ҒАЗАЛЛАР
401
Не ғам, кўргузса кўксум ёрасин чоки гирибоним,
Кўрунмас бўлса кўнглум ёрасидин доғи пинҳоним.
Бағирдин ўзга йўқтур тўъма, кўксум чокидин ерга
Ичимга бошини солиб итинг гар бўлса меҳмоним.
Бўлубтур заъфим ул янглиғки, боссам мўрни ўлмас,
Вале ул жисмим узра чиқса, дардидин чиқар жоним.
Танимға мунча заъф ўлдики, рангин ашк ифроти,
Не тонг заъфим, чу икки захмдин турмай борур қоним.
Сабоҳи васл ул ой истаб мени туфроғ аро топмас
Ки, шоми ҳажр кўп гарди фано ёғдурди вайроним.
Чамандин ел равоносо келур ҳар дам, ажаб эрмас
Ки, гулгашти чаман айлар бугун сарви хиромоним.
Тиярмен оҳу ашкимни улус бедодидин, йўқса
Олур додим алардин ушбу сарсар бирла тўфоним.
Мени мақсуддин маҳрум этибсен, эй кўнгул, ҳар дам
Жафо доғи била куйдурмаким, бас доғи ҳирмоним.
Қилибтур ваъдаи васл, эй Навоий, ваҳ, не хуш бўлғай,
Сўзин бир қатла гар чин айласа ул аҳди ёлғоним.
402
Саҳар кўрдум юзин — ақшомғача куйди ҳазин жоним,
Бу эрди субҳи васлим то не бўлғай шоми ҳижроним.
Қуёш кулбамға ингандин манга юз қатла хушроқдур
Қора шомимни равшан айлаган шамъи шабистоним.
Не янглиғ ёшурай ҳижрон ғаминким, фош этар ҳар дам
Оғиздин шуълалиқ оҳим, назардин ашксиз қоним.
Ажабтур тоири васл истамак кулбамға қўнмоқким,
Яқиндур насри воқиъни учурғай кўктин афғоним.
Қадинг нахли хаёли кўздадур, эй навбаҳори ҳусн,
Маозоллоҳ, агар ани қўнгарғай сайли мужгоним.
Дедим, сўзон кўнгулдин чекмагил бир дам хадангингни,
Дедиким, қолса бир дам су бўлур ул ўтда пайконим.
Балият тоши ёғдурған кеби вайронима гардун,
Мазаллат гарди ҳар дам ёғдурур бошимға вайроним.
Қадаҳ даврин эвур, эй дайр пири, токи мумкиндур
Ки, даврон ранжини тортарға эмди йўқтур имконим.
Дема жоми фано ичра эзилмиштур ажал заҳри,
Навоий, жон бериб, ул жомни чекмакдур армоним.
403
Суда кўрмак юзунг душвор эди, эй ҳусн аро моҳим,
Хусусанким, анга таҳрик бергай сарсари оҳим.
Не янглиғ ул қуёш кўйига ёлғуз азм қилғаймен
Ки, бўлмоқ истамон ул ён борурға соя ҳамроҳим.
Кўнгулни истади ул, ани кўнглум истади, юз шукр
Ки, ҳоло даст бермиш ҳар неким бор эрди дилхоҳим.
Биравни кўз кўруб, кўнглум асир ўлғанни ёшурсам,
Гаҳ ашким имтидоди фош этар, гаҳ оҳи ногоҳим.
Гар ўлсам итлари ҳамкосаси, аҳбоб, таън этманг,
Алар икроҳи гар йўқтур, менинг худ қайда икроҳим.
Неча доғ истарам кўнглум аро, тенгри учун ўрта
Ки, сойилмен, бу икки-уч дирамдур шайалиллоҳим.
Мавокиб гарди ул ёндин, бу ёндин халқ наззора,
Магар йўлинда мен ўлган, тамошоға келур шоҳим.
Ажаб йўқ пирларнинг нуктасидин бўлмоғим огаҳ,
Фано йўли сулуки ичра бўлса пири огоҳим.
Танимни, эй Навоий, ҳар тараф кўйида оҳ элтур,
Тилаб ул хирмани гулни, учар ҳар ён пари коҳим.
404
Жунундин уйла туфроғ ўлди жисми ранжпарвардим
Ки, ҳар тош урсалар атфол жисмимға, чиқар гардим.
Неча ҳажринда ўлсам оҳу ашкимдин солиб тўфон,
Вале қўйманг, кўрарга келса сарви нозпарвардим.
Йўлида баски қўйдум чеҳра санчилған хасу хошок,
Сомонлар билки чекмиш каҳрабодек чеҳраи зардим.
Паёпай не экин абри баҳордин чоқин тушмак,
Булут узра бир учқун солди гўё шуълаи дардим.
Қуюндек гар талаб даштида йўқ мен етмаган водий
Не ғам, саргашталикда учраса моҳи жаҳонгардим.
Вафо бўстонин ашким бирла сероб айладим, умре
Эрур ғам новаки-сарвим, бағир парголаси вардим.
Муҳиқдур, эй Навоий, ул парий мендин малул ўлмоқ,
Нединким, кўйида девоналиғни ҳаддин ўткардим.
405
Эй, юзу қаддинг ошиқи гулу сарви равон ҳам,
Мунунг ичида ўқдур, анинг бағрида қон ҳам.
Кўюнг эрур ул равзаки, хижлат топиб андин,
Гум бўлди гулистони Эрам, боғи жинон ҳам.
Оғзинг била лаълингни тилар жону кўнгулким,
Ғунчангға кўнгул садқа, фидо лаълинга жон ҳам.
Кўнглум кебидур ғунча, экан лолаки бордур,
Пайдо тошида қон, ичида доғи ниҳон ҳам.
Гаҳ бул-ажаб аҳволима, гаҳ дардима бўлмиш
Ул кўйида ҳар кечаки ғавғову фиғон ҳам.
Мен телбаки кўргач ани фарёд этиб ўлдум,
Гар яхши эмас эрди, эмас эрди ёмон ҳам.
Ғам хайли ҳужум этса, югур майкада сари,
Невчункн, эрур ҳисни ҳасин дори омон ҳам.
Тут муғтанам, ўлдунг эса хушҳол замоне,
Невчунки, замон ҳосид эрур, аҳли замон ҳам.
Ҳар ён борур ул шўху Навоийға ҳам уммид
Ким, саҳв ила шояд қилғай майл бу ён ҳам.
406
Ишқ ўтидин танда андоқ саъб ўлубтур куймаким
Ким, шарарлар торидин гўё тўқилмиш кўнглаким.
Бағриму кўнглум итига тўъмалиқ душвор эди,
Шукрким, чок ўлди ишқинг тиғи бирла кўкрагим.
Заъфдин кўюнгга бордим сурганиб атфолдек,
Раҳм қилғилким, бу йўлда ҳаддин ошди эмгаким.
Дема уйқусиз кўзунг ҳажрим туни очилмади,
Не қила олғай ажал уйқуси бирла сергаким.
Бир қадам вайронима қўйким, ғамингдин туну кун
Юзга илгимдур сутун, туфроққа ботиб тирсаким.
Дард кўрким, дев сийратлар биландур ул парий,
Гарчи бор андин малак хайлиға доғи тергаким.
Эй Навоий, ҳажридин йиллар қуюб, ул бевафо
Демадиким, найлар ул ушшоқ ичинда эртаким.
407
Ҳажрингда қону ғуссадур ичмак-емакларим,
Ишрат суруди нолаи зор айламакларим.
Махфий ғаминг ёзарда йиғилған битикча бор
Дардинг ниҳон тутардин оқарған сўнгакларим.
Жону кўнгул фироқ ҳужумида иттилар,
Мендин забуну зорроқ эрмиш кўмакларим.
Ўпмак изингни йўқ ҳаддим, аммо хаёл ила
Лаълингни ёлқитур мутаоқиб мучакларим.
Гарди бало бошимға ёғар ончаким, магар
Чамбарларидин айлади гардун элакларим.
Юз пора бағрима тиш урар мен ютарда қон,
Бу бўлса май, не тонг, алар ўлмоқ газакларим.
Оғзинг гумони эрди Навоийда, шукрким,
Нутқунг яқинға қилди бадал барча шакларим.
408
Йиғларимни, эйки, кўп манъ айладинг, йўқтур шаким,
Ашкинг ўлмоқда садим гар бўлса дардинг садъяким.
Ул қуёш васлин тиларда пўям ул ғоятдадур
Ким, эмас мумкинки, бир кун соя бўлғай ҳамтаким.
Жон бериб, васлингни байъ этканни ёздим кўнглума,
Дарду ишқ икки гувоҳим, чоклик кўнглум чаким.
Шоми ҳажр уйғоқмен беҳад келурдин кўзга ёш,
Уйқуға қўймас югурмакдин бу хайли гўдаким.
Кўнглума жузв ўлди пайконингки, чиқмас тортибон
Жузв-жузв ўлса кўнгул, ул жузв эрур лоянфаким.
Соқиё, миръоти идрокимни майдин равшан эт
Ким, эмас бу коргаҳда бир саримў мудраким.
Эй Навоий, оғзидин кўнглумда гар бор эрди шак,
Қатлима чун демади сўз, бартараф бўлди шаким.
409
Киши ҳам эрмас эмиш ишқ сирриға маҳрам,
Тахайюлиға кўнгул ҳам, ҳадисиға тил ҳам.
Насиме ғунча ичидин чу ёйди гул атрин,
Димоғларға етардин не чора, эй ҳамдам.
Ёшурди одам агар тенгри сиррини, кўрунгуз
Ки, халқ сиррини тутмас ниҳон бани одам.
Таашшуқум сўзини, эй рафиқ, кўп сўрма
Ки, бу фасонанинг авлодур ўлмағи мубҳам.
Агар гуноҳим эса дарду ишқ изҳори,
Бу сўзда яхши ёмоннинг қошида мен мулзам.
Ҳаёт бўлса қилилғай талофийи мофот,
Фиғонки, умр биноси эмастурур маҳкам.
Хуш улки, маст ўлуб ўлғай халос оламдин
Ки, келди олами беҳушлуқ ажаб олам.
Мен ўлмадим эса ғамсиз даме, ғам эрмастур
Ки, ғам ҳужум этар, ўлған замон даме хуррам.
Не тонг, Навоий улустин гар ўлди озурда
Ки, кўрди кўп алам узра алам, ғам устида ғам.
410
Фурқати заъфида қон ёш ичра ётмиш пайкарим,
Гулузоримдек қизил атластин ўлмиш бистарим.
Юз била ашким оритти ёр, шод ўлсам не тонг
Ким, тулуъ этти саодат матлаъидин ахтарим.
Оташин лаълинг ғами қонлиғ танимға солди ўт,
Учқунум гулбарг ўлуб, лаъл ўлғусидур ахгарим.
Оҳ шояд кўйи сари элтгай деб шодмен,
Гарчи гард ўлди йўлинда жисми меҳнатпарварим.
Уйла ҳижрон бирла хўй эттимки, гар дерлар бирав
Ёри бирла васл топмиштур, эмастур боварим.
Итларинг синған сафоли ичра бўлдум дурдкаш,
Бўлмасун ҳаргиз тиҳи ул бодадин бу соғарим.
Эй Навоий, ҳажр ўқидин пар чиқармоғ не осиғ,
Чун парий рўюмға етмакка ярамас бу парим.
411
Кўнглуму жоним фидо оғзиға, гуфториға ҳам,
Куфриму диним доғи зулфиға, рухсориға ҳам.
Итти қонлиғ кўнглум, узгил ғунчаларни, эй сабо
Ким, анга кўз солмайин, балким намудориға ҳам.
Зор кўнглумга агар боқиб ани зор айладинг,
Жони беморимға ҳам боқ, жисми афгоримға хам.
Борғач ул сарви равон, жисмимда жон қолғаймуким:
Қаддиға жон риштаси боғланди, рафториға ҳам.
Мен киму дин, эй мусулмонларки, бир кофир кўруб,
Жон фидо қилдим чалипосиға, зуннориға ҳам.
Даҳр боғининг гули ўтдур, бийик ашжори дуд,
Елга бер ул гулни ҳам, ўт солғил ашжориға ҳам.
Эй Навоий, даҳр йўқу бори тинмаслиғдурур,
Тинғасен, гар қилмасанг парво йўқу бориға ҳам.
412
Эмас жунундин, агар тоғларда бўлса қарорим
Ки, қолди баҳри сиришким тубида мулку диёрим.
Жамолинг ойинасин хат чу тийра айлади — ўлдум,
Не айб, қилса қуёш кўзгусини тийра ғуборим.
Чу итларинг ялади қонларимни захмларидин,
Ғариб марҳам эди буки топти жисми афгорим.
