СИН ҲАРФИНИНГ СИЙМИНБАРЛАРИНИНГ САВДОСИ «ФАВОЙИД»ДИН
223
223
Гулшани иқбол хори меҳнатиға арзимас,
Бодаи гулгун хумори накбатиға арзимас.
Лоларухлар васлида юз йил киши қилса нишот,
Бир замонлиғ, билки, доғи фурқатиға арзимас.
Баҳру кон нақдин агар йиғдинг, вале еткач ажал
Барчани солиб кетарнинг шиддатиға арзимас.
Ҳар неча терсанг йигитликнинг баҳори гулларин,
Бир хазони шайбу оҳи ҳасратиға арзимас.
Тахти иззат узра насб этса бировни даври чарх,
Азл кўйининг ғубори зиллатиға арзимас.
Ҳар иеча давлат саҳоби сочса гавҳар бошинга,
Англаким, бир қатла барқи офатиға арзимас.
Хирқам олиб рахн, дурди дард бер, эй майфуруш
Ким, харобот аҳли софи ишратиға арзимас.
Ҳар замон ёре кетар жонимни олғил, эй ажал
Ким, ҳаёт аҳбоби дардн фурқатиға арзимас.
Кимса бирла тутмағил улфат, Навоий, негаким,
Айрилурда манга бўлған ҳолатиға арзимас.
Бодаи гулгун хумори накбатиға арзимас.
Лоларухлар васлида юз йил киши қилса нишот,
Бир замонлиғ, билки, доғи фурқатиға арзимас.
Баҳру кон нақдин агар йиғдинг, вале еткач ажал
Барчани солиб кетарнинг шиддатиға арзимас.
Ҳар неча терсанг йигитликнинг баҳори гулларин,
Бир хазони шайбу оҳи ҳасратиға арзимас.
Тахти иззат узра насб этса бировни даври чарх,
Азл кўйининг ғубори зиллатиға арзимас.
Ҳар иеча давлат саҳоби сочса гавҳар бошинга,
Англаким, бир қатла барқи офатиға арзимас.
Хирқам олиб рахн, дурди дард бер, эй майфуруш
Ким, харобот аҳли софи ишратиға арзимас.
Ҳар замон ёре кетар жонимни олғил, эй ажал
Ким, ҳаёт аҳбоби дардн фурқатиға арзимас.
Кимса бирла тутмағил улфат, Навоий, негаким,
Айрилурда манга бўлған ҳолатиға арзимас.
224
Не ҳадки айлагамен ёр дастбўси ҳавас,
Муяссар ўлса итининг аёғин ўпмак — бас.
Табиб бермади муҳлик ҳароратимға сукун
Ки, тез ўлур бу ўт, ар худ Масиҳ урса нафас.
Кўзунг кўнгулни кабоб этти, маст агар эрмас,
Танурдин киши қушқа бўлурму, қилса қафас.
Ҳаваси лабинг шакаридур чибиндек этса ҳаво,
Кўнгулдин ўлмади кам ҳеч бу ҳавою ҳавас.
Фироқ ашкидин эл ғофил ўлмасунки, қилур
Кўзум орасида ҳар қатра қилмағанни Арас.
Насими ҳусн ёрутти чу шавқ шуъласини,
Эрур тенг ўртамакида хитойию чаркас.
Навоий ўлмади ровий ҳадисидин хушҳол
Ки, бу ҳабибу анис айтур ул ҳабибу анас.
Муяссар ўлса итининг аёғин ўпмак — бас.
Табиб бермади муҳлик ҳароратимға сукун
Ки, тез ўлур бу ўт, ар худ Масиҳ урса нафас.
Кўзунг кўнгулни кабоб этти, маст агар эрмас,
Танурдин киши қушқа бўлурму, қилса қафас.
Ҳаваси лабинг шакаридур чибиндек этса ҳаво,
Кўнгулдин ўлмади кам ҳеч бу ҳавою ҳавас.
Фироқ ашкидин эл ғофил ўлмасунки, қилур
Кўзум орасида ҳар қатра қилмағанни Арас.
Насими ҳусн ёрутти чу шавқ шуъласини,
Эрур тенг ўртамакида хитойию чаркас.
Навоий ўлмади ровий ҳадисидин хушҳол
Ки, бу ҳабибу анис айтур ул ҳабибу анас.
225
Ҳолима ёр тараҳҳум қилмас,
Йиғласам зор, табассум қилмас.
Кўнглума ваҳм эрур ҳижрондин,
Қатлдин ҳеч таваҳҳум қилмас.
Ғунча оғзинг сўзида қайси замон
Ким, ҳазин кўнглум ўзин гум қилмас.
