ХЕ ҲАРФИНИНГ ХЎБЛАРИНИНГ ХИРОМИ «ФАВОЙИД»ДИН
107
107
Садқанг бўлубон урмоқ бу гунбади ахзар чарх,
Қасрингға давр урғондек бир сабз кабутар чарх.
Сен шамъ, вале гардун фонуси хаёл эрди,
Урғанда малак хайли тегрангда саросар чарх.
Чун юқори майл этти нуру азминг бўлди,
Ҳам нурда чарх ахтар, ҳам азмда ахтар чарх.
Шамъингға лаган бўлғач афлок малойикдин,
Парвоналар урдилар тегрангда мукаррар чарх.
Кўк ҳулласидин ёйиб атлас йўлунга анжум,
Анжум дуридин сочиб бошинг уза гавҳар чарх.
Йўлунг изидин ўзни равшан қилибон кавкаб,
Рахшинг нуридин кўзни ҳар дам қилиб анвар чарх.
Кўйунгда Навоийға чарх урмоқ агар етса,
Бир доираи мақсуд ўлғуси анга ҳар чарх.
Қасрингға давр урғондек бир сабз кабутар чарх.
Сен шамъ, вале гардун фонуси хаёл эрди,
Урғанда малак хайли тегрангда саросар чарх.
Чун юқори майл этти нуру азминг бўлди,
Ҳам нурда чарх ахтар, ҳам азмда ахтар чарх.
Шамъингға лаган бўлғач афлок малойикдин,
Парвоналар урдилар тегрангда мукаррар чарх.
Кўк ҳулласидин ёйиб атлас йўлунга анжум,
Анжум дуридин сочиб бошинг уза гавҳар чарх.
Йўлунг изидин ўзни равшан қилибон кавкаб,
Рахшинг нуридин кўзни ҳар дам қилиб анвар чарх.
Кўйунгда Навоийға чарх урмоқ агар етса,
Бир доираи мақсуд ўлғуси анга ҳар чарх.
108
Қон тўкуб ул бути зебо густох,
Бориб ул ён мени шайдо густох.
Бўлмаса телба, парийни мендек
Ким қилур буйла тамошо густох.
Ваҳ, не тарсодурур ул дайрдаким,
Сўз демас оллида Исо густох.
Холинг ул ҳинду эрурким, бўлмиш
Лабинг устида шакархо густох.
Соқиё, бер ики соғарки, бўлай
Нуктаи ишқ аро гўё густох.
Хатту лаъли қошида асранг адаб,
Келманг, эй Хизру Масиҳо, густох.
Ёр ҳазл айлар учун бўлмишмен,
Ҳарза дердин мени расво густох.
Ишқ дайрида гадодур шаҳлар,
Киргали бизга не ёро густох.
Эй Навоий, тиласанг соғари файз,
Бўлма бу дайрда асло густох.
Бориб ул ён мени шайдо густох.
Бўлмаса телба, парийни мендек
Ким қилур буйла тамошо густох.
Ваҳ, не тарсодурур ул дайрдаким,
Сўз демас оллида Исо густох.
Холинг ул ҳинду эрурким, бўлмиш
Лабинг устида шакархо густох.
Соқиё, бер ики соғарки, бўлай
Нуктаи ишқ аро гўё густох.
Хатту лаъли қошида асранг адаб,
Келманг, эй Хизру Масиҳо, густох.
Ёр ҳазл айлар учун бўлмишмен,
Ҳарза дердин мени расво густох.
Ишқ дайрида гадодур шаҳлар,
Киргали бизга не ёро густох.
Эй Навоий, тиласанг соғари файз,
Бўлма бу дайрда асло густох.
109
Чу қилди ишқиға кўнглумни мубтало ул шўх,
Кетурди жонима ҳар лаҳза юз бало ул шўх.
Асир қилса мусулмонни, қилмағай кофур,
Бу жавру зулмки, ҳар дам қилур манго ул шўх.
Ажаб эмаски, қилур нақди жонға кўз қоралиғ,
Эрур чу шўхлар ичра кўзи қоро ул шўх.
Улустун уркуп, ўзумдин доғи бўлубмен ёт,
Мени рамидаға то бўлди ошно ул шўх.
Замона ичрадур ошубу қўзғолон гўё
Ки, чиқти сархушу тунд отланиб яно ул шўх.
Ажаб эмаски, вафо расми айлагай бунёд,
Қилурға чунки яна топмаса жафо ул шўх.
Бу навъким манга ул шўх май берур, бир кун
Ҳалок қилғусидур ё бу тунд, ё ул шўх.
Йўқ оғзидин сўрубон нукта оқибат қилди
Менн мусофири сарманзили фано ул шўх.
