ҒАЙН ҲАРФИНИНГ ҒАЗОЛАЛАРИНИНГ ҒАВҒОСИ «ФАВОЙИД»ДИН
295
295
Онча маҳзун кўнглум ўлмиш ишқдин озорлиғ
Ким, қилурмен йиғлабон, ҳар кимни кўрсам, зорлиғ.
Дўстлар, кўп зорлиғ қилсам ажаб эрмаски, бор
Зор кўнглум дўст жавридин, басе, озорлиғ.
Боис эрмиш йиғламоқларға бўлуб кўнгли заиф
Ошиқеким, фурқат ичра чекса кўп беморлиғ.
Кимсага гар ғам етар, ғамхори бўлса, ғам эмас,
Ул эрур ғамким, етиб ғам, топмағай ғамхорлиғ.
Тиғдин афгор эмас, марҳамни ташлангким, илож
Васлдур, топқан кўнгулга ҳажрдин афгорлиғ.
Бўлма гулзорингға кўп машъуф, эй деҳқонки, йўқ
Тонгла рангидин бу гулларнинг чаман осорлиғ.
Чун Навоий ёридур Ширину Лайлидек, не тонг
Айласа фарҳодвашлиғ, йўқса мажнунворлиғ.
Ким, қилурмен йиғлабон, ҳар кимни кўрсам, зорлиғ.
Дўстлар, кўп зорлиғ қилсам ажаб эрмаски, бор
Зор кўнглум дўст жавридин, басе, озорлиғ.
Боис эрмиш йиғламоқларға бўлуб кўнгли заиф
Ошиқеким, фурқат ичра чекса кўп беморлиғ.
Кимсага гар ғам етар, ғамхори бўлса, ғам эмас,
Ул эрур ғамким, етиб ғам, топмағай ғамхорлиғ.
Тиғдин афгор эмас, марҳамни ташлангким, илож
Васлдур, топқан кўнгулга ҳажрдин афгорлиғ.
Бўлма гулзорингға кўп машъуф, эй деҳқонки, йўқ
Тонгла рангидин бу гулларнинг чаман осорлиғ.
Чун Навоий ёридур Ширину Лайлидек, не тонг
Айласа фарҳодвашлиғ, йўқса мажнунворлиғ.
296
Оташин лаълинг ўти айлади кўнглумни нсиғ,
Бўлди бағрим доғи кўнглум исиғи бирла қизиғ.
Ярақон от қўядурлар манга ҳикмат аҳли
Ким, ҳарорат юзу кўзумни доғи қилди сариғ.
Мен анга ошиқу кўз ҳам юзига ошиқдур,
Ишқ аҳлининг эрур ранги сариғ, ашки ариғ.
Мен агар йиғлар эсам талх чучук лаълинг учун,
Кўзларим доғи тўкар ашкни аччиғ-аччиғ.
Ани чун кўрдум, анинг кўйида қолдим мунг ила,
Дўстлар, сиз ўтунг, иш тушти манга осру қотиғ.
Ҳусни давриға вафо йўқ, бу қуёш бот уёқур,
Хўблардин хуш эрур яхшилиғу яхши қилиғ.
Қон тўкар кўнгли Навоийнингу ашк икки кўзи,
Улгуси ишқ ғамин гар емаса иссиғ-илиғ.
Бўлди бағрим доғи кўнглум исиғи бирла қизиғ.
Ярақон от қўядурлар манга ҳикмат аҳли
Ким, ҳарорат юзу кўзумни доғи қилди сариғ.
Мен анга ошиқу кўз ҳам юзига ошиқдур,
Ишқ аҳлининг эрур ранги сариғ, ашки ариғ.
Мен агар йиғлар эсам талх чучук лаълинг учун,
Кўзларим доғи тўкар ашкни аччиғ-аччиғ.
Ани чун кўрдум, анинг кўйида қолдим мунг ила,
Дўстлар, сиз ўтунг, иш тушти манга осру қотиғ.