Жаврларким қилур ул ой манга,
Етти афлок аро анжум қилмас.
Қайси бир зулмки қилмас ул шўх,
Гарчи бу зор тазаллум қилмас.
Юз калом эл била айтур ҳар дам,
Бизга бир нукта такаллум қилмас.
Эй Навоий, қия боқти демаким,
Кўнглума ёр тараҳҳум қилмас.
Йиғласам зор, табассум қилмас.
Кўнглума ваҳм эрур ҳижрондин,
Қатлдин ҳеч таваҳҳум қилмас.
Ғунча оғзинг сўзида қайси замон
Ким, ҳазин кўнглум ўзин гум қилмас.
Жаврларким қилур ул ой манга,
Етти афлок аро анжум қилмас.
Қайси бир зулмки қилмас ул шўх,
Гарчи бу зор тазаллум қилмас.
Юз калом эл била айтур ҳар дам,
Бизга бир нукта такаллум қилмас.
Эй Навоий, қия боқти демаким,
Кўнглума ёр тараҳҳум қилмас.
226
Кўз ёрутмоққа демон меҳри жамолинг боғи бас
Ким, самандинг наъли, балким, йўлининг туфроғи бас.
Кўргали мақсуд рухсорини миръот истарам,
Ҳар тараф кўксумдаги ишқингнинг эски доғи бас.
Бузғали кўнглумни заҳмат чекмангиз, эй дарду ғам
Ким, бу кишварни бузарға ҳажр хайли ёғи бас.
Йўлида туфроғмен, совурма, эй гардун мени
Ким, бу ишга чобукумнинг рахшининг туйноғи бас.
Кўзни ёзғурсам ўярға ҳожат эрмас тиғи тез
Ким, ани кўр эткали ҳажр илгининг тирноғи бас.
Қориғанда тавба хушроқдур йигитлар ишқидин,
Беадаблиғларки кўргуздунг йигитлик чоғи — бас.
Эй Навоий, дилраболарнинг вафосин истамон
Ким, манга ўз дилбарим жавру жафо қилмоғи бас.
Ким, самандинг наъли, балким, йўлининг туфроғи бас.
Кўргали мақсуд рухсорини миръот истарам,
Ҳар тараф кўксумдаги ишқингнинг эски доғи бас.
Бузғали кўнглумни заҳмат чекмангиз, эй дарду ғам
Ким, бу кишварни бузарға ҳажр хайли ёғи бас.
Йўлида туфроғмен, совурма, эй гардун мени
Ким, бу ишга чобукумнинг рахшининг туйноғи бас.
Кўзни ёзғурсам ўярға ҳожат эрмас тиғи тез
Ким, ани кўр эткали ҳажр илгининг тирноғи бас.
Қориғанда тавба хушроқдур йигитлар ишқидин,
Беадаблиғларки кўргуздунг йигитлик чоғи — бас.
Эй Навоий, дилраболарнинг вафосин истамон
Ким, манга ўз дилбарим жавру жафо қилмоғи бас.
227
Шоми ҳижронимға, эй гардун, саҳар пайдо эмас,
Чекма заҳмат қатлимаким, ҳожати ялдо эмас.
Жоним олмоққа ажал хайлидурур кўюнг аро,
Итларингднн бошим узра ҳар тараф ғавғо эмас.
Настарандурким, юзунг ҳажрида қонлиғ кўз била,
Заъфароний юзга суртубмен, гули раъно эмас.
Ғунчадек кўнглум йўқ оғзинг ҳасратиға тушкали,
Ҳам анинг рангин ҳамоно туттиким, пайдо эмас.
Ҳар дам истиғною нози юз гунаҳсиз қон тўкар,
Бу ажаб муҳлик балодур, нозу истиғно эмас.
Чарх жомида тўладур заҳри қотил қасдима,
Гар нашотим йўқ, ажаб йўқ соғари саҳбо эмас.
Шоҳлардин лутфу эҳсон даъб эрур ажз аҳлиға,
Барча шаҳлар золим, ондоқким, бизинг мирзо эмас.
Эйки, мендек телба эрмассен, жиҳат ушбу экин
Ким, нигоринг бир парий пайкар малаксиймо эмас.
Зикру тасбиҳ истама мендин, Навоийким, ишим
Тунлар ул ой ҳажрида ҳар оҳу вовайло эмас.
Чекма заҳмат қатлимаким, ҳожати ялдо эмас.
Жоним олмоққа ажал хайлидурур кўюнг аро,
Итларингднн бошим узра ҳар тараф ғавғо эмас.
Настарандурким, юзунг ҳажрида қонлиғ кўз била,
Заъфароний юзга суртубмен, гули раъно эмас.
