Алишер Навоий мукаммал асарлар тўплами

ҚИТЪАЛАР

БАДОЕЪ УЛ-ВАСАТ МУҚАТТАОТИНИНГ САРСУҲАНЛАРИ ТЕНГРИНИНГ
ХАЗОНАИ КАРАМИН МАМЛУ БИЛИБ ЭЛДИН ТАМАЪ ҚИЛҒАН ДАРЕБОРИДА
ХЎЙ СУЙИДИН ДУР ТИЛАГАН БЎЛҒАЙ

Ҳақ таоло махзанин англабки холи бўлмамиш,
Халқдин ҳар кимки жамъиятқа асбоб истагай.

Меҳр оламни мунаввар айлабон ул кулбасин
Ёритурға тийра тундин гарм шабтоб истагай.

НАБИ ШАРЪИДИН АЁҚ ЧИҚАРҒАН КАЖРАВ ВА ҚЎЗИ ЗУЛМАТ БОДИЯСИДА
ҲИДОЯТ ШАМЪИДИН БЕПАРТАВДУР

Бу йўлда кимки наби шаръидин чиқарди қадам,
Йўл озди чунки мутеъ ўлди ақли жоҳилиға.

Таваккул аҳлики чиқмас сафарда жодадин,
Яқиндурурки, етар гом бирла манзилиға.

ҲАДИС МАЗМУНИКИМ АЛҚОСИБ ХАБИБУЛЛОҲ ҲАЗРАТ ХОЖАИ НАҚШБАНД
ҚАДДАСА СИРРАҲУ МУНДОҚ БАЁН ҚИЛИБДУРКИМ:

Нукта асносида Ҳабибуллоҳ
Деди, алкосибу ҳабибуллоҳ.

Маъни айтур бу сўзга пири комил
Ки, сўзи эрди ҳақ сари шомил.

Ғараз эрмас бу касбдин дунё,
Бал эрур касбдин мурод фано.

4

ҲАДИС ТАРЖИМАСИ САҲИЙНИНГ ЎТДИН НАЖОТИ БОВУЖУДИ УБУДИЯТ ВА
БАХИЛНИНГ ЖАННАТДИН ҲИРМОНИ БОВУЖУДИ СИЁДАТ

Кирмагай жаннат ичра ҳеч бахил,
Гарчи ул бўлса саййиди Қураший.

Бормағай дўзах ичра ҳеч саҳий
Филмасал бўлса бандаи ҳабаший.

5

АМИРУЛ МЎЪМИНИН АЛИ КАРРАМАЛЛОҲУ ВАЖҲАҲУ СЎЗИГА ТАРЖИМАКИМ — УНЗУР
ЛИМОҚОЛА ЛОТАНЗУР ЛИМАНҚОЛА

Чун ғараз сўздин эрур маъни анга,
Ноқил ўлса хоҳ хотун, хоҳ эр.

Сўзчи ҳолин боқма, боқ сўз ҳолини
Кўрма ким дер ани, кўргилким не дер.

6

ТУЗЛУК ТАЪРИФИДАКИМ, ШИОР КИЛҒАНҒА САЪБ ИШЛАР ОСОНДУР ВА КУЛЛИ УМУР
СУҲУЛАТ БИЛА ЯКСОН

Тузлукка мойил ўлки, ишинг борғай илгари,
Юз мушкил ўлса йўқса минг оллингда ҳар забон.

Юз сафҳа бир қалам била котиб қилур рақам,
Минг қўйни бир асо била ҳар ён сурар шубон.

7

ҲУСННИНГ ЗОТИ ИСТИҒНОСИ ШАРҲИДАКИМ, ТО ШАММАЕ АНДИН БОҚИЙДУР, ИШҚ АҲЛИҒА
АЖЗ ВА ЗАБУНЛИҚ МУЛОҚИЙДУР

Таҳ-таҳ юрагим қон эди бир-бир ситамидин,
Кўп-кўп келури чоғида келса эди оз-оз.