Буким улусқа наво берди васлидин, не осиғ
Ки, охир этти Навоийни бенаво ул шўх.
Кетурди жонима ҳар лаҳза юз бало ул шўх.
Асир қилса мусулмонни, қилмағай кофур,
Бу жавру зулмки, ҳар дам қилур манго ул шўх.
Ажаб эмаски, қилур нақди жонға кўз қоралиғ,
Эрур чу шўхлар ичра кўзи қоро ул шўх.
Улустун уркуп, ўзумдин доғи бўлубмен ёт,
Мени рамидаға то бўлди ошно ул шўх.
Замона ичрадур ошубу қўзғолон гўё
Ки, чиқти сархушу тунд отланиб яно ул шўх.
Ажаб эмаски, вафо расми айлагай бунёд,
Қилурға чунки яна топмаса жафо ул шўх.
Бу навъким манга ул шўх май берур, бир кун
Ҳалок қилғусидур ё бу тунд, ё ул шўх.
Йўқ оғзидин сўрубон нукта оқибат қилди
Менн мусофири сарманзили фано ул шўх.
Буким улусқа наво берди васлидин, не осиғ
Ки, охир этти Навоийни бенаво ул шўх.
110
Ул парийваш ҳурнинг мен телбадек шайдоси чўх,
Не ажаб, гар бўлса олам мулкида ғавғоси чўх.
Эй кўнгул, мумкин эмастур васл, невчунким, эрур
Сабру ҳушум озу анинг нозу истиғноси чўх.
Мен гадо найлаб сочи мушки харидори бўлай
Ким, эрур шаҳлар димоғинда анинг савдоси чўх.
Арманидур гўйиё ул шўх кофур туркмон
Ким, етар дин мулкига кофур кўзи яғмоси чўх.
Дилраболиғнинг либоси чўхасидур гўйиё,
Ким ани кийгач, кўнгул олур қади раъноси чўх.
Қиймати ажносдин чун шадда боғлар ҳафт ранг,
Ҳусни бозори аро зоҳир бўлур колоси чўх.
Соллониб чун жилва айлар, халқни вола қилур,
Ҳам қади раъноси, ҳам андоми руҳафзоси чўх.
Лаълидин ком нстарам, не чора, етса кўнглума
Кирпикининг найзасидин захм ила изоси чўх.
Бас баҳодирваш эрур, лекин мулойим ҳам эрур
Ким, Навоий кўнглига тушмиш анинг васвоси чўх.
Не ажаб, гар бўлса олам мулкида ғавғоси чўх.
Эй кўнгул, мумкин эмастур васл, невчунким, эрур
Сабру ҳушум озу анинг нозу истиғноси чўх.
Мен гадо найлаб сочи мушки харидори бўлай
Ким, эрур шаҳлар димоғинда анинг савдоси чўх.
Арманидур гўйиё ул шўх кофур туркмон
Ким, етар дин мулкига кофур кўзи яғмоси чўх.
Дилраболиғнинг либоси чўхасидур гўйиё,
Ким ани кийгач, кўнгул олур қади раъноси чўх.
Қиймати ажносдин чун шадда боғлар ҳафт ранг,
Ҳусни бозори аро зоҳир бўлур колоси чўх.
Соллониб чун жилва айлар, халқни вола қилур,
Ҳам қади раъноси, ҳам андоми руҳафзоси чўх.
Лаълидин ком нстарам, не чора, етса кўнглума
Кирпикининг найзасидин захм ила изоси чўх.
Бас баҳодирваш эрур, лекин мулойим ҳам эрур
Ким, Навоий кўнглига тушмиш анинг васвоси чўх.
111
Дема, бир ўпмак не эркин лаълидин жононға нарх,
Не сўрарсен, англа, бир мисқоли юз минг жонға нарх.
Ком пинҳон оғзидин топмоққа кўп сўрманг баҳо:
Кимса таъйин айламайдур жавҳари пинҳонға нарх
Ҳар кун ул юз қиймати тағйир топса айб эмас:
Икки кун бир навъ бўлмайдур гули бўстонға нарх.
Ҳусн бозорида мен бўлдум ул ойға муштари,
Ким муқаррар айлагай оё маҳи тобонға нарх.
Худфуруш ўлди ул ой, оё, қаёндин топқамен
Аниким, қилди муайян Юсуфи Канъонға нарх.
Ким менинг кўнглум харидоридурур, бир лутф бас,
Нақд ҳожат эрмас, охир истасанг вайронға нарх.
Эй Навоий, ул қуёш қурси баҳосин сўрмағил,
Сен гадоға авло ул бўглғайки, сўрсанг нонға нарх.