Ғунчадек кўнглум йўқ оғзинг ҳасратиға тушкали,
Ҳам анинг рангин ҳамоно туттиким, пайдо эмас.
Ҳар дам истиғною нози юз гунаҳсиз қон тўкар,
Бу ажаб муҳлик балодур, нозу истиғно эмас.
Чарх жомида тўладур заҳри қотил қасдима,
Гар нашотим йўқ, ажаб йўқ соғари саҳбо эмас.
Шоҳлардин лутфу эҳсон даъб эрур ажз аҳлиға,
Барча шаҳлар золим, ондоқким, бизинг мирзо эмас.
Эйки, мендек телба эрмассен, жиҳат ушбу экин
Ким, нигоринг бир парий пайкар малаксиймо эмас.
Зикру тасбиҳ истама мендин, Навоийким, ишим
Тунлар ул ой ҳажрида ҳар оҳу вовайло эмас.
228
Кўрмак ани чун ҳадим йўқ, мени жонон танимас,
Йўқ ажаб гар анн ҳам бу зори ҳайрон танимас.
Ошиқу маъшуқ бўлмоқ бир-бирин танишмайин,
Биз иковдин бошқа гўё аҳли даврон танимас.
Ғамки юз йиллик рафиқимдур, нетибмен телбаға
Кўрмайин кўксумда юз минг доғи ҳижрон танимас.
Ваъдаи васли не ёд эткайки базми айш аро,
Мастлиғдин кимсани ул аҳди ёлғон танимас.
Эй мусулмонлар, ажаб йўқ кофиру маст ўлмағум,
Чунки ислом аҳлини ул номусулмон танимас.
Танима давр аҳлиниким, улки жон қилсанг фидо,
Ҳолинга тағйир бергач даври гардон, танимас.
Эй Навоий, қил Ироқ оҳангию азм эт Ҳижоз
Ким, муҳаббат зумрасин аҳли Хуросон танимас.
Йўқ ажаб гар анн ҳам бу зори ҳайрон танимас.
Ошиқу маъшуқ бўлмоқ бир-бирин танишмайин,
Биз иковдин бошқа гўё аҳли даврон танимас.
Ғамки юз йиллик рафиқимдур, нетибмен телбаға
Кўрмайин кўксумда юз минг доғи ҳижрон танимас.
Ваъдаи васли не ёд эткайки базми айш аро,
Мастлиғдин кимсани ул аҳди ёлғон танимас.
Эй мусулмонлар, ажаб йўқ кофиру маст ўлмағум,
Чунки ислом аҳлини ул номусулмон танимас.
Танима давр аҳлиниким, улки жон қилсанг фидо,
Ҳолинга тағйир бергач даври гардон, танимас.
Эй Навоий, қил Ироқ оҳангию азм эт Ҳижоз
Ким, муҳаббат зумрасин аҳли Хуросон танимас.
229
Бизга ишқ андуҳидин иш зорлиғларму эмас,
Ҳоли ҳажр ошубидин душворлиғларму эмас.
Ғунчадек юз пора кўнглум ҳоли бир гул ҳажридин,
Хорлиғларму эмас, афгорлиғларму эмас.
Тонг эмас ҳижрон саҳобин десалар ёғдурди қон,
Кўзларим даъби кеча хунборлиғларму эмас.
Эй ажал, ҳижронда ўлмакдин мени қўрқитмағил,
Иш манга бу сўзда миннатдорлиғларму эмас.
Эмин ўлма, меҳр кўргузган била, афлокдин
Ким, бу кажравлар иши ғаддорлиғларму эмас.
Маҳвашеким покрав ошиқни қилғай баҳравар,
Ҳуснидин ойини бархурдорлиғларму эмас.
Эй Навоий, ёр кўйи итларининг ҳолинга
Кеча тутмоқ қопмоғидин ёрлиғларму эмас.
Ҳоли ҳажр ошубидин душворлиғларму эмас.
Ғунчадек юз пора кўнглум ҳоли бир гул ҳажридин,
Хорлиғларму эмас, афгорлиғларму эмас.
Тонг эмас ҳижрон саҳобин десалар ёғдурди қон,
Кўзларим даъби кеча хунборлиғларму эмас.
Эй ажал, ҳижронда ўлмакдин мени қўрқитмағил,
Иш манга бу сўзда миннатдорлиғларму эмас.
Эмин ўлма, меҳр кўргузган била, афлокдин
Ким, бу кажравлар иши ғаддорлиғларму эмас.
Маҳвашеким покрав ошиқни қилғай баҳравар,
Ҳуснидин ойини бархурдорлиғларму эмас.