Кеч-кеч келури вақтида ҳам рози ўлибмен
Бот-бот келурига қиладур анда доғи ноз.

8

ФАНО АҲЛИНИ ЎЗ ВАҚТИНИНГ ПОДШОҲИ ДЕБТУР, БАЛКИ ВАҚТ ПОДШОҲИНИ
АНИНГ ГАДОЙИ

Гадолиғ яхшироқ аҳли фанодин
Ки, олам ичра қилсанг подшолиғ.

Жаҳон аҳлиға, кўрким, шаҳ не айлар,
Жаҳон таркини қилғандин гадолиғ.

Тирик чу охир ўлар, бас, укуш ғам муҳлик,
Чекиб ажал мададиға бу изтироб недур.

Чу ҳар кишики туғар, ўлмайин йўқ имкони,
Не ишки бўлмайин имкони йўқ, шитоб недур.

Ажал чун муқаррардур ўлмак учун, бас тамаъдин
Недур юз ғам ўтиға куйдурмак ўзни,

Чу туғмоқдур ўлмак учун, бас не яъни
Ўлардин бурун ҳар дам ўлтурмак ўзни.

ҲУКАМО ҚАВЛИНИНГ ТАРЖИМАСИ

Уч кишидин уч иш ёмон кўринур,
Санга арз айлай аҳли дунёдин:

Шоҳдин тундлуғ, ғанидин бухл,
Молға майлу, ҳирс донодин.

12

ЎҒУЛҒА АНО ҲАҚҚИ АТОДИН КЎПРОҚ ЭКАН БОБДА АНДАКИ, ДУРҒА ДАРЁ ТАРБИЯТИ
БУЛУТДИН ОРТУҒРОҚДУР

Ано ўрнин ато тутмас ўғулға
Ки, мумкиндур ўғул бўлмоқ атосиз.

Масиҳо бирла Маръямдин қиёс эт
Ки, имкон йўқтурур бўлмоқ аносиз.

13

ГУЛШАНДА БИР САРВИ ГУЛАНДОМДИН АЙРУ БАҲРАМАНД БЎЛСА БЎЛУР КОМДИН ДЕБТУР,
БАЛКИ НОКОМДИН ДЕБТУР

Гулшан аро гул хадде агар йўқ,
Гул, бас, кишининг тараб физойи.

Гар лоларух хитойи анда
Топилмаса, лолаю хитойи.

14

ЯХШИ ХОТУНЛАР САФОЙИ РЎЗГОРИ ҚУЁШ НУРИҒА МИСОЛДУР ВА ШАМСНИНГ МУАННАС
ЭКАНИ МУНГА ДОЛ

Яхши хотунлар сафойи зуҳдидин
Олам ичра гар ёруғлуқ бўлса фош,

Йўқ ажаб, чунким араб алфозида
Истилоҳ ичра муаннасдур қуёш.

15

ЎЗ МАНЗУРИНИНГ КАЖ НАЗАР ТАВОБИЪИДИН БАДҲОЛ ВА БЕБАСАР ЛАВОҲИҚИДИН
ХОТИРИДА МАЛОЛ ИЗҲОРИНИ ҚИЛУР

Бизинг ғазолаи мушкин тавобиъин кўрким,
Қадим нигундурур ул хайл меҳнати юкидин.

Агарчи итча эмастурлар одамийлиғда,
Бу турфадурки, қалинроғдурурлар ит тукидин.

16

САБЗАИ ХАТНИНГ АВВАЛ ЧЕКИНУ УЛҒАЯ ҚИЁҒ ЭКАНИ ВА АВВАЛ ЧЕКИЛУРИН
ВА СЎНГРА КИЁДИН ДЕГАНИ

Чекилур эрди сабзаи хатти,
Кўнглум ичраки дедим ани чекин,

Бу чекин кўйи эмди бўлди қиёғ
Ки, кўнгулни қияр қиёғ бикин.

