халойиқни эшикларнинг уни.
Ишқ уйин Фарҳоду Мажнун руҳи билгай чарх уза,
Ҳар бирига етса оҳим ўтининг бир учқуни.
Буки дерлар кимиёдур ишқ бовар қилмасанг,
Қилғуси юз важҳ ила собит узорим олтуни.
Орази майдин бўлуб гул-гул оқизди қон ёшим,
Кўр не гуллар очти ул бўстони офат гулбуни,
Эйки дўзах ўтину маҳшар кунин шарҳ айладинг,
Учрамайдур жонинга ишқ ўтию ҳижрон куни.
Чун Навоийға икки лаъли майидин тутти қўш,
Қору гар жон истаса ким жон бериб топти муни.
789
Жисми ул гулнинг қизил тўндинмудур гул хирмани,
Ё солиб рухсори бир хирманға ўт ўртар ани.
Оташин гул жисмида андоқки су музмардурур,
Уйладур гулгун тўн ичра оби ҳайвондек тани.
Гўйиё гул ичра савсан барги айлабтур ниҳон,
Йўқса гулгун тўн ичинда кўнглакидур савсани.
Қатл учун ол айлади тўн, нўқса ул қаттолваш
Ғарқа бўлмиш қонға баским бўлди қон тўкмак фани.
Оташин гулму экин гулбуни ҳар ён, ё магар
Ишқ сўзидин тушуб куйди булбул маскани.
Гул сочиб юз йил агар гулранг май нўш айласанг,
Арзимас бир кун тикан нешиға даврон гулшани.
Гул эрур юз хурдаси бирла гадойи жандапўш,
Эй Навоий, муфлиси қониъни бил шоҳи ғани.
790
Саҳар куяр ғами ҳажрингда хаста жисм хаси,
Магар ўтумни қилур тез субҳнинг нафаси.
Кўнгулга анча хадангннг тикилди ҳар ёндин,
Ки бўлди хаста кўнгул андалибининг қафаси.
Кўнгулки толпинадур танда, кўюнг истайдур,
Қафасда секриса қуш учмоғ ўлғуси ҳаваси.
Ул ойға етмаса қўл ўтлуғ оҳ ила, не ажаб,
Чинор куйса бўлурму қуёшқа дасти раси.
Не ринд ўлса сочинг куфрида этар зуннор,
Жаҳон юзидаги дин аҳлиға анинг мараси.
Талаб йўлидағи овораларға мужда денгиз
Ки, йўлға ҳоди эрур дўст маҳмили жараси.
Фиғонки, хасталарин ул Масиҳ тиргузубон,
Вале Навоийи дилхастани унутти басе.
791
Лаб уза хат анбар олуди,
Оташин лаълининг эрур дуди.
Дарду сабрин нисоринг этти кўнгул
Ким, булар эрди буду нобуди.
Жон бериб кўнглум олди нақди ғаминг,
Аҳли савдонинг ушбудур суди.
Гар ўқунг жонға қасд қилди, не бок
Ки анинг бу ўқ эрди мақсуди.
Тану жон риштаси ғамингға либос
Бу бири тори, ул бири пуди.
Тенгдурур даҳрға вужуду адам,
Балки маъдум барча мавжуди.
Гар Навоий кўзи оқорди, не тонг
Ашк анинг қаросини юди.
792
Демангиз ҳар кимни ким бир ёр ила бор улфати,
Ким менга басдур менинг бекаслигимнинг меҳнати.
Элни нўши васл агар тиргузса найлай, эй муҳиб,
Ким мени қилди ҳалок аҳбоби заҳри фурқати.
Сабр кўп қилсанг фавойид кўп дединг, носиҳ, не суд,
Ким кўнгулни ҳажр аро бир лаҳзалиқ йўқ тоқати.
Топти гўё ҳар бири жисмимдаги бир доғни,
Ҳар тараф хирқамдағи теврук – йўрунлар ҳайъати.
Бир қаро тоғе қўпуб гар тушса ошиқ бошиға,
Андин ортуғроқдурур ҳижрон кунининг шиддати.
Ҳирқам олиб бода бер, эй дайр пириким, яна.
Қўймағай шайх оллиға бормоққа бу иш ҳижлати.
Эй Навоий, ҳар нафаским хуш кечар, тут муғтанам
Ҳеч кимга умрининг маълум эмас чун муҳлати.
793
Неча йилда қилмади кўнглумга ишқи шиддати,
Улча қилди хаста жонға неча кўнгул фурқати,
Ҳажри бедоди аро ҳар дам яқиндур ўлгамен,
Дўстлар, беҳад қаттиқ эрмиш йироқлиқ меҳнати.