Ҳусни давриға вафо йўқ, бу қуёш бот уёқур,
Хўблардин хуш эрур яхшилиғу яхши қилиғ.
Қон тўкар кўнгли Навоийнингу ашк икки кўзи,
Улгуси ишқ ғамин гар емаса иссиғ-илиғ.
297
Етмай икки лабинг майидин кўнглума осиғ,
Шўроба оқти икки кўзумдин очиғ-очиғ.
Гоҳи юзумга бир гули раъно ғамида боқ,
Қонларки томди — бир юзи гулгун, бири сариғ.
То оқти сайли ашк, юди дўст ғайридин
Кўзни, бу важҳ ила кўзум ўлмиштурур ориғ.
Фарёдким, тушар манга чун дард ила фироқ,
Ишқ аҳли ичра қатл учун солсалар солиғ.
Дарёи шавқидин мени манъ этма, эй хирад
Ким, ўлгум уйлаким тушар айру судин балиғ.
Кўп қовма, шайх, муғбачалар кўйидин мени
Ким, кўнглум осру юмшоқу бу иш эрур қотиғ.
Дерлар фано йўли сафарида осиғ, басе,
Ўзлук била Навоий агар кирса, не осиғ.
Шўроба оқти икки кўзумдин очиғ-очиғ.
Гоҳи юзумга бир гули раъно ғамида боқ,
Қонларки томди — бир юзи гулгун, бири сариғ.
То оқти сайли ашк, юди дўст ғайридин
Кўзни, бу важҳ ила кўзум ўлмиштурур ориғ.
Фарёдким, тушар манга чун дард ила фироқ,
Ишқ аҳли ичра қатл учун солсалар солиғ.
Дарёи шавқидин мени манъ этма, эй хирад
Ким, ўлгум уйлаким тушар айру судин балиғ.
Кўп қовма, шайх, муғбачалар кўйидин мени
Ким, кўнглум осру юмшоқу бу иш эрур қотиғ.
Дерлар фано йўли сафарида осиғ, басе,
Ўзлук била Навоий агар кирса, не осиғ.
298
Юзунг ҳажрида ким чекти фиғону зор мен янглиғ,
Ким очти юзда гулгун ашкидин гулзор мен янглиғ!
Агар ушшоқини бир тиғ ила ҳусн аҳли қатъ этти,
Киши ҳижронда қолса, ўлмади душвор мен янглиғ.
Фироқ аҳли агарчи ўлмак истар, эй ажал, келким,
Эмас сендин киши бу ишта миннатдор мен янглиғ.
Кўзунг қатл айлаб, эл қонини кўп ичти жавр ила, лекин
Асире топмади ул қотили хунхор мен янглиғ.
Мажонин бўлдилар атфол тошидин кўп озурда,
Вале боштин-аёқ бир бўлмади афгор мен янглиғ.
Биравни, эйки, севмак орзу қилдинг ҳавосинда,
Илигдин ихтиёринг бермагил зинҳор мен янглиғ.
Киши бадхўлар ишқидин этмак эҳтироз авло,
Йўқ эрса кўргуси ҳар лаҳза юз озор мен янглиғ.
Тилар бўлсанг замона қайғуси дафъиға бехудлуғ,
Керак бўлса мақоминг кулбаи хаммор мен янглиғ.
Агар булбул гулистон ичра кўрди хордин озор,
Ва лекин кўрмади, эй лоларух, озор мен янглиғ*.
Навоий, гар хирад мулкида савдодин батанг ўлсанг,
Қадам урғил фано даштида мажнунвор мен янглиғ,
Ким очти юзда гулгун ашкидин гулзор мен янглиғ!
Агар ушшоқини бир тиғ ила ҳусн аҳли қатъ этти,
Киши ҳижронда қолса, ўлмади душвор мен янглиғ.
Фироқ аҳли агарчи ўлмак истар, эй ажал, келким,
Эмас сендин киши бу ишта миннатдор мен янглиғ.
Кўзунг қатл айлаб, эл қонини кўп ичти жавр ила, лекин
Асире топмади ул қотили хунхор мен янглиғ.