17

САЛОМАТ АҲЛИНИНГ МАЛАКВАШЛИҚҚА МАЙЛИ
ВА ЎЗИДЕК МАЛОМАТИЙЛАРНИ ШАЙТОН ХАЙЛИ ДЕБТУР

Малак атбоъидурурлар ул хайл
Ким, алар келди саломат аҳли.

Мену шайтонға татбиғким, эрур
Мендек ул доғи маломат аҳли.

18

АРЗИ ҲОЛИНИ ҲИММАТИ ЧАРХ ПАЙВАНДЛАРҒА ДЕМАК ВА САВОЛНИ ЗАМИРИ
ХУРШИД МОНАНДЛАРДИН ҚИЛМОҚ МУНОСИБ ДЕБТУР

Бийик ҳимматлик элга арзи ҳол эт,
Замири нурпош элдин савол эт.

Ки бор абри баҳоре гавҳарафшон,
Чоқин ҳам олам аҳлиға зарафшон.

19

МУТАСАЙИДИ НОПОК, НОДОН, ФОСИҚ БОБИДА

Сени сайиди пок, донойи зоҳид
Дедим, эй улусқа сўзунг фитна солғон.

Ажаб кимсасенким, ҳам аввалғи мисроъ,
Сенинг давлатингдин дедим тўрт ёлғон.

20

БОБОБЕК ЎҒЛИ ФАВТИНИ АДО ҚИЛИБТУР ВА УЛ ЎҒИЛ БОБОСИНИ ДУО

Агар Бобобек ўғли айлади нақл,
Ҳақ этсун равзани маъвоси анинг.

Ўғил гар борди тенгри раҳматиға,
Яшасун қарилар бобоси анинг.

21

МАХФИЙ РОЗНИ ҲУҚҚА ИЧИНДАГИ МУШК ИСИ ДЕБТУРКИМ, ҲУҚҚА ОЧИЛСА, УЛ ИСИНИ
НЕ ЙИҒИШТУРСА БЎЛУР, НЕ ЁШУРСА

Розни асра, чунки фош эттинг,
Яна пинҳон бўлурни қилма ҳавас.

Кўнглунг ичра нафас кебидур роз,
Қайтмас, кимсадин чу чиқти нафас.

22

МАЗЛУМ ОҲИ БАРҚИДИН ХАБАР БЕРУРКИМ, ЯШМ БИЛА ДАФЪ БЎЛМАС БАЛКИ ЛУТФ СУЙИ
БИЛА ЎЧУРМАГУНЧА ДАФЪ БЎЛМАС

Эйки, истарсен чоқин дафъиға яшм,
Ўзга текмакка бериб имконға йўл,

Бехабар мазлум оҳи барқидин
Ким, чоқиндин доғи сўзонроқдур ул.

Турфароқ буким, санга махсус эрур,
Гар санга жонинг керак, огоҳ бўл.

23

ДОНО НУКТАСИНИ НОДОН ЭШИТМАСА, ҚОЙИЛҒА НЕ ЗИЁН, ГАВҲАРЕКИ БУ СОЧАР,
УЛ ТЕРМАСА, МУНГА НЕ НУҚСОН

Биравким хирадманднинг нуктасин
Қулоғиға олмас, не нуқсон мунга.

Жавоҳирни термак анга саъб эса,
Эрур сочмамағлиғ худ осон мунга.

24

ШОҲИ ҒОЗИЙНИНГ КАРАМИ ДАРЁСИН ВА РАВШАН ЗАМИРИ ХУРШИДИ ОЛАМОРОСИН
ДЕБТУРКИ, УЛ ЕЛ БИЛА ЛОЙ ВА БУ ГАРД БИЛА ТИЙРА БЎЛМАС

Шоҳи Ғозий эрур карам тенгизи,
Поку софий замиру равшан рой.