Боғни қўйким, кўнгулнинг ул қаду юз ҳажрида
Сарв ила ҳам унси йўқ, гул бирла доғи улфати.
Сен билу жисмим неча доғ ўртар эрсанг, эй сипеҳр,
Ким кўнгулга басдур ул бадмеҳр доғи фурқати.
Эй кўнгул даврон элига чунки йўқ ҳусни вафо,
Қайда бас ҳусн аҳлиға бўлғай вафонинг нисбати.
Истасам жоми муғона тутса гоҳи муғбача,
То тирикмен айлагумдур дайр пири хидмати.
Эй Навоий, чархи золининг фирибин топмағум,
Ёр агар бўлса менинг бирла эранлар ҳиммати.
794
Оғиз ичра тилингдек ғунчада гулбарги тар бўлғай,
Вале бу шарт илаким барги гул ичра шакар бўлғай.
Қадингға сарви раъно ўхшағай лек ул замонким, сарв
Хиромон бўлғаю гул бергай, ул гулдин самар бўлғай.
Кўзунгга ўхшағай наргис агар қиймоч ўлуб оқи,
Мудаввар асфари ичра қаролиғдин асар бўлғай.
Хатингға қадр шоми ўхшағай бу шарт бирла ким,
Тажалли юзидин ул шом аросинда саҳар бўлғай.
Чу минсанг ашҳабинг ул дам қуёш бўлғай сенга монанд,
Ки берса кўк юзин жавлон жаҳон зеру забар бўлғай.
Менга ишқингда Мажнун бирла Фарҳод ўхшағай ул чоғ,
Ки бу бўлғай жаҳон расвоси, ул мундин батар бўлғай.
Хабардор они билгил, эй кўнгул, бу дайр жавридин
Ким, ул тун-кун харобот ичра масту бехабар бўлгай.
Дедим: назм аҳлининг сархайли ким бўлғай, деди, хотиф,
Навоий бўлғай улким, сен тилайдурсен агар бўлғай.
795
Ҳар ўқ ул қоши ё кўксумга отса бехато етгай,
Вагар худ ўзгаларга отса ҳам суйлаб менго етгай.
Тегиб суйлаб дема ҳар ерга захм айлабон ул ўқ,
Неча манзилда ором истагай кўнглумга то етгай.
Вафою меҳр этарга не. ҳад, биллаҳки, розимен,
Ки бори гаҳ-гаҳи ул шўхдин жавру жафо етгай.
Чу куйдум ҳажри ўтидин кулумни йўлдин олмангким,
Ки шояд элтгай кўйига ул ён гар сабо етгай.
Кўзи ҳажрида тонг йўқ бутса қабримда қаро наргис,
Ки қўйғай кўз аёгиға чу ул кўзи қаро етгай.
Деса мингдин бирин, ваҳ, не бало суст ўлғай ул ошиқ,
Бошимға ишқ аро ҳар лаҳза гар юз минг бало етгай.
Жунун кўр ғурбат ичраким, танишмоқ мумкин эрмастур,
Диёримдин агар сарвақтима бир ошно етгай.
Фалак бошингни кирпич муттакоси қилғуси, гар худ
Бу дам хуршид хиштидин бошингға муттако етгай.
Навоий сенсиз этмас боғ сари майлким, шояд
Анга булбул била гулдин даме баргу наво етгай.
796
Кеча ҳажрингда тирикликдин малолим бор эди,
Тонгға тегру айта олмонким, не ҳолим бор эди.
Фурқатинг бедодидин йўқ эрди бир соат мажол,
Бўлса доғи йиғлар эрдим то мажолим бор эди.
Тош уруб кўксумга, туфроқлар бошимға совуруб,
Лек бу вақте эдиким зътидолим бор эди.
Келсам ўз ҳолимға ногаҳ бу аломатлар аро,
Гоҳ ўзумдин, гоҳ улусдин инфиолим бор эди.
Васл умиди кирмаса жоним аросиға гаҳи,
Қайда жон элтурга бори эҳтимолим бор эди.
Васли таркидин агарчи мужрим ўлдум, ваҳ, қачон
Ҳажрни бу навъ саъб эркан хаёлим бор эди.
Эй Навоий, фурқатим айёми мундоқ қолмағай,
Қолмади чун улки даврони висолим бор эди.
797
Кўнгул, ўт берки, бир ой ҳажрида кўксумга доғ ўртай,
Фатила чирмаб, ой даврича солиб анда ёғ ўртай.
Эмас мушкин ғизолим мултафитмен уйлаким лола,
Неча бағримни қон айлай, неча кўнглумга доғ ўртай.
Анингдек тийрадур шоми ғамимким, бўлмағай равшан,
Агар хуршид шамъи янглиғ анда юз чароғ ўртай.