Сиришк қони чу нақш айладим, нигор етишти,
Биҳишт қилди бузуғ манзилимни нақшу нигорим.
Ҳалоким ул қаду юздин чу бўлди, туфроғим узра
Бўлур, чу сарв уза гул эгилса, шамъи мазорим.
Қадаҳ олиб лаби жон бахшинга, қуй оғзима, соқий
Ки, жонни айлагудекдур ҳалок ранжи хуморим.
Навоиё, су агар қилса тошни, не осиғдур,
Нигор кўнглига қилмас асар чу нолаи зорим.
413
Не рафиқеким, давосиз дарди ҳолимни десам,
Не шафиқеким, ниҳоятсиз малолимни десам.
Етти чарх авроқи тўлғай, етти баҳр ўлса мидод,
Ул қуёш васлиға бир дамлиқ хаёлимни десам.
Истимоъ ўлса хирад савдои ўлғай шаммае,
Зулфи занжирида савдои муҳолимни десам.
Чунки козибдур мунажжим ўкса меҳрин ордур,
Ўтруда ул ахтари фархунда фолимни десам.
Дема тўбидинким, ул эски дарахт ўтрусида
Номуносибдур, агар наврас ниҳолимни десам.
Ринд эмасмен дайр аро, гар жоми Жамдин ўтса сўз,
Май гадолиғ қилғали синған сафолимни десам.
Эй Навоий, хўблар ичра менинг моҳимдадур
Табъи мавзунни десам ё зиҳни солимни десам.
414
Фироқ ўтидин анингдек қизибтурур баданим
Ким, ани сокин этар жонни ўртаган туганим.
Ғамингдин уйла ўлуклар ҳисоби бўлмишмен
Ки, ҳужра мадфану идбор гардидур кафаним.
Сиришк баҳри аро уйла хўй қилмишмен
Ки, су кишисидек ўлмиш тенгиз аро ватаним.
Фаришталиғ тиламон, истарам итинг бўлсам,
Агар бўлур эса зулфунг камандидин расаним.
Агарчи юз тикан ул ғамза тикти бағримға,
Юз очсанг, очғуси юз гул бағирда ҳар тиканим.
Хуш улки, йиғлар эдим зор-зор дайрда маст,
Санам ғамидин ўлуб чок-чок пираҳаним.
Навоиё, қани ул файз хонақоҳ ичра
Азимат этки, эрур хушроқ анда-ўқ эканим.
415
Ишқ таркин қилдиму чиқти кўнгулдин ёди ҳам,
Сизга васлининг нишоти, ҳажрининг бедоди ҳам.
Ишқ бузсун деб кўнгул мулкини обод айладим,
Ер қуйи эмди анинг вайрони ҳам, ободи ҳам.
Зор эдимким, шод эмас ишқ ичра кўнглум хотири,
Эмди кўнглум қолмади, ул хотири ношоди ҳам.
Кўрса Лайли бирла Ширин руҳи жаврин, раҳм этиб,
Куйгай анинг хаста Мажнуни, мунунг Фарҳоди ҳам.
Даҳр боғидин, кўнгул, нафъи вафо кўз тутмаким,
Бесамардур сарв ҳам, саркашдурур шамшоди ҳам.
Мен вафо кимдин топай, бу шевани чун топмади
Офаринишда парий жинси, башар авлоди ҳам.
Ёрсизлиғдин Навоийни яна қўрқутмангиз
Ким, бу саъб ишга юрак бости кўнгул тўқтоди ҳам.
416
Келди тиргузгали заъфим кўруб ул Исо дам,
Келгани ҳам ўз ишин қилди, вале кетгани ҳам.
Келмаки жон берибон қайтури ўлтурди яна,
Гўйиё қайтғали бошима еткурди қадам.
Бориб ўлтурмади жон нақд нисор этти кўнгул,
Уйлаким, халқ сочар, шоҳ аёғиға дирам.
Шоми ҳижроники, ғоятсиз эрур тийралиги,
Адам иқлимиға ул келди саводи аъзам.
Кўзни суртуб, гар итингнинг тобонин реш эттим,
Ҳал қилиб кўз қораю оқини айлай марҳам.
Ваҳ, не янглиғ бу харобот аро ҳушёр бўлай
Ки, дақойиқдур анга бир-бирисидин мубҳам.
Мен киму васл, ани хосларингға еткур
Ким, Навоийға етар ҳажр аро бедоду ситам.
417
Ҳажр қоним тўккудекдур, буйлаким зор ўлмишам,
Бот қутулғум гарчи бас қоттиғ гирифтор ўлмишам.
Уйлаким, урён танимға ёғди тош ҳижронида,
Эй Масиҳ, асра дамингким, беҳад афгор ўлмишам.
Кеча тегранг айланиб, кундуз юзум девор уза,
Уйдаги парвонадин гўё намудор ўлмишам.
Мумкин эрмас мен қори сойилға кўюнг фурқати
Хоссаким, ишқ офатидин саъб бемор ўлмишам.
Кўйи девориға орқам ёпишиб, мен волиҳи
Суврати наззорасида нақши девор ўлмишам.
Гар кўрунмас ул парий, истаб анга якранглик,
Заъфдин мен телба ҳам эмди паривор ўлмишам.
Эй сабуҳ аҳли, мени бир жом бирла тиргузунг
Ким, ўлум ҳоли хумор илгида бедор ўлмишам.
То мулозим пири дайр ўлди, муродим муғбача,
Сокини дайру муқими кўйи хаммор ўлмишам.
Эй Навоий, сарв бирла гулни найлай, чунки мен
Волаи бир гул узори сарв рафтор ўлмишам.
418
Қариған чоғда бир маҳваш йигитга мубтало бўлдум,
Ўзум ўз жонима бедод қилмоқтин бало бўлдум.
Манга ҳам ошно бегона ҳам бегона хасм ўлди,
Ҳам ул чоғдинким, ул бегонавашқа ошно бўлдум.
Жунун саҳросида деманг қачондин бўлдунг овора,
Анинг ишқида токим ақл мулкидин жало бўлдум.
Юзумга чархдин юз кожу ул ой оллида мардуд,
Қорарған рўзгоримдек ажаб юзи қора бўлдум.
Ҳино ёқған кеби жисмимға марҳамни сувадиклар
Ки, боштин то оёқ ҳажр ўқлари бирла яро бўлдум.
Манга дорул-қазойи ишқ аро қон даво этти шавқ,
Анга хунрез кўз бирла бу давоға гуво бўлдум.
Муғона нағма бирла муғбача май тутти оллимда,
Чу бир иршоди бирла сокини дайри фано бўлдум.
Мураққаъ бас манга юз доғлиқ тан, чунки дайр ичра,
Сафол илгимда дурди бода истардин гадо бўлдум.
Навоий барча эл бир ёну сен бир ён, ёмон эрмас
Гар аҳли ишқ топтилар наво, мен бенаво бўлдум.
419
Кўнгул жароҳатиға васлидин даво кўрсам,
Назар муродин анинг ҳуснидин раво кўрсам.
Бу номурод юзин бир назар кўруб ҳар дам,
Муродим ушбудурурким, ани ёно кўрсам.
Не навъ эл кўзи оллида кўрмакига чидай,
Эрур чу мардумидин рашк кўз аро кўрсам.
Қора кўруб, не бало қўзғалурлар эл манга ҳам,
Не айбу ҳам хатидин қора бало кўрсам.
Улус жафосидин этмон шикоят улча келур,
Не шиква, ул улус ошубидин жафо кўрсам.
Қошимда жоми Жаму салтанатча бор ўрни,
Сафол алимда харобот аро гадо кўрсам.
Бу коргаҳда хато келмади чу бир саримўй,
Хато менинг назаримдандурур, хато кўрсам.
Қачонғача бўлай ўзлук музийқи ичра батанг,
Хуш улки, жилвагаҳим водийи фано кўрсам.
Навоиё, мени гар ёр бенаво қилса,
Кўп ортуғ андинким, ғайрдин наво кўрсам.
420
Жонға кўксум чокидин жононни меҳмон айладим,
Гавҳаре топтим, ани кўнглумда пинҳон айладим.
Кавкаб эрмас, пахталар тиқмиш қулоғиға сипеҳр,
Ул қуёш ҳажрида тунлар, баски, афғон айладим.
Жонға, эй гул, хори ғам кўп урдунг, эт ваҳм эмдиким,
Ҳар бирин бир новаки оҳимға пайкон айладим.
Кўксум узра ҳар не марҳам эрди, ашк оқизди, вой
Ким, саломат тарҳин ул су бирла вайрон айладим.
Фитна тоши ё саломат соҳили тенгдур манга
Ким, ҳубоби ашкдин бошимға қолқон айладим.
Боиси мақсуд— зоҳид зуҳд қилди, мен — фано
Фақр иқболидин ул мушкулни осон айладим.
Эй Навоий, боғлаб эрди Каъба эҳромин кўнгул,
Кўйидин бир нукта шарҳ айлаб, пушаймон айладим.
421
Бодадин жон иси касб этти машом,
Гўйиё лаълинга етмиш эди жом.
Кўрмаган Хизр суйининг боришин,
Келу кўр оби ҳаётимға хиром.
Тўлин ойни недин эл васф қилур
Ки, мушобиҳдурур ул юзга тамом.
Меҳри гардун чамани вардидурур
Ким, эрур кўзга юзунгдек гулфом.
Қадам, эй рухи равон, бошима қўй,
Негаким, руҳ бийик топти мақом.
Холу зулфиға кўнгул бермангким,
Қушни бандур этар ул донау дом.
Оғзи васфида Навоий сўз дер
Мухтасар, чунки эрур хайр калом.
422
Лаҳза-лаҳза кундуз анинг зулмини ёд айларам,
Кеча ўз жонимға бедод узра бедод айларам.
Ақл ёд айлаб, яна ҳижронида бўлсам хамуш,
Чун жунун туғён қилур, бехост фарёд айларам.
Бўйни боғлиқ қул қилур, кўргач агарчи ҳажрида,
Ўзни юз таъкид ила ишқидин озод айларам.
Ишқ сайли чун ўтар, топмон тилаб осорини,
Ҳар неча кўнглумга тархи сабр бунёд айларам.
Қуш қочар сайёд домидин, ажаб қушменки, мен
Зулфин истаб орзуи доми сайёд айларам.
Ақлу хуш, авроқу ажзосин жунун оҳи била
Девбод ўткан кеби борини барбод айларам.
Соқиё, муҳликдурур қайғум ушул уммид ила
Ким, майи жонбахш тутқунг, хотирим шод айларам.
Фақрдин юз йилчилиқ йўл мен йироқ, аввал далил
Буки, фақр ойинини ўзумга иснод айларам.
Эй Навоий, зулмким, номеҳрибон моҳим қилур,
Меҳрибон шоҳимни кўргач, қичқириб дод айларам.
423
Дардоки, лаҳза-лаҳза фузундур малолатим,
Ҳижрон малолатидин эрур саъб ҳолатим.
Бошимки, тиғи касрати еткач, тушар қуйи,
Алтофи ўтрусида бу эркан хижолатим.
Десамки, эй жамол элининг шоҳи, қилма зулм,
Дер, шоҳлиқ тариқидадур бу адолатим.
Менда мақол қуввати нўқ заъфдин, валек
Ҳар анжуман орасида йўқ жуз мақолатим.
Кўнглум ўтинки шарҳ қилурмен, бўлур самум,
Ул гулга тонг насими гар этса рисолатим.
Дашти жунунға кирмангиз, эй аҳли ишқким,
Гум айлар анда халқни дуди залолатим.
Ёр этмай илтифот Навоийға бўлса яъс,
Не ғам, чу қатл ваъдаси бор истимолатим.
424
Бўлғанда ҳажр тунлари беҳушлуғ ишим,
Кўз мардумидурур юзума су урар кишим.
Демангки, ёр очса узор, айла жон нисор,
Не ҳожат айтмоқ, ул эрур худ менинг ишим.
Ҳажрида уйла телба бўлубменки, телбарар
Ҳар итни ёр кўйидаким захм этар тишим.
Кўп сурди тиғи қатл фироқ, эмди сен доғи
Бир қатл тиғи сур, етишибдур чу варзишим.
Жонон муроди қатлим ўлуб, қилса жон ибо,
Жонимға қарғишимдуру жононға олқишим.
Ул гул ҳарими гулшанида бир гиёҳ эдим,
Навъе қўнгарди ҳажрки, қолмади қиртишим.
Деманг, Навоий асру тирик қолди ҳажр аро,
Васли уммиди бирладурур мунча қолмишим.
425
Куяр ҳажрингда жисми нотавоним,
Не жисми нотавонким, хаста жоним.