Ҳарза кўп сўздин ўлмаса тийра,
Баҳр ел касратидин ўлмас лой.

25

НОДОННИНГ ҲАРЗАСИН АНКАР УЛ-АСВОТ ДЕБТУР ВА МУНИНГ ДАЛИР АЙТУРИН АНИНГ
САВТИДА АНГА АДАМИ ИЛТИФОТ

Агар нодон маҳалсиз ҳарзаким айтур, далир айтур,
Қулоққа ёқмаса, манъиға танбиҳ айламак бўлмас.

Эшак савти каломуллода келди анкар ул-асвот,
Анинг савтиға тақрибу таҳоши истамак бўлмас.

26

РАЗИЛИ БЕҲАВСАЛА МУКНАТ КЎРСА, ЎЗИН
АЗИЗ ТУТМОҚ НЕ ҒАРИБ ВА ЖОҲ МАЙИ НАШЪАСИДИН ЎЗИН УНУТМОҚ НЕ АЖИБ

Чу разл ҳавсаласиздур, не тонг, агар ногаҳ
Етишса мукнат анга, аржуманд тутқай ўзин.

Чу сукр боиси нисён эрур ажаб эрмас
Ки, жоҳ ани чу маст айлагай, унутғай ўзин.

27

МАЙДИН ТАВБА ҚИЛҒАНҒА НИҚУҲИШ ВА БАНГГА БОШ ИНДУРГАНГА САРЗАНИШ

Совуқда қочибон ўт шуъласидин,
Тезак дуди сари қилмоқдур оҳанг.

Киши зуҳд ичра майдин тавба айлаб,
Нашот андин хаёл айлаб емак банг.

28

ШОҲИ ҒОЗИЙ БИЛА НАВВОБИНИ АНБИЁ
САРАФРОЗИ БИЛА АСҲОБИҒА ТАШБИҲ ҚИЛИБДУР

Бизинг шоҳ ул сифатким бори шаҳлардин эрур мумтоз
Эрур нойиблари ҳам буйла яъни давлат арбоби.

Ўзи шаҳлар аро хайли нубуватда Муҳаммаддек,
Ва лекин беклар анинг оллида пайғамбар асҳоби.

29

ПОКДОМАН ЗУАФОКИМ ЭТАКЛАРИДИН ЮРУННИ ЭРАНЛАР САЖЖОДАСИ МЕҲРОБИҒА ТИРОЗ
ҚИЛСА САЗОДУР ВА УЛ МЕҲРОБДА НАМОЗ ҚИЛСА, РАВОДУР

Покдоман зуафодин неки зоянда бўлур,
Руҳпарвардуру жонбахш зиҳи хилқати пок.

Кўрки, Маръямға ўғил Исои руҳуллоҳ эрур
Урса бу ҳолға нопок улус таън не бок.

30

ЭРНИ ХУРУС ДЕБТУР ВА КУЛАҲ ГЎШАСИН
АНИНГ ТОЖИ, НОМАРДНИ МОКИЁН ДЕБТУР ЕМАКТА НАЖОСАТ МУҲТОЖИ

Эр уруб лаъл тож ила гулбонг,
Зангваш эл қайси ҳарзаким демагай,

Вақтида тортибон хурус нидо,
Не нажосатки мокиён емагай.

31

ЎЗИН ФИСҚ ИЧИНДАГИ ҚОРИ КОФИР ДЕБТУР ВА АНИ ТАРЖИҲ ҲАМ ҚИЛИБДУРКИМ, ЎЗИДА
БУ ҲОЛ НИҲОН ВА АНДА ОШКОР ЭРКАНИН БИЛИБТУР

Эй Навоий, бир қори кофирни кўрсанг ишқ аро,
Кўрма анинг ҳолатин ўз ҳолингдин кўп йироқ.