Чиқинг Фарҳоду Мажнун ишқ ўти лофидин урмай дам,
Ки ҳижрон сўзидин бир оҳ тортиб дашту тоғ ўртай.
Эмастур ул қуёш ҳаргиз ёрутмоқ кулбам, эй гардун,
Ўзумни шамъидек ҳар тун неча боштин аёғ ўртай.
Мени дўзах сари бошланг ки ташлаб сарнигун ўзни,
Бу янглиғ ҳажр ўти бедодидин истаб фароғ ўртай.
Неча ул шўх элга нўшханду лоба қилмоқдин
Йиғимни ҳой-ҳой айлай, ичимни лоғ-лоғ ўртай.
Бу гулшан гулларида чунки йўқ бўйи вафо, невчун
Тилаб онн таманно ўтидин ҳар дам димоғ ўртай.
Замон аҳли вафосиз дебки қилдим достонлар сабт,
Навоий, бир кишида гар вафо топсанг сўроғ ўртай.
798
Менинг бахтим юзи ғам кожидин ул кун қаро бўлди,
Ки кўнглум ул кўзи, қоши қароға мубтало бўлди.
Қутулмиш эрди ошиқлиқ балосидин кўнгул, кетмиш
Ул ой кўйига, билмон, ёна анга не бало бўлди.
Қошу кирпикларинг кўнглум уйин қилди камонхона,
Алифлардин ўқу ҳар наъл анга бир ҳалқа ё бўлди.
Лабинға қайси тил бирла фидо дей хаста жонимни,
Анга жоним фидоким жони лаълингға фидо бўлди.
Бузулған хаста кўнглумдин ўқин зинҳор чекмангким,
Ул уйга бу сутун, ул нотавонға бу асо бўлди.
Ажаб муҳлик эмасму ишқ дашти, эй мусулмонлар,
Ки бир мўриға ҳар кун тўъма икки аждаҳо бўлди.
Фано истар эсанг ич дайр пири илгидин жоме,
Недин ким хонақаҳ шайхи иши зарқу риё бўлди.
Вужудум фони айлаб олди дин бир муғбача, тонг йўқ,
Агар зуннор боғлаб масканим дайри фано бўлди.
Навоий ғуссадин махлас тиларсен, масту бехуд бўл,
Ки даврон дарду ранжиға даво бу бўлди, то бўлди.
799
Уйла ҳижрон тийрадурким, зулм экач ул ой фани,
Ёқибон кундуз чароғ истаб топа олмон ани.
Лаълинг уммидида мунглуғ жоним ўлмиш бир гадо,
Ким мунунг йиртуғ тўнидектур анинг захмин тани.
Ул кўз оллида мукаҳҳал кўзлари ҳусн аҳлининг,
Кулга бўлғанған сурук девоналардур гулхани.
Оғзи жон қасди қилур, жонға таваҳҳум йўқ ажаб,
Хавфи кўпракдур анингким бўлса махфий душмани.
Келса тонг йўқ гоҳ пири дайру гоҳи муғбача,
Риндким кунжи харобот ўлғай онинг маскани.
Яхшироқтур кўрмаган оламда ҳусн аҳли юзин
Қим, санамлар ишқининг бу келди важҳи аҳсани.
Эй Навоий, ком топмай гар мен ўлдум ишқ аро,
Кимки топса ком анга гоҳи соғиндурғил мени.
800
Менмудурменким кўнгулдин айрумен жондин доғи,
Оллоҳ-оллоҳ, не кўнгул, не жонки жонондин доғи.
Ул пари зуннори зулфин боғламай девонамен,
Бўлмишам бегона, яъни ақлу имондин доғи.
Хонумондин ҳам тушубтурмен мени бедил йироқ,
Кўнгул отлиғ бир алохону аломондин доғи.
Ҳар замон келса бузуғ кўнглум аро ёру диёр,
Олам аҳлин сиқтатурмен оҳу афғондин доғи.
Эй ажал, жон бирла миннатдормен қилсанг халос,
Интизори васлидин ҳам дарди ҳижрондин доғи.
Кўзларим боғи сочарда ашк гулгун очтилар,
Бу бири айнул ҳаёт, ул бир гулафшондин доғи.
Кимки истар жониға даврон жафоси етмагай,
Кўнглини даврондин олсун, аҳли даврондин доғи.
Даҳр чун бузди мени, мен ҳам мукофот айладим,
Ўткариб оҳимни барқ, ашкимни тўфондин доғи.
Эй Навоий, кўнглунг ор этти они ёзғурма кўп,
Бу эмиш тақдир, эмас сендин доғи, андин доғи.