Гар ўлтурсанг мени, қил тиғ ила қатл
Ки, бўлсун кўюнга оғушта қоним.
Фироқинг сўзидин бир шуъладурмен,
Ўти ул шуъланинг сўзон фиғоним.
Мени қовма эшикдин, чун итингмен,
Ажаб йўқ, гар эрур кўюнг маконим.
Ёриб кўксум, сени жонимға тортай,
Тараҳҳум қил, кўруб доғи ниҳоним.
Амон бермас эди даврон жафоси,
Харобот ўлмаса дорул-амоним.
Анинг кўйида қил қабрим, Навоий,
Дер эрсангким, етушсун ерга ёним.
426
Фироқ даштида туфроқ бўлуб эди бошим,
Кўтармаса эди туфроғдин ани ёшим.
Бошимни гўй қилибмен йўлунгда, эй чобук,
Отинг аёғи қаён бўлса, андадур бошим.
Йўл уйла қатъ этарам ул қуёш ҳавосинда
Ки, соя қилғудек эрмас ўзини йўлдошим.
Ҳаёт нақдини найлайки, майфуруш олмас,
Ушанча майғаки очқай хумор қаллошим.
Юзунг хаёлида оҳим шарар сочар ҳар ён,
Самуми ҳажрдурур бу насими гулпошим.
Кетур пиёлаки, ҳар нечаким вафо қилдим,
Жафодин ўзга улустин йўқ эрди подошим.
Навоиё, агар иккинчи Одам эрмасмен,
Недин жаҳон юзини тутти сар-басар ёшим.
427
Қориған вақтда бир тифлға шайдо бўлдум
Ким, ғамидин қорию тифл аро расво бўлдум.
Хайли атфол аро тош ёғдурубон қовларлар,
Ҳар қаёндинким анинг кўйида пайдо бўлдум.
Қайси Мажнун соғолур, кўрса мени телба бўлур,
Телбалар хайлиға сармояйи савдо бўлдум.
Итлари силсиласида кечалар нола чекиб,
Хайли аҳбобқа сарҳалқайи ғавғо бўлдум.
Гоҳи энг узра, гаҳ тим-тим кўрунур кўз ёшим,
Ишқ боғи аро шоҳи гули раъно бўлдум.
Демаким, тавбаю тақвони қачон тарк эттинг,
Соқийи гулрух даме шифтаси то бўлдум.
Лаби васфида Навоий дами тиргузди ўлук,
Файзи қудс чу мадад қилди — Масиҳо бўлдум.
428
Эй парий, раҳм этки, кўнглум зор эрур, бечора ҳам,
Ишқу савдо даштида Мажнун эрур овора ҳам.
Тандағи пайконлару ашким ёрутмас уйниким,
Дуди оҳимдин қорармиш собиту сайёра ҳам.
Захми кўп бағримни тикмак мумкин эрмас, эй рафиқ
Ким, эрур гоз пораву мажруҳ эрур ҳар пора ҳам.
Васли иқболию мен, ҳайҳотким, рухсорини
Тоқатим йўқтур йироқтин қилғали наззора ҳам.
Уйла су қилди бало кўҳсорини оҳим ўти
Ким, олиб кўксумга урғунча топилмас хора ҳам.
Чарх макру фитнасидин ғофил ўлманг зинҳор,
Чунки бу шоҳид басе фаттон эрур, маккора ҳам.
Телбараб иттим Навоийдек жунун саҳросида,
Қилмади ёдимни ҳаргиз бир парий рухсора ҳам.
429
Ҳажр ароким, ўзни май бирла фасона айларам,
Йиғламоққа бода ичмакни баҳона айларам.
Лаългун ҳар майки ичтим ул майи лаб ҳажридин,
Кўздин ашки лаългун янглиғ равона айларам.
То ичармен май, қадаҳдек йиғларам бехуд бўлуб,
Топмасам бир дам, фиғони бехудона айларам.
Заврақи май бўлмаса, билким, ўлармен, эй рафиқ,
Ғусса баҳридин анинг бирла карона айларам.
То тўла тутсун дебон соқий манга еткач қадаҳ,
Тошқи даври хаттини анинг нишона айларам.
Соқиё, тут бодаким, кўпрак мени мабҳут этар,
Нечаким андишаи бу корхона айларам.
Не осиғ, чун ёр кўнгли айламас бу ён кашиш,
Эй Навоий, нечаким дилкаш тарона айларам.
430
Хирқаи зуҳд ўртамак кўнглум шиори айладим,
Субҳа торин уздуму кўкурд тори айладим.
Чун туташти ўт, бир овуч донасин тасбиҳнинг
Устига сочмоқ била ул ўт шарори айладим.
Дафтару сажжодаву наълайинни ҳам дам-бадам
Ташламоқ бирла равон ул шуъла сари айладим.
Зуҳду тақво, балки чун ўзлук нишони қолмади,
Расм сайр айлаб, фано дайри гузори айладим.
Ичмайин бир журъа андоқ жилва қилди муғбача
Ким, қошинда сажда қилмоқ ихтиёри айладим.
Мунча давлат касбиким айлаб экин олам аро
Ким, фано иқболидин мен хаста боре айладим.
Эй Навоий, менда бир жон нақди қолмиш эрди бас,
Шукр, ани ҳам маю мутриб нисори айладим.
431
Эй, ҳилолингға нигун қад била пайвасталиғим,
Дилкушо ғунчаи хандонингга дилбасталиғим.
Тушкали жонима бемор кўзунг ҳижрони,
Ўлгудекменки, басе саъбдурур хасталиғим.
Чун фано аҳлиға қайд ўлди сочинг силсиласи,
Қилмади нафъ тажарруд била ворасталиғим.
Юз шикаст ўлди жунун тошларидин жисмим аро,
Гарчи кўнглумда эрур онча юз ишкасталиғим.
Ишқ саҳросидаким пўя уруб секрермен,
Бу экин зумраи ушшоқ аро баржасталиғим.
Истиқомат чу замон табъида йўқтур, не ажаб,
Бир замон тезлигим, бир нафас оҳисталиғим.
Юз балиятқа Навоийдек ўлуб шойиста,
Не балодурки, анга бўлмади шойисталиғим.
432
Нома ёздим ёр учун, лекин жавобе топмадим,
Жисмима ул номадек жуз печу тобе топмадим.
Ҳар кишига жон бериб, қилдим тамаъ меҳру вафо,
Бу гунаҳ подоши жуз нозу итобе топмадим.
Дарди келди қасдима, итмиш эди вайрон кўнгул,
Қўйғали бу ганжни, ваҳким, харобе топмадим.
Чирмадим жон риштасин новакларингға най кеби,
Уйла қушлар қайдиға мундоқ танобе топмадим.
Чун хаёлинг кўзда меҳмон ўлди, май қон ёш ўлуб,
Бағлаған кирпикда қонлардек кабобе топмадим.
Нечаким матлуб рухсорин дедим айлай назар,
Ўзлугумдин ўзга ул юзга ҳижобе топмадим.
Эй Навоий, ҳажр аро қил ишқ бирла машварат
Ким, мен истаб ақлдин ройи савобе топмадим.
433
Хилвате топиб, сени жисмим аро жон айласам,
Балки жон хилватсаройи ичра меҳмон айласам.
Хилват элдин ёшурун, хилват аро тан ёшурун
Танда жон янглиғ сени жон ичра пинҳон айласам.
Анда ҳам жон пардасин ҳар сари осиб сатр учун,
Васлинг ихфосин нечаким, бўлғай имкон, айласам.
Чун бу хилват ичра не ўзлук эрур маҳрам, не мен,
Ҳар не номаҳрам дурур, ўздин паришон айласам.
Дафъ ўлуб ағёр, топсам бор ул хилват аро,
Безабонлиғ бирла шарҳи дарди ҳижрон айласам.
Умри боқий топқамен, бир лаҳза ушбу ҳол аро
Ўзни бехуд, кўзни рухсорингға ҳайрон айласам.
Эй Навоий, дема иқрор айла ишқи таркини
Ким, инонғай, гар ўзумга буйла бўҳтон айласам.
434
Кимга қилдим бир вафоким, юз жафосин кўрмадим?!
Кўргузуб юз меҳр, минг дарду балосин кўрмадим?!
Кимга бошимни фидо қилдимки, бошим қасдиға
Ҳар тарафдин юз туман тиғи жафосин кўрмадим?!
Кимга кўнглум айлади меҳру муҳаббат фошким,
Ҳар вафога юз жафо анинг жазосин кўрмадим?!
Кимга жонимни асир эттимки, жоним қатлиға,
Ғайр сари хулқу лутфи жон физосин кўрмадим?!
Кимга солдим кўз қораву оқини ишқ ичраким,
Қон аро пинҳон кўзум оқу қоросин кўрмадим?!
Сен вафо ҳусн аҳлидин қилма таваққуъ, эй рафиқ
Ким, мен ушбу хайлнинг ҳусни вафосин кўрмадим.
Эй Навоий, тавба андин қилмадим шайх оллида
Ким, бу ишда дайр пирининг ризосин кўрмадим.
435
Сочинг саводиға ҳаргиз назора айдамадим
Ки, дуди оҳ ила оламни қора айламадим.
Йўлунгда кимса бошин кўрмадимки, ғайратдин
Бошимни ерга уриб, пора-пора айламадим.
Бағирни чоклар эткандин айлама инкор,
Мен ани тиғ ила худ мунча пора айламадим.
Манга ғаминг аро бечоралиғдурур чора,
Не ғам, агар мени бечора чора айламадим.
Ёранг ҳисобини касратдин англамон, эй ишқ,
Санаб туганмади, йўқким, шумора айламадим.
Таваккул айлаю кир ишқ йўлиға, эй шайх
Ки, мен қилурда бу азм истихора айламадим.
Навоий оҳни ифшои ишқ учун ёзғур
Ки, кўнглум ўтини мен ошкора айламадим.
436
Орзу тухмиға бар ҳирмон эканни билмадим,
Васл нахлиға самар ҳижрон эканни билмадим.
Ҳажр водийсиға кирган чоғда билдим тўли бор,
Лек мунча беҳаду поён эканни билмадим.
Англадимким, саъб эмиш бемори фурқат ранжи, лек
Шарбати заҳру ғизоси қон эканни билмадим.
Бистари ҳижронда билдим санчилур хори фироқ,
Ҳар саримў танда бир пайкон эканни билмадим.
Чарх афсун бердиким, бот ўлғуси ҳажрингға васл,
Мунча анинг ваъдаси ёлғон эканни билмадим.
Ғам туни билдим бўлур ошиқнинг оҳу ашки, лек
Ул бири сарсар, бу бир тўфон эканни билмадим.
Эй Навоий, васл агар топсанг, ғанимат билки, мен
Рўзгори васл хуш даврон эканни билмадим.
437
Шоми васлингни кўруб, субҳи дилафрўз дедим,
Субҳи ҳажрингға етиб, шоми жигарсўз дедим.
Тенг кўрунди кўзума васл аро қаду зулфунг,
Кеча кундузни кўруб тенг, ани наврўз дедим.
Ишқидин тонди кўнгул, солди қора кунга фироқ,
Ажаб эрмас, гар ани қалби сияҳрўз дедим.
Чини зулфунг ғами муҳлик дедим, ўлтурма мени,
Чин дедим, ҳар неки мен зори ғамандўз дедим.
Янги ўрганди кўнгул булбули ул гул юзига,
Тонг эмастур, агар ул қушни навъомуз дедим.
Тикти панд игнасидин даҳр эли кўнглум ярасин,
Халқ нишини бу маъни била дилдўз дедим.
Эй Навоий, ёруди шомим ул ой партавидин,
Не таажжуб, гар ани моҳи шабафрўз дедим.
НУН ҲАРФИНИНГ НОЗАНИНЛАРИНИНГ НОЗИ
«БАДОЕЪ»ДИН
«БАДОЕЪ»ДИН
438
Эй, келиб минбаринг уч поя била сидрағасен,
Сен чу анда тутуб ором, бўлуб сидранишин.
Ул сафар ичраки сен сидра сари айлаб азм,
Маркабинг руҳи равон, пайкинг ўлуб руҳул-амин.
Сидрани минбар этиб, нукта десанг эрди, русул
Жамъи бўлған эди эшиткали оёти мубин.
Уйлаким, сидра кеби минбар уза гоҳи ҳадис,
Йиғилур ҳар сари асҳоби рисолат ойин.
Даргаҳинг аршдурур, анда малойик, не ажаб,
Зикру тасбиҳ дебон суртса ҳар сари жабин.
Сен чу арш узра чиқиб, чарх нисорингға ясаб
Бу тўқуз хон ичида анжум ила дурри самин.