Сенда бу ҳолат ниҳоний келди, анда ошкор,
Лекин ул якранглик бобида сендин яхшироқ.

32

ШАҲНИНГ АДОЛАТИ ОЛАМНИ ҚУЁШДЕК РАВШАН ҚИЛУРИДА ВА ЗУЛМДИН ТИЙРАЛИК
ЁЙИЛУРИДА АЙТИБДУР

Қуёшдек шаҳ адолат пеша қилса,
Жаҳон мулкини бир дамда ёрутғай.

Агар зулм этса ақшом зулматидек,
Ҳамул дам тийралик оламни тутғай.

33

ХЎБКИМ ШАМОЙИЛИДА ОНСИЗ БЎЛҒАЙ,
АНИ СУРАТҚА ТАШБИҲ ҚИЛИБДУРКИ, ЖОНСИЗ БЎЛҒАЙ

Хўбким, йўқтур шамойил бирла ширин сўз анга,
Сайди бўлмас эл, нечаким бўлса зебо суврати.

Хилъатин зарбафт дебодин гар этсун бил яқин
Ким, намудор ичрадур зарбафт дебо суврати.

34

МУТОЯБА РУХСАТ БЕРГАН НАВКАР БОБИДАКИМ,
ЯНА ИХТИЛОТИ БЕҲАМИЯТЛИҒДУР ВА БЕҲИММАТЛИҒ

Чу навкарга бердинг ижозат, яна
Келиб, қилса хидматқа қўлдошлиқ,

Бил андоқки, жуфтунга берсанг талоқ,
Яна истагай қилмоқ ўйношлиқ.

35

МАНЗУРНИНГ ҲУСНИ БАҲОРИ ОЛУ ГУЛИДИН
САПИДА ҚИЛИБ, ШАФТОЛУ ГУЛИДИН ГУЛГУНА ҚИЛҒОНИ

Ул баҳори ҳусннинг рухсорини деҳқони сунъ
Арғувони тўн уза айлабдурур олу гули.

Турфа кўрким, бир чамандур оразиким, даврида
Очилур олу гули, ўртада шафтолу гули.

Ҳусну раънолиқ била дастори узра сончибон,
Ваҳки, шафтолу гулидур ё эрур солу гули.

Барча бир саридур, улким айлабон қаддимни хам,
Ашким этти лаъл, эрур даклай уза долу гули.

36

ТИЙРАЛАР ТАҚАДДУМИН АҲЛИ САФОҒАКИМ
БУЛУТ БИЛА ҚУЁШДИН ЗОҲИРДУР, ДАЛИЛ КЎРГАЗМАҚ

Гар тийралар тақаддуми аҳли сафоға бор,
Бу нуктани муомаладин кўрма ташқари.

Даврон ароки кўрайи сўзу гудоз эрур,
Шуъла эрур ҳамиша қуйи, дуд юқори.

37

ШАҲ ЛУТФИ ОМ БЎЛСА ҲАМ, БАРЧАҒА ТЕНГ
ТАРБИЯТ БЎЛМАСҚА ЖИҲАТ АЙТУР ВА ХУРШИДДИН РАВШАН ДАЛИЛ КЎРГИЗУР

Шаҳ лутфи гарчи бўлса кўп қобил, топар нашву намо,
Беважҳдур, бу нуктага ҳар кимсаким диққат тутар.

Гарчи қуёштин парвариш олам юзига омдир,
Саҳрода қумғоғу тикан, бўстонда сарву гул бутар.

35

ТОЖНИНГ ТАРКИН ИСТАБ, ДАРДИСАРДИН
ШИКОЯТ ҚИЛУР

Тож кўп дардисар берур бизга,
Зулмидур ақлу ҳуш торожи.

Бошимиздин бу тожни гум қил,
Барча гар бўлса салтанат тожи.