Эй Навоий, ёр кўйи итларининг ҳолинга
Кеча тутмоқ қопмоғидин ёрлиғларму эмас.
230
Басе бу дайри кўҳан маҳбасида қилма жулус
Ки, анда ҳар киши мажлис тузар, бўлур маҳбус.
Жаҳондин истама очуқ футуҳ абвобин
Ки, бу замона аро бўлмиш ул эшик мадрус.
Ҳавос саъйи била файз йўқ риёзатсиз,
Гар ўлса доғи бу иш бизга бўлмади махсус.
Совуғ келур кўзума хонақоҳу зуҳду риё,
Хушо шарораи Зардушт бирла дайри мажус.
Майи муғона агар бизга тутса муғбачалар,
Гар арғанун уни йўқ эрса, басдурур ноқус.
Чу йўқ бу кишвари ислом аро вафо била меҳр,
Хушо навоҳийи Афранжу хиттаи Тартус.
Чу умр ўтар, бу кун ўзни нишот ила хуш тут
Ки, тонгла нафъ етурмас дариғ ила афсус.
Висолдин мен агар ноумид эсам, ё раб
Ки, ишқ зумрасидин қилма кимсани маъюс.
Навоиё, сену оворалиғда расволиғ,
Нединки дайри фано ичра нанг эрур номус.
Ки, анда ҳар киши мажлис тузар, бўлур маҳбус.
Жаҳондин истама очуқ футуҳ абвобин
Ки, бу замона аро бўлмиш ул эшик мадрус.
Ҳавос саъйи била файз йўқ риёзатсиз,
Гар ўлса доғи бу иш бизга бўлмади махсус.
Совуғ келур кўзума хонақоҳу зуҳду риё,
Хушо шарораи Зардушт бирла дайри мажус.
Майи муғона агар бизга тутса муғбачалар,
Гар арғанун уни йўқ эрса, басдурур ноқус.
Чу йўқ бу кишвари ислом аро вафо била меҳр,
Хушо навоҳийи Афранжу хиттаи Тартус.
Чу умр ўтар, бу кун ўзни нишот ила хуш тут
Ки, тонгла нафъ етурмас дариғ ила афсус.
Висолдин мен агар ноумид эсам, ё раб
Ки, ишқ зумрасидин қилма кимсани маъюс.
Навоиё, сену оворалиғда расволиғ,
Нединки дайри фано ичра нанг эрур номус.
231
Ҳар кишига даст берса ул парий янглиғ анис,
Боқа олмас топса меҳри ховари янглиғ анис.
Меҳр этиб зоҳир, харидор ўлмас ул ой борида,
Ҳар кўнгулким топса меҳру Муштари янглиғ анис.
Минг фиғонлиқ кўнглум ул гулрух била гар топти унс,
Басдурур булбулға гул барги тари янглиғ анис.
Раҳми ортуқ бўлғуси ул номусулмондин басе,
Бўлса дин хайлиға хайбар кофири янглиғ анис.
Ўз анисимдин кўнгул гар узмасам йўқтур ажаб
Ким, топилмас кимсага ўз дилбари янглиғ анис.
Сен манга, бас, Лайлию Ширин ул икки зорға,
Ҳар кишига бўлмас ўз маҳпайкари янглиғ анис.
Ўз анисимға агар девонамен, йўқ айбким,
Йўқ ажаб девоналиғ топқан парий янглиғ анис.
Хуштур ул ой, гар анисим бўлсаким ишқ авжида,
Толиъ ўлмас ул саодат ахтари янглиғ анис.
Эй Навоий, юз туман муғ дайрида сайр айласанг,
Топмагунг ул ақлу дин ғоратгари янглиғ анис.
Боқа олмас топса меҳри ховари янглиғ анис.
Меҳр этиб зоҳир, харидор ўлмас ул ой борида,
Ҳар кўнгулким топса меҳру Муштари янглиғ анис.
Минг фиғонлиқ кўнглум ул гулрух била гар топти унс,
Басдурур булбулға гул барги тари янглиғ анис.
Раҳми ортуқ бўлғуси ул номусулмондин басе,
Бўлса дин хайлиға хайбар кофири янглиғ анис.
Ўз анисимдин кўнгул гар узмасам йўқтур ажаб
Ким, топилмас кимсага ўз дилбари янглиғ анис.
Сен манга, бас, Лайлию Ширин ул икки зорға,
Ҳар кишига бўлмас ўз маҳпайкари янглиғ анис.
Ўз анисимға агар девонамен, йўқ айбким,
Йўқ ажаб девоналиғ топқан парий янглиғ анис.