Журму исён кўпидин бўлди Навоий бехуд,
Бир назар айла анинг сарики, бор асру ҳазин.
439
Бизга ул ой ҳажридин бир йилчадур ҳар тийра тун,
Кундузин англа бу тундин ҳам қоронғу, ҳам узун.
Балки йўқтур бу туну кунда тафовут, лек бор
Ҳар бирида бир ғами муҳлик бу маҳзун жон учун.
Гар ўтар юз минг суубат бирла кундуз меҳнати,
Вою юз минг вой, мен бекасга бўлғач кечқурун.
Гар бутун эрмас ёқам, эй дўст, ҳайрат қилмаким,
Тош урардин кўксум ичра бир сўнгак эрмас бутун.
Ҳажридин ўртанса жисмимда сўнгаклар, тонг эмас
Ким, эрур ўт асру итик, доғи бас қоқшол ўтун.
Ишқ нахлининг бари ҳижрон эмиш, эй дўстлар,
Бу насиҳатдин енгиз бар ошиқ ўлмастин бурун.
Неча тун ҳижрон аро олди Навоий жонини,
Кимга етса васл, тутсин муғтанам бир неча кун.
440
Ишқ даштин ҳеч ғурбаткаш мусофир кўрмасун,
Мен ғариб ул дашт аро кўрганни кофир кўрмасун.
Ёрмангиз Фарҳоду Мажнун оллида кўксумниким,
Ботинимнинг дарду доғин аҳли зоҳир кўрмасун.
Даҳрни қил тийра, ё рабким, анинг туфроғидин
Ҳар не кўз мумкин эса бўлмоққа нозир, кўрмасун.
Ҳар боқишда қатли ом айлар кўзунгким, даҳр эли
Ҳеч кимни сен кеби бу фанда моҳир кўрмасун.
Воизо кўп васф қилдинг сомирининг сеҳрини,
Ҳозир ўлғилким, сени ул кўзи соҳир кўрмасун.
Кимки ошиқлик асиридур, тахайюл бирла ҳам
Ишқ кўйида ўзин осуда хотир кўрмасун.
Ким, Навоийдек фано водийсида истар ҳузур,
Кечсун ўздин, балки худ ўзлукни ҳозир кўрмасун.
441
Субҳ чун борғунг, келиб кулбамға пинҳон кечқурун,
Ҳажр ўқин жонимға сен отма тонг отмасдин бурун.
Неча эл мендин ёшурғайлар сени, ваҳ, бир кеча
Нетти кулбам сари келсанг, барча элдин ёшурун.
Жон магар чиққай ва ёхуд сайли ашким кўйидин
Чиққудекмен, бори ул кўй ичра тутмай мен ўрун.
Жилва қилғанда кўрунмаслар кўзумга шўхлар,
Эй парий, сен бори бу девонаға гоҳи кўрун.
Нолам андоқ бўлди, бағрин ёраси исланғали
Ким, ёнимдан ўтмас, эл тутмай қулоқ бирла бурун.
Чирмабон беркит суроҳи оғзини, эй пири дайр,
Қайда кўрсангким, узулмиш чоки хирқамдин бурун.
Эй Навоий, тифллар қовғон замон мажнун дебон,
Бу баҳона бирла ўз лайливашинг сари урун.
442
Боғладим афғонға бел найдек, сени кўрган замон,.
Заъфдин қилдинг мени охир бели боғлиқ сомон.
Эмди руҳунг тоза эт ул оташин рухсордин
Ким, мени маҳжур ани кўрмак ҳамон, куймак ҳамон.
Кўз юмулмиш ҳажрдин, ул юзга очмоқ истарам,
Лек ҳижрон кўз юмуб очқунча ҳам бермас омон.
Дашт аро дерлар мени Мажнун, ани мен кўрган эл,
Чарх золи бизни гўёким кетирмиш тавъамон.
Яхшилардин яхшидур ёрим, не навъ айлай тамаъ
Васлин анинг, менки бордурмен ёмонлардин ёмон.
Қил зулоли васл ила булбулни, эй гул, шодким,
Бу чаманда доимо шодоблиқ йўқтур гумон.
Азм этиб эрмиш Навоийни сўрарға ул Масиҳ,
Эй ажал, жонинг учун жонимға раҳм эт бир замон.
443
Маҳвашеким чеҳра давринда қирон этмиш аён,
Даврнинг маҳвашларида улдурур соҳибқирон.
Не қийиғ эркин ул ой тўнидаким, тиккан чоғи
Меҳр анга зарришта еткурмиш, фариса осмон.
Тугма гулгун деклайида лаъл пайкони эмас,
Гулга боғлабтур кўнгул булбуллар, аммо барча қон.
Титрагуч эрмас мурассаъким, қуёш боши уза
Хўшаи парвин шиои хат аро қилғил макон.
Вўсмаю гулгунадин ул орази зебо эрур,
Сабзаю гулдин начукким зеб топқай бўстон.
Оллоҳ-Оллоҳ, англамонким, ҳурсен ёхуд парий,
Одами бу шакл ила ҳаргиз киши қилмас гумон.
Эй Навоий, яхши эрмас эрди ул ён борғанинг,
Чун бориб ўтлуқ юзин қилдинг тамошо, эмди ён.
444
Ғунчаи хандон уза холингмудур, эй маҳжабин,
Ё магар шаҳд истай ул гулбарг уза қўнмиш чибин.
Дашт уза Мажнун кеби саргаштадурмен, то эрур
Ул мусофир маҳвашим Лайли кеби саҳронишин.
Чин-бачин зулфунг тушар эл бўйниға, юз войким,
Бизни чун кўрдунг — тушар қошинг уза чин узра чин.
Корвони мушк эрур зулфу бапогўшингда хол,
Нофаи мушк ўғриси бир гўшада қилған камин.
Юзунг узра зулфу зулфунг ҳалқасидин юз эрур,
Кишвари дин ичра куфру ҳалқаи куфр ичра дин.
Юз ўтидин ўртадинг булбул кеби кўнглумнн, лек
Гар тўкулмас, хуштур ул гулким очилмиш оташин.
Уйла маҳзундур Навоий ёр ҳижронидаким,
Гар чекар ишрат суруди халқни айлар ҳазин.
445
Доғи кўп танники хирқам ёпмишу эй сийминбадан,
Англа ҳар теврук юрун остида бир теврук туган.
Эй қуёш, онча шаҳидинг бордурурким, етмагай
Пардаи афлоктин гар қилсалар йиртиб кафан.
Буки руҳуллоҳ қуёш чархиға руҳум кўйига
Бўлдилар мойил, не тонг, ҳар ким қилур майли ватан.
Юзу зулфунг ҳажридин ҳар тун сиришким кавкаби
Чарх янглиғ кўргузур сунбул уза барги суман.
Ашк ила кирпикни кўп юрменки, бўлғай нисбати,
Тутса бир кун ногаҳон ул пок этакни бу тикан.
Хонақаҳ ичра риёий зуҳддин бўлсанг малул,
Эй кўнгул, шод ўлки, йўқлуғдур фано дайрида фан.
Ҳар қаён азм айласанг, қолмас Навоий, негаким
Тори зулфунгдин анинг бўйниға боғлиқдур расан.
446
Лабингда нилгун холингдур, эй жон,
Начукким шарбат ичра тухми райҳон.
Қизил раглар кўзумда ҳажр ўтидин
Бало баҳрида буткан шоҳи маржон.
Юзунгким, майдин ўлмиш гул уза гул,
Кўнгул боғланмиш андин қон уза қон.
Сени бармоғ била кўрсатмас элким,
Билиб ўлмакни арз айларлар имон.
Кўнгул сайди кўзунгдин чун қутулмас,
Не мунду туздилар ул хайли мужгон.
Вафо аҳли эсанг, ич давр аёғи
Ким, асру бевафодур аҳли даврон.
Сену гулбонг, эй булбулки, тортар
Навоий гулрухидин айру афғон.
447
Хизрваш хат бирла чун ҳуснунг самандин сургасен,
Юз Скандарни суға элтиб, сусиз келтургасен.
Ўртанурмен, ғайр ила ҳар кеча ичсанг, ваҳ, неча
Шамъи базмингни ёрутмаққа мени куйдургасен.
Бўйнума еткурдинг илгин тиғ урарға, эй сипеҳр,
Мен худ ул эрманки, илгим бўйниға еткургасен.
Йўқки кўрмайдур, кўриб умдо назар солмас парий,
Бир боқиш уммидидин, эй кўз, неча телмургасен.
Ул жамол авжида сен мунглуғ не мумкин, эй кўнгул
Ким, фусун бирла қуёшни чархдин индургасен.
Ашк ила кўнглум ўти ўчмас, қадаҳ тут, соқиё
Ким, бу су бирла магар ул шуълани сўндургасен.
Телбалик айлар Навоий, эй сабо, ҳолин магар
Ул парийға ҳазл тақриби била билдургасен.
448
Ваҳ, неча тортай ул ой дарду ғамин,
Ё ғаму дарди йўқ элнинг ситамин.
Манга ортуқсидур ағёр алами,
Торта олсам бас эрур ёр аламин.
Халқ кўнглини паришон қилди,
Тонг ели тарқатиб ул турра хамин.
Ишқ ёрутти тамуғ ҳиймасини,
Еткуруб оҳим ўтининг аламин.
Эй фалак, бу кеча ул ой биламен,
Субҳнинг бир нафасе асра дамин.
Адам истар чу вужудумни сипеҳр,
Тенг кўрай эмди вужуду адамин.
Пири дайр оллида кам хидмат эсам,
Тенгри бор айласун анинг карамин.
Истаган Каъбаи мақсад васли,
Олмасун фақр йўлидин қадамин.
Қил Навоий кеби тинмоғни ҳаром,
Истасанг ёр ҳарими ҳарамин.
449
Ғамингда бузди кўнгул хонумонини ҳижрон,
Тараҳҳум айламадинг хонумонинг ободон.
Кўнгул шикофи эмаским, яқосин айлади чок,
Яқода тугмалар ўрнида ҳар тараф пайкон.
Не айб, оҳим ўти кўнглунг ичра қилса асар
Ки, барқ тошқа ҳам тегса, қолур анда нишон.
Қиличинг элга тегиб, рашкдин мен ўртандим,
Не лаъб эрурки, су ичра қилибсен ўт пинҳон.
Фироқ заъфида сиҳҳат манга не мумкинким,
Ғизо ерида бағир бўлди шарбат ўрнида қон.
Май ички, муғбачалар суҳбати ғаниматдур,
Бир-икки кунки бу дайри фанода сен меҳмон.
Навоиё, неки олам ишида мушкилдур,
Десангки қилғасен осон, ўзунгга тут осон.
450
Қани улким, кўзум кўргай жамоли оламоройин,
Қўзумни суртмак қилсам ҳавас, сунғай кафи пойин.
Мени мундоқки заҳри ҳажри анинг талхком этмиш,
Эмас инсоф, ўпмак истасам лаъли шакархойин.
Менинг васлим кунин чун хажри шоми айлади тийра,
Не суд ар ёр ораздин олур зулфи сумансойин.
Тараб шамъи, ажабким, нур зоҳир айлагай бу навъ
Ки, мен кўрдум қоранғу ҳажр шоми меҳнатафзойин.
Келур чун ризқ иси, рози эмастурмен, агар зоҳид
Ридо бирла олишса дайр пири бодаполойин.
Буким андишаву ғам ёмғури майхонадин ўтмас,
Сувар гўёки пири дайр томи узра кўп лойин.
Навоийға дединг ҳижронда бир ўқ ёдгор отқум,
Тирик қолсам, алифдек ани жоним ичра асройин.
451
Қизил ёхуд қора ё кўк тўнунг ҳар бир эрур мавзун,
Нечукким ой либоси ҳам шафақ, ҳам кеча, ҳам гардун.
Чу мен кўргач сени беҳуш ўлуб, шафқат била элтиб,
Кириб икки қўлумға йиғлаю Фарҳод ила Мажнун.
Ғамим хайли туз этти тоғни, тоғ этти саҳрони,
Бу ҳомун бирла тоғ эрдики, бўлмиш тоғ ила ҳомун.
Юзунг шавқида оҳимдин булутларға туташмиш ўт,
Саҳоб эрмас қуёшнинг партавидин ҳар тараф гулгун.
Гар эрмас насси қотиъ қатл учун ҳар кўз била қошинг,
Начук бас зоҳир этмиш ҳар бири сод устида бир нун.
Тўлуб, лаълинг хаёли оқизур кўз шишасидин қон
Анингдекким, тўкулгай бода бўлса зарфдин афзун.