39

ЎЗИ СЎЗИ БОБИДА ДЕРКИМ, МУҚОБАЛАДА ҲАР КИМ ИЛИК УРҒАЙ, АММО ҚАЛАМ СУРА
ОЛМАҒАЙ ВА ОРЗУ ҚИЛҒАЙ ВА ЛЕКИН ТИЛГА КЕЛТУРА ОЛМАҒАЙ

Эй Навоий, сўз ила онча гуҳар сочтингким,
Баҳру кон кирди қора ерга сенинг килкингдин.

Бирига, ё ўниға, ё юзига, ё мингига,
Дегай эл найлагай ортуғ эса эллик мингдин.

40

ЎЗ НАЗМИНИНГ РУТБАСИ ПОЯСИН ТИЪДОД
ҚИЛУР ВА ҲАР БИРИГА МАРТАБАЕ ИСНОД
ҚИЛУР

Навоий шеъри тўққуз байту, ўн бир байт, ўн уч байт
Ки, лавҳ узра қалам зийнат берур ул дурри макнундин.

Буким албатта етти байтдин ўксук эмас, яъни
Таназзул айлай олмас рутба ичра етти гардундин.

ФАЛОКАТДИН АЁҒИҒА КАФШ БЎЛМАҒАНҒА
ЧУН КАФШ УЧУН АЁҒИ БОР ШУКР ВОЖИБДУР

Улки, ифлосдин аёғинда
Кафш йўли азми чоғи йўқтур анинг,

Шукр қилдик боқиб бирав сари
Ки, юрурга аёғи йўқтур анинг.

МАСХ БОБИДАКИМ, МАСХАРАЕДУР БЕТАРИҚ
ТАКАЛЛУМ СУРМАК

Фалон масх агар чин десун, йўқса акс,
Анинг асл зотиға не бокдур

Ки, коёкни акс ҳам қилсалар,
Вуқуф аҳли оллинда коёкдур.

ЎЗИ ТАМАЪ ВОДИЙСИН ҚАТЪ ВА ТАЛАБ
БОДИЯСИН ТАЙ ҚИЛҒАНИН АЙТУР

Эй Навоий, олам аҳлида тамаъсиз йўқ киши,
Ҳар кишида бу сифат йўқтур, анга бўлғай шараф.

Сен агар тарки тамаъ қилсанг, улуғ ишдур буким,
Олам аҳли барча бўлғай бир тараф, сен бир тараф.

ЎЛУМДИН АШРАФ ДИН ИЛМИДУР, АНДИН ҲАМ
ҒАРАЗ АМАЛ, ЙЎҚ ЭРСА ДИН ВА ДУНЁДА ХАЛАЛ

Илми дин касб қилки, суд эрмас,
Чарх мушкилларини ҳал қилмоқ.

Лекин ул илм доғи нафъ этмас,
Билибон бўлмаса амал қилмоқ.

ШАҲНИНГ ҚУЁШҚА МУШОБАҲАТИНИНГ
ДАЛОЙИЛИ ВА ҲАР ҚАЙСИНИНГ НАФЪ
ВА ЗАРАР ЖИҲАТИДИН МАСОЙИЛИ

Шаҳни доноким қуёш дебтур, анга будур далил
Ким, қуёш янглиғ эрур файзи жаҳон аҳлиға ом.

Ойдин ансаб йўқ нима хуршиддин файз олғали,
Кўрки, ул доғи эрур гоҳи ҳилолу гаҳ тамом.

Бир кеча-кундузда даврон гаҳ қоронғу, гаҳ ёруқ,
Чарх анинг бир даврасинда гоҳ субҳу гоҳ шом.

Чун қуёшқа будурур ҳолат, ажаб йўқ, шоҳ ҳам
Бўлса ўз тобиъларидин гаҳ рамида, гоҳ ром.