Мажонин бўлдилар атфол тошидин кўп озурда,
Вале боштин-аёқ бир бўлмади афгор мен янглиғ.
Биравни, эйки, севмак орзу қилдинг ҳавосинда,
Илигдин ихтиёринг бермагил зинҳор мен янглиғ.
Киши бадхўлар ишқидин этмак эҳтироз авло,
Йўқ эрса кўргуси ҳар лаҳза юз озор мен янглиғ.
Тилар бўлсанг замона қайғуси дафъиға бехудлуғ,
Керак бўлса мақоминг кулбаи хаммор мен янглиғ.
Агар булбул гулистон ичра кўрди хордин озор,
Ва лекин кўрмади, эй лоларух, озор мен янглиғ*.
Навоий, гар хирад мулкида савдодин батанг ўлсанг,
Қадам урғил фано даштида мажнунвор мен янглиғ,
299
Агар келмаса, интизорим қўяр доғ,
Валек изтироб ўртар, ул ой келур чоғ.
Манга боғу гулзор анинг оразидур,
Гар ул бўлмаса, байтул-аҳзон эрур боғ.
Дема шавқ ўтиға таскин берур май,
Ёнар, шуълам ўтиға кўп қуймағил ёғ.
Мен ар масту беморлиғ бирла ўлдум,
Ҳамиша жаҳон ичра сен бўлғасен соғ.
Дедингким, ололмасун дилраболар
Ки, кўнглумга қўйдунг оғир ҳажрдин тоғ.
Баҳори жамолингда ноламни хуш тут
Ки, тенгдур, баҳор ўтса, булбул била зоғ.
Навоий фироқингда ул навъ итти
Ки, гарди топилмас, ғаминг солса туфроғ.
Валек изтироб ўртар, ул ой келур чоғ.
Манга боғу гулзор анинг оразидур,
Гар ул бўлмаса, байтул-аҳзон эрур боғ.
Дема шавқ ўтиға таскин берур май,
Ёнар, шуълам ўтиға кўп қуймағил ёғ.
Мен ар масту беморлиғ бирла ўлдум,
Ҳамиша жаҳон ичра сен бўлғасен соғ.
Дедингким, ололмасун дилраболар
Ки, кўнглумга қўйдунг оғир ҳажрдин тоғ.
Баҳори жамолингда ноламни хуш тут
Ки, тенгдур, баҳор ўтса, булбул била зоғ.
Навоий фироқингда ул навъ итти
Ки, гарди топилмас, ғаминг солса туфроғ.
300
Заҳри ҳижронинг чу айшим комини қилди очиғ,
Нўши васлинг элга еткандип манга йўқтур осиғ.
Тош ёғдурғандин атфол ўлмадим, ўлтурди ҳажр
Ким, суубатда булар андоқ эмас эрди қотиғ.
Ашк аро ўлдум, йиғиштур эмди зулфунг шастини
Ким, су узра келгуси дарё аро ўлган болиғ.
Қатра-қатра қон ёшимдин чеҳрам ўлмиш уйлаким,
Тим-тим этгайлар қизил коғазниким, бўлғай сориғ.
Юзда ҳажрингдинки тирноғ ўрни хатлар бўлди қон,
Ҳар бирига ашкдин су очибон қилдим ориғ.
Олғали дунё арусин, эйки, соттинг нақди дин,
Умр сотиб, марг олмоқ англа, бу сотиғ-олиғ.
Истарам, лаълиға қилғаймен чучук жоним фидо,
Эй Навоий, анга дермен келмагай ногаҳ очиғ.
Нўши васлинг элга еткандип манга йўқтур осиғ.
Тош ёғдурғандин атфол ўлмадим, ўлтурди ҳажр
Ким, суубатда булар андоқ эмас эрди қотиғ.
Ашк аро ўлдум, йиғиштур эмди зулфунг шастини
Ким, су узра келгуси дарё аро ўлган болиғ.