Эшит майхона ичра дайр пиридин ҳақ асрори
Ки, воиз хонақаҳда гоҳ дер афсона, гаҳ афсун.
Соғинма бодаға машъуфмен, эй муғбача, биллаҳ
Ки, усрук кўзларингнинг фитнаси қилмиш мени мафтун.
Навоий, олам аҳли гар вафосиз келди, май ичгил,
Анга чун чора йўқ, боре ўзунгни тутмағил маҳзун.
452
Эрур саргашта хоки тан аро мажнун кўйгул ҳар ён,
Тўн эткандек қуюндин жисмиға Мажнуни саргардон.
Ёланг жисмим кўруб онча бало тиғини ёндурдунг
Ки, захмим боғламоқтин эмди эрмастур таним урён.
Жунунум ҳайратиға ваҳш даврумға уруб ҳалқа,
Мушаъбид лаъбиға ҳангома аҳлидек бўлуб ҳайрон.
Менингдек тоза доғи захмидин қон ғарқидур лола,
Магарким доғини бағриға қўйди шуълаи ҳижрон.
Тузалди Нуҳнинг тўфонидин сўнг даҳру ашкимдин
Қиёмат ошкоро бўлди ул тўфону бу тўфон.
Ичиб гардунча соғар, кош андоқ бехуд ўлсамким,
Икинчи сурдин ҳам бўлмағай уйғонмағим имкон.
Жаҳон осойишин оллингда мушкил қилмаким, бордур
Тутай мушкил десанг — мушкил ва гар осон десанг —осон.
Кўп, эй гул, урма булбул жониға бедод хоринким,
Сену мендек гулу булбулни кўп ўткарди бу бўстон.
Навоий, қилма айб афғону фарёдимки, даврондин
Не бир фарёду ўн афғонки, юз фарёду минг афғон.
453
Ишқинг ўтиға қуруқ жисмим ўтун,
Кўнгул ахгардур анга, оҳ-тутун.
Тиғ ила ёрдиму кўксунгни, деманг,
Айламас тиғ ила худ ани бутун.
Рўзгорим қорариб зулфунгдин,
Тори умрумға тугун узра тугун.
Васл аро дебсен олурмен жонин,
Ҳажринг олмаймудурур англа бурун.
Ваъдаи васлин этар тонгла нетай,
Интизори мени ўлтурса букун.
Бода зарфи бошиға тиқмақ учун,
Соқиё, қолмади хирқамда юрун.
Ўйнаб ўлтурди Навоийни, кўринг,
Чини не эркин, агар будур ўюн.
454
Кўйида итлар мени гаҳ тирмабон, гаҳ тишлабон,
Заъфдин ўлганда бир-бирдин узарлар судрабон.
Мен киму қилмақ ҳавас анинг қўлидин муттако
Кўйида бас ётсам илгимни бошимға ёстабон.
Не жунундур, ваҳ, буким йиртуқ яқони чок этиб,
Ашким оққанда кулуб, турған замони йиғлабон.
Элни ғофил айлабон ўзни солурмен кўйига,
Ҳар тарафдин урсалар тош, ит масаллик қавлабон.
Тифли мактабдек қочиб борур яна ул ой сари,
Телба кўнглумни неча топиб кетурсам албадон.
Умр ўтуб бир учрабон ҳолимни сўрса, войким,
Айта олмасмен жавоб, ошуфта кўнглум тўхтабон.
Ҳазл кўнглум била ул шўху кўнглум тортар оҳ,
Тифлдекким, дуд этар ўт бирла ҳар дам ўйлабон.
Ақл учуб бехудлуғ айлармен, йўлуқсанг ногаҳон,
Кимсадекким, телбалик қилғай парийға учрабон.
Соқиё, муҳлик хуморим узриға солма қулоқ,
Бир қадаҳни оғзима қуйғил қулоғим тўлғабон.
Умр торин чун кесар даврон жафо тиғи била,
Жазм билгилким, анга бўлмас кўнгулни боғлабон.
Эй Навоий, чун замон аҳлиға асло йўқ вафо,
Топмағунг ҳаргиз вафо аҳли, аларни танлабон.
455
Жилваи қаддинг кўруб, сарви равондин ким десун?
Жавҳари лаълинг боринда нақди жондин ким десун?
Дўст кўюнда ватан чун туттилар аҳли висол,
Мен кеби овораи бехонумондин ким десун?
Кўп дема воизки, ул қадду лабу юз оллида,
Тўбию кавсар била ҳури жинондин ким десун?
Оғзи васфида дейилгай хурдадонлар, эй кўнгул,
Сен кеби маъдум, беному нишондин ким десун?
Бордурур ани юзунгдаким, қуёшта онча йўқ,
Сен боринда худ қуёшким бўлғай андин ким десун?
Ёрға ҳолин демакка онча яхши ёри бор,
Эй кўнгулким, яхши боқсанг, мен ёмондин ким десун?
Шайх анда жуз фано йўқ ҳар қаёндин ким десун?
Гаҳ замондин шиква, гаҳ али замон жаврин дема,
Бода ич, аҳли замон бирла замондин ким десун.
Гар Навоий деса ул юз гулшанидин қилма айб,
Демайин булбул ҳикоят гулситондин ким десун?
456
Буки зулфунг домиға кўнглум қуши урмиш ўзин,
Кўрмакинг эрди муроди, тикмагил боре кўзин.
То сени кўрдум, кўзумдин ўзлугум бўлди ниҳон
Ким, сени кўрса, яна кўрмас эмиш ҳаргиз ўзин.
Йўқки ошиқлик, сўзумдин фаҳм ўлур маъшуқлуқ,
Баски, дермен ўз-ўзум бирла анинг бир-бир сўзин.
Субҳи давлат талъати бошида дурри шабчароғ,
Тонг бошида кўр тулуъ эткан саодат юлдузин.
Хони ҳусни ичра сабзи хатти сабзу туз лаби,
Сен не огаҳ ул наими равзадин, тотмай тузин.
Баҳра хўрду хобдин ул топти, бу даврондаким,
Қилди эҳё кечасин, сойим кечурди кундузин.
Кўнглини истай Навоий бу сабабдин иттиким,
Ўз била қилғай икавлон ул ғариби ёлғузин.
457
Манга ҳар нечаким йўқ заҳра дам урмоқ висолингдин
Ва лекин ком олурмен улча мумкиндур хаёлингдин.
Вафо боғида туфроғ ўлдум, аммо, войким, тушмас
Гаҳе бир гул бу туфроғ устига саркаш ниҳолингдин.
Висолингдин кўнгул навмид эса, дардинг чекар невчун
Ки, андин доғи кўп навмидрокдур чун мисолингдин.
Ики зулфунг кўнгул доми, не янглиғ асрай ул қушни,
Ани тутмоққа жидд маълум ўлур чун «жим»у «дол»ингдин.
Начукким бўлса дил лафзиға нуқта «зул», бўлур ҳосил
Мазаллат икки айрилғон кўнгулга етти холингдин.
Латофат суйи ул юз, «жим» ила «лом» икки ёндин зулф„
Бу сўзни фаҳм айлар баҳравар бўлғон жамолингдин.
Тамаъ элдин вафо қилғон, судин ўт истадинг чиқмоқ,
Агар топсанг, доғи куйгунг бу савдои маҳолингдин.
Дуруст меҳр зарфида тўла ҳайвон суйи ичмак
Эмас ичканча дурд, эй муғбача, синған сафолингдин.
Навоий, гар бошинг гўй этса ул чобук, ёмон эрмас,
Ёмон будурки, эрмас воқиф ул саргашта ҳолингдин.
458
Kўнгулки, ҳар сари чок ўлди тиғи ҳижрондин,
Бир уйдурурки, топибдур шикаст ҳар ёндин.
Сиришким айлади афлок жавфини мамлу,
Киши не сўз дегай анинг қошида тўфондин.
Яқоси чокини Мажнуннинг асру кўп ўкма,
Уял бу кўкси уза чок жисми урёндин.
Хаёли кўнглум аро сокину паришонмен
Ки, ғайри гарди фано ёғмас ушбу вайрондин.
Бало ўқи кўзи ёғдурди, эй мусулмонлар,
Нелар келур манга ул икки номусулмондин.
Етур кўнгулга неча давр аёғи бирла нишот,
Неча малол санга етса аҳли даврондин.
Навоий, айтма, гар жон керактур, андин ўт,
Нединки ўтсам юз жондин, ўтмагум андин.
459
Ҳажр шоми баски сайли ашк оқиздим қайғудин,
Кўздин ўлдум ноумид ул навъким, кўз уйқудин.
Уз кўзунг бирла ўзунгни гарчи кўрдунг кўзгуда,
Кўзгу аксидек ва лекин музтарибмен кўзгудин.
Чок этиб ёнимки, кўргуздунг сўнгак дандонасин,
Бул-ажаб ҳолимға қилди заъф жисмим кулгудин.
Кўюнга борурда гоҳи ваҳм, гаҳ рашк ўлтурур,
Соя тебранса кейиндин, меҳр чиқса ўтрудин.
Қон ёшим сайлики тутмиш дашт бирла тоғни,
Арғувону лоладин ўзга не буткай ул судин.
Чарх мино соғаридин истама нўши ҳаёт,
Не учунким, бодаси мамзуж ўлубтур оғудин.
Масти ишқ ўлмиш Навоий, бермагил панд, эй ҳаким
Ким, магар соқий айилдурғай бу майнинг бехудин.
460
Чархдин жонимғадур юз тиғи қотил ҳар замон,
Даврдин жомимда минг заҳри ҳалоҳил ҳар замон.
Асру мушкилдурки, юз мушкил ғамимдин бирни чарх
Қилмайин ҳал, еткурур юз онча мушкил ҳар замон.
Умрида Фарҳоду Мажнун ҳосил этканча бало,
Ишқдин бордур мени маҳзунға ҳосил ҳар замон.
Ҳар замон кўнглумга ишқ афсонасин ёзмоқ не суд,
Чайқалиб дарёйи ғам айлар чу зойил ҳар замон.
Жаннати васл истаманг, аҳбобким, саҳросида
Бир томуғ эрмиш сафар аҳлиға манзил ҳар замон.
Сиҳҳатим тутмоқ вужуд имкони йўқтур, эй табиб
Ким, эрур жоним адам кўйига восил ҳар замон.
Деманг осойиш ҳадисинким, бўлур афлокдин
Юз балият ояти шаънимға нозил ҳар замон.
Даҳр аро йўқ нўшу юз минг ниш ҳар дам, эй рафиқ,
Етмагай йўқ нўш учун юз ниш оқил ҳар замон.
Бўлса юз жоним бериб ўлмакни олсам, муфт эрур,
Жонға мундоқким етар юз тиғи қотил ҳар замон.
То абад бўлсун жаҳон мулки анинг фармонида,
Юз жаҳонча мулк бу мулкига доҳил ҳар замон.
Эй Навоий, назм мулки чун сенингдур айлагил,
Шоҳ Ғозий васфи ичра тилни қойил ҳар замон.
461
Дема гулгундур либосим ашкнинг хунобидин,
Шуъладурким, ўртанурмен ҳажр ўтининг тобидин.
Кўзларин кофир десам йўқ, эй мусулмонлар, ажаб
Ким, иковлон юз эвурмишлар қоши меҳробидин.
Ғунчаи сероби ҳайвон чашмасидур гўйиё,
Анда су инмиш оқиб ҳар ён гули серобидин.
Қуш солиб сайд этмагилким, махласи йўқ беркишиб,
Жон қуши бошингға санчилған гажак қуллобидин.
Хўблар ошиқлариға меҳрин эткан чоғда арз,
Лофдур, ҳар неки сен дерсен муҳаббат бобидин.
Бодаи софу, ҳарифи содаю мушфиқ рафиқ,
Гар муяссар бўлса бас, оламда айш асбобидин.
Уйқудин кўз очмадинг, гўё ани бахтим кеби
Айладинг яғмо Навоий дидайи бехобидин.
462
Ҳар қатра қонки томди кўнгул тоза доғидин,
Бир тоза лола очти ғаминг ҳажр тоғидин.
Демон, ичинда хурда ниҳон қилди ғунчаким,
Лаълинг ғамида ўт чиқар анинг димоғидин.
Тенгдур шаҳу гадо хатиким, дуда бирдурур
Шаҳ базми шамъидин, доғи гулхан чароғидин.
Эрмас учуқ, шакарга ёпишти чибин пари,
Икки лабим била ани олсам дудоғидин.
Маст уйқу ичра топсаму бир кеча олмасам
Икки кўзумни тонгғача анинг аёғидин.
Гулда вафо йўқин қаю бир қушки англади,
Ҳаргиз вафо гули тиламас даҳр боғидин.