Хуштур ул ой, гар анисим бўлсаким ишқ авжида,
Толиъ ўлмас ул саодат ахтари янглиғ анис.
Эй Навоий, юз туман муғ дайрида сайр айласанг,
Топмагунг ул ақлу дин ғоратгари янглиғ анис.
232
Дайр аро бизга ватан сарманзили хаммор бас,
Қибла — бут, сарриштаи фақру фано — зуннор бас.
Дам-бадам бир муғбача лаъли лаби ҳижронидин,
Лаългун соғар қадаҳдек, дидаи хунбор бас.
Девсийратлардин, эй гардун, мени оғритмаким,
Юз аларча оғритурға ул парий рухсор бас.
Ёр зулм этган сайи ағёр сўрмоқ зулм эрур,
Ваҳки, шояд қилмағай ҳаргиз жафосин ёр бас.
Жоми минойини соқий гар бас этмас, бок эмас,
Гарчи жаврин қилмағай бу тоқи мннокор бас.
Чархдин не келса, хуш бўлким, сенинг кўнглунг учунг
Айламас даврини ҳаргиз гунбади даввор бас.
Эй Навоий, риштаи давронға чеккил дуррн назм
Ким, замон авроқиға сендин сўз-ўқ осор бас.
Қибла — бут, сарриштаи фақру фано — зуннор бас.
Дам-бадам бир муғбача лаъли лаби ҳижронидин,
Лаългун соғар қадаҳдек, дидаи хунбор бас.
Девсийратлардин, эй гардун, мени оғритмаким,
Юз аларча оғритурға ул парий рухсор бас.
Ёр зулм этган сайи ағёр сўрмоқ зулм эрур,
Ваҳки, шояд қилмағай ҳаргиз жафосин ёр бас.
Жоми минойини соқий гар бас этмас, бок эмас,
Гарчи жаврин қилмағай бу тоқи мннокор бас.
Чархдин не келса, хуш бўлким, сенинг кўнглунг учунг
Айламас даврини ҳаргиз гунбади даввор бас.
Эй Навоий, риштаи давронға чеккил дуррн назм
Ким, замон авроқиға сендин сўз-ўқ осор бас.
233
Меҳр гўёким тулуъ этмиш, менинг моҳим эмас,
Ким, юзига кўз сола олмонки, дилхоҳим эмас.
Ҳар дам оҳингдин дема миръоти ҳуснунг тийрадур,
Тийра бўлма, ишқинг ўти дудидур, оҳим эмас.
Саъб учун ишқ ўлдилар Фярҳоду Мажнун йўлда-ўқ,
Ким, бири ҳоло бу водий ичра ҳамроҳим эмас.
Оҳ, жисмимни анинг кўйига солди юз минг оҳ,
Ким, анга бир кўҳи меҳнатдур парий коҳим эмас.
Аҳли ишқ истар висолу мен хаёлиға доғи,
Ўзин лойиқ топман эл бу ишта огоҳим эмас.
Мен фано дайри гадойимен, недур синған сафол,
Илгима гар ҳар эшикда шай-ал-оллоҳим эмас.
Кўйида чун туфроғ ўлдум, эсмасун ул ён сабо,
Эй Навоий, ул мақомимдур, гузаргоҳим эмас.
Ким, юзига кўз сола олмонки, дилхоҳим эмас.
Ҳар дам оҳингдин дема миръоти ҳуснунг тийрадур,
Тийра бўлма, ишқинг ўти дудидур, оҳим эмас.
Саъб учун ишқ ўлдилар Фярҳоду Мажнун йўлда-ўқ,
Ким, бири ҳоло бу водий ичра ҳамроҳим эмас.
Оҳ, жисмимни анинг кўйига солди юз минг оҳ,
Ким, анга бир кўҳи меҳнатдур парий коҳим эмас.
Аҳли ишқ истар висолу мен хаёлиға доғи,
Ўзин лойиқ топман эл бу ишта огоҳим эмас.
Мен фано дайри гадойимен, недур синған сафол,
Илгима гар ҳар эшикда шай-ал-оллоҳим эмас.
Кўйида чун туфроғ ўлдум, эсмасун ул ён сабо,
Эй Навоий, ул мақомимдур, гузаргоҳим эмас.
234
Тутмайин оламда кўнглум насли одам бирла унс,
Ваҳки, охир тутти бир ошуби олам бирла унс.
Кимга айтай ул парий дардин мени мажнун даме,
Чун тута олмон жунундин ҳеч ҳамдам бирла унс.
Жонда ҳар захм ичра чун дарди анинг матлубдур,
Бу жиҳатдиндурки, топмас ҳеч марҳам бирла унс.