Қатра-қатра қон ёшимдин чеҳрам ўлмиш уйлаким,
Тим-тим этгайлар қизил коғазниким, бўлғай сориғ.
Юзда ҳажрингдинки тирноғ ўрни хатлар бўлди қон,
Ҳар бирига ашкдин су очибон қилдим ориғ.
Олғали дунё арусин, эйки, соттинг нақди дин,
Умр сотиб, марг олмоқ англа, бу сотиғ-олиғ.
Истарам, лаълиға қилғаймен чучук жоним фидо,
Эй Навоий, анга дермен келмагай ногаҳ очиғ.
301
Парийни ким деса ул меҳри ховари янглиғ,
Эрур начукки, дегай девни парий янглиғ.
Бошимки, ҳажр йўлида фалакдек айланди,
Кўзум ёши эрур ул чарх ахтари янглиғ.
Фироқ шуъласида пора-пора кўнглум эрур,
Демай кабобким, ул ўтнинг ахгари янглиғ.
Кўзунг фусунгар, анинг ўти оташин лаълинг,
Лабингда хол анинг ўт узра анбари янглиғ.
Жунун эли шаҳимен, тоғ авжи тахтимдек,
Қуш ошиёнлари бошимнинг афсари янглиғ.
Ғанимат англа вафо булбулунгға, эй гулким,
Хазон ели етишур ҳажр сарсари янглиғ.
Навоий, ўзга шаҳу ўзга кишвар этма ҳавас
Ки, топмагунг шаҳи Ғозий била Ҳири янглиғ.
Эрур начукки, дегай девни парий янглиғ.
Бошимки, ҳажр йўлида фалакдек айланди,
Кўзум ёши эрур ул чарх ахтари янглиғ.
Фироқ шуъласида пора-пора кўнглум эрур,
Демай кабобким, ул ўтнинг ахгари янглиғ.
Кўзунг фусунгар, анинг ўти оташин лаълинг,
Лабингда хол анинг ўт узра анбари янглиғ.
Жунун эли шаҳимен, тоғ авжи тахтимдек,
Қуш ошиёнлари бошимнинг афсари янглиғ.
Ғанимат англа вафо булбулунгға, эй гулким,
Хазон ели етишур ҳажр сарсари янглиғ.
Навоий, ўзга шаҳу ўзга кишвар этма ҳавас
Ки, топмагунг шаҳи Ғозий била Ҳири янглиғ.
302
Муддаи, чун даминг эрмастур иссиғ,
Қилма совуғлуғу ҳамгомани йиғ.
Ўхшар ахлоқинга ҳуснунгки, эрур,
Яхшилиқ лозимаси яхши қилиғ.
Тутти гар даштни Лайли, не ажаб,
Кишвари ҳуснунг аро тутти қириғ.
Захмлар узра магар қўйғали доғ,
Ханжаринг кўнглум аро бўлди қизиғ.
Ҳуснунга ўхшади жонбахш сўзунг,
Кимки бор ўзи силиғ, сўзи силиғ.
Пардадарлиғ чу эрур зоҳид иши,
Хирқа узра не осиғ мунча сириғ.
Кўйидин қовса, Навоий, сени ёр,
Оҳу ашкинг била чиғ иссиғ-илиғ.
Қилма совуғлуғу ҳамгомани йиғ.
Ўхшар ахлоқинга ҳуснунгки, эрур,
Яхшилиқ лозимаси яхши қилиғ.
Тутти гар даштни Лайли, не ажаб,
Кишвари ҳуснунг аро тутти қириғ.
Захмлар узра магар қўйғали доғ,
Ханжаринг кўнглум аро бўлди қизиғ.
Ҳуснунга ўхшади жонбахш сўзунг,
Кимки бор ўзи силиғ, сўзи силиғ.
Пардадарлиғ чу эрур зоҳид иши,
Хирқа узра не осиғ мунча сириғ.
Кўйидин қовса, Навоий, сени ёр,
Оҳу ашкинг била чиғ иссиғ-илиғ.