Доим юзунг хаёли Навоий кўзиндадур,
Ғойиб эмастурур пари анинг булоғидин.
463
Сиришким лаъли оташноку хатти мушкборидин,
Чиқарди дуд жоннинг ўт туташқан рўзгоридин.
Ел элтур хорнию сел хорони бил, эй булбул
Ки, ғам йўқ дашту тоғ аҳлиға Мажнун раҳгузоридин.
Сариғ коғазда жадвал машқидур шингарф ила ёхуд
Юзумда чекти хатлар ишқ гулгун ашк торидин.
Танимда доғ ила қонму экин ёхуд бу Мажнунни
Вуҳуш ўткарди судраб ишқ дашти лолазоридин.
Дема кун тушкача уйқуға қолмишким, оча олмас
Кўзин ё ноздин ёхуд сабуҳи май хуморидин.
Малойик ишқсиз гар эрди сен бор улки ҳажрингда,
Туташти барчаға ўт шуълаи ишқим шароридин.
Аёқ иззат била бос ергаким, ҳар сабзаву лола
Нишон бир юз гулидин айтуру бир хат ғуборидин.
Ажаб йўқ, дашт аро Мажнун қуюндек садқаси бўлмоқ,
Қаён бир ноқа кўрса соғиниб Лайли қаторидин.
Навоий истаган ёр ихтиёри бирла мақсудин,
Магарким кечкай ўз мақсуди бирла ихтиёридин.
464
Вафо йўлинда, эйким, топмадинг истаб асар мендин,
Дегайсен билганинг ул бевафо сўрса хабар мендин.
Танимда қаддингу лаълинг фироқи тийри боронин
Киши кўрса, гумон қилғайки, бутмиш найшакар мендин.
Жигаргун бўлди қасринг тоши лаълинг ҳажрида баским,
Сиришк ўрниға ҳажр оқизди қон бўлған жигар мендин.
Анингдек солди ишқинг шуъла жоним ичраким, шаксиз,
Малойик барча куйгай, кўкка тушса бир шарар мендин.
Бўлубмен ул париваш фурқатидин телба ит янглиғ,
Қаён юзлансам, эй аҳли салоҳ, айланг ҳазар мендин.
Килиб Фарҳоду Мажнун ишқи ўтин шарҳ, эй ровий,
Бўлуб гарми такаллум фориғ ўлмишсен магар мендин.
Не тонг, сиймоб янглиғ оқса кўздин сиймгун ашким
Ки, сиймоб айламиш ҳушу хирад бир сиймбар мендин.
Амал сарриштасин қилма мутаввал, келганин хуш кўр,
Тутунг аҳбоб, ёд ушбу каломи мухтасар мендин.
Жаҳону жонни тарк айлаб, анинг кўйига азм эттим,
Навоий, бас муносиб эрди бу янглиғ сафар мендин.
465
Йўқтурур мажлисда айше фурқатинг бедодидин
Юз фиғон, гар бўлмасам хурсанд васлинг ёдидин.
Нечаким тушсам йироқ бу маслаҳатқа, яхшиким,
Тинғасен ҳар кеча кўнглум нолаву фарёдидин.
Зулфу қаддинг фурқатидин неча қилсам гашти боғ,
Овуна олмон чаманнинг сунбулу шамшодидин.
Панд ила сабрим уйин, эй ақл, маъмур истама
Ким, қўнгармиш кўз ёшим сайли ани бунёдидин.
Деб эдинг жононсиз ўлсанг, жонинг олғум, эй ажал,
Жон фидонг, ар ваъдани ўткармасанг мийодидин.
Савмдин кўнглум қуши майл этти сую донаға,
Лекин оғзин боғладим, қўрқиб ажал сайёдидин.
Эй Навоий, кимдурур бу дайр аро аҳли нажот,
Улки чиқмас дайр пири амрию иршодидин...
466
Кўзгу ҳар дам судур ул рухсори оламсўздин,
Муз анингдекким эрир меҳри жаҳонафрўздин.
Юз очиб, билдирди қад бирла сочи тенг эрканин,
Зоҳир ўлғондек туну кун тенглиги наврўздин.
Истасангким, тиккасен юз пора кўнглум чокини,
Яхшироқ ҳеч игна йўқ ул новаки дилдўздин.
Ишқ гард эткан танимдин ҳажр ўти учқунлари,
Тир ҳар ён ламъа кўргузган кебидур тўздин.
Овладинг кўнглум, чу соид кўргузуб қовмақ недур,
Жавр ила кетмак чу келмас сайди дастомуздин.
Соқиё, даврон ғамидин ранжамен, кўнглум аро
Паст қил андуҳ ўтин жоми нишот андуздин.
Кеч, Навоий, жону кўнглунгдинки, йўқтур ишқ аро
Чора оҳи жонгудозу нолаи дилсўздин.
467
Эй мусулмонлар, фиғон ул кофири худкомдин
Ким, чиқарди кўкка афғон лашкари исломдин.
Лаъли руҳафзосидин бир бўса пайғом айлади,
Гарчи ёлғон эрди, мен жон топтим ул пайғомдин.
Зулфу рухсорингдин айру гарчи йўқ шомимға субҳ,
Шамъдек ҳар кеча то субҳ ўртанурмен шомдин.
Зулфидин кўнглумки махлас топти, бор ул телбаким,
Банддин қочмиш ваё қушким қутулмиш домдин.
Фурқат айёмидаким ёд этмас ул маҳваш мени,
Васл топсам, мен доғи ёд этмай ул айёмдин.
Жоми майда бўлди чун ул бут жамоли жилвагар,
Кофири ишқ ўлғамен, гар бош кўтарсам жомдин.
Дайр аро, эйким, Навоийдин тиларсен ному нанг,
Билким, ул бу ерга қочиб келди нангу номдин.
468
Васл этти ёр ваъда лаби жонфизосидин,
Гўё бу сўзни айтти жоним аросидин.
Гар кўрмадинг шафақ уза хуршид, эй кўнгул,
Эҳсос қил ани юзу гулгун қабосидин.
Мунглуғ кўнгулнинг оҳидин этмас рақиб ваҳм,
Йўқ итка бок ишқ гадойи асосидин.
Ишқ ичра ўлдум, оҳки, қутқармади мени,
Давр офати ул офати даврон жафосидин.
Оламни ҳажр зулмати тутқай, совурса ел
Куйган фатилани янги доғим қоросидин.
Чарх данида бодаи ғам тўлмиш, эй рафиқ,
Жуз ҳажр заҳри қилма тамаъ давр косидин.
Сабт ўлмаса, Навоий, ани назми зайлида,
Фаҳм айлар аҳли дард каломи адосидин.
469
Яна не чеҳраға ўт солди майки, ҳайронмен,
Яна не туррани ел очтиким, паришонмен.
Учурки, эй қуюн, ул ой бошиға эврулайин,
Бу дамки йўлида туфроқ бирла яксонмен.
Бири фусуну бири симёға ҳамл этарлар эл,
Чу заъфдин келибон кўзларига пинҳонмен.
Вуҳуш аро мени дашт ичра кўрди чун Мажнун,
Тасаввур эттиким, ул хайлға нигаҳбонмен.
Чу халқдин қочибон дайр сари юзландим,
Рафиқлар, билингиз, ваҳшийи биёбонмен.
Чу билмай элга вафо айладим — жафо кўрдум
Не суд эмди, агар нечаким пушаймонмен.
Навоий эмди қилурмен Ҳижоз оҳанги,
Соғинмағил янаким азими Хуросонмен.
470
Шаҳру кишвардин илик юб, хонумондин кечкамен,
Хонумондин ким десун, икки жаҳондин кечкамен.
Ҳар замон бошимға юз тиғи бало айлаб қабул,
Умрдин тортиб этак, биллаҳки, жондин кечкамен.
Шаҳру кишвар, хонумон, икки жаҳону, умру жон,
Худ не бўлғай, мунча юз ком ўлса, андин кечкамен.
Гар Скандар мулки бирла Хизр умри берсалар,
Уйла мулку буйла умри жовидондин кечкамен.
Мумкин эрмастур валек, эй меҳрибонларким, даме
Қилса юз бедод, ул номеҳрибондин кечкамен.
Воизо, айлаб енгиллик, нечаким кавсар майин
Мақтасанг, ҳошоки мен ратли гарондин кечкамен.
Эй Навоий, қон ёшим баҳр ўлди бу дам истасам
Ким, етай ул қотилимға, эмди қондин кечкамен.
471
Ҳар тарафким борур ағёр ила жонон талашурмен,
Чун ажал қасд қилур ўлмакима, жон талашурмен.
Ҳажр тиғ урса, талошимни ўлум хавфи соғинма
Ким, шаҳидинг бўлайин деб мени ҳайрон талашурмен.
Бошоқ устида талашқон кеби мазраъда гадолар,
Дашти ишқинг аро ушшоқ ила пайкон талашурмен.
Эй парий, чун кийик ўхшар ики кўзунга биайниҳ,
Бу жиҳатдин мени девона биёбон талашурмен.
Гарчи ағёрдин олмоғлиғ эмастур сени мумкин,
Турмоғумдур боқибон, ончаки имкон, талашурмен.
Аччиғим келгали кавсарни ачиғ бодаға таржиҳ,
Хирад аҳли чу қилурлар мени нодон, талашурмен.
Қўл солиб ҳажр ўтида ул киши янглиғки су ургай,
Эй Навоий, чу ошар шуълаи ҳижрон, талашурмен.
472
Оразинг нақшин кўнгул лавҳида тасвир эткамен,
Бўлмаса тақдир ани кўрмак, не тадбир эткамен.
Эй қора кўз, бўлмас ул юз шавқидин юздин бири,
Кўз қорасидин агар юз нома таҳрир эткамен.
Ёшурун қолғайму ишқим, буйлаким ул шўхдин
Чиқса бир сўз бехабар, юз қатла тақрир эткамен.
Не жунундур буки, ҳар тун ул париваш васлиға,
Юз хаёл айлаб, яна бориға тағйир эткамен.
Эйки, дерсен васл коминг бўлса, жон қилғил фидо,
Ул муяссар гар бўлур, мен худ не тақсир эткамен.
Ишқ азалдиндур насибим, носиҳо, манъ этмагил,
Манъ қилсанг ҳам, нетиб мен манъи тақдир эткамен.
Эй Навоий, нақди жон бергил дединг савдосиға,
Буйла савдо гар муяссар бўлса, тавфир эткамен.
473
Базм ичинда андоқ ул маҳваш хаёли бирламен
Ким, хаёл андоқ қилурменким, висоли бирламен.
Сўзлашурда ўз-ўзум бирла жунун аҳли кеби,
Ул париваш белу оғзи, қилу қоли бирламен.
Гаҳ кулуб, гоҳики йиғлармен хаёл айлаб ани,
Васли уммидию ҳижрони малоли бирламен.
Демагил майдин юзум рангин, қулоғимдур қизиқ
Ким, бу янглиғ ҳажр кожу гўшмоли бирламен.
Оғзию зулфи ғамидинким эрур ноламда мад,
Буйла мад тортарда анинг «миму» «доли» бирламен.
Соқиё, бир жоми май бирла мени девона қил
Ким, мушавваш ақл савдойи муҳоли бирламен.
Эй Навоий, ақл сари эмди бўлма раҳнамун
Ким, бўлуб девона, ишқи лоуболи бирламен.
474
Бир юзи ўтлуқ шарори ишқидин маҳрурмен,
Дўстлар, ўртансам, этманг айбким, маъзурмен.
Ишқини не суд пинҳон тут демактин, эй рафиқ,
Эмдиким ишқ ичра расволиқ била машҳурмен.
Мен киму уйқуға кўз юммоқ, чу йўқтур тоқатим,
Оразидин кўз юмуб очқунча гар маҳжурмен.
Не ажаб Фарҳоду Мажнун зикриким, бўлмиш унут,
Ким, мен эл ичра жунуну ишқ ила мазкурмен.
Оби ҳайвон ичмагаймен истабон дафъи хумор,
Менким ул майгун лаби жонбахшдин махмурмен.
Кимсага чун йўқтурур бу коргаҳда ихтиёр,
Йўқ манга айбу ҳунар, гар маст, агар мастурмен.
Эй Навоий, васл умидин ёқмоғил тўҳмат манга
Ким, мен ул маҳвашни бир кўрмак била масрурмен.
475
Азимат айлама, эй шўхи бехабар, ҳар ён,
Мени фироқинг аро қилма дарбадар ҳар ён.
Фироқ шомида анжум эмаски, оҳимнинг
Ўти шафақ бўлуб, ўлди жудо шарар ҳар ён.