Не сўрарсен, англа, бир мисқоли юз минг жонға нарх.
Ком пинҳон оғзидин топмоққа кўп сўрманг баҳо:
Кимса таъйин айламайдур жавҳари пинҳонға нарх
Ҳар кун ул юз қиймати тағйир топса айб эмас:
Икки кун бир навъ бўлмайдур гули бўстонға нарх.
Ҳусн бозорида мен бўлдум ул ойға муштари,
Ким муқаррар айлагай оё маҳи тобонға нарх.
Худфуруш ўлди ул ой, оё, қаёндин топқамен
Аниким, қилди муайян Юсуфи Канъонға нарх.
Ким менинг кўнглум харидоридурур, бир лутф бас,
Нақд ҳожат эрмас, охир истасанг вайронға нарх.
Эй Навоий, ул қуёш қурси баҳосин сўрмағил,
Сен гадоға авло ул бўглғайки, сўрсанг нонға нарх.
112
Қадду рухсориға йўқ гулшанда бир монанд шох,
Ким сапидор узра гулдин айламиш пайванд шох.
Боғи ҳажр ашжори шохидин тутай сайли сиришк
Ким, улуғ савдо керактур боғламоққа банд шох.
Тундбоди ҳажр айшим боғин андоқ буздиким,
Тушти фурқат даштида ҳар сари бир парканд шох.
Жисм аро ҳар узв тиғингни қилурлар орзу,
Уйлаким, бўлғай яғочда суға ҳожатманд шох.
Шўхлар синдурдилар нақди ҳаётим шохини,
Ул сифатким, бўлғай атфол илгидин сарканд шох.
Нахли табъим шохидин маъни бўлур зояндаким,
Шохнинг фарзанди гулдур, нахлиға фарзанд шох.
Эй Навоий, қадди тубидур, юзи жаннат гули,
Гулшани давронда йўқ ул қадға бир монанд шох.
Ким сапидор узра гулдин айламиш пайванд шох.
Боғи ҳажр ашжори шохидин тутай сайли сиришк
Ким, улуғ савдо керактур боғламоққа банд шох.
Тундбоди ҳажр айшим боғин андоқ буздиким,
Тушти фурқат даштида ҳар сари бир парканд шох.
Жисм аро ҳар узв тиғингни қилурлар орзу,
Уйлаким, бўлғай яғочда суға ҳожатманд шох.
Шўхлар синдурдилар нақди ҳаётим шохини,
Ул сифатким, бўлғай атфол илгидин сарканд шох.
Нахли табъим шохидин маъни бўлур зояндаким,
Шохнинг фарзанди гулдур, нахлиға фарзанд шох.
Эй Навоий, қадди тубидур, юзи жаннат гули,
Гулшани давронда йўқ ул қадға бир монанд шох.
113
Хужаста тонгки очиб ораз ул бути гулрух,
Баҳор ҳусни кеби субҳим айлагай фаррух.
Санга мушобаҳати бўлғай эрди, бўлса эди
Бу гулшан ичра парий — сарвқомату гулрух.
Сўз айтса ҳам ўлубу ҳам тирилмаким не ажаб
Ким, ўлса талх такаллум, эрур шакар посух.
Сочинг қорасида юз мушк тиббату тотор,
Қадинг ҳавосида минг сарви Учаву Халлух.
Ичимда лаълинг эрур уйлаким бадан аро жон,
Ўқунгда жоним эрур уйлаким сўнгак аро мух.
Чу файз эрур мутафовут топилмағай маъруф,
Агарчи Карах кеби келди сурат ичра курух.
Кўруб юзунгни Навоийға ҳуш кетса не тонг
Ки, мот ўлур бори шаҳлар, қачон сен очсанг рух.
Баҳор ҳусни кеби субҳим айлагай фаррух.
Санга мушобаҳати бўлғай эрди, бўлса эди
Бу гулшан ичра парий — сарвқомату гулрух.
Сўз айтса ҳам ўлубу ҳам тирилмаким не ажаб
Ким, ўлса талх такаллум, эрур шакар посух.
Сочинг қорасида юз мушк тиббату тотор,
Қадинг ҳавосида минг сарви Учаву Халлух.
Ичимда лаълинг эрур уйлаким бадан аро жон,
Ўқунгда жоним эрур уйлаким сўнгак аро мух.
Чу файз эрур мутафовут топилмағай маъруф,
Агарчи Карах кеби келди сурат ичра курух.
Кўруб юзунгни Навоийға ҳуш кетса не тонг
Ки, мот ўлур бори шаҳлар, қачон сен очсанг рух.