Гар унуттум васлни ҳижрон аро, ёд айламас
Шодлиғни улки, тутти меҳнату ғам бирла унс.
Вомиқу Мажнунға ҳолим демадимким, қўймади
Ваҳшати ҳижрон тутарға ҳеч маҳрам бирла унс.
Бор эса новмид ошиқлар анисим, тонг эмас,
Мотам аҳлиға, ажаб йўқ, аҳли мотам бирла унс.
Олам аҳли суст паймондурлар, эй аҳли вафо,
Даст агар берса, тутунг бир аҳди маҳкам бирла унс.
Ул парий пайкар малакваш мен жунундин девсор,
Тутмаса йўқ айб бу расвои олам бирла унс.
Эй Навоий, шоҳ чатри соясидин ори бор,
Тутқан эл бир лўлии ошуфта парчам бирла унс.
Ваҳки, охир тутти бир ошуби олам бирла унс.
Кимга айтай ул парий дардин мени мажнун даме,
Чун тута олмон жунундин ҳеч ҳамдам бирла унс.
Жонда ҳар захм ичра чун дарди анинг матлубдур,
Бу жиҳатдиндурки, топмас ҳеч марҳам бирла унс.
Гар унуттум васлни ҳижрон аро, ёд айламас
Шодлиғни улки, тутти меҳнату ғам бирла унс.
Вомиқу Мажнунға ҳолим демадимким, қўймади
Ваҳшати ҳижрон тутарға ҳеч маҳрам бирла унс.
Бор эса новмид ошиқлар анисим, тонг эмас,
Мотам аҳлиға, ажаб йўқ, аҳли мотам бирла унс.
Олам аҳли суст паймондурлар, эй аҳли вафо,
Даст агар берса, тутунг бир аҳди маҳкам бирла унс.
Ул парий пайкар малакваш мен жунундин девсор,
Тутмаса йўқ айб бу расвои олам бирла унс.
Эй Навоий, шоҳ чатри соясидин ори бор,
Тутқан эл бир лўлии ошуфта парчам бирла унс.
235
Қўп, эй боди сабо, жонон сари эс,
Масиҳ анфоси янглиғ жон сари эс.
Анинг кўйида қил арзи ниёзим,
Даме ул равзаи ризвон сари эс.
Даме гул бирла сунбул хайлидин ўт,
Замоне лолаю райҳон сари эс.
Чу ул гулшандин ўлдунг руҳпарвар,
Ёниб бу кулбаи аҳзон сари эс.
Исидин бер танимға руҳ, яъни
Ки, бу фарсудаи ҳижрон сари эс.
Фано даштида, эй ҳижрон самуми,
Қуюн янглиғ бу саргардон сари эс.
Навоий чун ўлар, эй сарсари оҳ,
Бузуғлик қилғали даврон сари эс.
Масиҳ анфоси янглиғ жон сари эс.
Анинг кўйида қил арзи ниёзим,
Даме ул равзаи ризвон сари эс.
Даме гул бирла сунбул хайлидин ўт,
Замоне лолаю райҳон сари эс.
Чу ул гулшандин ўлдунг руҳпарвар,
Ёниб бу кулбаи аҳзон сари эс.
Исидин бер танимға руҳ, яъни
Ки, бу фарсудаи ҳижрон сари эс.
Фано даштида, эй ҳижрон самуми,
Қуюн янглиғ бу саргардон сари эс.
Навоий чун ўлар, эй сарсари оҳ,
Бузуғлик қилғали даврон сари эс.
236
Манга ишрат ери — кунжи фано бас,
Янги маснад, бир эски бўрё бас.
Яланг тан ёпқали бас шоли идбор,
Бош остида яланг қўл муттако бас.
Даво дардимға гар топмон, эмас ғам
Ки, дардимға давосизлиғ — даво бас.
Майи ишратни аҳли айш чексун,
Менга хунобан ранжу ано бас.
Мен ўлдум худ вафо йўлида туфроғ,
Вале ёр айламас жавру жафо бас.
Скандарга жаҳону азми зулмат
Ки, мулки ишқу шоми ғам манга бас.
Десам англай жаҳон ҳолиин равшан,
Қадаҳ ойинайи гетинамо бас.
Ҳаводисдин паноҳ ҳар кимга бир ер,
Манга майхона кунжи мултажо бас.
Наво маъшуқдин гар тутса ушшоқ,
Навоийға навосизлиғ — наво бас.
Янги маснад, бир эски бўрё бас.
Яланг тан ёпқали бас шоли идбор,
Бош остида яланг қўл муттако бас.
Даво дардимға гар топмон, эмас ғам
Ки, дардимға давосизлиғ — даво бас.