Дема танимда янги доғларки, ишқинг ўти
Чу тушти кўнглум аро, айлади асар ҳар ён.
Юзунгда холлар эрмас, кўзунг ғазолидур
Ки, тушти нофасидин қатра мушки тар ҳар ён.
Кўрунг заиф таним теграсида жаври тошин,
Яғоч тубида сочилғон кеби самар ҳар ён.
Қадамни фақр тариқида ҳар тараф урма,
Туз уйла қатъки, бордур басе хатар ҳар ён.
Навоий учқали шавқунгда тиғи ҳажрингдин,
Алифлар англама жисмида, чиқти пар ҳар ён.
476
Соқиё, очтинг чу май тутмаққа жоми Жам юзин,
Юз ғамим дафъ айладингким, кўрмагайсен ғам юзин.
Уйла руҳафзо лабинг анфосидин топтим ҳаёт
Ким, гар ўлсам, кўрмагаймен Исою Маръям юзин.
Ёр меҳмон бўлмоқ эрмиш, боринг, эй жону кўнгул,
Истарамким кўрмагай, албатта, номаҳрам юзин.
Гар вафо аҳлиға олам зулм қилмас, бас недур,
Дуди оҳимким қора айлабтурур олам юзин.
Тун эмас, баским, фалак жонимға қўймиш доғи зулм,
Ул тугонлар дуди тутмиш нилгун торам юзин.
Эйки, кўнглунг чоки бутти васлдин, шукр айлагил
Ким, менинг захмимдур улким кўрмамиш марҳам юзин.
Онча юзсизлик улустин кўрмишам, гар берса даст,
Истарамким, кўрмасам ҳаргиз бани одам юзин.
Баски, кўрмишмен қуёш юзлук улустин тийралик,
Дермен оҳим тийра қилса найири аъзам юзин.
Эй Навоий, тушса маст илгингга бир кун, ўпкасен
Ҳам қабоғин, ҳам сақоғин, ҳам дудоғин, ҳам юзин.
477
Минг ўтум бор, айлай олмасмен аён мингдин бирин,
Даҳр куйгай, зоҳир этсам ногаҳон мингдин бирин.
Минг тугон жисмимда кўрсанг, кўп таажжуб қилмаким,
Ичдагидин зоҳир айлабмен аён мингдин бирин.
Дема дардингни ниҳон тутқилки, юз минг дардни
Махфи этсам, қилмиш ўлғаймен ниҳон мингдин бирин.
Уйла юз минг пора кўнглумни паришон этти ҳажр
Ким, топа олмон тилаб мен нотавон мингдин бирин.
Гарчи қилди ҳажр ўти ўртанмакимни бирга минг,
Олам ўртангай, агар қилсам баён мингдин бирин.
Оҳким, аҳбобдин ҳар кимга айлаб минг вафо,
Топмадим яхши ўзумга мен ёмон мингдин бирин.
Эй Навоий, даҳр эли гар мингу гар бир тонима
Ким, вафолиғ айлай олмасмен гумон мингдин бирин.
478
Лабинг майи ҳавасидин мудом йиғлармен,
Пиёладек бўлубон талхком йиғлармен.
Ғаминг тунида куюб шамъдек саҳарға дегин,
Ўзумга уйқуни айлаб ҳаром, йиғлармен.
Ўзумни ҳар нимага кундуз айларам машғул,
Ғариб ҳолима, чун бўлди шом, йиғлармен.
Ториқти чарх йиғимдин, магарки билмас эди
Ки, дарди ҳажр замонин тамом, йиғлармен.
Хаёл ила анга деб, дам-бадам саломимни
Бериб ўз-ўзума, андин паём йиғлармен.
Бўлуб ичим тўла қон давр эли нифоқидин,
Сариғ узор ила андоқки жом йиғлармен.
Навоиё, яна бир лоларух фироқинда,
Кўзум ёшин қилибон лолафом, йиғлармен.
479
Гар деса кўз бирла рухсорин тамошо қилмайин,
Васлини найлаб кўнгул бирла таманно қилмайин,
Гавҳари ишқиға кўнглумни нетиб қилмай садаф,
Мунча баским кўзни ифшосиға дарё қилмайин,
Оҳ ўтию ашк сайлидин бўлур ер-кўк тўла,
Неча дермен ишқ асрорин ҳувайдо қилмайин.
Ўт тушуб кўнглумдаву кўксумда равзан захмидин,
Дудини анинг не янглиғ ошкоро қилмайин.
Ул парий ҳар жилвасида ақли кул шайдо бўлур,
Телбаликдиндур, десам кўнглумни шайдо қилмайин.
Қилмағил, эй шайх, усруклар унидин шикваким,
Маст ўлуб майхонада бўлмас алоло қилмайин.
Соқиё, андоқ тўла тут бодаким, бехуд бўлай,
Токи давр ошубиға бир лаҳза парво қилмайин.
Қилди ул кўз ёдидин кўнглум кийиклар сари майл,
Неча мен Мажнун дедимким, азми саҳро қилмайин.
Эй Навоий, оламоро ҳусн невчун очти ёр,
Бўлмас эмди ўзни олам ичра расво қилмайин.
480
Қил бу ён жавлонки, жонни хоксоринг айлайин,
Бошинга эврулгали қўпқон ғуборинг айлайин.
Бу баҳона бирла чунким жонни садқанг айладим,
Ақлу ҳушу сабр нақдин ҳам нисоринг айлайин.
Юз агар очсанг, назарнинг қушларин сайдинг қилай,
Ўқ агар отсанг, кўнгул сайдин шикоринг айлайин.
Қочиб эл наззорасидин гар кирарсен аксдек,
Кўзгудек кўнглумни темурдин ҳисоринг айлайин.
Сен лабингдин жон бериб, васлингдин элнинг кўнглин ол,
Мен ҳазин жону кўнгулни хору зоринг айлайин.
Хонақаҳда, эйки, ўзлук жомидин махмурсен.
Кир фано дайриғаким, дафъи хуморинг айлайин.
Тўлса паймонинг, Навоий, дайр аро май бирла юб,
Бошининг хум кирпичин хишти мазоринг айлайин.
481
Оҳу вовайлоки, олам аҳлининг бадҳолимен,
Ҳар нафас бир дарду меҳнат хайлининг помолимен.
Кўздин оққон тийра қоним зоржисмимни бўяб
Ким, қурубтур хома янглиғдурмен анинг нолимен.
Токи кўнглум иттию фориғ бўлубмен дардидин,
Ишқ аро кўнглин итурган хайли фориғболимен.
Баски бедодинг юкин тортиб қадим бўлмиш нигун,
Гўйи ул бедоднинг остида қолғон долимен.
Руҳи Мажнуннинг магар жисмим аро қилмиш хулул,
Буйлаким, заъфу жунун бирла анинг тимсолимен.
Ишқ аро васл истамон, қонимни то қилдим ҳалол,
Ҳар неким ишқ аҳлиға мушкулдурур, ҳаллолимен.
Ёр ила ушшоқу мен маҳжур ҳолим сўрмаким,
Эй Навоий, бу жамоатнинг хароб аҳволимен.
482
Жонға ҳар дам ишқидин юз минг бало кам истамон,
Ўзгага минг йил ўтуб, юздин бирин ҳам истамон.
Ёр чун истарки, ғамнок ўлғамен ҳижронидин,
Не ажаб гар васлидин кўнглумни хуррам истамон.
Тиғи ишқинг захмидин жоним бир осойишдадур
Ким, агар юз қатла ўлсам, доғи марҳам истамон.
Дев сийратлар била кўрсам не ҳол ўлғай манга,
Ул парийға чун малак хайлини ҳамдам истамон.
Не таҳаммул, гар юзига тушса номаҳрам кўзи
Ўз кўзумни айни ғайратдин чу маҳрам истамон.
Онча эл жаврин кўруб менким тилармен фардлиқ,
Бўлса ёре ҳам вафолиқ, жинси одам истамон.
Эй Навоий, ишқ агар оламға расво қилмаса,
Мен худ ўзни куч била расвойи олам истамон.
483
Ўлтурур кўйида ишқ аҳлин алолоси учун,
Шоҳ қатл эткан кеби итларни ғавғоси учун.
Тийра зулфидин кўнгул рухсорин айлар орзу,
Гўйиё равшан су истар дафъи савдоси учун.
Чун бўлур ҳар тун шабистон ичра шамъи анжуман,
Хайли анжум эврулур ул ой тамошоси учун.
Қаддида гулгун либос эрмаски, устоди азал
Барги гулдин ҳулла қилмиш сарви раъноси учун.
Зулфи занжириға ҳаддим йўқ, ити занжири ҳам
Яхшидур, қайд этса бу мажнуни шайдоси учун.
То тирикдурсен, қадаҳ даврин ғанимат тутки, чарх,
Эврулур тегрангга нақди умр яғмоси учун.
Эй Навоий, тарки дунё айла, иззат истасанг
Ким, мазаллат келди саъй анинг таманноси учун.
484
Масканим ҳижронда бўлса эрди Марви шоҳжон,
Бергай эрди ҳажрдин ўлсам, танимға шоҳ жон.
Рашкдин жону кўнгул бир-бирга душман бўлдиким,
Гоҳ васлингни кўнгул айлар таманно, гоҳ жон.
Нома сабт айларда чиқти жон, вале куйди кўнгул
Ким, қошингға нома бирла бормағай ҳамроҳ жон.
Жон била кўнглумни асрармен фидо айлай дебон,
Йўқса эрмас ҳам кўнгул матлубу ҳам дилхоҳ жон.
Ғайрдин холи висолингни тилармен, оҳким,
Кўрмагай кўз, бўлмағай воқиф кўнгул, огоҳ жон.
Фурқатингда бода қўймас ўлгаликим, қайтарур,
Чиққали оғзим сари майл айласа ногоҳ жон.
Эй Навоий, уйла жон оғзимга етмишким, чиқар,
Фурқатида ҳар неча оҳиста чексам оҳ, жон.
485
Йўқ дамеким, ул қуёш ёдида фарёд айламон,
Айламон фарёдким, гардунни барбод айламон.
Нола қилмонким, халойиқ кўнглини қилмон ҳазин,
Навҳа чекмон эл ароким, элни ношод айламон.
Оразу қадди хаёли бас менга, эй боғбон,
Гул сари қилмон тамошо, майли шамшод айламон.
Қўйма юз ҳуру парий васфиға, эй ровийки, мен,
Қиблаи жон ғайри ул ҳури паризод айламон.
Айламон маъмур ақлу сабр ила кўнглум уйин,
Чун мени бузди, мен ул вайронни обод айламон.
Ҳар неча қилдим вафо, кўргуздилар жавр, эй кўнгул,
Айб қилма, гар замон абносидин ёд айламон.
Эй Навоий, тарки ишқ этким, қутулсам мен доғи,
Кимсага кўнглумни мундин нари муътод айламон.
486
Кўз била қошинг аро ул холи мушки нобдин,
Нуқта кофир узра тушмиш ё қуйи меҳробдин.
Ул оғиз оллидаким ҳар лаълидур оби ҳаёт,
Номуносибдур демак сўз ғунчаи серобдин.
Уйлаким, зулфунг ғамин оламға тарқатмиш насим,
Не ажаб, судралса юз жон бўйни ҳар қуллобдин.
Нуқтаи мавҳум эрур оғзинг, нетиб ком истайин
Ким, таматтуъ касб қилди жавҳари ноёбдин.
Ҳажр тобу печидин қисқарди умрум риштаси
Тор ул янглиғки бўлғай қисқа печу тобдин.
Олам асбобидин ўт, гар истасанг кўнглунгни жамъ
Ким, паришонлиғдин ўзга етмас ул асбобдин.
Эй Навоий, ёр кўйида қора туфроқ аро
Қолибон ортуқ кўрармен бистари синжобдин.
487
Неча ғамим ўтин аҳли замонға еткурайин,
Шарору дудидин анинг осмонға еткурайин.
Қадам бошимдин этиб куйи азми қилдимким,
Бу макр ила ани ул остонға еткурайин.
Лабингға май била нўши ҳаёт еткандек,
Анинг хаёлини мен доғи жонға еткурайин.
Кўнгул чу кўйида гум бўлди, не кўнгул бирла
Ўзумни ком тилай гулситонға еткурайин.
Кўнгулни истаю вайрон баданға элтурмен
Ки, хонумонини бехонумонға еткурайин.
Жаҳонда фитнадур айлаб суроғ майхона,
Ўзумни саъй ила дорул-амонға еткурайин.
Навоий оҳи санга заъфдин чу етмас, кел
Ки, васлдин мадад ул нотавонға еткурайин.
488
Ишқ ичра қани мен кеби зеру забар ўлған
Ҳар кимки йўқ андин батар, андин батар ўлған.