БИРАВ ДУНЁЛИК НАЖОСАТИҒА ОЛУДА БЎЛСА,
ДУНЁ АҲЛИ ТАМАВВУЛИ СЎЗИН ОРЗУ БИЛА
ДЕРЛАР, БАЛКИ ҲАСРАТ ҲАМ ЕРЛАР

Дунё аҳлидин агар топти тамаввул бириси
Ўзгалар ҳасрат ила моли ҳадисин дерлар.

Бири худ ботти нажосат ичига бўғзиғача,
Ўзгалар ушбу нажосатқа ҳасад ҳам ерлар.

АМИРУЛ МЎЪМИНИН АЛИ КАРРАМАЛЛОҲУ
ВАЖҲАҲУ КАЛОМИНИНГ ТАРЖИМАСИ

Замона аҳли эмаслар атолариға шабиҳ,
Эрур замонға мушобиҳ аларға ҳар хислат.

Мутиъ эрурлар ангаким, замондин олғай ком,
Аду ангаки, етишкай замонадин шиддат.

РОЗ ГАВҲАРИН КЎНГУЛ МАХЗАНИДА ЁШУРА-
ОЛМАҒАНҒА, ЯНА БИРОВ ФОШ ҚИЛҒАНДИН
ШИКОЯТ ТЕГМАСЛИКДА

Ҳар кимки кўнгул махзанида ёшура олмай,
Сочқай тилига келтурубон махзани розин,

Топшурғай эшиткангаки, фош айламагайсен,
Ҳам нуктаи таҳқиқину ҳам сирри мажозин.

Чун ганж иёси нақдни ҳар ён ўзи сочқай,
Бемузд ажаб йўқтур, агар сойғаса хозин.

АБНОЙИ ЖИНСИМДИН ХАЛҚ ГИЛАМАНД
ЭДИЛАРКИМ, ЭЛДИН НОМАҚДУР ОЛУРЛАР,
НИМА БЕРМАС ДЕБ МЕНДИН ҲАМ ШИКОЯТ
ҚИЛУРЛАР

Менинг абнойи жинсимдин шикоят бу эди элга
Ки, номақдур олурлар, бу шикоят худ ажаб эрмас,

Ажаб будурки, мендин ҳам шикоят зоҳир айларлар
Ки, номақдур олам аҳли ҳар неким тилар, бермас.

ХАТНИ ТАРОШ ҚИЛУРДИН Ё ЯРАМАСЛИҒНИ
ИСБОТ ҚИЛУР ВА Ё ЯРАР ДЕМАКИН УЁТ БИЛУР

Эйки, юз сафҳасида хаттинга юзланди тарош,
Яна дерсенки, бу хат яхшилиғида йўқ шак,

Яхши эрса, не учун бас ҳар икки-уч кунда
Тиғ тортарсену боштин аёғ айларсен ҳақ?

ИССИҚ ХАВОДА СОВУҒ СЎНИ ДЕРКИМ ДЎЗАХ
АРО ЗУЛОЛИ КАВСАРДУР ВА АНИНГ ИЧИНДА
МУЗ БИЛЛУРИ ТАР

Хуш кўрармен даҳрни совуғ су бирлаким, бу ёз
Бўлди иссиғдин қуёш кўзларга чатри санжари.

Бир аёқ музлуқ су жоми Жамдурур, невчунки бор
Бир аёғ оғзича муз ойинаи Скандарий.

ТАМАЪ ТУХМИН СОЧМОҒНИ МАНЪ ҚИЛУРКИМ,
АНДИН ПУШАЙМОНЛИҒДИН ЎЗГА БАР ЙЎҚТУР
ВА МАЗАЛЛАТДИН ЎЗГА САМАР

Навоий, тамаъ тухмини сочма кўп,
Риё ашкидин анга су очма кўп,

Амал мазраъин эккали берма ер,
Ҳавову ҳавас хирманин елга бер.