Майи ишратни аҳли айш чексун,
Менга хунобан ранжу ано бас.
Мен ўлдум худ вафо йўлида туфроғ,
Вале ёр айламас жавру жафо бас.
Скандарга жаҳону азми зулмат
Ки, мулки ишқу шоми ғам манга бас.
Десам англай жаҳон ҳолиин равшан,
Қадаҳ ойинайи гетинамо бас.
Ҳаводисдин паноҳ ҳар кимга бир ер,
Манга майхона кунжи мултажо бас.
Наво маъшуқдин гар тутса ушшоқ,
Навоийға навосизлиғ — наво бас.
237
Эй кўнгул, ҳолимға ул ой раҳм қилғудек эмас,
Зорлиғ бирла ишим андин очилғудек эмас.
Ишқида расволиғим ул навъ бўлди фошким,
Зуҳду исмат пардаси бирла ёпилғудек эмас.
Жоми ишқидин кўнгул ул навъ эрур масти хароб
Ким, қиёмат базмиға тегру айирғудек эмас.
Уйла ишқи даштида мажнун кўнгул оворадур
Ким, парийлар истаган бирла топилғудек эмас.
Соқиё, лаълинг майидин гар иложе қилмасанг,
Бу хуморим лаъли май бирла ёзилғудек эмас.
Дард ўтин қилған ҳавас аввал кўнгулни ўртадик
Ким, ул ўт ҳар хом кўнглига ёқилғудек эмас.
Эй Навоий, ул парийвашдин вафо кўз тутмағил
Ким, жунун аҳлини асло кўзга илғудек эмас.
Зорлиғ бирла ишим андин очилғудек эмас.
Ишқида расволиғим ул навъ бўлди фошким,
Зуҳду исмат пардаси бирла ёпилғудек эмас.
Жоми ишқидин кўнгул ул навъ эрур масти хароб
Ким, қиёмат базмиға тегру айирғудек эмас.
Уйла ишқи даштида мажнун кўнгул оворадур
Ким, парийлар истаган бирла топилғудек эмас.
Соқиё, лаълинг майидин гар иложе қилмасанг,
Бу хуморим лаъли май бирла ёзилғудек эмас.
Дард ўтин қилған ҳавас аввал кўнгулни ўртадик
Ким, ул ўт ҳар хом кўнглига ёқилғудек эмас.
Эй Навоий, ул парийвашдин вафо кўз тутмағил
Ким, жунун аҳлини асло кўзга илғудек эмас.
238
Зулфидур кўнглумда ҳар дам, оҳ чекмак суд эмас
Ким, ҳавоға мушку анбар гарди бутрар, дуд эмас.
Ҳусни васфин демаким, ишқим кеби поёни йўқ,
Меҳридин не дейким, ул сабрим кеби мавжуд эмас.
Юз вафо аҳд айласанг, йўқтур вафои аҳд ҳеч,
Ким, сенинг аҳдингға ойини вафо маъҳуд эмас.
Лабларинг ҳажринда жоним қасдиға кўз даврида,
Нешлардур лаългун, мужгони хун олуд эмас.
Доғи ишқин кўнглума қўйдум, қаноат қилмади,
Қалби сойилдекки, олиб бир дирам, хушнуд эмас.
Англағил нобудини юз қатла хушроқ будидин,
Соликеким, фақр аро буди анинг нобуд эмас.
Шайх агар ёпти Навоийға эшик, расво дебон,
Шукр эрурким, афву раҳмат эшики масдуд эмас.
Ким, ҳавоға мушку анбар гарди бутрар, дуд эмас.
Ҳусни васфин демаким, ишқим кеби поёни йўқ,
Меҳридин не дейким, ул сабрим кеби мавжуд эмас.
Юз вафо аҳд айласанг, йўқтур вафои аҳд ҳеч,
Ким, сенинг аҳдингға ойини вафо маъҳуд эмас.
Лабларинг ҳажринда жоним қасдиға кўз даврида,
Нешлардур лаългун, мужгони хун олуд эмас.
Доғи ишқин кўнглума қўйдум, қаноат қилмади,
Қалби сойилдекки, олиб бир дирам, хушнуд эмас.
Англағил нобудини юз қатла хушроқ будидин,
Соликеким, фақр аро буди анинг нобуд эмас.
Шайх агар ёпти Навоийға эшик, расво дебон,
Шукр эрурким, афву раҳмат эшики масдуд эмас.
239
Қилдинг офат барқидин жонимға ўт ёқмақ ҳавас,
Тифл ўт ёқмоқ учун қилғандек ўт чоқмақ ҳавас.