Чун дилбари кирпиклар ўқи ҳар сари отқан,
Аъзоси аро ҳар саримў ништар ўлған.
Менмен лаби жонбахшинг учун лаъл масаллик,
Бағри тешилиб, ғарқаи хуни жигар ўлған.
Деҳқон деки, мендек яна даврон чаманида
Ким кўрди вафо нахлиға ҳижрон самар ўлған.
Жисми шарар айрилмоқ ила билки туганди,
Кўнглида муҳаббат шараридин асар ўлған.
Маст улки, жаҳон меҳнатидин топти фароғат,
Давронға келиб кетканидин бехабар ўлған.
Фақр ичра, не тонг, ўзлукидин кечса Навоий,
Фард ўлди фано шевасидин баҳравар ўлған.
489
Ой ботти мунфаил бўлубон ул жамолдин,
Шоядки, чиқмағай яна бу инфиолдин.
Зулфунг хаёли кўнглум уйи ичра тўлғали
Холи эмастурур нафасе ул хаёлдин.
Ким кўрди ҳусн боғида сарве қадинг кеби
Ҳаргиз тажовуз айламаган эътидолдин.
Сабрим уйини йиқса қадинг нахли, тонг эмас,
Ҳаргиз сутунким айлади наврас ниҳолдин?
Дардоки, ўлдуму анга дардимни демадим,
Кўнглин мукаддар айламайин деб малолдин.
Юз жон бериб, вафо бани одамда топмадинг,
Кеч эмди, эй кўнгул, бу хаёли маҳолдин.
Хурсандлиқ Навоийғадур бу умид ила
Ким, васли тошқори худ эмас эҳтимолдин.
490
Рахшингки, хиром ичра ўтар кабки даридин,
Истармен анинг наълини товус паридин.
Ўтган йўлида наълидин ўт жонима тушти,
Жонимға нелар келди анинг раҳгузаридин.
Гулгунмудурур ё жулини айлади ул навъ,
Хайёти фалак санъати гулбарги таридин.
Гулрухлар аро чунки сўрарсен, хабар айтур
Эскан гулу сарв узра насими саҳаридин.
Отинки, парий чеҳра дединг, сендадур ул от,
Англар кишиким, ори эмас табъ асаридин.
Неҳожат эди суръат анга, мунчаки ошиқ
Кўзни юмубон очқуча ўткай назаридин.
Мужгон била истар қашиғай суртуб анга кўз,
Фаҳм ўлса Навоийға ризо сиймбаридин.
491
Куйдум ғами ишқимни аён айламакимдин,
Чеккай эдилар кош тилимни кўмакимдин.
Бир лоладурурким, ичида доғи ниҳондур,
Ҳар қонки томар доғи ниҳони юракимдин.
Дашт ичра жунун аҳлиға бўлди алами ишқ,
Ҳар хор уза парголаки қолди этакимдин.
Ишқ ичра тирикликда паришонлиғим англар,
Кўрган киши саҳрода ёйилғон сўнгакимдин.
Мажнундек элармен этаким бирла чу туфроқ,
Гўёки фано гарди ёғар ул элакимдин.
Ҳасрат иликин тишлаб ичармен ғамидин қон,
Айшимни хаёл эт бу майю ул газагимдин.
Ҳажрида Навоий кеби матлубум эмас умр,
Ҳар кимни тилармен чу йироқмен миракимдин.
492
Киши ойирса бир бедилни ёри дилпазиридин,
Умид улким, айирғай тенгри ани ногузиридин.
Агарчи мен асири бўлдум ул бадмеҳрнинг, ё раб,
Жудо қилма асирин андину ани асиридин.
Деб эрмишким, замиримда анга зулм айламак йўқтур,
Чиқарғил, ё раб, ушбу зулмни анинг замиридин.
Димоғим топмасун мақсуд иси, гар кўни туфроғин
Топиб, ани муаттар истасам жаннат абиридин.
Мену, қон ютмоғу майхона туфроғи, деманг зинҳор
Манга Жамшид жоми бирла Афридун сариридин.
Очилди чун эшиклар дайрға, май ичмай ўлдум маст,
Нечукким аҳли раҳмат жаннат абвоби сариридин.
Навоий шодмондур барча, гар ўлтургали ул шаҳ
Қилибтур ёд аҳли ишқ аро ушбу фақиридин.
493
Келса бир кун, неча кун келмаслигидин лолмен,
Бир кун ўз ҳолимда бўлсам, неча кун беҳолмен.
Неча кунким келмаса, айлар ўлум ҳоли мени,
Келса бир кун ўлтурур, бу ишвалардин лолмен.
Йўлида туфроғ агар бўлдум, ғараз побўсидур,
Бўлса бу комим раво, ғам йўқ агар помолмен.
Дилбарим Ширин била Лайлиға гар ақрон эса,
Мен доғи Мажнун бирла Фарҳодға амсолмен.
Ҳинду ўлдум, ҳажр эткач рўзгоримни қора,
Ё балоға нуқта, ё андуҳ юзига холмен.
Соқиё, ҳижрон ғами туғёндадур, лутф айлаким,
Дам-бадам ошуфтаи бир жоми моломолмен.
Эй Навоий, бошима кўрким нелар келтурди ишқ,
Пири ақл эрдим, бу дам бозичаи атфолмен.
494
Ул парий маҳжуб бўлғай деб мени девонадин,
Чуғздек чиқмон туну кун гўшаи вайронадин.
Ошнолар таъни ишқида ҳалок айлар мени,
Мунча шиддатлиқ эмас, неким келур бегонадин.
Айтсамким, садқанг ўлдум, нега куйдурдинг мени?
Дерки, бу мушкулни фаҳм эт шамъ ила парвонадин.
Ёр меҳмон бўлса, бермасмен ризо, чун бир нафас
Меҳнату ғам хайли чиқмаслар бизинг кошонадин.
Чунки ёйилди ҳаводис фитнаси ҳар гўшада,
Маслаҳат эрмаски чиқсам гўшаи майхонадин.
Мен ичиб майхонада май, жаннату кавсар сўзин
Воиз айтиб, бўлмади кўнгли малул афсонадин.
Бир парийдин гар санга банди жунун тушти, не тонг,
Эй Навоий, қочмағай девоналар зулонадин,
495
Неча кўрган сойи ажзим жавр оғоз эткасен,
Англаған сойи ниёзим шиддатин ноз эткасен.
Мумкин эрмас чун қуёш васли кеча хуффошқа,
Эй кўнгул, ул ён неча ҳижронда парвоз эткасен.
Бўлса ҳаддим, дер эдим оллингда кўнглум розини,
Ғайрни рағмимға гарчи маҳрами роз эткасен.
Лаъли ул кофирнинг элга жон бағишлар, эй Масиҳ,
Неча анфосинг била даъвою эъжоз эткасен.
Дам-бадам шавқум санга кўпракдур, аммо сабрим оз,
Гарчи сен бедодни кўп, меҳрни оз эткасен.
Эй фалак, зулму ситам ичра ўз овозинг учун,
Неча бизга ҳар замон бир иш саровоз эткасен.
Эй муғанний, баски йиғлатғайсен элни базм аро,
Гар Навоий оҳи бирла нағмани соз эткасен.
496
Қориған чоғда бир маҳваш йигит шайдоси бўлмишмен
Ки, ишқидин қари бирла йигит расвоси бўлмишмен.
Қуюндек пўяда майдон манга гаҳ тоғ эрур, гаҳ дашт,
Магар Мажнун била Фарҳоднинг ҳампоси бўлмишмен.
Бағирдин итларига тўъма қон ёшимни май қилдим,
Жунун базми аро ул хайли базми ороси бўлмишмен.
Мени кўргач бўлур ишқ аҳли мажнун, берма панд эй ақл,
Чу мен девонларнинг мояйи савдоси бўлмишмен.
Бўлур ишқ аҳли таълим олсалар девоналиғ мендин,
Нединким, мен бу нодон хайилнинг доноси бўлмишмен.
Деманг аҳли хирад ишқу жунун савдосидин чиқким,
Мени бехонумон бу даштнинг насноси бўлмишмен.
Навоийдек қориғанда йигит бўлсам тонг эрмаским,
Қориған чоғда бир маҳваш йигит шайдоси бўлмишмен.
497
Кеча асру музтар эрдим, ваҳки, шайдомен букун,
Тун худ ўтти, лек онсиз ношикибомен букун.
Не сўзумни фаҳм этарлар эл, не мен элнинг сўзин,
Билмон элнию ўзумни — асру расвомен букун.
Рўзгорим зулфу, холу хаттидин бўлмиш қора,
Эй хирад аҳли, билингким, маҳз савдомен букун.
Элга жон бермакка чиқти, гўйиёким рашкдин,
Ўлмагай оллида анинг кимса иллоҳ мен букун.
Мултафитдур элга, мен маҳрум, бу дамким чекиб
Тиғ, истар бир киши қатлин, мен овлимен букун.
Эй кўнгул, сен онсиз эрмассен даме, бу дамки мен
Васлиға еттим, сен ўлғунг оллида ё мен букун.
Йўқтурур Фарҳод ила Мажнун магарким билдилар,
Тоғча андуҳи бирла даштпаймомен букун.
Ул парий ишқида ўзлук тарки туттим, соқиё,
Бодаким, девона бўлмоққа муҳайёмен букун.
Дўстлар, қочинг Навоийдинки, зулми ҳажр аро,
Дарди дил айтурдин элга меҳнатафзомен букун.
498
Тугун бир-бир демон, юз-юз мусалсал зулфи торидин,
Нишондурлар саросар мўр хайлининг қаторидин.
Юзи гул, зулфи сунбул, оғзи ғунча, қомати савсан,
Назоҳатда уятлиғдур беҳишт анинг баҳоридин.
Ҳаводис шоми солса рўзгор ичра паришонлиғ,
Нишон бил зулфида кўнглум паришон рўзгоридин.
Ани кўргач неча ишқим ёшурсам, халқ англарлар
Кўнгулнинг изтиробидин, баданнинг изтироридин.
Мен онсиз туфроғ ўлдум, эй сабо, сен раҳм этиб боре,
Қотиштур кўйининг туфроғиға жисмим ғуборидин.
Мени ишқ ила расво қилдиким, эмас менинг сари,
Насиме келса ногаҳ офият мулку диёридин.
Бу дайр ичра фано расмин биравким ихтиёр эткай,
Кушод имкони йўқтур кечмайин ул ихтиёридин.
Майи васл, эйки, нўш айлаб, ўзунгни айладинг сархуш,
Гуворо бўлсун, ар бийм ўлмаса бу май хуморидин.
Навоий сабру ишқидин ул ой фориғдурур, яъни
Хабар йўқтур анга бу бенавонинг йўқу боридин.
499
Кўрса не фикри таним захмию кўнглум куйганин,
Улки наълу доғдин ҳайф этмас ўз нозук танин.
Қайда кўрсун, кўрса не қилсун ёқам чоки асар,
Мастлиғдин улки ҳар дам чок этар пироҳанин.
Хирмани сабрим куярдин не ғам ул кофирғаким,
Ўт солибтур бодадин, кўргил жамоли ҳирманин.
Гарчи ранжим саъб эрур, ваҳ, қайда парво айласун,
Қотилеким, кўрди тиргузмакча ўлтурмак фанин.
Англағач қатл айлар эрди, шукрким, билмас киши
Базми ғавғоси аро аҳли мусибат шеванин.
Неча тавсанлиқ сукун андин бурунроқ кўзлаким,
Олмағай коме, неча сурсанг йигитлик тавсанин.
Гулшани ишратқа сиз азм айлангиз, эй аҳли айш
Ким, Навоий бас оғир олмиш мазаллат гулханин.
500
Кирпикимдур ашк қони бирла шоҳи арғувон,
Раҳм қил, эй арғувони ранг тўнлуқ навжувон.
Ул ики кўздурму ё ишқингда айни заъфдин
Гўшаи гулзор аро ётмишлар икки нотавон.
Дуди оҳимни шарарлар бирла кўрган соғинур
Ким, етишти дард мулкидин юз ўтлуғ корвон.
То лабинг нақши кўзумда лаългун ашким кеби
Тутти ер, ҳайвон зулоли юз сари қилдим равон.
Шод эдим ҳусн аҳли онидин, қани ул аҳли ҳусн,
Эй кўнгул, мен ғофилу эрмиш ғанимат ул авон.
Эй висол аҳли, сизу иззат бисоти узра айш
Ким, етибдур бизга қисмат ишқдин ҳажру ҳавон.
Эй Навоий, ёр агар зулм этса, шаҳға қил дуо
Ким, анга тобиъдурур адл ичра юз Нўширавон.