РИЁ МАЗАЛЛАТИДА СЎЗ ДЕР АГАРЧИ
КАЪБАДУР ВА ФАНО МАДҲИДА НУҚТА
СУРАРДА ГАР ХУД БУТКАДАДУР

Риёйи Каъбадин дайри фаноға
Кириб, гар бутка зоҳир қилдим имон,

Мени ёзғурма, эй шайхи риёйи
Ки, гар кофур эдим, бўлдум мусулмон.

ҚАЛАМ АДҲАМИ ХУШ ХИРОМИДИН ВАРАҚ
КОФУРИ МАЙДОНИДА СЎРМАККА ТАСКИН
ТИЛАР ВА ОҚУ ҚОРА МАДҲИ ТАРКИНИ
ОЙИН ИСТАР

Кофур уза мушк олиб кўп ҳарза рақам чектим,
Эйки, кошки бу ишдин ҳақ берса манга тавба.

Оқу қора мадҳида ҳар неки дедим, ёқмас,
Эмди бу мазаллатдин оқ тавба, қора тавба.

РОЙИҲА УЧУН ГУЛОБ ВА ОЛМА ҚАЗОНИНИНГ
КИЧИКЛИККА ЖИҲАТ АЙТУР
ВА МУХТАСАРЛИҒИҒА МУНОСАБАТ

Олмаву гулоб қайнатурға
Табъи эрмас улуғ қазонға роғиб.

Демак бу қазон кичикдур асру,
Эрмас мунга ҳиммат аҳли толиб.

Ким руҳ ғизосининг қазони,
Мундин ҳам улуғ эмас муносиб.

ШОҲИДИ РАЪНОДИН ЛАЪБ АНДУЗЛИҚ ТИЛА
ВА РИНДИ ФАРЗОНАДИН ЖОНГУДОЗЛИҚ
ВА ДИЛСЎЗЛИҚ ИСТА

Ҳарзагард ўлди шоҳиди раъно,
Лек жонсўз ринди фарзона.

Ул парий рост уйлаким кўпалак
Бу бир, аммо нечукки парвона.

ЎЗ ИСЁНИНИНГ ШИДДАТ ВА КАСРАТИН ДЕР ВА
ҲАҚ КАРАМИ ОЛЛИНДА АНИ АФВ ҚИЛМОҚНИНГ
СУҲУЛАТИН

Қилибмен онча исёнким, агар дўзах аро кирсам,
Менинг беҳад гуноҳим бирла дўзах сарбасар тўлғай.

Худоё, афв осонроқдурур, йўқса ғазаб қилсанг,
Магарким ўзга дўзах, ўзга ўт, ўзга азоб ўлғай.

ДЎСТДИНКИ ДУШМАН ХЎЙИ БЎЛҒАЙ,
ДУШМАН ЯХШИРОҚДУРКИ, ДЎСТ РЎЙИ БЎЛҒАЙ

Ниҳоний игна санчар ёрлардин
Адувваш новакафганлар кўп ортуқ.

Мунофиқ шева золим дўстлардин
Мухолиф табъ душманлар кўп ортуқ.

АШҲАБНИНГ ТУВОҒИ БЕРКЛИГИН ТЕМУРГА
ЎХШАТҚОНДЕК ЎЗИН ҲАМ БЕРК ЭКАН
ЖИҲАТДИН ТЕМУР БУЗ ДЕБТУР

Фалоннинг сархун отики гар эрур берк,
Қилур таъвил ақли нуктаомуз

Ки, гўё ғояти маҳкамлиғидин,
Анинг отини дебтурлар Темур бўз.

БАРЛОСБЕК БИЛА ХОЖА МАЖИД БОБИДА
АЙТИЛИБДУР ВА ДУО ҚИЛИБТУР ВА
МУСТАЖОБ БЎЛУБТУР

Тутулмиш эди Мажид Барлос бекка
Ким, айтур эдиким бу янглиғ қутулғай.

Қутулди улу бу тутулди, илоҳий,
Тутулғон қутулғай, қутулғон тутулғай.