Телба кўнглум шуълаи ишқингни асрар жон аро,
Уйлаким аҳли жунун айларлар ўт ёқмақ ҳавас.
Ё мизожинг тунд экандин, ё рақибинг ваҳмидин,
Боқа олмон неча кўз истар санга боқмақ ҳавас.
Ишқ журмин бўйнума туттум, вале бу журм учун,
Қилмадинг зулфунг танобин бўйнума тоқмақ ҳавас.
Сайли ашким истарам сурсам, вале кўюнг сари,
Истамон вайрон қилур андишадин оқмақ ҳавас.
Базми ҳиммат ичра май ичсам, қилурмен ҳазл учун,
Чархнинг фарқи уза рад илгини қоқмақ ҳавас.
Неча ўт ёқмақ ҳавас қилғунг Навоий жониға,
Анда бир қилсанг бўлур марҳам доғи ёқмақ ҳавас.
Тифл ўт ёқмоқ учун қилғандек ўт чоқмақ ҳавас.
Телба кўнглум шуълаи ишқингни асрар жон аро,
Уйлаким аҳли жунун айларлар ўт ёқмақ ҳавас.
Ё мизожинг тунд экандин, ё рақибинг ваҳмидин,
Боқа олмон неча кўз истар санга боқмақ ҳавас.
Ишқ журмин бўйнума туттум, вале бу журм учун,
Қилмадинг зулфунг танобин бўйнума тоқмақ ҳавас.
Сайли ашким истарам сурсам, вале кўюнг сари,
Истамон вайрон қилур андишадин оқмақ ҳавас.
Базми ҳиммат ичра май ичсам, қилурмен ҳазл учун,
Чархнинг фарқи уза рад илгини қоқмақ ҳавас.
Неча ўт ёқмақ ҳавас қилғунг Навоий жониға,
Анда бир қилсанг бўлур марҳам доғи ёқмақ ҳавас.
240
Ғамзангни киши наззора қилмас
Ким, бағрини пора-пора қилмас.
Дардимға агарчи йўқ шумора,
Ишқинг муни ҳам шумора қилмас.
Бечора мени денгиз ғам ичра
Ким, ёр ғамимға чора қилмас.
Қилғанни жаҳонға оҳу ашким,
Чарх айламасу ситора қилмас.
Ишқ қилди кўнгулга дарди ҳажринг
Ким, шишаға санги хора қилмас.
Топмас киши даҳр базмидин ком,
Ким, мажмаъидин канора қилмас.
Хилват аро киргали Навоий,
Жуз махласин истихора қилмас.
Ким, бағрини пора-пора қилмас.
Дардимға агарчи йўқ шумора,
Ишқинг муни ҳам шумора қилмас.
Бечора мени денгиз ғам ичра
Ким, ёр ғамимға чора қилмас.
Қилғанни жаҳонға оҳу ашким,
Чарх айламасу ситора қилмас.
Ишқ қилди кўнгулга дарди ҳажринг
Ким, шишаға санги хора қилмас.
Топмас киши даҳр базмидин ком,
Ким, мажмаъидин канора қилмас.
Хилват аро киргали Навоий,
Жуз махласин истихора қилмас.
241
Ул ой бўлмай манга маҳбубу маънус,
Мени васлидин этти чарх маъюс.
Не билгай ҳолатим дашт узра Мажнун,
Ки, эрмас ҳажр зиндонида маҳбус.
Магар ғам шоми ҳижрон қийри бирла
Юзумга васл эшикин қилди мадрус.
Сен, эй давлат қуши, учким, мену чуғз
Ким, ул манҳусу бахтим доғи манҳус.
Вафо аҳли замондин қилма бовар
Ки, не маъқул эрур бу иш, не маҳсус.
Кетур майким, чу бўлдум ошиқу маст,
Ҳамул дам дафъ бўлди зуҳду номус.
Навоий рағмиға хуш тутсун ўзни
Ангаким, бир анисе бўлса маънус.
Мени васлидин этти чарх маъюс.
Не билгай ҳолатим дашт узра Мажнун,
Ки, эрмас ҳажр зиндонида маҳбус.
Магар ғам шоми ҳижрон қийри бирла
Юзумга васл эшикин қилди мадрус.
Сен, эй давлат қуши, учким, мену чуғз
Ким, ул манҳусу бахтим доғи манҳус.
Вафо аҳли замондин қилма бовар
Ки, не маъқул эрур бу иш, не маҳсус.
Кетур майким, чу бўлдум ошиқу маст,
Ҳамул дам дафъ бўлди зуҳду номус.
Навоий рағмиға хуш тутсун ўзни
Ангаким, бир анисе бўлса маънус.